جاذبه های غرب ایران طیف گسترده‌ای از آثار تاریخی و جاذبه‌های طبیعی است که در گستره وسیعی از شهرها و استان‌های این منطقه واقع شده است. غرب ایران به‌دلیل قرار گرفتن در دامنه رشته کوه‌های زاگرس از طبیعتی غنی و زیبا برخوردار است. خاک حاصلخیز و منابع فراوان آب از دیرباز و دوران باستان سبب شکل‌گیری تمدنهای مختلفی در این نقطه از ایران شده است. به همین دلیل است که امروزه شاهد تنوع قابل توجهی از هم‌زیستی اقوام و فرهنگ‌های مختلف در شهرهای غرب کشور هستیم.
از هزاران سال قبل تا به امروز این منطقه شاهد وقایع و تحولات مختلفی بوده است و آثار تاریخی مختلفی از دوران مختلف در این منطقه به یادگار مانده است. چشمه‌های جوشان، رودهای پرآب و آبشارهای خروشان در کنار دشت‌های خرّم و وسیع محصور در کوهستان‌های مرتفع چشم‌انداز و مشخصه اصلی سرزمین‌های غرب ایران است. هر سال میلیون‌ها گردشگر راهی شهرهای غربی ایران می‌شوند تا ضمن بازدید از دیدنی‌های طبیعی و تاریخی این مناطق از تاریخ و سبک زندگی اقوام کُرد، لُر، فارس و ترک دیدن کنند. در این مقاله با مجله گردشگری الی گشت همراه باشید تا در سفر به استان های کردستان، کرمانشاه، همدان، لرستان و ایلام با ده تا از دیدنی ترین جاذبه های غرب ایران آشنا شوید.
استان کردستان
یکی از دیدنی‌ترین مناطق کشور که تعداد قابل توجهی از جاذبه های غرب ایران را در خود جای داده استان کردستان است. استان کردستان یکی از ایالت‌های غربی ایران واقع در کوهپایه‌های زاگرس میانی است. این استان ۲۹۱۳۷ کیلومتر مربع مساحت داشته و بیش از یک میلیون و ششصد هزار نفر جمعیت دارد. این استان به‌دلیل برخورداری از طبیعت بکر و زیبای کوهستانی یکی از بهترین مناطق ایران برای عاشقان طبیعت و جاذبه‌های طبیعی است. رودخانه‌ها، دریاچه‌های طبیعی، بزرگترین پوشش جنگلی کشور پس از استان‌های شمالی، روستاهای پلکانی با معماری منحصربه‌فرد و فضای شاد و فرهنگ غنی مردمان کردستان از مهم‌ترین مشخصه‌های گردشگری این استان است.
قطب گردشگری استان کردستان مرکز این استان یعنی شهر سنندج است و شهرهای بانه، مریوان و سقز از دیگر کانون‌های ایرانگردی در آن هستند. استان کردستان با ده شهرستان و دارا بودن بیش از بیست جاذبه تاریخی و پنجاه جاذبه طبیعی گردشگری از مهم‌ترین استانها با بیشترین گردشگر در شهرهای غربی ایران است. برخی از زیباترین جاذبه های گردشگری غرب ایران که در استان کردستان قرار دارند به شرح زیر است:
- پارک آبیدر سنندج
- موزه مردم‌شناسی کردستان در عمارت آصف وزیری
- دریاچه زریوار مریوان
- بازارچه‌های سنتی و مرزی در سنندج، بانه و مریوان
مطالب مرتبط:
چرا در عید نوروز باید به غرب ایران سفر کنیم؟
۶ جاذبه دیدنی در استان آذربایجان غربی که در سفر به این منطقه نباید از دست داد!
-
غار کرفتو
غار کرفتو یکی از طولانی‌ترین غارهای ایران با پیشینه‌ای تاریخی است که قدمت آن به دوران پیش از تاریخ مربوط می‌شود. غار کرفتو در شمال غربی شهر دیواندره قرار گرفته و بیش از ۷۵۰ متر طول دارد. این غار دارای چهارطبقه است و یکی از جاذبه های طبیعی غرب ایران است. مسیرهای مختلفی در طول غار از آن جدا می‌شود و از طریق کنده‌کاری در طبقات مختلف دالان‌ها، حجره‌ها و راهروهای زیبایی ایجاد شده است. غار کرفتو یکی از زیباترین غارهای ایران است که دخالت انسان در شکل‌گیری فضای آن نقش داشته و بزرگترین غار دست‌کند ایران به‌حساب می‌آید.
