یکی از کشورهای جذاب و دیدنی که سابقه تاریخی مشترکی هم با ما ایرانیان دارد، ازبکستان است. سمرقند شهری است که بسیار زیاد در ادبیات فارسی و اشعار ما به کار رفته است و نمادی از زیبایی عشق و معشوق برای ایرانیان است. در این میان جاذبه های سمرقند می تواند شما را به عنوان گردشگر و جهانگرد به خود جلب کند. جاذبه هایی که اوج شکوه و عظمت معماری اسلامی را به همراه داستان ها و افسانه های پیرامونشان نشان می دهد. شهری زیبا بسیار شبیه به شهرهای تاریخی ایران که در این مطلب از مجله ی گردشگری الی گشت تمام جاذبه های سمرقند را خواهید خواند. با سفر به سمرقند، چنین مطلبی می تواند لیستی کامل برای آشنایی با جاذبه های این شهر را به شما به صورت یکجا ارائه دهد.
مطالب مرتبط: راهنمای سفر به سمرقند در ازبکستان بهترین مسیرهای زمینی برای جهانگردان ایرانی – قسمت دوم ۱۰ جاذبه دیدنی شهر تاشکند
یکی از جاذبه های سمرقند که نشان دهنده تاریخ این کشور هم هست، موزه افراسیاب است. این موزه پیرامون یکی از مهم ترین یافته های باستان شناسی سمرقند ساخته شده است. نقاشی بسیار باارزشی که یکی از پادشاهان سغدی را نشان می دهد. این نقاشی مربوط به قرن هفتم میلادی بوده که ورخومن (Varkhuman) را نشان می دهد که در حال گرفتن هدایا از سفیران خارجی است. یکی از این سفیران، سفیر چین است که در حال هدیه دادن پارچه های ابریشم است. در میان هدایا، فیل ها، شترها و اسب ها نیز دیده می شود. این نقاشی چنان مشهور است که نمونه های کپی شده از آن را در سرتاسر کشور ازبکستان خواهید دید.
نقاشی بر روی دیوار از دو دیوار تشکیل شده است. همچنین ساختمان دو طبقه موزه می توانید به دیدن دیگر آثار کشف شده از این موزه بروید. تاریخ این موزه در سمرقند به زمان توسعه شهری در زمان اسکندر بر می گردد. در طول حفاری هایی که در سمرقند انجام شده آثاری که هر کدام متعلق به دوره های مختلف تاریخی هستند نیز کشف شده و در این موزه به رسم یادگار نگهداری می شود.
- آدرس: Registon ko’chasi، Samarqand، Uzbekistan
در میان مساجد جهان اسلام یکی از شناخته شده ترین مساجد جهان به لحاظ زیبایی معماری اسلامی، مسجد بی بی خانم در میان جاذبه های سمرقند است. مسجدی که گنبدی آبی فیروزه ای رنگ و متناسب با بنای ایوان اصلی مسجد دارد. این مسجد در خیابانی هم نام با همین مسجد قرار گرفته و در اطرافش دیگر جاذبه های شهر نیز یافت می شود. ساخت این مسجد ۵ سال زمان برده و از سال ۱۳۹۹ تا ۱۴۰۴ میلادی طول کشید. یعنی هنگامی که تیمور لنگ به سمرقند بازمی گشت دیگر تماما ساخته شده بود. بی بی خانم همسر تیمور لنگ بود که دستور ساخت این بنا را داد. افسانه ای پیرامون این مسجد وجود دارد.
گفته می شود که معمار این مسجد، هنگام ساخت این بنا، عاشق همسر تیمورلنگ می شود و اتمام کار را به تعویق می اندازد. زمانی که تیمور لنگ از سفر هندش بازگشت و متوجه عشق معمار به همسرش شد دستور داد تا وی را اعدام کنند و حجاب را برای تمامی بانوان شهر اجبار نمود. این بنا بازسازی هم شده است.
- آدرس: Bibikhonim Str.، Samarqand، Uzbekistan
میدانی معروف در ازبکستان است که مهم ترین جاذبه های سمرقند را در اطراف خود دارد. این میدان در مرکز شهر سمرقند واقع شده است و شامل سه مدرسه به نام های الغ بیک، شیردار و طلاکاری در اطرافش است. از این بابت، می توان این میدان را به میدان نقش جهان در اصفهان شباهت داد. علت نام گذاری این میدان به ریگستان این موضوع است که گفته می شود قبلا در این مکان رودی جریان داشته است.
