در طی شش دهه گذشته، صنعت گردشگری توسعه و تنوع زیادی را تجربه کرده است و در حال حاضر به یکی از بزرگترین بخش های اقتصادی دنیا با میزان رشد سریع تبدیل شده است. گردشگری جهانی با ۱.۴ تریلیون دلار صادرات (بالغ بر ۶% صادرات جهانی) سهم ۹ درصدی از تولید ناخالص داخلی را دارد و از هر ۱۱ شغل موجود ۱ شغل به این صنعت اختصاص یافته است. تعداد جهانگردان جهانی از ۲۵ میلیون نفر در سال ۱۹۵۰ به ۱۰۸۷ میلیون نفر تا پایان سال ۲۰۱۳ رسیده است و پیش بینی می شود در سال ۲۰۳۰ به ۱.۸ بیلیون نفر برسد. در این صنعت استفاده از راهکارهای تجارت الکترونیک منجر به تغییر ساختار و رشد بی سابقه آن شده است. از این رو شرکت های بسیاری در دنیا با سرمایه گذاری های عظیم، درآمدهای میلیون دلاری کسب کردند و با آگاهی از پتانسیل های این بازار رقابتی، هزینه های سنگینی صرف تحقیق و توسعه نمودند. در این مقاله یکی از ۱۰ سایت برتر رزرو آنلاین دنیا تحلیل شده است و تکنیک های جذب مشتری و چگونگی پیاده سازی آن ها ارایه شده است.
سایت تریپ ادوایزر (TripAdvisor.com)
قیمت سایت براساس شاخص های کمیِ فنی: ۴۱,۲۷۶,۵۲۰ دلار
موفقیت ها:
• کسب جایزه بهترین سایت مسافرتی به انتخاب مردم در سال ۲۰۱۴
• بیش از ۲۶۰ میلیون بازدیدکننده ماهانه
• ۶۰ میلیون عضو
• بیش از ۱۷۰ میلیون نظر از مسافران درباره محل های اقامتی و جاذبه های گردشگری
• ۴۵ دفتر به ۲۸ زبان
از میان استارت آپ های بسیاری که در دنیا راه اندازی می شوند، نمونه های بسیار نادری هستند که مدل کسب و کار سودآور، پایدار و در مقیاس جهانی مثل سایت های آمازون و فیسبوک را دارند. تریپ ادوایزر که در صنعت توریسم آنلاین فعال است، موفق به کسب جوایز متعددی شده است. مانند کسب جایگاه دوم بعد از سایت بوکینگ در بین سایت های رزرو آنلاین و کسب عنوان بهترین سایت مسافرتی به انتخاب مردم در سال ۲۰۱۴ و بزرگترین سایت مسافرتی جهان.
فعالیت این سایت با ارایه نقش یک وب سایت مسافرتی آنلاین به مشتریان (B2C) با قرار دادن نظر مسافران و اطلاعات شهرهای مختلف سراسر دنیا شروع شد. هدف اولیه «استیو کافر» مؤسس تریپ ادوایزر، از راه اندازی این سایت فراهم کردن دسترسی مردم به نظرات و توضیحات واقعی و بی غرض مسافران بوده است. تریپ ادوایز به سرعت موفقیت چشمگیری کسب کرد و در حال حاضر ۲۴ وب سایت برند مسافرتی را مدیریت می کند. این سایت درآمد ۹۴۵ میلیون دلاری را در سال ۲۰۱۳ با رشد ۲۴% بدست آورده است. درآمد جهانی این سایت اهمیت گردشگری الکترونیک در اقتصاد را نشان می دهد.
