در دوران باستان بیشتر دشت‌های قاره اروپا پوشیده از جنگل‌های سرسبز بود. باگذشت زمان بخش زیادی از این جنگل‌ها نابود شدند اما اگر این روزها سری به مرز لهستان و بلاروس بزنید می‌توانید جنگل بیالوویزا یا جنگل بیاوویسکا(Białowieża Forest) که آخرین بازمانده‌ی این جنگل‌های باستانی است را مشاهده کنید. جنگل بیالوویزا با وسعت ۳.۰۸۵.۸ کیلومتر در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار دارد.
مطالب مرتبط: جنگل های چیتوان در نپال + تصویر عکس هایی که جادوی جنگل های هلند را فاش می کنند!
جنگل بیالوویزا، وسیع‌ترین جنگل باستانی اروپا است. امروزه قسمت‌هایی از این جنگل منحصربه‌فرد و بکر تبدیل به پارک ملی شده است و امکان بازدید از این قسمت‌ها برای عموم وجود دارد. گردشگران می‌توانند با درشکه، دوچرخه یا به‌صورت پیاده در پارک ملی تردد کنند و از تماشای درختان کهن‌سال جنگل بیالوویزا و حیوانات و پرندگان این منطقه لذت ببرند. همچنین گردشگران علاقه‌مند به پرندگان نادر می‌توانند همراه با پرنده‌شناس‌های محلی به دیدن پرندگان نادر این جنگل بروند. برای جلوگیری از تخریب بیشتر جنگل بیالوویزا لهستان یا جنگل بیاوویسکا، این منطقه باستانی در سال ۱۹۷۹ در فهرست آثار جهانی یونسکو به ثبت رسیده است.
اگر نگاهی به دوره‌های تاریخی جنگل بیالوویزا بیندازیم متوجه آسیب‌های زیادی می‌شویم که انسان‌ها به درخت‌ها و حیات‌وحش این جنگل زده‌اند. در قرن چهاردهم میلادی، پادشاه لهستان مجوز شکار در این جنگل را محدود کرد و این مسئله تا قرن پانزدهم ادامه داشت؛ اما خود شاه و دیگر شکارچیان در جنگل بیالوویزا لهستان شکار می‌کردند. حتی «ولادیسلاو دوم» با تخریب بخشی از درختان وسط جنگل، در این قسمت خانه‌ای بزرگ و باشکوه از جنس چوب برای خود ساخت و دستور داد آن را با رنگ سفید نقاشی کنند. این خانه که به‌عنوان خانه‌ی شکار مورداستفاده قرار می‌گرفت به «برج سفید» مشهور شد. جالب است بدانید نام این جنگل یعنی واژه‌ی بیالوویزا هم به معنای «برج سفید» است و اشاره به خانه‌ی شکار ولادیسلاو دوم دارد.
در زمان پادشاهی سیگیموند(Sigismund- پادشاه مجارستان، کرواسی، بوهم، ایتالیا و آلمان) شکار در این جنگل ممنوع شد و خوشبختانه جنگل بیالوویزا تا اواخر قرن هفدهم میلادی از دست آسیب‌های انسان‌ها در امان ماند. در این دوره چند روستا با هدف استخراج سنگ‌آهن و تولید قیر در این منطقه تأسیس شدند.
در اواخر قرن هجدهم میلادی و پس از تقسیم لهستان، تزار پل یکم (Tsar Paul I) امپراتور روسیه قانون منع شکار در این جنگل را فسخ کرد و جنگل بیالوویزا بار دیگر توسط شکارچیان مورد غارت قرار گرفت. در سال ۱۸۰۰ میلادی و پس از آغاز قرن نوزدهم با توجه به قدرت گرفتن دولت‌های مختلف، این جنگل کهن به طور کامل تبدیل به یک منطقه‌ی شکار شد.
در اوایل قرن بیستم میلادی، یک شاهزاده‌ی روسی کنترل این منطقه را به دست گرفت و جنگل بیالوویزا را به محلی برای شکار حیوانات وحشی تبدیل کرد. همین امر موجب تخریب بیشتر حیات‌وحش و محیط‌زیست این منطقه شد. در این دوره، تعداد زیادی از گونه‌های گاو وحشی و گوزن در این جنگل کشته شدند و در سال ۱۹۲۱ هم آخرین نسل از گاومیش‌های کوهاندار اروپایی این جنگل به دست شکارچیان افتادند.
این اقدامات مخرب تا پایان حکومت تزارهای روسی ادامه داشت اما بعد از سرنگونی تزارها و تمام شدن جنگ بین شوروی و لهستان، کشور لهستان کنترل جنگل بیالوویزا را به دست گرفت. در این دوره این جنگل به عنوان یک جنگل بیولوژیک معرفی شد و در سال ۱۹۲۹ به منظور افزایش تعداد گاومیش‌های کوهاندار در این جنگل، چهار قلاده گاومیش از باغ‌وحش‌های سراسر جهان خریداری شده و در جنگل بیالوویزا رهاسازی شدند. پس از گذشت ۱۰ سال، تعداد گاومیش‌های کوهاندار در این جنگل قدیمی فقط به ۱۶ قلاده افزایش پیدا کرد.
