گورستان تاریخی هفتاد ملا در میرجاوه قرار دارد که یکی از شهرهای کوچکی است که در استان سیستان و بلوچستان واقع شده است و موقعیت مکانی آن در ۷۵ کیلومتری جنوب شرقی شهر زاهدان است. این شهر از لحاظ قانونی تنها مرز در جنوب شرق کشور محسوب می‌شود که رفت‌وآمد سیاحان خارجی و داخلی از این مرز و شهر صورت می‌گیرد. همچنین شهر مهم ایران، میرجاوه از طریق راه‌آهن، ایران را به شبه‌قاره هند وصل می‌کند و یکی از قدیمی‌ترین گمرکات کشور با قدمت بیش از ۱۰۰ سال است.
علاوه بر اینکه این شهر از نظر جغرافیایی اهمیت دارد، میرجاوه یکی از جذاب‌ترین جاذبه‌های گردشگری در استان سیستان و بلوچستان را در خود جای می‌دهد. قبرستان تاریخی هفتاد ملا با فضای منحصربه‌فرد و جالبی که برای مسافران دارد و افسانه‌هایی که در دل خود جای‌داده است، در دل صخره‌ها جای گرفته است.
قبرهای خاص این گورستان که شکل ظاهری آن‌ها مانند مقبره‌های کوچک سنگی و به رنگ سپید هستند، باعث برانگیختگی کنجکاوی در هر گردشگری که پای به این مکان می‌گذارد می‌شوند.
در هر دین افرادی که تابعیت مذهبی از آیین آن دارند، مردم با آداب‌و رسوم خاصی که در آن آیین مرسوم است تدفین می‌شوند، همین موضوع هم باعث شده است تا گورستان‌های مربوط به هر دین و آئین از طراحی ساخت متفاوت و خاصی پیروی کند. در اکثر مناطق در سراسر جهان، محیط گورستان یکی از عناصر کالبدی مهم در سکونتگاه‌های شهری و روستایی محسوب می‌شود.
یکی از گورستان‌هایی که اکنون به‌عنوان آثار گردشگری در شهرستان میرجاوه به شمار می‌رود، گورستان تاریخی و منحصربه‌فرد هفتاد ملا است. این گورستان در روستای روپس که از توابع دهستان تمین است در شهرستان میرجاوه واقع شده است و تاریخ ساخت آن مربوط به دوران پس از اسلام در ایران است. قبرهای این گورستان از لحاظ ظاهری به سبک مقبره کوروش، پادشاه بزرگ دوره حکومت هخامنشی، ساخته شده‌اند. این گورستان درون غاری قرار گرفته است که همین موضوع باعث شده است پس از گذشت این همه‌سال دچار آسیب و دستخوش تخریب زیادی نشده باشد. این گورستان تاریخی و منحصربه‌فرد به دلیل سبک معماری که دارد و اهمیت تاریخی که دارا است در سال ۱۳۸۰ به فهرست آثار ملی ایران اضافه شد.
سرگذشت و تاریخچه قبرستان تاریخی هفتاد ملا هنوز در دسترس نیست و مشخص نشده است. به همین دلیل هم است که مردم در مورد وجود همچین گورستانی، افسانه‌های مختلفی را بیان می‌کنند. دو روایتی که در مورد قبرستان هفتاد ملا وجود دارد و بیشتر به گوش می‌خورد این است که:
- پس از اینکه دین اسلام به این منطقه وارد شد موبدان آیین زرتشت به این مکان پناه بردند و در همان مکان، پس از مرگ به خاک سپرده شدند. این روایت باتوجه‌به سبک معماری که قبرها دارند برای بسیاری از مردم قابل‌قبول است.
- این منطقه که در آن گورستان هفتاد ملا قرار گفته است، در مسیر رودخانه قرار داشت و مردم برای اینکه مردگان خود از سیلاب‌ها در امان بمانند، آن‌ها را در ارتفاعات بلند دفن می‌کردند تا قبور آن‌ها آسیبی نبیند. موقعیت جغرافیایی منطقه این موضوع را تأیید می‌کند.