مدل کسب و کار تریپ ادوایزر
بازدیدکنندگان در این سایت می توانند اطلاعات سفر را از نظرات، نقدها و توصیه های مسافرانی که تجربه استفاده از خدمات موردنظر بازدیدکننده را دارند، پیدا کرده و از سایر اطلاعات در مورد مقصدهای مختلف برای برنامه ریزی سفر خود استفاده کنند. درواقع تریپ ادوایزر یک سایت با محتوای تولید شده توسط کاربران است که مدل کسب و کار بسیار موفق آن را شکل داده است. محتوا به صورت رایگان و توسط مردم به صورت داوطلبانه تولید می شود که شامل نظرات، نقدها، عکس های ارسالی آن ها از تجربه های شخصیشان به دور از هرگونه تبلیغی می باشد (آنچه که در زمان تصمیم گیری سفر، انتخاب مقصد/ هتل، گشت شهری و … میلیون ها مسافر تأثیر مهمی دارد). درواقع مردم بدون هیچ انتظاری اجازه می دهند که این محتوای با ارزش و به روز به همراه تعاملی که با سایت دارند برای تریپ ادوایزر درآمد جذب کند. جذب بازدیدکننده به طور عمده از طریق موتورهای جستجو (به خاطر این حجم عظیم اطلاعات با ارزش که مردم تولید کردند،) به طور اتوماتیک انجام می شود. تریپ ادوایزر هیچ گونه درآمدی از مخاطبان اصلیش (ترافیک مشتریانی که سایتش را بازدید می کنند) بدست نمی آورد و به جای آن از صاحبان بیزینس ها مثل هتل ها، رستوران ها، مراکز گردشگری، شرکت های هواپیمایی، نمایندگی ویلاهای اجاره ای و … کسب درآمد می کند. از جمله این روش ها عبارتند از:
۱- تبلیغات کلیکی: در این روش بر اساس میزان کلیکی که بازدیدکنندگان تریپ ادوایزر روی تبلیغات هر شرکت برای رزرو آن می کنند، صاحبان شرکت به تریپ ادوایزر هزینه پرداخت می کنند. با وجود ۲۶۰ میلیون بازدیدکننده در ماه و لیست عظیم صاحبان تجارت های مرتبط، درآمد تخمینی تریپ ادوایزر بسیار بالا می شود. در سال ۲۰۱۳ تریپ ادوایزر ۶۹۶ میلیون دلار معادل ۷۴% کل درآمدش را از این روش بدست آورد.
۲- نمایش تبلیغات: تبلیغ کنندگان مبلغ ثابتی را بابت تبلیغ در یک کانال یا بخش از سایت به تریپ ادوایزر پرداخت می کنند. در سال ۲۰۱۳ این روش ۱۱۹ میلیون دلار معادل ۱۲% از کل درآمد تریپ ادوایزر را تشکیل داده است.
۳- درآمد از طریق عضویت صاحبان تجارت: به کسب و کارها این امکان را می دهد که در قبال پرداخت نرخ مشخص عضویت، آگاهی از برند خود را در میان بیش از ۲۶۰ میلیون مشتری بالقوه بالا ببرند و در بخش پروفایل، اطلاعات تماس آن ها نمایش داده شود. درآمد تریپ ادوایزر از این روش ۱۳۰ میلیون دلار معادل ۱۴% می باشد.
علاوه بر روش های مذکور، تریپ ادوایزر از سیستم همکاری شبکه ای با سیستم پرداخت کمیسیون برای درآمدهای جانبی استفاده می کند.
بررسی ها نشان می دهد که از یک طرف ترافیک سایت به صورت رایگان تأمین شده و از طرف دیگر کسانی که در جایگاه تبلیغ کنندگان هستند (مانند صاحبان هتل ها) از طریق کانال شخصی آنلاین خود، دسترسی مستقیم در سایت دارند و با این امکان تریپ ادوایزر بدون نیاز به تیم فروش گسترده، تیم حسابداری و … درآمد کسب می کند. با مقایسه این مدل کسب و کار، صاحبنظران بر این باورند که نمی توان از این راحتتر پول درآورد!
با وجود رقابت جهانی فوق العاده بر روی تکنولوژی و کاربران اینترنتی در دنیا، احتمال پیدا کردن نمونه ای با سود تریپ ادوایزر بسیار کم است.
