جشن روز مردگان، عجیب ترین و جذاب ترین فستیوال مکزیک!

جشن روز مردگان با آنکه نام ترسناکی دارد، اما جشنی رنگارنگ و شاد است. مردم در این روز به یاد بستگان از دسته رفته غذا، گل و شمع آماده می‌کنند. محرابی را به یاد آنها تزیین می‌کنند و سپس، با موسیقی، آواز و رقص این روز را جشن می‌گیرند، چرا که مردگان در این روز به خانه باز می‌گردند تا در کنار خانواده باشند. این روز علاوه بر آنکه یک مسئله سنتی است، تبدیل به یکی از جاذبه‌های گردشگری مکزیک شده است. اگر دوست دارید بیشتر با این جشن آشنا شوید، ما را در این مقاله از مجله الی گشت همراهی کنید.

مقالات مرتبط

راهنمای سفر به مکزیکو سیتی

معرفی ۵ مورد از عجیب ترین موزه های مکزیک 

راهنمای سفر به مکزیکو سیتی

فستیوال مردگان یا  Día de Muertos  این فستیوال بسیار قدیمی است و ریشه آن به صدها و شاید هزاران سال پیش برمی‌گردد. طبق اسناد امروزه می‌دانیم که جشن روز مردگان توسط تمدن‌های پیشاکلمبی (دوران پیش از کشف قاره آمریکا توسط کریستف کلمب) به ویژه آزتک‌ها، مایایی‌ها و توتوناک‌ها برگزار می‌شده است.

آزتک ها که سرخپوستان بومی مکزیک به شمار می‌روند یک ماه کامل را به جشن می‌پرداختند و طبق باورهای خود به بانوی مرگ به نام  Mictecacihuatl احترام می گذاشتند. امروزه اگرچه باورهای مردم تغییر کرده اما همچنان برخی از مولفه‌های این رسم و رسوم باقی مانده است. در سال ۱۹۱۳ هنرمند مشهور خوزه گودولف پوسادا تصویری از La Calavera Caterina کاترینا کشید و از آن زمان، تصویر کاترینا به عنوان نماد غیررسمی جشن روز مردگان استفاده می‌شود.

البته جشن روز مردگان را نباید با جشن هالووین اشتباه گرفت. سرخپوستان بومی مکزیک یا همان آزتک‌ها جشن روز مردگان را در ماه آگوست برگزار می‌کردند. با این حال، زمانی که اسپانیایی‌ها مکزیک را تحت استعمار خود قرار دادند این رسم را کمی تغییر دادند و آن را با فستیوال مسیحی All Hallows مطابقت دادند. در جشن روز مردگان زنان بسیاری چهره خود را شبیه تصویر بانوی مرگ گریم می‌کنند و به خیابان‌ها می‌آیند. حتی جالب است بدانید که هرسال رکوردهایی برای بیشترین تعداد کاترینا در یک محل هم ثبت می‌شود.

اما جشن روز مردگان تنها راجع به این ظواهر نیست. آماده سازی برای روز مردگان از هفته ها و شاید ماه ها قبل شروع می شود. خانواده های مکزیکی محلی ویژه را برای گرامیداشت مردگانشان در منزل تعیین می کنند و بعد، تصاویر آن ها و همینطور غذاهای مورد علاقه آن ها را در آن مکان قرار می دهند. در باور و اعتقاد مکزیکی ها مردگان در روز جشن مردگان برای سر زدن به اقوامشان به این دنیا بازمی گردند. بنابراین خانواده ها تلاش می کنند خانه هایشان را برای ورود عزیزان فوت شده شان آماده کنند. یک نوع نان شیرینی سنتی به نان مردگان یا Pan de Muerto نیز از قدیم در ایام جشن پخته می شود و در کنار سایر چیزها قرار داده می شود.

تور مکزیک ارزان ترین قیمت با الی گشت

همان طور که گفتیم جشن روز مردگان در سه روز برگزار می شود و هر روز معنا و مفهوم ویژه ای دارد. روز اول نوامبر به کودکان درگذشته اختصاص دارد و به نام روز بیگناهان یا روز فرشته های کوچک شهرت دارد. در این روز اسباب بازی ها و شیرینی و آبنبات های مختلف روی قبر کودکان فوت شده و همین طور در مکان ویژه مردگان در منزل قرار داده می شود تا ارواح کودکان را خوشحال کنند.

روز دوم نوامبر روز مردگان است و طبق باور مکزیکی ها، در این روز تمام ارواح مردگان به این دنیا و پیش خانواده هایشان برمی گردند. خانواده ها در طول شب به گورستان ها می روند و تا صبح بر سر قبر عزیزانشان شب زنده داری می کنند و این شب خاص را پیش آن ها سپری می کنند.