-
روستاهای پلکانی
یکی از زیباترین جاذبه های گردشگری غرب ایران روستاهای پلکانی در استان کردستان است. معماری پلکانی این روستاها و خانه‌های زیبایی که با سنگ و چوب ساخته شده‌اند در کنار طبیعت خیال‌انگیز و آب و هوای ناب کوهستان، روستاهای پلکانی کردستان را به بهشت عاشقان طبیعت تبدیل کرده است. روستای پالنگان در شهرستان کامیاران که در دو شیب متقابل احداث شده و رودخانه‌ای پر آب از میان آن می‌گذرد یکی از زیباترین روستاهای پلکانی ایران به‌شمار می‌رود. شهر اورامان(اورامان تخت)، روستای سرهویه و روستای تنگی‌سر در سنندج از دیگر روستاهای پلکانی مشهور کردستان هستند.
استان کرمانشاه
استان کرمانشاه دارای تعداد زیادی از جاذبه های غرب ایران واز قدیمی‌ترین ایالات کشور است. این استان زیبا که قدمتی چند هزارساله دارد همواره از مناطق مهم حکومت‌های باستانی ایران بوده است. به همین دلیل آثار تاریخی به‌یادگار مانده از سلسله‌های مختلف در این منطقه استان کرمانشاه را به یکی از اصلی‌ترین مقاصد ایرانگردی تبدیل کرده است. استان کرمانشاه حدود ۲۵ هزار کیلومتر مربع مساحت و بالغ بر دو میلیون نفر جمعیت دارد. مرکز این استان کلان‌شهر کرمانشاه است که قطب گردشگری استان هم به‌حساب می‌آید.
جاذبه‌های طبیعی به‌خصوص کوه‌ها، غارهای شگفت‌انگیز و سراب‌ها در کنار آثار تاریخی اصلی‌ترین جاذبه‌های گردشگری این استان هستند. استان کرمانشاه چهارده شهرستان دارد و شهرهای بیستون، پاوه و قصرشیرین از دیگر شهرهای گردشگری آن به‌شمار می‌روند. این استان با دارا بودن حدود پنجاه جاذبه طبیعی و در اختیار داشتن بیش از سی جاذبه تاریخی مهم از جمله مهم‌ترین نقاط کشور که بیشترین گردشگر در شهرهای غربی ایران را دارد به‌حساب می‌آید. برخی از جاذبه های گردشگری غرب ایران در استان کرمانشاه عبارت‌است از:
- طاق بستان
- سراب نیلوفر
- روستای پلکانی هجیج پاوه
- معبد آناهیتا کنگاور
-
مجموعه تاریخی بیستون
یکی از مهم‌ترین جاذبه های تاریخی غرب ایران مجموعه تاریخی بیستون در سی کیلومتری شمال شرق شهر کرمانشاه است. این مجموعه که در دامنه کوه‌های سر به‌فلک کشیده بیستون قرار دارد توجه مسافرانی که در بزرگراه کربلا تردد می‌کنند را به خود جلب می‌کند. قدمت این مجموعه به دوران هخامنشیان برمی‌گردد و ۲۸ اثر ملی ثبت شده و حدود ۱۵۰ اثر تاریخی کشف شده دارد. مهم‌ترین بخش این مجموعه کتیبه و نقش برجسته داریوش در سال ۱۳۸۵ در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده است. مجسمه هرکول، کاروانسرا و سراب بیستون از دیگر دیدنی‌های این مجموعه هستند.