اما با شروع جنگ جهانی اول این جنگل بار دیگر مورد غارت قرار گرفت. در سال ۱۹۱۵ میلادی آلمانی‌ها جنگل را به مدت سه سال اشغال کردند و به شکار حیوانات آن پرداختند. در این دوره‌ی آلمانی‌ها علاوه بر ساختن ۲۰۰ کیلومتر مسیر ریلی در دل جنگل بکر، سه کارخانه‌ی چوب هم در این منطقه تاسیس کردند. در نتیجه هزاران گراز وحشی، تعداد زیادی آهو و ۲۰۰ گاومیش از بین رفتند.
به نظر می‌رسید این جنگل لهستان در نهایت توانسته روی آرامش را ببیند اما بار دیگر یک حادثه‌ی تأسف‌بار به نام جنگ جهانی دوم به این جنگل زیبا و موجودات ساکن در آن، آسیب زد. با شروع پاکسازی قومی هیلتر، جنگل بیالوویزا لهستان به پناهگاه مناسبی برای پارتیزان‌های لهستانی و شوروی تبدیل شد و درگیری‌های زیادی بین شورشیان و نازی‌ها در این جنگل به وقوع پیوست. بعد از جنگ جهانی دوم، این جنگل بین کشورهای شوروی و لهستان تقسیم شد. بخش تحت مالکیت شوروی، در اختیار اداره‌ی عمومی قرار گرفت اما بعد از انحلال اتحاد جماهیر شوروی و تشکیل جمهوری بلاروس، این منطقه به مالکیت بلاروس درآمد. همچنین بخشی از جنگل که در کشور لهستان بود در سال ۱۹۴۷ به پارک ملی بیالوویزا تبدیل شد و مورد بازسازی قرار گرفت.
با این که حال و هوای این روزهای جنگل بیالوویزا بهتر از گذشته است اما باز هم قطع بی‌رویه درختان این منطقه طرفداران محیط زیست را حسابی نگران کرده است. این افراد دغدغه‌های زیادی درباره‌ی نابودی حیات وحش و پوشش گیاهی این جنگل دارند.
امروزه این جنگل باستانی در خاک دو کشور لهستان و بلاروس قرار دارد و ۸۴ درصد از جنگل بیالوویزای لهستان در خارج از پارک ملی واقع شده است. متاسفانه نیمی از درختان این منطقه نابود شده‌اند و ۳۰ درصد از جمعیت دارکوب پشت سفید ساکن در این منطقه هم کم شده است. این پرنده جزو کمیاب‌ترین پرندگان جهان است.
این جنگل خانه‌ی درختان زبان‌گنجشک، بلوط، صنوبرهای غول‌پیکر و زیستگاه بیش از ۲۰ هزار گونه حیوان است. در سال‌های اخیر تعداد گاومیش‌های کوهاندار جنگل بیالوویزا که در اوایل قرن بیستم رو به انقراض بودند به ۸۰۰ رأس رسیده است. جالب است بدانید گاومیش کوهاندار سنگین‌ترین حیوان قاره‌ی اروپا محسوب می‌شود.
از جذاب‌ترین تفریحات جنگل بیالوویزا می‌توان به پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری، اسب‌سواری و کالسکه‌سواری در مسیرهای مشخص اشاره کرد. گردشگران علاقه‌مند به دوچرخه‌سواری، در این جنگل امکان اجاره‌ی دوچرخه با قیمت مناسب را دارند. صید ماهی در برکه و رودخانه ناروکا تفریح دیگری است که علاقه‌مندان می‌توانند از آن لذت ببرند. البته برای این کار گردشگران باید از قبل مجوز دریافت کنند.
همچنین نمایشگاه دائمی موزه‌ی طبیعت یکی از جذاب‌ترین قسمت‌های این جنگل است که بازدید از آن برای عموم آزاد است. برای راحتی گردشگران، در این موزه راهنمای صوتی به زبان‌های مختلف مانند لهستانی، انگلیسی، روسی و آلمانی فراهم شده است.
در این مقاله جنگل بیالوویزا را معرفی کردیم. همان‌طور که گفته شد این جنگل باستانی، بازمانده‌ی قدیمی‌ترین جنگل‌های قاره‌ی اروپا است و مجموعه‌ای از عظیم‌ترین درخت‌های بلوط با سن بیش از ۴۵۰ تا ۵۵۰ سال و هزار گونه از حیوانات مختلف در این جنگل ساکن هستند. با وجود تخریب زیاد هنوز هم این جنگل باشکوه و دیدنی است و گردشگران زیادی در طول سال از این منطقه‌ی بی‌نظیر بازدید می‌کنند.