یکی از رسم و رسوم خاص این شب سوزاندن صمغ درخت کاج است که از زمان پیشاکلمبی در مراسم های خاص استفاده می شده است. دور و بر قبرها با شکلات و شیرینی، غذا، نوشیدنی و مهم تر از همه با گل های جعفری نارنجی تزئین می شود. در باور و فرهنگ مکزیک، گل جعفری نارنجی به عنوان گل مردگان شناخته می شود. بنابراین اگر در ایام جشن روز مردگان به مکزیک سفر کنید در همه جا این گل های نارنجی را خواهید دید.

گفتیم که در منطقه رسم و رسوم خاص خود را در برگزاری این جشن دارد. با آنکه معنا و مفهوم روز مردگان در تمام این بخش‌ها مشابه است، اما هر کدام روش منحصر به فردی برای جشن گرفتن دارند. در ادامه نگاهی به بخش‌های مختلف خواهیم داشت و ویژگی‌های هر یک را بیان خواهیم کرد.

مکزیکوسیتی اولین رژه روز مردگان را در سال ۲۰۱۶ برگزار کرد. این رژه تبدیل به جشنی زیبا و رنگارنگ شد که گردشگران را به سمت خود جلب کرد. همه افراد لباس‌های رنگارنگ و شاد می‌پوشند و صورت خود را گریم می‌کنند. در کنار آنها اسکلت‌های بزرگ به حرکت در می‌آیند و رقص و آواز کل خیابانی که رژه در آن انجام می‌شود، را در بر می‌گیرد. رژه از بنای یادبود استلا د لوز (Estela de luz) تا میدان اصلی شهر امتداد پیدا می‌کند. در هر بخش از رژه تماشاگران نیز می‌توانند به آنها ملحق شوند و آواز بخوانند و برقصند.

خرید بلیط هواپیما مکزیک در الی گشت

میکواکان (Michoacán) جشن روز مردگان را به طور خاصی برگزار می‌کند. در واقع این جشن را ساکنان اصلی منطقه پورپچا (Purépecha) می‌گرفته اند و اکنون در کل شهر اجرا می‌شود. یکی از جاذبه‌های اصلی آن غذاهای خوش بو و طعمی است که در خیابان‌ها و کوچه‌ها قرار داده می‌شوند. فلفل پوبلانو پر شده با پنیر، کاپدائوس و نان شیرینی پان د مورته، از غذاهایی هستند که حتماً باید در این منطقه امتحان کنید.

مردم بومی این منطقه سنت روز مردگان را به صورت کلاسیک برگزار می‌کنند. محراب را با گل مریم، جمجمه شکری و تزیینات اسکلتی پر می‌کنند. اواخر اکتبر تا اوایل نوامبر احزاب در میدان شهر جمع می‌شوند و جشن‌های دسته جمعی می‌گیرند. در این منطقه مردم محلی «طاق‌های خوش آمدید» را آماده کرده و گردشگران را به دیدن بخش‌های مختلف دعوت می‌کنند.

رزرو آنلاین هتل های ارزان مکزیک با الی گشت.

اوایل ماه نوامبر، شهر گواناجواتو (Guanajuato) میزبان هزاران گردشگر می‌شود که برای دیدن محراب یادبود دانشگاه گواناجواتو به این منطقه سفر می‌کنند. دانشجویان دانشگاه با کمک مردم محلی محرابی خیره کننده برای بزرگداشت چهره‌های برجسته دانشگاهی خود ایجاد می‌کنند. در شب که شمع‌های اطراف محراب روشن می‌شود، منظره‌ای چشمگیر ایجاد خواهد شد که ارزش عکاسی بالایی دارد.

خانواده‌ها در شهر اواخاکا با ساختن محراب و قرار دادن عکس‌های خانوادگی، جمجمه‌های تزیینی و غذا و نوشیدنی عزیزانشان، روز مردگان را جشن می‌گیرند. آنها محراب را با گل مردگان تزیین می‌کنند. در طول شب مردم در گورستان‌ها یا نزدیک محراب‌ها جمع می‌شوند، آواز می‌خوانند و یاد رفتگان را زنده نگه می‌دارند.

جشن روز مردگان در اگواسکالینتس (Aguascalientes) در طول یک هفته به صورت یک جشنواره برگزار می‌شود. جشنواره جمجمه (de Calaveras) از شب اوایل ماه ماه نوامبر آغاز می‌شود. رژه اسکلت سنتی که از «افسانه‌های مکزیک» برگرفته شده است، برگزار می‌شود. تماشاگران به دیدن عروسک‌های جشنواره می‌روند. رقصنده‌ها با لباس‌های بلند و رنگارنگ خود می‌رقصند و شادی مانند جرقه‌ای به سرعت به افراد منتقل می‌شود و همه به پایکوبی ملحق می‌شوند.