-
غار قوری قلعه روانسر
غار قوری قلعه روانسر یا قوری قلا یکی از هفت اثر طبیعی ملی ایران و یکی از عجایب طبیعی جهان است. این غار عظیم و شگفت‌انگیز در شهرستان روانسر استان کرمانشاه و دامنه‌های کوه شاهو قرار دارد. غار قوری قلعه حدود ۶۵ میلیون سال قدمت داشته و بزرگترین غار آبی خاورمیانه است. این غار زیبا دوازده کیلومتر طول و بیش از سه کیلومتر عمق دارد و با فضای اسرارآمیز خود یکی از منحصربه‌فردترین جاذبه های طبیعی غرب ایران به‌شمار می‌رود.
استان همدان
استان همدان یکی از زیباترین مناطق کشور با برخی از مهم‌ترین جاذبه های غرب ایران است. این استان غربی که در دامنه‌های زاگرس واقع شده است از قدیمی‌ترین پایتخت‌های باستانی ایران و جهان به‌شمار می‌رود. سکونت اقوام مختلف در همدان ترکیب قومی متنوع و جالب توجهی در این منطقه ایجاد کرده است. استان همدان بالغ بر یک میلیون و هشتصد هزار نفر جمعیت و ۲۰۱۷۵ کیلومتر مربع مساحت دارد. اقوام ترک، فارس و لر اکثریت جمعیت این استان را تشکیل می‌دهند و اقلیت‌های یهودی و آشوری هم در شهر همدان سکونت دارند.
شهر همدان مرکز این استان یکی از محبوب‌ترین مقاصد ایرانگردی است و بسیاری از دیدنی‌های تاریخی و طبیعی این استان در شهر همدان قرار دارد. شهرهای ملایر و کبودر آهنگ از دیگر شهرهای هدف گردشگری استان همدان هستند. وجود بیش از ۱۲۰ جاذبه تاریخی و بالغ بر هفتاد جاذبه طبیعی استان همدان را به یکی از مقاصد مهم گردشگری در غربی ایران تبدیل کرده است. در ادامه با برخی از جاذبه های گردشگری غرب ایران در استان همدان آشنا می‌شویم.
- تپه و دره عباس آباد
- بازار سنتی همدان
- آرامگاه بوعلی سینا
- موزه تاریخ طبیعی
-
دهکده تفریحی گنجنامه
مجموعه تفریحی گنجنامه در پنج کیلومتری غرب همدان و در دامنه کوه‌های الوند قرار دارد. این دهکده بزرگ به‌دلیل هوای مطبوع و مناظر بی‌نظیر و چشم‌نوازی که از طبیعت سرسبز منطقه و دشت میشان ارائه می‌دهد یکی از مهم‌ترین جاذبه های طبیعی غرب ایران به‌شمار می‌رود. کتیبه و آبشار گنجنامه در کنار پل معلق با چشم‌انداز زیبای خود از دیگر دیدنی‌های گنجنامه هستند. در این دهکده امکانات تفریحی مختلفی مانند پیست اسکی تاریک‌دره، تله‌کابین و تله‌سیژ هم وجود دارد.
-
غار علیصدر
غار علیصدر در روستایی با همین نام از توابع شهرستان کبودرآهنگ قرار دارد. این غار که در ارتفاع ۲۱۰۰ متری سطح دریا قرار دارد طولانی‌ترین مسیر قایقرانی به طول سه کیلومتر را در بین غارهای آبی جهان دارد. دالان‌ها و آب‌راهه‌های پیچیده و اسرارآمیز محیط خاص و تأثیرگذاری در این غار ایجاد کرده‌اند. غار علیصدر بیش از یازده کیلومتر طول دارد که به‌دلیل صعب‌العبور بودن مسیرها تنها سه کیلومتر از آن پیمایش شده است. قدمت این غار زیبا به دوران ژوراسیک و بیش از ۱۳۰ میلیون سال قبل مربوط می‌شود و یکی از زیباترین جادذبه های طبیعی غرب ایران است.
