چشمه آتشین ساری، واقع در روستای اردشیر محله، یکی از جذابیت‌های توریستی استان مازندران محسوب می‌شود. این چشمه عجیب در سال ۱۳۴۵ پیدا شده اما متاسفانه هنوز نسبتا ناشناخته است و آن چنان که باید مورد توجه توریست‌ها قرار نگرفته است. چشمه آتشین که آن را تحت عنوان چشمه مشتعل یا چشمه آب و آتش هم می‌شناسند، چاه آبی است که به محض این که بالای آن کبریت یا فندک روشن کنید شعله‌ور می‌شود! در این مقاله از الی گشت قصد داریم شما را با این چشمه عجیب اما ناشناخته بیشتر آشنا کنیم.
برای خرید بلیط قطار و هواپیما به مقصد دلخواهتان به الی گشت مراجعه کنید
ماجرای چشمه آتشین ساری
در واقع، ماجرای چشمه آتشین ساری از این قرار است که در سال ۱۳۴۵، مردم ساکن روستای اردشیر محله تصمیم گرفتند تا با حفر کردن یک چاه نیمه‌عمیق، کمبود آب را برای مصارف کشاورزی خود جبران و مشکل کم‌آبی را حل کنند.
در همین حین، به طور اتفاقی متوجه شدند که از این چاه شعلههای آتش بیرون می‌زند. به همین خاطر حفر چاه را نیمه‌کاره رها کرده و از آن بهره‌برداری نکردند. امروزه این چاه جذاب که به چشمه آتشین معروف شده و آب حاصل از آن با قرار گرفتن در معرض شعله کبریت مشتعل می‌شود تبدیل به یک جاذبه گردشگری شده است.
چرا چشمه آتشین مشتعل می‌شود؟
می‌دانیم که همواره از آب برای خاموش کردن آتش استفاده می‌شود. پس چرا آب چشمه آتشین ساری به جای این که آتش را خاموش کند مشتعل می‌شود؟ شایعات و خرافات زیادی پیرامون این موضوع وجود دارد اما حقیقت این است که این ماجرا دلیل علمی دارد.
پس از بررسی‌هایی که روی آب این چشمه انجام شد محققان متوجه شدند که دلیل مشتعل شدن چشمه آتشین وجود مقداری گاز متان، که به گاز مردابی معروف است، می‌باشد. البته حجم گاز موجود در این چاه بسیار کم است اما گذر زمان باعث شده که با فعل و انفعالات شیمیایی، این خاصیت عجیب در آب چشمه آتشین ساری به وجود بیاید.
گاز مردابی چگونه وارد چشمه آتشین شده؟
گفتیم که دلیل شعله‌ور شدن چشمه آتشین ساری، وجود گاز مردابی یا همان گاز متان است. اما سوال اینجاست که گاز مردابی چطور وارد آب این چشمه شده است؟ در مناطقی که مخروط افکنه مرداب وجود دارد رسوبات با قرار گرفتن روی باقی‌مانده‌های این مرداب‌های قدیمی می‌توانند موجب تجزیه مواد آلی شوند. حاصل تجزیه این مواد آلی، گاز متان است.
هنگامی که چاه یا چشمه‌ای در چنین مناطقی حفر می‌شود آب آن که باید از این بستر عبور کند آغشته به مقادیر اندکی از گاز متان می‌شود و در نتیجه با روشن کردن یک کبریت یا قرار گرفتن در معرض کوچک‌ترین حرارت دیگری، به سادگی شعله‌ور خواهد شد.
چشمه آتشین در کجا واقع شده است؟
چشمه آتشین ساری در روستای اردشیر محله واقع شده که به طور دقیق در عرض جغرافیایی ۳۶ درجه و ۳۸ دقیقه و طول جغرافیایی ۵۳ درجه و ۷ دقیقه قرار گرفته است . این روستا در بخش مرکز شهرستان ساری در استان مازندران قرار دارد و حدود هشت کیلومتر با شهر ساری فاصله دارد.
روستای اردشیر محله از سمت جنوب منتهی به معلم کلا و از سمت شمال منتهی به روستای دیگری به نام ولشکلا می‌شود که زمین‌های کشاورزی این روستا در سمت شرق اردشیر محله قرار دارند. وقتی به روستای اردشیر محله رسیدید از هرکس که سراغ چشمه آتشین یا چشمه آب و آتش را بگیرید این چشمه عجیب را به شما نشان خواهد داد.