ایالت گوئرو جشن مردگان را از اوایل ماه اکتبر آغاز می‌کند. ناهواس (Nahuas) بزرگ‌ترین مردم روستای بومی در مکزیک هستند که ۴۰% از جمعیت بومی این ایالت را تشکیل می‌دهند. شیوه جشن آنها با دعا و زنگ کلیسا آغاز می‌شود. اما آنچه در این شهر متفاوت است شیوه رقص است. رقصشان را از اجداد افریقایی خود به ارث برده‌اند. «رقص شیاطین» پر شور و هیجان است. رقصندگان می‌پرند و در خیابان‌های Cuajinicuilapa پایکوبی می‌کنند.

مردم یوکاتان غذای سنتی خاصی را در روز مردگان سرو می‌کنند. این غذای سنتی خوشمزه دستورالعمل پیچیده‌ای دارد و برای تهیه آن زمان زیادی لازم است. در نتیجه همه اعضای خانواده برای تهیه آن کمک می‌کنند. غذای موکبیپولو (mucbipolli) که با نام پیب (Pib) نیز شناخته می‌شود، غذای سنتی محبوبی است که شامل مرغ یا گوشت خوک مخلوط با ادویه‌جات مختلف و خمیر ذرت می‌شود. سپس این گوشت و خمیر را در برگ‌های درخت موز می‌پیچند و در یک گودال آتش دفن می‌کنند.

جشن روز مردگان در وراکروز از کریسمس مهم‌تر است. زیرا آماده سازی، تهیه وعده غذایی و انجام تزیینات با برنامه ریزی و فداکاری بیشتری انجام می‌شود. در این منطقه مردم یک هفته را صرفه آماده شدن برای روز مردگان می‌کنند. سپس خانواده از خانه خود به سمت گورستان حرکت می‌کنند تا به روح بستگان خود احترام بگذارند.

ساکنان شهر پومچه در کامپچه (Campeche) سابقه طولانی در برگزاری جشن روز مردگان دارند. یکی از سنت‌هایی که برای قرن‌ها در این منطقه برگزار می‌شود، مراسم سالانه «شستشوی استخوان» است که در آن خانواده‌ها مقبره‌ها را شستشو می‌دهند و استخوان‌های افراد مرحوم خود را تمیز می‌کنند. پس از تمیز کردن، آنها استخوان‌ها یا جعبه‌ای که استخوان در آن قرار دارند را باز نگه می‌دارند تا جمجمه‌ها و استخوان‌ها خورشید و هوا دریافت کنند. علاوه بر آن، بستگان استخوان را مرتب کرده و آنها را رنگ و تزئین می‌کنند.

گروه‌های بومی Yaqui و مایو (Mayo) که در جنوب سونورا مستقر شده‌اند، از معدود گروه‌های قومی هستند که مراسم ماهانه‌ای برای جشن گرفتن روز مردگان انجام می‌دهند. هر دو گروه محراب خود را آماده می‌کنند، آن را را با شمع، گل، عکس و غذا تزیین کرده و دعا می‌خوانند. محراب را در بالاترین ارتفاع ممکن می‌سازند، زیرا آنها معتقدند که مردگان دیگر زمین را لمس نمی‌کنند، بلکه در هوای و آسمان حرکت می‌کنند. 

مراسم اصلی در ۲ نوامبر است، روزی که مردم اعتقاد دارند تمام روح‌های مردگان به دنیا زنده باز می‌گردند. اما معمولاً جشن از ۲۸ اکتبر آغاز می‌شود و هر روز به نوع دیگری از مرگ اختصاص داده می‌شود. برای مثال افرادی که در حوادث جان خود را از دست داده اند یا کودکانی که قبل از غسل تعمید فوت کرده اند. در روز تمام قدیسان، ۱ نوامبر به افتخار هر کسی که یک زندگی خالص و پاک داشته است، به خصوص کودکان، جشنی برگزار می‌شود.

این جشن در درجه اول یک سنت مکزیکی به شمار می‌رود، اما دیگر کشورهای کاتولیک در سراسر جهان نیز به رفتگان و اجداد خود احترام می‌گذارند و یاد آنها را زنده می‌کنند. برای مثال در فیلیپین، بستگان در قبرستان جمع می‌شوند، گل می‌آورند و شمع روشن می‌کنند. در برزیل روز «Dia de Finados» وجود دارد. بسیاری از کشورهای دیگر، از جمله در ایالات متحده، ۲ نوامبر به طور مشابه به عنوان روز همه ارواح شناخته می‌شود.

