قلعه مهرانگهر یکی از جاذبه‌های گردشگری تاریخی کشور هند است. هندوستان که به کشوری هزار رنگ و هزار چهره معروف است دارای جاذبه‌های گردشگری مختلفی بوده و مقصد محبوب گردشگران از تمام نقاط دنیاست. قلعه‌های مختلف تاریخی در ایالت‌های مختلف هند وجود دارد که هرکدام تاریخچه خاص خود را دارند. یکی از این قلعه‌های مجلل و باشکوه قلعه مهرانگهر یا مهرانگر است که هر ساله توریست‌های زیادی را به سوی خود می‌کشاند. اگر مشتاقید درباره این قلعه تاریخی بیشتر بدانید با الی گشت در این مقاله همراه باشید.
قلعه مهرانگهر، افتخار جودپور در راجستان، بر فراز تپه‌ای ۱۲۵ متری ساخته شده. این قلعه نمونه‌ای از عظمت بی‌نظیر هندوستان بوده و یکی از سالم‌ترین قلعه‌هایی است که از زمان‌های قدیم در هند باقی‌مانده. این قلعه یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری جودپور است و گردشگران زیادی از سراسر جهان به بازدید از آن می‌آیند.
رودیارد کیپلینگ، مهرانگهر، قلعه جودپور را کار دست غول‌ها نامیده است. چرا که این قلعه در حقیقت یکی از باشکوه‌ترین و بزرگ‌ترین قلعه‌ها در تمام راجستان به حساب می‌رود. داخل قلعه چندین کاخ و یک موزه وجود دارد که جلال و شکوه تاریخ هند را به رخ می‌کشد. در واقع می‌توان گفت قلعه و موزه مهرانگهر آینه‌ای از تاریخ هنر و فرهنگ راجستان است.
گفتنی است قلعه مهرانگهر توسط رائو جودا، حاکم راجپوت ساخته شد. اما تقریباً تمام فرمانرواهای جودپور از آن زمان تاکنون در ساخت این قلعه مشارکت داشته‌اند. اطراف قلعه را دیوارهایی احاطه کرده که حتی امروز هم محکم بر جای خود ایستاده‌اند. همچنین می‌توان آثار توپ جنگی را بر روی دیوارهای این قلعه دید. این آثار نشانگر مقاومت بنا در طول سالیان و جان سالم به‌دربردن از جنگ‌های مختلف است.
امروزه، قلعه مهرانگهر جودپور تبدیل به مقصد گردشگری باشکوهی شده که هر گردشگری را به وجد می‌آورد. از نقاط مختلف این قلعه می‌توان منظره‌ای پانوراما از «شهر آبی» جودپور داشت. این قلعه همچنین دارای باغ و رستوران برای پذیرایی از گردشگران است.
قلعه مهرانگهر بر فراز شهر جودپور در راجستان و بر روی تپه‌ای با ارتفاعی حدود ۴۰۰ فوت و بالاتر از شهر قدیمی اطراف قرار گرفته. جاده‌ای پر پیچ‌وخم از شهر به قلعه منتهی می‌شود. قلعه با دیوارهای بلندی با ارتفاع ۱۲۰ فوت احاطه شده. این دیوارها از برخی از زیباترین کاخ‌ها و آثار باستانی فرهنگی راجستان محافظت می‌کنند.
پس از ساخت اولیه قلعه مهرانگهر در اواسط قرن پانزدهم، این بنا توسط صاحبان متعدد و به سبک‌های مختلفی طراحی و پرداخته شده است. در نتیجه می‌توان گفت این قلعه در طول سالیان سبک‌های متنوع و مختلف معماری هندی را در خود جای‌داده و مجموعه‌ای از انواع استایل‌های مختلف معماری. همان‌طور که گفته شد در طراحی فضای داخلی قلعه از سبک‌های مختلف معماری استفاده شده که تمیزدادن آنها از هم مشکل به نظر می‌رسد. به‌عنوان‌مثال در برخی از فضاها از سبک راجپوتانا در معماری الهام گرفته شده و در برخی دیگر از قسمت‌ها معماری مغولی رخ می‌نماید. در حقیقت هر حاکمی که در این قلعه ساکن می‌شده بنا به نیازهای خود قسمت‌هایی از قلعه را تغییر می‌داده. از همین رو سبک‌های دیگری از معماری هم در این مجموعه به چشم می‌خورد.