این رود در این مسیر ریگ هایی را به جا گذاشته است و در نهایت به ریگستان مشهور شده است. این میدان در طول سال ها مکانی برای گردآوری مردم و اطلاع رسانی اخبار جدید به مردم بوده است. در سال ۱۹۲۵ میلادی در این میدان، زنان و دختران چادرهای خودشان را به علامت اعتراض آتش زدند.
- آدرس: Registon ko’chasi، Samarqand، Uzbekistan
از دیگر جاذبه های سمرقند، آرامگاه سنت دانیال است. بنای آرامگاه دارای ۵ گنبد است که سقف شبستانی به طول ۱۸ متر را شکل داده اند. شبستانی که در آن ضریحی بسیار طویل قرار داده شده است. ضریح مقبره ای با ارزش و اهمیت که نه تنها برای مسلمانان بلکه برای یهودیان و مسیحیان نیز بسیار مقدس است. مقبره دانیال نبی و آرامگاه آن در میان جاذبه های سمرقند یکی از مکان هایی است که گردشگران از آن بازدید می کنند. یادآور می شویم که محل دقیق آرامگاه دانیال نبی چندان مشخص نیست.
عده ای این آرامگاه را در شوش ایران می دانند و عده ای آن را در ازبکستان می پندارند. در هر دو صورت هر دو این آرامگاه ها، بسیار زیبا و در خور این شخصیت مذهبی طراحی و ساخته شده است. البته دانیال نبی را تنها مسیحیان پیامبر می دادند. گفته می شود که آرامگاه نهایی دانیال در کتاب مقدس دانیل در بابل نام برده شده است. جدیدا نیز یک زن و شوهر عراقی به همین استناد، مقبره این پیامبر را در عراق مدعی شده اند.
- آدرس: Tashkent Rd، Samarkand، Uzbekistan
مزار خواجه عبد درونی در جنوب عشرت خانه واقع شده است. درون و بیرون این مزار بر اساس موقعیت آرامگاه نسبت به قلعه قدیمی بخارا نام گذاری شده است. این آرامگاه، دارای یک راهروی باریک طولانی و یک محوطه شامل حوضی مستطیل شکل با مجموعه ای از حجره ها و مقبره ها در اطراف و انواع درختان چنار و سپیدار می شود. هم چنین یک مسجد با ایوانی که بر فراز ستون های چوبی ساده بنا شده، هم در این محوطه قرار گرفته است. در نزدیکی مسجد، مناره کوچک آجری دیده می شود. تمام معماری این مجموعه به نسبت دیگر جاذبه های سمرقند متفاوت بوده و هر گردشگری را برای بازدید به خود جذب می کند.
- آدرس: Sadriddin Ayniy ko’chasi، Samarqand، Uzbekistan
بازارها در هر شهری یکی از جاذبه های دیدنی هستند که گردشگران را به سمت خود جذب می کنند. بازار مرکزی نیز از جاذبه های سمرقند است که در آن سوغاتی های ازبکی را می توانید خریداری کنید. شاید نام دیگری را برای این بازار شنیده باشید. عده ای این بازار را با نام بازار سیاب (بازار تره بار) می شناسند. در این بازار می توانید سوغاتی هایی مانند انواع خشکبار، انواع میوه ها و سبزیجات تازه فصلی، انواع نان و شیرمال، انواع ادویه، نقل و نبات و بسیاری از خوراکی های دیگر را خریداری کنید. این بازار در کنار مسجد بی بی خانوم قرار گرفته است.
- آدرس: Imom Al-Bukhoriy Str.، Samarqand، Uzbekistan
در بین ساله های ۱۶۴۷ تا ۱۶۶۰ مدرسه ای زیبا و طلاکاری شده به دستور حاکم شهر سمرقند ساخته شد . از زیبایی های این مدرسه، تزئیناتی با آب طلا به شکل تذهیب است. از این رو به آن لقب طلاکار را داده اند. این بنا در ضلع شمالی میدان ریگستان قرار گرفته و از دو طبقه و ۸ غرفه تشکیل شده است. در سال ۱۲۳۴ زلزله سمرقند باعث شد تا ایوان ورودی آن خراب شود که هم اکنون دوباره بازسازی شده است. این بنا دارای یک گنبد فیروزه ای و با گلویی کاشی کاری شده و گچ بری شده بوده و به زیبایی در زیر نور آفتاب می درخشد. این مدرسه در میان جاذبه های سمرقند حکم مسجد جامع و محل برپایی نماز جمعه را دارد.
