کاپوتاژ یکی از راهکار های کارآمد برای سفر و جابجایی کالا بین کشور های مختلف می باشد. واژه کاپوتاژ در زبان فارسی به معنای مساحله می باشد و در واقع به حمل و نقل کالا بین کشورهای مختلف، از راه دریا و یا رودخانه‌های مرزی گفته می‌شود. امروزه این حمل و نقل به شکل های گوناگون از جمله هوایی، خطوط ریلی و جاده‌ای نیز امکان‌پذیر بوده و بسیار رواج یافته است. کاپوتاژ به روش حمل هوایی به معنای حمل و نقل مسافر یا کالا بین کشورهای گوناگون می باشد و در رابطه با وسایل نقلیه شخصی نیز مشمول تشریفات و قوانین خاصی می‌شود که بهتر است با آن ها آشنا شوید. این شیوه جابه جایی در میان کشورهای همسایه، به خصوص کشورهایی که در جوار یکدیگر هستند و با هم مرز مشترک آبی دارند، بسیار متداول است. در این مقاله شما را با جزییات این مسئله آشنا خواهیم کرد.
کاپوتاژ چیست و چه کاربردی دارد؟
این اصطلاح به معنای حمل و نقل کالا یا مسافر بین کشور های مختلف از طریق راه های آبی و به وسیله کشتی می باشد. کاپوتاژ یا مساحله، بحق تجارت داخلی ساحلی گفته می شود که قوانین متعددی دارد. این قوانین در سطح جهانی وضع شده اند و هدف آن ها محافظت از صنایع داخلی و همچنین محافظت از زیرساخت های حمل و نقل، تمیز نگه داشتن مسیرهای دریایی و تامین امنیت ملی می باشد. معروف ترین قانون کاپوتاژ، “قانون جونز” نام دارد که در ایالات متحده به طور سخت گیرانه ای اعمال می شود و پیام اصلی آن ممنوعیت مطلق این عمل می باشد! در واقع تمامی حمل و نقل های داخلی که در امتداد خط ساحلی ایالات متحده شکل می گیرند باید توسط کشتی‌های آمریکایی با حضور یک نیرو آمریکایی انجام شود.
تاریخچه
اصطلاح کاپوتاژ یا کابوتاژ از واژه فرانسوی caboter به معنی سفر در ساحل گرفته شده است. تاریخچه این اصطلاح به قرن هجدهم بازمی گردد. در آن زمان رشد و پیشرفت بازرگانان روز به روز در حال افزایش بود و آن ها می‌توانستند فروش کالاهای خود را در بندرهای کشور خود با حمل و نقل در سواحل کشورهای خارجی آغاز کنند که این اتفاق به ضرر بازار داخلی کشور بود و منجر به رکود وسایل حمل و نقل داخلی بود. به همین منظور، قوانینی را وضع کردند که به نفع کشور مبدا باشد و دیگر خطری بازار داخلی را تهدید نکند.
دلایل مختلفی برای اعمال محدودیت های کاپوتاژ وجود دارد که اصلی ترین آن ها، مسئله قیمت‌گذاری می باشد. معمولا کشتی‌هایی که از خارج از کشور می‌آیند، قیمت‌های کمتری برای حمل و نقل ارائه می‌دهند و این به ضرر بازار داخلی است زیرا قیمت‌های بازار داخلی نمی‌تواند با آن ها رقابت کند. هزینه های پایین کار، هزینه های وام، نرخ بهره، پایین آمدن قیمت سوخت یا حتی هزینه های مواد و تعمیرات از جمله دلایل کاهش قیمت هستند. به همین دلیل بعضی از کشورها قوانین کاپوتاژ را مورد بازبینی قرار داده اند که در ادامه به توضیح آنها می پردازیم.
رایج ترین انواع کاپوتاژ کدامند؟
همانطور که گفته شد این اصطلاح در گذشته مختص حمل و نقل های دریایی بوده است اما امروزه مشمول روش های هوایی، خطوط ریلی و جاده ای نیز می شود. در ادامه به توضیح دو مورد از رایج ترین این روش ها می پردازیم:
دریایی
در این روش، حمل و جابجایی کالا از راه دریا و یا رودخانه های مرزی انجام می‌شود. از آنجایی که ارسال کالا یا حمل و نقل مسافر با کاپوتاژ دریایی کم هزینه تر است و همچنین در مسافت کوتاه تری انجام می شود، این روش از محبوبیت بسیار بالایی برخوردار است. در این نوع حمل و نقل می توانید از وسایل نقلیه داخلی یا وسایل نقلیه خارجی استفاده کنید. دقت داشته باشید که اگر از وسایل نقلیه داخلی استفاده کنید، باز هم وسیله نقلیه مورد نظر مشمول قوانین و مقررات کاپوتاژ خواهد شد.
این قوانین به مسائل بار و مسافر در زمینه حمل و نقل دریایی محدود نمی شود و شامل مواردی همچون تحقیقات لرزه ای، لایروبی، گذاشتن کابلهای زیردریایی، یدک کشی و غیره نیز می‌شود. کنترل برقراری این مقررات توسط یک شرکت خارجی یا شرکت داخلی در ساحل کشور دیگر انجام می‌شود. این روش از حمل و نقل دریایی را می‌توان به سه دسته طبقه بندی کرد:
- حمل و نقل مسافر
- حمل و نقل کالا
- عملیات های مربوط به انبار و گمرک که در ساحل مستقر هستند
یکی دیگر از کاربرد های این اصلاح مربوط به خودروهای شخصی افراد است که به معنای دریافت مجوز خروج خودرو از کشور می باشد. نکته قابل توجه این است که برای انجام این کار به مجوز عبور مرور برای خود و اعضای خانواده یا دوستانتان که قرار است همراه شما باشند، نیاز دارید. برای کاپوتاژ خودرو باید قوانین آن را به خوبی بشناسید. اولین قدم برای این کار داشتن پلاک و گواهینامه بین‌المللی می باشد که به این منظور باید به گمرک مراجعه کنید.