اشاره کردیم که در جشن روز مردگان محرابی برای مردگان در خانه آماده می‌شود. محراب به طور معمول دارای چندین سطح است. دو سطح نماد زمین و آسمان است، سه سطح به آسمان، زمین و برزخ اشاره دارد. برخی نیز آن را به صورت هفت سطح طراحی می‌کنند که نشان دهنده هفت مرحله برای ورود به زندگی پس از مرگ یا هفت گناه مرگبار اشاره دارد.

هر محراب (ofrenda) شامل اقلامی مربوط به چهار عنصر اصلی می‌شود: زمین، آب، هوا و آتش. خاکستر یا خاک معمولاً به عنوان نشانه‌ای زمینی که مردگان می‌توانند بر آن قرار گیرند، گذاشته می‌شود. یک لیوان آب قرار داده می‌شود تا ارواح بتوانند تشنگی خود را پس از یک سفر طولانی برطرف کنند و کاغذ بافت حک شده با نقوش زیبا معمولاً به عنوان نمادی از هوا استفاده می‌شود. شمع‌ها نشان دهنده آتش هستند و به هدایت مردگان به خانه کمک می‌کنند.

معمولاً در محراب‌ها جمجمه‌های ساخته شده از شکر یا شکلات و همچنین شیرینی پان د مورتو قرار داده می‌شود. برای محراب کودکان، فرش کوچکی همراه با یک عروسک قرار می‌دهند. مواد غذایی مورد علاقه، نوشیدنی و دیگر چیزهایی که عزیزان از دست رفته به آنها علاقه داشته‌اند، نیز در محراب گذاشته می‌شود. همچنین یک بخور دادن یا عود برای تمیز کردن فضا نیز می‌گذارند.

مهم‌ترین گل در این جشن، گل همیشه بهار است. اگرچه معنای آن ممکن است متفاوت باشد اما گفته می‌شود گلبرگ‌های زرد روشن این گل نشان دهنده خورشید است و به عنوان راهنمایی برای بازگشت روح مردگان به خانه عمل می‌کند. از گل‌های مهم دیگر نفس کودک سفید است که به معنای خلوص است. از گل مخملی قرمز روشن نیز برای تزیین محراب استفاده می‌کنند.

شیرینی محبوب این جشن پان د مورتو (Pan de muerto) یا نان مردگان است. این شیرینی سنتی مکزیکی در محراب قرار داده می‌شود. اغلب خانواده‌ها در طول ماه اکتبر از این شیرینی استفاده می‌کنند. ریشه این شیرینی نیز به فرهنگ آزتک باز می‌گردد. در فرهنگ آنها انواع مختلف نان سنتی در جشن‌ها استفاده میشده است.

این شیرینی به صورت گرد تهیه می‌شود و روی آن به صورت ضربدری نقوشی ایجاد می‌کنند که در زمان پخت، برجسته می‌شود. سپس، روی آن شکر یا مواد دیگری می‌پاشند.

مکزیک سنت‌های قدیمی زیادی را حفظ کرده که یکی از آنها جشن روز مردگان است. در این روز به یاد افرادی که رفته‌اند، محراب آماده می‌کنند. سپس، مسیر را با گل و شمع روشن نگه می‌دارند تا رفتگان بتوانند راه خانه را پیدا کنند. از آنجایی که عزیزان رفته، دوباره به خانه باز می‌گردند، این روز با جشن و پایکوبی همراه است. هر منطقه و ایالت سبک خاص خود را برای جشن گرفتن دارد. اگر دوست دارید در این روز در مکزیک به گردش بپردازید و از نزدیک جشنواره‌ها را ببینید، بلیط سفر خود را از حالا از مجموعه الی گشت تهیه کنید. امیدواریم از این مقاله مجله الی گشت لذت برده باشید.

یاد و خاطره عزیزان رفته در این روز جشن گرفته می‌شود.

روز مردگان به زمان آزتک ها باز می‌گردد و جشن توسط الهه آزتک ها برگزار می‌شد. اما امروزه برای درک مرگ و قدردانی از آن و عزیزانی که رفته‌اند، جشن گرفته می‌شود.

بله، افراد مختلفی از سراسر جهان این روز را با انجام آیین‌های مرتبط با آن جشن می‌گیرند.

جشن از اواخر اکتبر تا اوایل نوامبر ادامه دارد. پیشنهاد می‌کنیم کمی زودتر بلیط سفر خود به مکزیک را از مجموعه الی گشت تهیه کنید چرا که با نزدیک شدن به جشن، پیدا کردن بلیط سخت‌تر خواهد شد.