مسجد جامع مکی زاهدان ؛ تلفیقی از معماری ایرانی، اسلامی و عثمانی

پرستو صاحبی1401-07-19۲735 بازدیدها

مسجد جامع زاهدان یا مسجد جامع مکی بزرگترین مسجد اهل سنت در استان سیستان و بلوچستان و یکی از بزرگترین مساجد ایران است. معماری چشم‌نواز و باشکوه مسجد مکی و فضای خاص و دلنشینی که در آن حکم‌فرما است این مسجد را به یکی از جاذبه‌های گردشگری زاهدان تبدیل کرده است. استان سیستان و بلوچستان و شهرهای مهم آن مانند زاهدان یکی از قدیمی‌ترین و بااصالت‌ترین نقاط ایران و جهان به‌حساب می‌آیند. این مطقه محل سکونت اقوام بلوچ و سیستانی(فارس) است و به‌دلیل برخورداری از پیشینه تاریخی و فرهنگی غنی و طبیعت اعجاب‌انگیز و منحصربه‌فرد، یکی از شگفت‌انگیزترین مناطق گردشگری ایران به‌حساب می‌آید.

در میان آثار تاریخی و دیدنی‌های طبیعی استان سیستان و بلوچستان مسجد جامع زاهدان یکی از اصلی‌ترین جاذبه‌های فرهنگی و مذهبی این منطقه است. در طول سال هزاران گردشگر از کشورهای مسلمان منطقه و نقاط مختلف ایران و جهان برای بازدید از مسجد مکی عازم زاهدان می‌شود. چنانچه قصد سفر به استان سیستان و بلوچستان را دارید حتماً از مسجد جامع مکی زاهدان که تلفیقی از معماری ایرانی، اسلامی و عثمانی است دیدن کنید. در ادامه این مطلب مجله گردشگری الی گشت توضیحات بیشتری در ارتباط با مسجد مکی ارائه خواهد داد.

فهرست عناوین

تاریخچه و مشخصات مسجد جامع مکی زاهدان
پروژه توسعه و افزایش ظرفیت
معماری مسجد جامع مکی
نمای خارجی مسجد
اطلاعات تکمیلی برای بازدید از مسجد جامع مکی

برای رزرو آنلاین بلیط هواپیما زاهدان روی عکس کلیک کنید

تاریخچه و مشخصات مسجد جامع مکی زاهدان

تاریخچه و مشخصات مسجد جامع مکی زاهدان و ساخت آن به سال‌های ابتدایی دهه ۱۳۵۰ بازمی‌گردد. در سال ۱۳۵۳ عبدالعزیز ملازاده (مولانا عبدالعزیز) روحانی بلندپایه و مطرح اهل سنت ایران پروژه ساخت این مسجد را در محوطه‌ای به مساحت ششصد متر مربع آغاز کرد. این مسجد در کنار مرکز علوم اسلامی زاهدان (دارالعلوم) تشکیل یک مجموعه مذهبی با هدف آموزش و ترویج تفکرات و فلسفه اسلامی داده‌اند. سازه ابتدایی مسجد مکی از همان سال‌های نخست تأسیس به یکی از مراکز اسلامی مهم در شهر زاهدان و استان سیستان و بلوچستان تبدیل شد. با گذشت زمان و افزایش جمعیت، کمبود فضای ساختمان مسجد متولیان مسجد جامع مکی را به توسعه ساختمان و تقویت زیرساخت‌های مسجد ترغیب کرد.

پروژه توسعه و افزایش ظرفیت

دو دهه پس از ساخت مسجد جامع مکی زاهدان در سال ۱۳۷۰ پروژه توسعه و افزایش ظرفیت این مجموعه آغاز شد. در نخستین مرحله از این پروژه یک طبقه بر روی ساختمان اصلی و طبقه هم‌کف آن ساخته شده. همچنین زیرزمین مسجد در این سال ساخته شد. با وجود احداث این بخش‌های جدید، مهم‌ترین دستاورد بخش نخست گسترش و مرمت مسجد مکی زاهدان در سال‌های ابتدایی دهه ۱۳۷۰ بازسازی بخش داخلی مسجد و طراحی زیبای محوطه داخل ساختمان اصلی است. دومین مرحله توسعه مسجد جامع مکی در سال ۱۳۹۰ و تحت نظارات مولوی عبدالحمید آغاز شد.