گفتیم که بنیان قلعه مهرانگهر در زمان سلطنت رائو جودا در سال ۱۴۵۹ گذاشته شد. زمانی که او پایتخت خود را از قلعه ماندور به محلی امن‌تر در این تپه سنگی که با نام باکورچیریا (کوه پرندگان) معروف بود، منتقل کرد. طبق افسانه‌ها، رائو جودا ناچار شد زاهدی به نام Cheeria Nathji را که در این تپه زندگی می‌کرد، مجبور به ترک این محل کند. برای این منظور، رائو جودا از قدیس قدرتمندتر دیگری به نام کارنی ماتا درخواست کمک کرد. تنها هنگامی که کارنی ماتا از زاهد خواست تا تپه را ترک کند او این محل را ترک کرد. گرچه گفته می‌شود او به هنگام رفتن نفرین کرد و از خدا خواست که پادشاهی رائو جودا هرگز شکوفا نشود!
پس از رفتن زاهد، کارنی ماتا سنگ بنای قلعه مهرانگهر را بنیان گذاشت. در افسانه‌های محلی آمده که رائو جودا مردی به نام راجا رام مگوال را در این محل دفن کرد تا تأثیر نفرین زاهد را ضعیف کند. جالب است بدانید این آیین (دفن کردن شخصی در آن محل به‌خصوص) در آن روزگار رایج بود و عملی خوش‌یمن به حساب می‌رفت. گفته می شود که راجا رام میگوال داوطلبانه این کار را انجام داده و در عوض به او قول داده شده که پس از او از خانواده‌اش مراقبت شود.
حدود یک قرن پس از بنای قلعه مهرانگهر، رائو مالدیو دروازه‌ها و دیوارها را بازسازی کرد و از مصالح محکم‌تری استفاده کرد تا امنیت قلعه را بیشتر کند. پس از آن قلعه مهرانگهر چندین بار توسط راتورها و مغول‌ها دوباره بازسازی شد. در قرن هجدهم، پس از بیرون‌راندن مغول‌ها، مهاراجه آجیت سینگ کنترل قلعه را به دست گرفت. در این زمان قلعه مهرانگهر به‌شدت نیاز به تعمیر داشت. در حقیقت این مهاراجه آجیت سینگ بود که بسیاری از بناهای کاخ و دروازه پیروزی یا همان فاتح پل را ساخت. این قلعه در طول تاریخ برای اهداف مختلف مورداستفاده قرار گرفت. در واقع قلعه مهرانگهر در دوران‌های مختلف کاربری‌های مختلف داشت، از کاخ حاکمان گرفته تا پایگاه نظامی و مرکز هنری فرهنگی و عبادتگاه.
با فرارسیدن قرن بیستم، خانواده سلطنتی از قلعه مهرانگهر به کاخ بهتر و تازه‌ساخت‌تر عمید بهوان نقل‌مکان کردند. این قلعه پس از آن مدت زیادی خالی ماند. تا زمانی که رئیس فعلی راتورز، مهاراجا گاج سینگ دوم، کنترل قلعه را در دست گرفت. او این مجموعه را به‌صورت یک موزه توسعه داده و در آن را به روی گردشگران باز کرد.
مطالب مرتبط:
شیش محل (کاخ آینه‌ها) زمانی بخشی از آپارتمان خصوصی مهاراجا آجیت سینگ بود. این مکان در حقیقت اتاقی است پر از آینه و شیشه‌های ظریف و جذاب. این بخش همچنین یک لوستر شیشه‌ای اروپایی دارد که بر سقف چوبی آن آویزان شده. نمای داخلی شیش محل با نقوش گل‌های زیبا حکاکی و مزین شده است. گفتنی است دیوارها همچنین مزین شده‌اند با نقاشی‌هایی از صحنه‌های مختلف از اساطیر هندی.
Phool Mahal (قصر گل‌ها) اتاقی زنده و پر از رنگ در قلعه مهرانگهر است. این مکان توسط ماهاراجا ابهای سینگ برای سرگرم‌کردن مهمانان شخصی ساخته شد. کف این بنا فرش شده و دارای سقف‌های خیره‌کننده و پنجره‌های شیشه‌ای بوده که به آن جلای سلطنتی می‌بخشد. همچنین دیوارها با پرتره‌های خانواده سلطنتی تزیین شده است. علاوه بر این پرتره‌ها نقاشی‌هایی هم بر دیوارها به چشم می‌خورد که نشان‌دهنده تجسم لرد ویشنو و الهه دورگا هستند.