با توجه به بررسی های انجام شده از دلایل اصلی موفقیت تریپ ادوایزر، حجم انبوه نظرات بی طرف مسافران در طی ۱۴ سال فعالیتش می باشد که امکان ارایه پیشنهاد به مخاطبان را فراهم می کند. از این رو در ادامه به بررسی جنبه هایی از پیاده سازی مزیت رقابتی آن پرداخته می شود.
امکانات سایت تریپ ادوایزر
از جمله امکانات این سایت، جستجو و فیلتر کاربردی و جامع روی اطلاعات هتل ها، پروازها، مقصدها، خانه های توریستی، معرفی برترین ها در گروه های اطلاعاتی توریستی می باشد. در این فرصت به ویژگی های متمایز سایت تریپ ادوایزر که بر محوریت بازدیدکنندگان طراحی شده است، پرداخته می شود.
۱. ایجاد نقشه سفر: تریپ ادوایزر بازدیدکنندگان را تشویق می کند تا نقشه سفر خود را به طور آنلاین ایجاد کنند. در صورت ورود به فیسبوک، تصویر دوستان او که در این سایت سفرهایشان را برنامه ریزی کردند برای ترغیب بازدیدکننده، نمایش می یابد. در این بخش جدولی از شهرها به همراه نقشه گوگل نمایش داده می شود که بازدیدکننده با انتخاب شهرهای موردنظر، سه وضعیت «رفتم»، «می خواهم بروم» و «علاقه دارم» را مشخص می کند. برای مثال در شکل زیر بازدیدکننده دبی رفته و به آن علاقه داشته، به بورسا و مارماریس نیز می خواهد برود.
۲. درج نقد: این سایت بازدیدکننده را تشویق می کند تا در مورد هتل ها، خانه های توریستی، رستوران ها، جاذبه های گردشگری که تجربه کرده است، نظرش را به مردم اعلام کند. پس از انتخاب آنچه بازدیدکننده می خواهد نظر بدهد فرم مخصوص به آن باز می شود که امکان ارزیابی و اعلام نظر در جنبه های مختلف را فراهم می کند. این بررسی نشان می دهد یکی از جنبه های درآمدزایی نظرات مسافران برای تریپ ادوایزر به مخاطب شناسی و بکارگیری اصول روانشناسی برمی گردد که به صورت کاملاً حرفه ای طراحی شده است.
۳. ارایه پیشنهادات براساس نقدهای مسافران: پس از جمع آوری نقدهای مسافران در ۴ دسته هتل ها، خانه های توریستی، رستوران ها و جاذبه های گردشگری، نوبت به استفاده هوشمندانه از آن ها برای ترویج به رزرو محل های اقامتی و بازدید از جاذبه های گردشگری می رسد.
در بخش هتل ها در لیست نتایج جستجو، علاوه بر اطلاعات هتل، جدیدترین نظرات به صورت مختصر همراه با تاریخ ثبت نمایش داده می شود. رتبه هتل براساس امتیازات کمیِ مسافران به علاوه تعداد نفراتی که امتیاز عالی به آن هتل دادند، به عنوان شاخص رضایت مسافران قبلی ذکر می شود. همچنین در کنار عکس های حرفه ای که تریپ ادوایزر از آن هتل برای مسافر ارایه کرده است، عکس هایی که خود مسافران گرفته اند نیز در اختیار بازدیدکننده قرار داده شده است. بنابراین تریپ ادوایزر از نقدهای مردم در زمان تصمیم گیری مشتریان به صورت حرفه ای، استفاده تجاری می کند.