- آدرس: Tilla-kori madrasasi، Toshkent yo’li، Samarqand، Uzbekistan
مدرسه بعدی که در میدان ریگستان قرار گرفته، مدرسه الغ بیگ نام دارد. این مدرسه از جاذبه های سمرقند بوده که زمانی محلی برای تحصیل و در حال حاضر محلی برای بازدید و جاذبه ی گردشگری به شمار می رود. دلیل نامگذاری این مدرسه در بین سال های ۱۴۱۷ تا ۱۴۲۰ بانی ساخت آن، یعنی شخصی به نام الغ بیگ است. در گذشته، این مدرسه دارای ۵۰ حجره بوده و بیش از ۱۰۰ نفر طلبه، هم زمان در آن تحصیل می کردند. قدمت این مدرسه به نسبت دیگر مدارس سمرقند بیشتر است و طبقه فوقانی به دست برخی از حاکمان ازبک ویران شد اما بعد ها مجدداٌ مرمت گردید.
- آدرس: Ulug’bek madrasasi، Registon ko’chasi، Samarqand، Uzbekistan
یکی از کوچکترین رصدخانه های دنیا نام رصدخانه الغ بیگ را دارد. این رصد خانه در ازبکستان و به عنوان یکی از جاذبه های سمرقند شناخته شده است. این رصد خانه که در دوره تیموری ساخته شده که در زمان خود بی نظیر و بسیار هوشمندانه طراحی شده است. یکی از مهمترین ابزارها در رصدخانه الغ بیگ، یک زاویه سنج برای اندازه گیری زاویه ها است. این ابزار، به شکل دایره ای عمودی با شعاع ۴۰.۲۱۲ متر و طول کمان ۶۳ متر ساخته شد. ستاره شناسانی که در رصدخانه سمرقند کار می کنند، یک کاتالوگ از محل دقیق ستارگان ترسیم نمودده اند.
این جاذبه سمرقند در شمال شهر تاریخی و دیدنی سمرقند واقع شده که بر فراز تپه ای نه چندان مرتفع به نام چویان آتا قرار گرفته است. این بنا در سال ۱۴۲۰ میلادی به دستور الغ بیگ برای انجام امور نجوم ساخته شد، و محلی برای گردهم آیی بزرگترین و مشهور منجمین نظیر قاضی زاده رومی، جمشید غیاث الدین کاشانی و علی قوشچی بود. این رصدخانه که با ثبت ۱۰۱۸ ستاره در دنیا معروف شده توسط ویاتکین در آغاز قرن بیستم کشف شد. او طی حفاری هایش به ربع دایره بزرگی با شعاع ۴۰ متر رسید که امتداد آن دارای ارتفاع ۳۳ متری بود که از طریق آن، خورشید، ماه و سایر اجرام آسمانی دیگر رصد می شد.
- آدرس: Toshkent yo’li، Samarqand، Uzbekistan
در طی سال های ۱۶۱۹ تا ۱۶۳۶ میلادی مدرسه شیردار روبروی مدرسه الغ بیگ ساخته شد و سازنده ی مدرسه ضخصی ایرانی به نام عبدالجبار بوده است. این مدرسه شباهت بسیاری به مسجد شیخ لطف الله اصفهان دارد. در بالای ایوان ورودی مدرسه نقاشی شیرهای در حال شکار آهو دیده می شود. بعد از قسمت ورودی در دو طرف، دو فضای بزرگ مخصوص نمازخانه و درس خانه قرار دارد و در دو طرف، دو گنبد ساقه دار با نقش خطوط کوفی دیده می شود. این مدرسه از دو طبقه، چهار ایوان و چهل و هشت غرفه تشکیل شده و در ابتدای قرن بیستم مورد بازسازی قرار گرفته است.
- آدرس: Toshkent yo’li، Samarqand، Uzbekistan
منبع: advantour.com