غذا رسانی به حیوانات همیشه دغدغه عاشقان حیوانات و محیط زیست بوده است. همۀ موجودات زنده دارای احترام و حرمت هستند. وجود آنها برای طبیعت لازم است و زندگی انسان نیز متأثر از بعضی از آنان است. در خصوص نحوه ی برخورد با حیوانات و حفظ حقوق آنها سفارشات زیادی شده است. بدیهی ترین حقوق حیوانات که مقتضای حق حیات آن هاست، آماده سازی آب، غذا، مکان مناسب و تامین آرامش و امنیت شبانه است. مصون داشتن حیوان از آزار و اذیت در بهره برداری و وارد نکردن صدمه و آسیب بر پیکر حیوان و حرمت گذاری حیوان از حقوقی است که بر گردن همه ی انسان هاست.
اگر می‌خواهیم به حیوانات محبت کنیم بهتر است که در صورتیکه حیوانی آسیب دیده را دیدیم برای مثال اگر با پرنده ای که بالش شکسته است، مواجه شدیم، آن را تیمار و از او نگهداری کنیم تا مشکلش برطرف شود.
غذا دادن به حیوانات در کنار حس مهربانی و لذتی که دارد اما گاهی می تواند سبب بهم ریختن نظم اکو سیستم شود.
یک کارشناس محیط زیست معتقد است؛ غذا دادن به حیوانات شهری از جمله سگ و گربه و حتی پرندگان روند طبیعی زندگی آن ها را بهم می ریزد و علاوه بر به خطر انداختن زندگی خود آن ها، برای طبیعت نیز مشکلاتی را ایجاد می کند.
برای نمونه پرندگان به طور طبیعی برای تغذیه خود باید حشرات را شکار کنند اما ما با غذا دادن به آن ها این انگیزه را از پرندگان می گیریم و سبب بهم خوردن نظم اکوسیستم می شویم. به این طریق غذا رسانی به حیوانات باعث ایجاد مشکل می شود. وقتی ما به یک پرنده غذارسانی می کنیم ، چند مشکل به وجود می آید. نخست این که رژیم غذایی آن را تغییر می دهیم. به طور مثال اگر یک پرنده در طبیعت درصدی کربوهیدرات می خورد و بقیه را از حشرات تغذیه می کند، وقتی که ما برنج و نان به آنها می دهیم کربوهیدرات بدنشان بالا می رود، در حالی که باید از پروتئین هم استفاده کنند.
این تغییر رژیم غذایی در دراز مدت برای پرندگان مشکل ایجاد می کند؛ در حالی که پرندگان نقش مهمی در دفع حشرات دارند؛ بنابراین برای طبیعت هم مشکل ایجاد خواهد شد. نکته دیگر این که وقتی ما به پرندگان غذا می دهیم، آن ها را در یک نقطه جمع می کنیم و اگر یکی از آن ها بیماری داشته باشد، از این طریق به بقیه پرندگان هم انتقال داده می شود. جمع شدن پرندگان در یک فضا شاید صحنه زیبایی باشد؛ اما به طور کلی قشنگ نیست و عمل درستی هم نیست، حتی در زیارتگاه ها و سایر مکان های گردشگری.
تغییر عادات زندگی پرندگان
مدیرکل دفتر آموزش و مشارکت مردمی سازمان حفاظت محیط زیست گفت: چندی پیش شاهد بودیم که در باغ پرندگان شیراز، چند پرنده در اثر بارش برفی چند سانتی متری یخ زده و مرده بودند. دلیل این اتفاق، دور کردن این پرندگان از شرایط طبیعی زندگیشان است؛ هر زمان که خواسته‌اند به آنها غذا داده‌اند و هر زمان که سردشان بوده برایشان بخاری روشن کرده‌اند، بنابراین مشخص است که با سرمای یک یا دو درجه زیر صفر یخ زده و از سرما می‌میرند، در حالیکه در شهر‌ها اطراف که حتی تا ۷۵ سانتی متر نیز برف آمده بود، نه هیچ حیوانی مرده و نه آسیبی به آنها وارد شده بود. بنابراین باید توجه داشته باشیم که برخی از کارهایی را که ما از روی علاقه برای محیط محیط زیست انجام می‌دهیم، ممکن است نظام زیستی حیوانات و اکوسیستم را بهم بریزد.
همینطور این مساله در مور گربه ها نیز صادق است، گربه ها دیگر انگیزه ای برای شکار موش ها ندارند زیرا مردم به آن ها غذا می دهند به همین علت تعداد موش ها در شهر زیاد شده است. این که ما بگوییم شهر ها جای مناسبی برای سگ ها و گربه ها نیست به این دلیل که خودشان دنبال غذا نمی روند، کاملا اشتباه است. نمی توانیم بگوییم چون ما به سگ ها و گربه‌ذها غذا می دهیم، خودشان به دنبال غذا نمی روند. مسئله اصلاً غذارسانی نیست.
در شهر سگ ها و گربه های بی‌سرپرست زیادی وجود دارند، سگ ها و گربه ها حیوانات خانگی هستند و از سال ها پیش توسط انسان ها اهلی شدند، در واقع در سیستم بدنی آن ها دستکاری ژنتیکی صورت گرفته است و این حیوانات در قبال زندگی در طبیعت ناتوان شده اند. این دستکاری ژنتیک سال ها طول کشیده است تا انسان بتواند سگ و گربه را به عنوان همراه خود داشته باشد.