در شکل ۲ نمونه اطلاعاتی که تریپ ادوایزر از هر هتل نمایش می دهد، مشخص شده است. علاوه بر اطلاعات ارسالی از سوی مردم (کادرهای ۱، ۲ و ۳) تریپ ادوایزر افتخار «برنده شدن به انتخاب مردم» را در هر نتیجه جستجو یادآوری می کند (کادر۴). چنانچه هتلی نرخ ویژه داشته باشد به صورت مشخص آن را ذکر می کند. یک امکان منحصرفرد دیگر تریپ ادوایزر، مقایسه قیمت های خودش با سایت های رزرو معروف است تا به این شکل کمترین قیمت خود را به مخاطب ثابت کند (کادر ۵). در اغلب موارد نرخ این سایت با سایت هایی مثل سایت بوکینگ یا موتور جستجوی Expedia برابر است ولی همین برابری هم اغلب برای قانع کردن مشتری کفایت می کند.
همچنین پس از انتخاب یک هتل در صفحه مخصوص آن، نتایج امتیازات هزاران مسافر به صورت کمی ارایه شده است. در ادامه، شرح نقدها با امکان مرتب سازی براساس زبان های مختلف نیز نمایش داده شده است. علاوه بر موارد بررسی شده نقدهای مسافران در بخش های دیگر نیز مورد استفاده قرار می گیرد.
۴. برنامه سفر: تریپ ادوایزر در سایتش یک بخش اصلی را به فعالیت های پیشنهادی در مسیرهای مختلف اختصاص داده است. این بخش در ۴ دسته جاذبه های گردشگری، فعالیت ها، تفریحات شبانه و خرید طبقه بندی شده است. در هر گروه بهترین پیشنهادات براساس امتیازات مسافران ارایه شده است که سایت های بسیاری، اطلاعات این بخش از تریپ ادوایزر را به عنوان محبوب ترین ها به اشتراک می گذارند. در بخش جاذبه های گردشگری تفکیک بندی براساس سرگرمی ها، ورزش ها، مکان های فرهنگی، دیدنی های بیرون شهر، موزه ها، جاهای دیدنی، نمایش های هنری، باغ وحش ها و آکواریوم ها قابل انجام است و هر مسافر باتوجه به علایق خود می تواند مکان هایی که برای او هیجان، شادی یا آرامش می آورد را انتخاب کند. هر جاذبه گردشگری با امتیازات و نقدهای مسافران شروع به معرفی می شود و در نتایج اول معمولاً نقدهایی که به زبان محلی آنجا ثبت شده، نمایش داده می شود. در نمونه زیر به عنوان بهترین انتخاب مسافران در میان جاذبه های گردشگری دبی، نظر اول به زبان عربی می باشد. در انتها توضیح صاحب آن مرکز به صورت معرفی مختصر ارایه شده است. در مکان هایی که بازدید از آن ها پولی است دکمه رزرو درج شده است که از طریق آن مسافر می تواند پس از آشنایی کامل با جزییات، زمان بازدید، ماجراجویی و جذابیت های آنجا با توجه به تاریخ سفرش برای بازدید اقدام کند.
علاوه بر جامعیت مکان های دیدنی که پارامتر مهمی برای استقبال و اعتماد مسافران به سایت های گردشگری است، موفقیت بخش جاذبه های گردشگری تریپ ادوایزر به ایده محبوبیت برای مردم برمی گردد. جاهایی که اکثر مسافران امتیاز عالی دادند و تجربه شادی و تفریح خود در آنجا را به اشتراک گذاشتند، می تواند بهترین پیشنهاد برای افراد زیادی باشد؛ به خصوص اگر این توصیه ها براساس علایق متفاوت دسته بندی شده باشد. این بخش یکی دیگر از رموز درآمدهای میلیون دلاری تریپ ادوایزر است. بررسی های انجام شده نشان می دهد که موفقیت این سایت به نیازسنجی تجربه آنلاین مسافران، نحوه طراحی امکانات سایت، استفاده از تکنیک ها و انجام فعالیت هایی است که اعتماد مخاطب را برای رجوع به تریپ ادوایزر برای برنامه ریزی سفر، پیدا کردن مکان های دیدنی و فعالیت های موردعلاقه اش در هر جای دنیا جلب می کند.