قبرستان تاریخی هفتاد ملا در دل کوهی کم‌ارتفاع قرار گرفته است که جنس آن از ماسه‌سنگ در ناحیه‌ای کوهستانی است، این گورستان در حوزه طبیعی و کوهستانی دامنه‌های شمالی تفتان قرار گرفته است و آب هوایی معتدل دارد. در این محدوده کوه‌های بسیاری قرار گرفته اند. بستر رودخانه‌ای به نام روپس در ۲۰ متری در قسمت شمال گورستان واقع شده است و باغ‌های میوه بسیاری از جمله آن‌ها باغ گردو در حاشیه این رودخانه ایجاد شده‌اند. پوشش گیاهی که در این منطقه وجود دارد علاوه بر باغ‌های میوه، بوته‌های خودرو و درختچه‌های جنگلی را شامل می‌شود
نشانی: استان سیستان و بلوچستان، شهرستان زاهدان، بخش میرجاوه، دهستان تمین و در ۱۵۰ متری جنوب روستای روپس
برای دسترسی به قبرستان تاریخی هفتاد ملا، به شهر کوچک میرجاوه که در فاصله حدوداً ۸۰ کیلومتری زاهدان قرار گرفته است بروید. در فاصله ۴۵ کیلومتری بعد از شهر میرجاوه، جاده‌ای فرعی در سمت راست مسیر وجود دارد و باید وارد این مسیر شوید. این مسیر تا گورستان هفتاد ملا حدود ۲۰ کیلومتر ادامه دارد که قسمت انتهایی مسیر آن آسفالت نشده است. در این مسیر برای رسیدن به گورستان از روستای تمین و روستای جش عبور می‌کنید و پس از آن روستای روپس را خواهید دید و به گورستان هفتاد ملا می‌رسید.
- هنگامی که به مناطق مختلف کشور سفر می‌کنید، به‌خصوص وقتی محل سفر شما نواحی روستایی است، باید به فرهنگ و باورهای مردم محلی احترام بگذارید.
- به دلیل قرارگیری گورستان هفتاد ملا در نواحی جنوبی کشور، بهترین زمانی که برای بازدید از قبرستان هفتاد ملا وجود دارد، فصل‌های پاییز و زمستان است.
- مسیری که برای دسترسی به روستای روپس وجود دارد تا حدودی مشکل است؛ اما بااحتیاط و دقت فراوان می‌توانید از آن عبور کنید و به این گورستان برسید.
- با خریدکردن از فروشگاه‌های محلی که در منطقه وجود دارد، به اقتصاد مردم بومی منطقه کمک کنید.
- آثار تاریخی ارثی است که از دورترین اجداد و گذشتگان به ما رسیده‌اند. آن‌ها را محترم بشماریم و امانت‌داران خوبی برای نسل‌های بعد باشیم.
این قبرستان تاریخی برای بازدید خانواده‌ها
گروه‌های دوستانه
سفرهای انفرادی
طبیعت‌گردان مناسب است
برای کودکان خردسال
معلولان جسمی
افراد مسن و ناتوان بازدید از این مکان دشوار است و مناسب نیست
برای اینکه از این محوطه دیدن کنید نیازی نیست هزینه‌ای را پرداخت کنید و فقط باید خود را به این مکان برسانید تا بتوانید از این اثر تاریخی بازدید کنید و با سبک معماری آن آشنا شوید. پوشیدن لباس و کفش مناسب از واجباتی است که برای دیدن گورستان هفتاد ملا نیاز است؛ زیرا این اثر در ارتفاعات کوهستان قرار گرفته است و به کمی بالارفتن از دامنه کوه برای دسترسی به گورستان است.
جالب است که بدانید حتی مردم محلی این منطقه هم درباره دلیل نام‌گذاری آرامستان هفتاد ملا اطلاعی ندارند و دلیل نام‌گذاری این گورستان به این نام مشخص نیست. پس می‌توان این‌گونه گفت که دلیلی که با استفاده از آن نام‌گذاری این گورستان صورت‌گرفته است؛ مانند یک راز سربه‌مهر باقی‌مانده است. گورهایی چندطبقه در این گورستان وجود دارند که به‌ظاهر گورهایی خانوادگی هستند. حتی با استفاده از فنّاوری بکار گرفته امروزی هم نمی‌توان این گورها را حفر کرد. در برخی از این گورها که در این گورستان موجود است، آثاری تاریخی مانند سفالینه‌های قدیمی کشف شده است. قدمت این سفالینه‌ها بیش از ۸۰۰ سال است.
مقالات مرتبط