حیوانات خانگی
سگ و گربه از بهترین حیوان های خانگی در کل دنیا هستند و می توانند همراه انسان زندگی کنند. پس در نتیجه با شرایط زیستی که انسان در آن زندگی می کند سازگار هستند و می توانند در همان فضا و هوا زنده بمانند.اما به مرور به دلیل زاد و ولد، تعداد سگ‌ها و گربه‌ها در شهر‌ها زیاد شدند و اکنون در کل دنیا سگ‌ها و گربه‌های بی‌سرپرست وجود دارند. ما با غذارسانی به حیوانات آواره شهر‌ها، کمک می‌کنیم که تعدادشان زیاد شود، کمک می‌کنیم که با جمع شدنشان، بیماری‌ها را انتقال بدهند.
سگ‌ها و گربه‌ها هرگز در شهر زندگی خوشبختی ندارند چرا که باید از زباله‌ها تغذیه کنند و ما با غذا دادن تعداد حیوانات بیچاره و آواره در شهر‌ها را زیاد می‌کنیم؛ بنابراین افزایش جمعیت این حیوانات یکی از معضلات اصلی و بزرگ است.
زمانی که جمعیت سگ و گربه ها زیاد می شود، آنها به ناچار وارد طبیعت می شوند. سگی که برای حیات وحش نیست و توسط انسان تکثیر شده است؛ وارد طبیعت می شود و حالا خودش باید شکار کند، از همین رو به سراغ جونده ها می‌رود، جوندگانی که برای طبیعت بسیار ارزشمند هستند. شاید بگوییم مشکلی نیست و سگ و گربه ها موش شکار می کنند؛ اما موش هایی که در طبیعت هستند با موش های شهری بسیار متفاوتند و گونه های بسیار ارزشمندی برای طبیعت هستند؛ یعنی یک گربه اهلی حق ندارد یک موش را از طبیعت شکار کند.
نکته ای که درباره طبیعت وجود دارد این است که با توجه به زیستگاه، شرایط غذایی و سایر موارد مشابه طبیعت به یک حد نرمال و ثابتی رسیده است و زمانی که گونه دیگری در طبیعت رها می شود، آن شرایط نرمال را به هم می زند؛ بنابراین انسان نمی تواند حیوانی را که اهلی و تکثیر کرده است، در طبیعت رها کند که خود شکار کند. به طور مثال روباه در ماه تعدادی از جونده های حیاط وحش را شکار م ی‌کند؛ در این صورت با وجود این که جونده ها توسط روباه تغذیه شده اند، اما جمعیت نرمالی دارند، ولی زمانی که شما دو حیوان اهلی را در آنجا رها می کنید، حد نرمال به هم می خورد و غذا برای طبیعت کم می شود؛ در این شرایط اکوسیستم و زنجیره غذایی به هم می خورد.
یکی از مشکلاتی که در بین سگ و گربه ها وجود می آورند، علاوه بر این که حیوانات حیات وحش را شکار می کنند، بیماری هم به طبیعت وارد می کند، در گربه ها بیماری هایی مثل بیماری‌های پوستی و قارچی را منتقل می کنند. این که حیوان حیات وحش بیماری‌های حیوان اهلی را بگیرند، اتفاق بسیار بدی است چرا که حیات وحش را بیمار می‌کنند.
در مورد سگ‌ها مشکلات جدی تر دیگری هم وجود داردآن هم این است که سگ های ولگرد با گرگ ها جفت گیری می کنند و توله ای که از این ها متولد می‌شود خودش یک معضل بزرگ است. حتما دیده یا شنیده‌ایم که گرگ به روستا زده است و افرادی را مصدوم کرده است، بر اساس تحقیقاتی که در کشور و کل دنیا انجام شده است، بسیاری از این موارد همین سگ گرگ‌ها هستند، چون این حیوانات از انسان نمی ترسند و خلق و خوی وحشی گری هم دارند.
از بین بردن گونه های ارزشمند جانوری
طبق نظر یکی از کارشناسان محیط زیست سگ های ولگرد رها شده در طبیعت گوره خر ایرانی و آهو را که یک گونه بسیار ارزشمند است هم شکار می کند. هر چه بیشتر به آنها غذارسانی کنیم، تعدادشان را بیشتر می کنیم و این راه حلی نیست که در هیچ جای دنیا به نتیجه ایده‌آلی رسیده باشد. احساسی برخورد کردن همیشه کار را خراب می کند.
یوزپلنگ که اکنون به شدت در خطر انقراض است به راحتی توسط سگ ها دریده و توله های آن به راحتی کشته و خورده می شوند. بسیاری از مردم می گویند همان طور که یوزپلنگ حق شکار دارد، سگ هم حق شکار دارد. اصلاً این گونه نیست، ما نمی توانیم بگوییم حیوانی که ما آن را می سازیم و تعدادش را زیاد می کنیم، حق دارد از طبیعتی که بدون دخالت انسان خودش روند درستی را طی می‌کند، استفاده کند و آن را به هم بزند.
راهکار نهایی
این کارشناس محیط
در آخر باید بدانیم غذا دادن صرف، کمک نیست. ابتدا باید برای حیوان سرپرست پیدا کنید، آن را عقیم کنید، در این صورت است که غذا دادن یک کمک محسوب می شود و شانس را به زیست حیوان های سالم تر می دهیم.