Jhanki Mahal از دیگر قسمت‌های قلعه است که به پنجره‌های مشبک زیبایش معروف است. این بنا در گذشته محل اقامت ملکه‌ها و شاهزاده خانم‌های جودپور بوده است. گفته می شود مهاراجا تاخات سینگ آن را در زمان سلطنت خودساخته است. جالب است بدانید جانکی در زبان هندی به معنای نگاه اجمالی به چیزی است و علت نام‌گذاری این بنا این است که پنجره‌های کوچک و مشبک اتاق به زنان امکان می‌داده تا دزدکی حیاط را تماشا کنند.
دیپاک محل، زمانی مرکز اداری قلعه مهرانگهر بوده است. دیوانیان و دیگر مقامات از این بنا برای نظارت بر امور اداری و سایر مسائل مربوطه استفاده می‌کرده‌اند. این قسمت از قلعه توسط مهاراجا آجیت سینگ ساخته شده و بعدها توسط مهاراجا تاخات سینگ بازسازی شده است.
موتی محل (کاخ مروارید) یکی از قدیمی‌ترین اتاق‌های باقی‌مانده در قلعه مهرانگهر است و در حقیقت بزرگ‌ترین اتاق کاخ هم به شمار می‌رود. این مکان توسط ساوای راجا سور سینگ ساخته شد و در گذشته محلی بود که در آن پادشاه با مردم عادی و سایر مهمانان عمومی دیدار می‌کرد و صحبت‌های آنها را می‌شنید.
تاخات ویلاس از دیگر قسمت‌های قلعه است که در گذشته اتاق‌خواب مهاراجا تاخات سینگ بود. او حامی بزرگ هنر بود. به همین خاطر این اتاق از سقف تا کف با نقاشی‌هایی از موضوعات مختلف تزیین شده است. جالب است بدانید حتی فرش کف بنا هم به شکل نقاشی است! سردار ویلاس سردار ویلاس یکی دیگر از بخش‌های قلعه مهرانگهر، اتاقی زیبا و در حقیقت نمایشگاهی استادانه از آثار و تزیینات چوبی است. این اتاق دارای تزیینات چوبی زیبا و ظریف با روکش طلا و در و پنجره‌های چوبی بوده که با عاج، لاک و رنگ تزیین شده‌اند.
در گالری هودا مجموعه‌ای زیبا از کرسی‌ها و صندلی‌های سلطنتی فیل مانند به نمایش گذاشته می‌شود. این گالری دارای چندین تخت و کرسی سلطنتی مهم تاریخی است. یکی از باارزش‌ترین این کرسی‌ها متعلق به شاه جهان بوده که امپراتور آن را به عنوان نشان افتخار به مهاراجا جاسوانت سینگ تقدیم کرد. این مجموعه یکی از بهترین مجموعه‌های تاریخی در هند به حساب می‌رود.
گالری پالانکوین (پالکی) قلعه مهرانگهر دارای کجاوه‌هایی است که از اقلام مختلف ساخته شده‌اند. در این گالری برخی از بزرگ‌ترین صندلی‌ها و تخت‌هایی که توسط خانواده سلطنتی استفاده می‌شده به نمایش گذاشته می‌شود. این تخت‌های سلطنتی از چوب یا فلز ساخته می‌شدند و با عاج، طلا یا سنگ تزیین می‌شدند. این تخت‌ها همچنین پوشش بسیار زیبا و جذابی داشتند. در حقیقت می‌توان گفت کجاوه‌ها و پوشش آنها به‌خودی‌خود آثار هنری نفیسی به حساب می‌روند.
گالری Daulat Khana از دیگر گالری‌های قلعه بوده و یکی از بهترین مجموعه‌های هنری از دوران مغول‌ها و راجپوت‌ها را در خود جای‌داده است. این مجموعه ملغمه‌ای زیباست از آثار پارچه‌ای، هنرهای تزیینی و نقاشی. در این گالری همچنین آثار دیگری از جمله اسلحه، سرپوش و نسخه‌های خطی به نمایش گذاشته می‌شود. گفتنی است برخی از آثار هنری کمیاب همچون شمشیر اکبر امپراتور مغول، پرده‌ها و چادرهای سوزن‌دوزی و گلدوزی شده در این گالری به چشم می‌خورد.