استان لرستان
در میان مناطق دیدنی و جاذبه های غرب ایران، استان لرستان یکی از مهم‌ترین نقاط کشور است. این استان سرسبز و زیبا که در ارتفاعات زاگرس قرار دارد سرزمین خیال‌انگیز آبشارها و رودخانه‌های پرآب است. پیشینه تاریخی غنی و آثار تاریخی متعدد، استان لرستان را به یکی از بهترین مقاصد ایرانگردی تبدیل کرده است. این استان ۲۹۳۰۰ کیلومتر مربع مساحت و بالغ بر یک میلیون و هشتصد میلیون نفر جمعیت و یازده شهرستان دارد. طبیعت بکر و سر سبز، آبشارهای زیبا و رودخانه‌های خروشان، دریاچه‌ها و غارها در کنار آثار تاریخی به یادگار مانده از دوران مختلف مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری استان لرستان هستند.
شهر خرم آباد مرکز این استان در کنار شهرهای بروجرد و درود از مهم‌ترین مراکز گردشگری این استان زیبا هستند. استان لرستان به دلیل برخورداری از بزرگترین منابع آبی کشور بیش از ۱۳۰ جاذبه طبیعی در نقاط مختلف خود دارد. همچنین با داشتن پیشنیه تاریخی چند هزارساله بالغ بر یکصد اثر تاریخی در این استان، نام لرستان را در فهرست زیباترین مناطق کشور با بیشترین جاذبه های گردشگری در غرب ایران قرار داده است. از مهم‌ترین جاذبه‌های استان لرستان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- قلعه فلک‌الافلاک و دریاچه کیو خرم‌آباد
- پارک فدک بروجرد
- تنگه شیرز کوهدشت
- مخمل‌کوه
- دره خزینه
-
دریاچه گهر
دریاچه زیبای گَهَر در رشته کوه اشترانکوه و سی کیلومتری جنوب شرقی شهرستان دورود قرار دارد. این دریاچه که به عقیده زمین‌شناسان بر اثر زلزله‌ای در هزاران سال پیش پدید آمده است یک و نیم کیلومتر طول داشته و از آن با عنوان نگین اشترانکوه یاد می‌کنند. دریاچه گهر یکی از زیباترین مناطق ایران است که بهترین زمان بازدید از آن و طبیعت بی‌نظیر پیرامون آن اوایل تابستان است. سالانه هزاران گردشگر و طبیعت‌گرد از این منطقه دیدنی بازدید می‌کنند. جنگل‌های بکر اشترانکوه از مسیر الیگودرز، این منطقه را به یکی از محبوب‌ترین جاذبه های طبیعی غرب ایران تبدیل کرده است.
-
آبشارهای استان لرستان
استان لرستان به سرزمین آبشارها شهرت دارد و دلیل این موضوع آبشارهای زیبا و پر آبی است که در هر نقطه از این دیار به چشم می‌خورد. این استان به‌دلیل بهره‌مند بودن از بیشترین منابع آب در ایران طبیعتی زیبا و مسحورکننده دارد که آبشارهای خروشان یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری آن به‌شمار می‌رود. در استان لرستان آبشارها و تنگه‌های باشکوه و زیبایی وجود دارد که برخی از آن‌ها عبارت‌است از: آبشار بیشه، آبشار وارک، آبشار افرینه، آبشار نوژیان، آبشار نای‌انگیز، تنگه هلت پلدختر و تنگه لی‌لی دورود.
استان ایلام
استان ایلام دارای تعدادی از خاص‌ترین جاذبه های غرب ایران است که در صورت توجه بیشتر پتانسیل بالایی برای جذب گردشگر در مناطق مرزی ایران دارد. ایلام استانی با تاریخی کهن و طبیعتی بکر و منحصربه‌فرد است. مناطق شمالی این استان زاگرس نشین آب و هوایی سرد و کوهستانی و مناطق جنوبی آن دارای هوایی گرم و خشک هستند. همین امر گویای تنوع اقلیمی جالب توجه این استان است. استان ایلام دارای ۲۰۱۶۴ کیلومتر مربع مساحت و بالغ بر ۵۸۰ هزار نفر جمعیت در ده شهرستان است. این استان دارای منابع نفتی و ذخایر گازی عظیم است و جنگل‌های بلوط مناطق شمالی آن شهرت جهانی دارد.
