سنتها و آداب و رسوم هر منطقه جز جداییناپذیر فرهنگ آن منطقه است که از دیرباز انجام میشوند. جزیره کیش یکی از جزایر زیبای خلیج فارس است و مانند سایر مناطق ایران دارای آداب و رسوم خاص خود است. این جزیره از جمله جزایری است که از طیف گستردهای از اقوام، فرهنگ، نژاد، مذهب و زبان را در خود جای داده است که به صورت مسالمتآمیز در کنار هم زندگی میکنند. اگر شما هم به آداب و رسوم جالب مردمان کیش علاقهمند هستید در این مطلب با ما همراه باشید تا درباره آداب و رسوم کیش بیشتر بدانید.
مراسم حنابندان یا الحنه المعرس یکی از قدیمیترین آداب و رسوم و جاذبه های دیدنی کیش است که قبل از مراسم ازدواج برگزار میشود. به این صورت که پیش از مراسم حنابندان، خانواده عروس لوازم مربوط به حنابندان مثل کاسه حنا شل شده، گلابدان، بخوردان و گلدانهای گل را در سینی بزرگ تزیین کرده و در ابتدای مراسم یکی از آقایان سینی تزیین شده را روی سر گذاشته و دو نفر ساقدوش هم داماد را همراهی میکنند و در محلهها دور زده و به پایکوبی مشغول میشوند. بعد از آن به محلی که از قبل مشخص کردهاند میروند و یکی از بزرگان فامیل حنا را روی دست داماد میزند و بعد با پارچه سبز سه گوش دست و پای حنا بسته داماد را میبندد. بعد از تمام شدن مراسم داماد به همراه دوستانش در محلی که حنا زدهاند شب تا صبح میماند چون در این روز اجازه رفتن به خانه پدری را ندارد.
یکی از عجیبترین و البته خفناکترین آداب و رسوم کیش مراسم زار است که یک مراسم ترسناک و خاص جنوبی است و برای بیرون راندن جن و ارواح خبیث از بدن افراد برگزار میشود و به همین دلیل ورود به این مراسم برای عموم آزاد نیست و فقط افراد بومی اجازه شرکت در این مراسم را دارند. مردم بومی هرمزگان بر این باورند که اگر فردی بیمار شود و با درمان بهبود نیابد احتمالا ارواح خبیث و سرگردان وارد بدن فرد شدهاند و به همین دلیل با برگزاری مراسم زار که همراه با موسیقی مخصوص است سعی میکنند تا روح و جن را از بدن فرد دور کنند. در تمام شبهایی که بیمار در حجاب نگهداری میشود ماما و بابا معجون مخصوص زاران را که از ۲۱ ماده ساخته میشود را به تن او میزنند و مقداری هم به خورد او میدهند.
مراسم تدفین و سوگواری یکی از آداب و رسوم کیش است که متفاوتتر از سایر مناطق ایران برگزار میشود. در مراسم تدفین و سوگواری کیش چهلم و سالگرد برگزار نمیشود و در اعیاد مذهبی مردم لباس مشکی خود را از تن درمیآورند. روز تدفین همه دوستان و اقوام متوفی در مراسم حضور پیدا کرده و بعد از تدفین به خانه خود بازمیگردند و روز بعد صاحب عزا شخصی را به مسجد فرستاده و زمان برگزاری مراسم را اعلام میکند و از آن لحظه تا سه روز زنان به خانه متوفی و مردان به مسجد رفته و شروع به خواندن قرآن و فاتحه میکنند و در روز آخر غذایی که به «صواب میت» معروف است را بین دوستان و آشنایان پخش میکنند و مراسم خاتمه مییابد.
یکی از متفاوتترین آداب و رسوم کیش آداب هرس درخت لور است که در بین مردم تقدس بالایی دارد و باید به روش اصولی هرس شود. به این صورت که درخت لور را فقط با استفاده از تبر و شاخه به شاخه هرس میکنند و اگر با اره برقی این درخت هرس شود باعث زرد شدن برگهای آن میشود. بومیان جزیره معتقدند که اگر برای هرس درخت لور از اره استفاده کنید باعث ترس و درد درخت میشود و در نهایت برگ درخت لور به زردی میرود.
با توجه به اینکه مذهب مردم کیش اسلام است، مراسم روز عاشورا یکی از آداب و رسوم مهم مردم این جزیره است. صبح روز عاشورا که از ساعت ۸ صبح شروع میشود افراد در خانه نخود پخته، حلوا و فرنی درست میکنند و به عنوان صبحانه برای شبزندهداران حسین میآورند. در صبح روز عاشورا خبری از سینهزنی و روضهخوانی نیست و ملا با صدایی حزنانگیز از صبح تا ظهر مشغول خواندن «مقتل» میشود. هنگام خواندن مقتل مردم پشت ملا ایستاده و با او وارد حسینیه میشوند و شروع به دور زدن و عزاداری میکنند و بعد از ناهار همه به خانههایشان رفته و عصر به مسجد برمیگردند.
مراسم عیدین که در بین بومیان بسیار محبوب است به عید فطر و عید قربان گفته میشود که مثل عید نوروز بزرگ و باشکوه برگزار میشود و بین ۳ تا ۵ روز است. صبح روز عید و چند ساعت قبل از اقامه نماز بانگ «الصلوات یا عباد الله، الصلوات یرحمکم الله» بلند میشود و موذن مردان را برای خواندن نماز دعوت میکند. در جزیره کیش مردان برای خواندن نماز عید به مسجد و فضای باز میروند و زنان نماز را در خانه میخوانند و بعد از نماز مقدمات پذیرایی را فراهم میکنند. بعد از خواندن نماز، شیعیان جزیره به دیدار اهل قبور میروند و فاتحه میخوانند و پس از آن به دیدار خانوادههای سوگوار رفته و سپس با پوشیدن لباس نو به دیدار اقوام میروند.
همچنین در مراسم عیدین نوازندگان مشغول نواختن موسیقی با طبل و نی انبونه و خواندن ترانه و پایکوبی میشوند و در میانه مراسم یکی از نوازندگان با دست گرفتن سینی از مردم میخواهد به اندازه وسع خود سکه یا اسکناسی درون سینی بیاندازند که به این کار «فرصتالعید» گفته میشود.
اهل هوا به کسانی گفته میشود که گرفتار بادهای مرموز و جادویی شدهاند که همه جا هستند و بر بشر مسلط بوده و هیچ کس قدرت مقابله با آنان را ندارد و افراد راهی جز تسلیم شدن و قربانی کردن ندارند. هنگامی که بادهای مرموز سراغ آدمیزاد میروند و او را مریض میکنند برای رهایی از این بادها باید به سراغ ماما و بابا باد رفت. به این صورت که با برگزاری مراسم خاص و برپایی سفرهای و خونی باد را بینا کرده و از تن فرد بیرون میکنند.
جزیره کیش یکی از جزایر باستانی با تاریخی پر فرازونشیب است و از دیرباز محل زندگی اقوام مختلف با هر نژاد، زبان و مذهبی به شکل مسالمتآمیز است. این جزیره هم مانند سایر نقاط کشور دارای آداب و رسوم مخصوص به خود است و آداب و رسوم کیش به دلیل تفاوتی که با سایر شهرهای کشور دارد به نوبه خود جذاب و دیدنی است.
مطالب مرتبط : درخت کهنسال کیش، از جاذبه های مهم نگین خلیج فارس شهر زیرزمینی کاریز کیش، هنر ایرانیان در ۲۵۰۰ سال پیش معرفی کامل تفریحات سافاری کیش