مدت زمان لازم برای دریافت کاپوتاژ خودرو و مدارک مورد نیاز
فرآیند کاپوتاژ در کوتاه ترین زمان ممکن انجام می شود فقط مافی ست که تمام مراحل را با دقت و به درستی انجام دهید و مدارک لازم را به صورت کامل تهیه کنید. اگر تمام این کارها را انجام دهید در کمتر از ۲ ساعت برگه شما صادر خواهد شد. در ادامه شما را با مدارک مورد نیاز آشنا می کنیم که باید آن ها را به طور کامل و به دقت آماده کنید:
- داشتن برگ سبز و یا سند مالکیت خودرو
- سند یا برگه مربوط به کارخانه
- به همراه داشتن کارت خودرو
- گواهینامه معتبر و مورد نیاز برای این کار
- داشتن برگه بیمه نامه معتبر
- ارائه گذرنامه
- ارائــه یک قطعه عکس ۴*۳ برای دریافت گواهینامه بین‌المللی
- ارائه رسید مربوط به پرداخت هزینه‌های لازم برای این امر
- انجام دقیق مراحل دریافت پلاک و گواهینامه بین المللی
گواهینامه بین المللی و پلاک بین المللی
یکی مهمترین و اصلی ترین مراحل برای دریافت برگه کاپوتاژ خودرو دریافت گواهینامه بین‌المللی برای راننده و دریافت پلاک بین‌المللی برای خودرو می باشد که برای دریافت این مدارک باید به کانون جهانگردی و اتومبیل رانی ایران مراجعه کنید. قبل از هر اقدامی مطمئن شوید که کشور مقصد، گواهینامه شما را می پذیرد چون همه کشورها این کار را نمی کنند و حتما پرس و جو کنید که کشور مورد نظر شما گواهینامه یک ساله را می پذیرد یا نیاز به گواهینامه سه ساله دارد.
به این نکته دقت کنید که اگر سند مالکیت و کارت خودرو به نام شما نباشد نمی توانید برگه کاپوتاژ را دریافت کنید. برای این کار حضور مالک خودرو الزامی است. همچنین می توانید از مالک خودرو یک وکالتنامه محضری دریافت کنید تا پلاک به صورت موقتی صادر شود. برای نصب این پلاک های موقتی از بست های پلاستیکی استفاده می کنند.
به طور کلی باید بگوییم که هزینه مورد نیاز برای دریافت پلاک بین‌المللی و برگه کاپوتاژ خیلی بالا نیست اما باید مبلغی را هم برای برای ترجمه رسمی مدارک از طریق دارالترجمه‌های رسمی در نظر بگیرید زیرا تردد شما بین المللی خواهد بود و مدارک باید به زبان اصلی ترجمه شوند. مدارک لازم برای دریافت پلاک بین‌المللی شامل موارد زیر می باشد:
- به همراه داشتن اصل پروانه برای خروج موقت معتبر که توسط گمرک صادر شده است.
- کپی از پشت و روی پروانه خروج موقت
- اصل و تصاویر گذرنامه مالک خودرو و راننده
- کارت خودرو یا سند که نشان‌دهنده مالکیت خودرو هستند
- تکمیل کردن فرم‌های مرتبط برای ثبت درخواست پلاک بین‌المللی
- آشنایی با قوانین مربوط به تردد با پلاک بین‌المللی
پس از صدور پلاک بین‌المللی برای دریافت برگه کاپوتاژ، این نکته را در نظر داشته باشید که این مجوزها برای استفاده در خارج از مرزها صادر شده اند و امکان تردد در داخل کشور با آنها وجود ندارد. البته فقط در مناطق آزاد مانند کیش، ارس، انزلی و مرزها می توانید از آن ها استفاده نمایید.
نکات مهم برای کاپوتاژ خودرو
- به این نکته دقت کنید که خودرو شما تنها امکان خروج از مرزهایی را دارد که در آن ها گمرک وجود داشته باشد. شما می توانید از یک شهر دارای گمرک خارج شوید و از شهر دیگری که دارای گمرک می باشد وارد مرز شوید.
- کشور های مقصد معمولا نسبت به مواردی از جمله مدل خودرو، سال ساخت و غیره سخت‌گیر نیستند. اما قوانین هر کشور متفاوت است و بهتر است قبل از ورود به هر کشوری، مقررات و قوانین آن را به دقت مطالعه کنید.
- فراموش نکنید که در تمام طول سفر برگه مجوز را همراه خود داشته باشید تا مشکلی برایتان ایجاد نشود و امکان تردد داشته باشید. پلاک بین‌المللی و گواهینامه‌های بین‌المللی نیز باید در تمام مدت سفر همراه شما باشند.
- اعتبار برگه کاپوتاژ خودرو در کشور ایران به مدت یک سال می باشد و برای تمدید یا دریافت مجدد آن باید خودرو وارد مرزهای کشور شده و دوباره برگه لازم را دریافت نمایید. در غیر این صورت، طبق قوانین بین‌المللی جریمه جریمه خواهی شد زیرا تردد با برگه تاریخ گذشته غیر قانونی است.