مرکز این این استان شهرستان ایلام در کنار شهر تاریخی دره‌شهر (بزرگترین شهر تاریخی غرب کشور) و شهر آبدانان مهم‌ترین مراکز گردشگری و ایرانگردی این استان به‌حساب می‌آیند. استان ایلام با دارا بودن حدود سی قلعه و دیگر آثار تاریخی و جاذبه‌های طبیعی منحصربه‌فرد یکی از خاص‌ترین مناطق کشور و از مهم‌ترین جاذبه های گردشگری غرب ایران است. برخی از مناطق دیدنی استان ایلام عبارت‌اند از:
- پارک جنگلی شش‌دار
- قلعه‌های باستانی آبدانان مانند هزار درب و پشت قلعه
- شهر باستانی سیمره (ماداکتو) دره‌شهر
-
پارک های جنگلی و مناطق حفاظت شده ایلام
نواحی شمالی استان ایلام به‌دلیل قرار گرفتن در کوهپایه‌های زاگرس دارای طبیعتی بکر و حیرت‌انگیز است. در این نواحی جنگل‌های وسیع با پوشش متنوعی از گیاهان و جانوران هر گردشگر و دوستدار طبیعتی را مسحور خود می‌سازد. این مناطق جنگلی و طبیعی زیبا یکی از مهم‌ترین جاذبه های طبیعی غرب ایران هستند و به‌دلیل وجود چنین دیدنی‌هایی ایلام را عروس زاگرس می‌نامند. مهم‌ترین پارک‌های جنگلی و مناطق حفاظت شده در ایلام عبارتند از: کبیر کوه، زله زرد و پارک جنگلی چقاسبز و تنگه ارغوان که یک منطقه حفاظت شده به وسعت ۱۷۰ هکتار است که به‌دلیل وجود درختان در حال انقراض ارغوان با این عنوان نام‌گذاری شده است.
-
تنگه های زیبای ایلام
موقعیت جغرافیایی خاص استان ایلام سبب شکل‌گیری عوارض و پدیده‌های شگفت‌انگیزی در این استان شده است. یکی از زیباترین جاذبه های گردشگری غرب ایران که دوستداران طبیعت‌گردی را شیفته خود کرده است تنگه کافرین است. این منطقه دیدنی‌های چشم‌نواز و مسحورکننده‌ای دارد که هر بیننده‌ای را از زمان و مکان غافل می‌سازد. جنگل‌های بلوط ایلام، آبشار کافرین، غارهای مختلف مانند غار شداد، برکه‌ها و آب‌راهه‌ها از جمله ددنی‌های این منطقه هستند. یکی دیگر از جاهای دیدنی ایلام تنگه ارغوان در سه کیلومتری شمال شرقی شهر ایلام است. تنگه رازیانه یا تنگ رازیانه یکی دیگر از زیباترین پدیده‌های زمین‌شناسی ایران است که در این استان قرار دارد. تنگ رازیانه دره‌ای طولانی و عمیق در دل طبیعت سرسبز و جادویی ایلام است که به همراه ۷۵ هکتار از جنگل‌های اطراف خود به‌عنوان یکی از آثار طبیعی ملی به ثبت رسیده است.
جمع بندی درباره جاذبه های غرب ایران
تنوع و تعدّد جاذبه های گردشگری غرب ایران باعث می‌شود تا بسیاری از گردشگران در هر فرصتی به شهرها و استان‌های این ناحیه سفر کنند. در واقع غرب ایران جاذبه‌های گردشگری متنوعی دارد که در هر حیطه‌ای گردشگران بسیاری را مجذوب خود می‌سازد. تنوع قومی و فرهنگی، قدمت تاریخی، دیدنی‌های طبیعی و بازارچه‌های مرزی سالانه میلیون‌ها گردشگر را عازم این منطقه می‌کند.
با توجه به آب و هوای کوهستانی و سرد اغلب شهرها و نواحی غرب ایران بهترین زمان برای بازدید از جاذبه های غرب ایران فصل بهار و اوایل پاییز است. نکته حائز اهمیت در سفر به مناطق طبیعی غرب ایران توجه به حفظ این گنجینه ارزشمند است. رها کردن زباله در این خانه بی‌همتا و روشن کردن آتش در جنگل‌های استان‌های غربی ناسپاسی و خیانتی جبران‌ناپذیر نسبت به سرمایه‌های ملی کشور خواهد بود!