آیا چشمه آتشین ساری تنها چشمه مشتعل ایران است؟
پیش‌تر درمورد نحوه ورود گاز مردابی به آب چشمه‌ها و چاه‌های کم‌عمق صحبت کردیم. جالب است بدانید چشمه آتشین ساری تنها چشمه آبی نیست که تحت تاثیر گاز متان قرار گرفته و قابلیت اشتعال دارد. چشمه‌های آتشین دیگری نیز در استان مازندران وجود دارند که خاصیتی مشابه دارند. یکی از آنها در زاغمرز و دیگری در حسین‌آباد شرق مازندران واقع شده است.
چرا از گاز متان این چشمه‌های مشتعل بهره‌برداری نمی‌شود؟
شاید برای شما هم این سوال پیش آمده باشد که چرا با این که در این چشمه‌ها گاز متان وجود دارد از آن بهره‌برداری نمی‌شود و این گاز را استخراج نمی‌کنند؟ مدیرعامل شرکت گاز استان مازندران در پاسخ به این سوال در مصاحبه خود با خبرگزاری فارس، اظهار داشت که با توجه به کم بودن حجم گاز متان موجود در این چاه‌ها، بهره برداری از آنها از نظر اقتصادی به صرفه نیست.
دلیل ناشناخته ماندن و مهجوریت چشمه آتشین ساری
برای هرکسی جالب است که چشمه یا چاهی را ببیند که می‌تواند در اثر حرارت یا شعله کبریت، آتش بگیرد و شعله‌ور شود پس چشمه آتشین ساری باید به عنوان یک جاذبه توریستی عجیب گردشگران زیادی را سالانه به خود جذب کند. اما متاسفانه اینطور نیست!
با وجود جذابیت چشمه آب و آتش ساری، تمهیدات کافی از نظر صنعت گردشگری در آن منطقه اندیشیده نشده و به همین دلیل این چشمه در کمال تاسف مهجور مانده و شناخته نشده است. البته طبق گفته مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مازندران، رسیدگی به شرایط چشمه آتشین ساری و ایجاد بسترهای جذب توریسم در این منطقه در دستور کار این نهاد قرار گرفته است. وی در ادامه اشاره کرد که سازمان میراث فرهنگی مازندران امیدوار است که بتواند با جذب سرمایه‌گذار، به رونق این منطقه کمک کند.
مطالب مرتبط
جمع‌بندی
در این مقاله از الی گشت، در مورد چشمه آتشین ساری صحبت کردیم و دلایل علمی اشتعال آن، مکان این چشمه و دیگر چشمه‌های مشابه و در پایان دلیل ناشناخته‌ماندن این جاذبه توریستی را با هم بررسی کردیم.
مازندران سرسبز و زیبا یکی از مناطق گردشگری پرطرفدار ایران است که سالانه میزبان تعداد زیادی گردشگر ایرانی و خارجی می‌باشد. الی گشت هرساله تورهای جذاب و مفرحی را به استان مازندران تدارک می‌بیند. اگر شما هم به این استان زیبای شمالی سفر کردید؛ فراموش نکنید که به چشمه آتش ساری سر بزنید. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد تورهای مازندران الی گشت و دیگر تورهای داخلی و خارجی، با مشاوران الی گشت تماس بگیرید.
سوالات متداول
۱- چشمه آتشین ساری در کجا واقع شده؟
چشمه آتشین در روستای اردشیر محله در بخش مرکزی شهرستان ساری قرار دارد.
۲- چرا به این چشمه، چشمه آتشین می‌گویند؟
آب این چشمه با قرار گرفتن در معرض آتش کبریت یا حرارتی اندک، مشتعل می‌شود و به همین دلیل به آن چشمه آتشین می‌گویند.
۳- چرا چشمه آتشین ساری، شعله‌ور می‌شود؟
خاصیت اشتعال و شعله‌ور شدنِ چشمه آتشین به دلیل وجود مقدار کمی گاز متان یا همان گاز مردابی درون آب این چشمه می‌باشد.
۴- آیا تنها یک چشمه آتشین در مازندران وجود دارد؟
خیر، به غیر از چشمه آتشین ساری، چشمه‌ها و چاه‌های کم‌عمق دیگر با قابلیت اشتعال نیز در استان مازندران وجود دارند که یکی از آنها در زاغمرز و دیگری در شرق مازندران(حسین آباد) قرار دارد.
۵- چرا چشمه آتشین ساری ناشناخته مانده‌است؟
این چشمه با وجود جذابیت بالایی که دارد؛ به خاطر عدم رسیدگی کافی از نظر گردشگری، مهجور و ناشناخته مانده‌است.