در گالری نساجی موزه قلعه مهرانگهر بهترین چادرها و اثاثیه سلطنتی به نمایش گذاشته می‌شود. این مجموعه شامل چندین فرش رنگارنگ و پارچه‌های گلدوزی شده نفیس و مخمل است. در حقیقت در این گالری آثار هنری ارزشمند و باشکوهی روی پارچه به چشم می‌خورد که شکوه و جلال اقامتگاه‌ها و اردوگاه‌های سلطنتی را به ذهن می‌آورد.
گالری اسلحه قلعه شامل آثار نظامی به‌جامانده از هر یک از حاکمانی است که در این قلعه ساکن بوده‌اند. از جمله این تجهیزات نظامی می‌توان به کلاه‌خود، زره، شمشیر و سایر سلاح‌های جنگی اشاره کرد. این تسلیحات از فلزات مرغوب ساخته شده و به طرزی ماهرانه با پوشش‌های چرمی تزیین شده‌اند.
در گالری نقاشی، نقاشی‌های مینیاتوری مدرسه مروار به نمایش گذاشته می‌شود. این نقاشی‌ها حول محور موضوعاتی شکل‌گرفته‌اند که سبک زندگی سلطنتی را به ذهن متبادر سازند.
. حتماً کفش پیاده‌روی راحت بپوشید. . یک بطری آب‌معدنی به همراه داشته باشید. . کلاه و عینک‌آفتابی به همراه داشته باشید. . اگر با تورهای شبانه از این مکان بازدید می‌کنید بهتر است لباس‌پشمی روشن تن کنید. . پله و آسانسور برای رفتن به طبقات بالا در این مجموعه تعبیه شده و می‌توانید از آنها استفاده کنید.
زمستان بهترین زمان برای بازدید از موزه و قلعه مهرانگهر است. از نوامبر تا فوریه، هوا در این منطقه در مطبوع‌ترین حالتش قرار دارد و زمان بسیار خوبی برای بازدید از تمام جاذبه‌های گردشگری در قلعه و اطراف آن به حساب می‌رود. همچنین در فصل زمستان می‌توانید در فستیوال‌های مختلف این قلعه زیبا شرکت کنید.
قلعه مهرانگهر جودپور حدود ۱۰ کیلومتر با مرکز شهر فاصله دارد. فاصله این قلعه از شهر قدیمی هم تنها ۲ کیلومتر است. راه‌های مختلفی برای رفتن به این قلعه وجود دارد که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم.
اتوریکشا رایج‌ترین راه برای رفتن به قلعه است. این وسایل نقلیه عمومی در سراسر جودپور، در شهر قدیمی و همچنین بخش مدرن شهر در دسترس هستند.
استفاده از تاکسی اینترنتی یا کرایه‌ی تاکسی در اختیار، بهترین و راحت‌ترین راه برای رفتن به قلعه است. همچنین می‌توانید برای کل سفر جودپور از بهترین شرکت‌های اجاره خودرو در جودپور اتومبیل کرایه کنید و از سفرتان لذت ببرید.
قلعه مهرانگهر، نگینی درخشان در تاریخ هند، یادآور شکوه و جلال امپراطوری راجپوت است. این قلعه با عظمت، بر فراز شهر جودپور خودنمایی می‌کند و هر ساله گردشگران بسیاری را به سوی خود می‌کشاند.
بازدید از قلعه مهرانگهر تجربه‌ای بی‌نظیر خواهد بود. گشت و گذار در میان کاخ‌های باشکوه، موزه‌های غنی و تماشای مناظر پانوراما از شهر جودپور، خاطره‌ای فراموش‌نشدنی را برای شما رقم خواهد زد.
راه‌های مختلفی برای رفتن به قلعه مهرانگهر وجود دارد، از جمله استفاده از اتوریکشا، تاکسی یا خودروی شخصی.
بهترین زمان برای بازدید از قلعه مهرانگهر فصل زمستان است. در این فصل، هوا خنک و مطبوع است و می‌توانید به راحتی از تمام جاذبه‌های گردشگری قلعه و اطراف آن دیدن کنید.
قلعه مهرانگهر دارای کاخ‌های باشکوه، موزه‌های غنی، گالری‌های هنری و مناظر پانوراما از شهر جودپور است.
هزینه ورودی به قلعه مهرانگهر برای اتباع هند ۵۰ روپیه و برای اتباع خارجی ۳۰۰ روپیه است.
بله، در قلعه مهرانگهر راهنمای تور به زبان‌های مختلف، از جمله انگلیسی، هندی و فرانسوی وجود دارد.