با الحاق بخشی از ساختمان‌ها و مناطق مسکونی واقع در ضلع شرقی مسجد، پروژه گسترش ساختمان اصلی کلید خورد. با توسعه ساختمان اصلی مسجد در بخش‌های شمالی و جنوبی، مسجد جامع مکی به بزرگترین مسجد زاهدان تبدیل شد و در طی این پروژه توجه ویژه‌ای به معماری و طراحی نمای خارجی این مسجد شده است. در تکمیل اطلاعات مرتبط با تاریخچه و مشخصات مسجد جامع مکی زاهدان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

تعداد مناره‌ها: چهار مناره
ارتفاع بلندترین مناره: ۹۵ متر
تعداد گنبدها: ۵۳ گنبد
ارتفاع گنبد مرکزی: ۴۶ متر
مساحت: ۳۳ هزار متر مربع
ظرفیت: بیش از ۵۵ هزار نفر

معماری مسجد جامع مکی

چنانچه اشاره شد یکی از مشخصه‌های اصلی مسجد مکی معماری زیبا و متفاوت آن است. در واقع می‌توان گفت که معماری مسجد جامع مکی با تمامی مساجد جامع و بزرگ ایران تفاوت دارد و این امر دلیل اصلی تبدیل شدن این مسجد به یکی از جاذبه‌های گردشگری زاهدان است. در دومین مرحله از توسعه و نوسازی مسجد جامع زاهدان طرح‌هایی برای معماری فضای داخل و خارج مسجد در نظر گرفته شد و به اجرا در آمد.

با اجرای این طرح‌ها تغییرات چشمگیر و مهمی در ظاهر و فضای مسجد به‌وجود آمد. پس از گذشت بیش از یک دهه از نوسازی و توسعه مسجد مکی در حال حاضر این سازه دیدنی همچون مرواریدی درخشان در قلب زاهدان هر گردشگری را مسحور زیبایی و شکوه خود می‌کند. از سه سبک معماری عثمانی (نمای بیرونی)، اسلامی (فضای داخلی) و ایرانی (تزیینات داخلی) با ظرافت هرچه تمام‌تر در ساخت این شاهکار دیدنی الهام گرفته شده است.

نمای خارجی مسجد

نمای خارجی مسجد جامع مکی با الهام از مساجد بزرگ دوران عثمانی و مساجد مشهور ترکیه طراحی شده است. مناره‌ها و ساختمان سفید رنگ این مسجد برای بسیاری از گردشگران و کارشناسان تداعی‌گر مسجد معروف سلطان احمد استانبول است. در طراحی فضای داخلی مسجد جامع زاهدان توجه ویژه‌ای به روشنایی محیط و نورگیر بودن فضای داخلی شده است.

به همین منظور پنجره‌ها و نورگیرهای متعددی در سقف ساختمان اصلی تعبیه شده است تا روشنایی مطلوب و مناسبی در طول روز فراهم شود. این فضای روشن و پر نور آرامش و معنویت خاصی القا می‌کند که با با الهام از مسجدالنبی در مدینه طراحی شده است. یکی از تحسین‌برانگیزترین مشخصه‌های معماری مسجد جامع مکی زاهدان توجه به معماری و هنر ایرانی در طراحی فضای داخلی آن است. تزیینات و گچ‌بری‌های داخل مسجد از شبستان‌ها و سقف‌ها گرفته تا ستون‌ها و محراب‌ها همگی با الهام از معماری اصیل و ناب ایرانی انجام گرفته است.

اطلاعات تکمیلی برای بازدید از مسجد جامع مکی

مسجد جامع مکی زاهدان یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های فرهنگی و مذهبی شرق ایران است که بازدید از آن زمان و گذشت زمان را برای بسیاری از گردشگران بی‌معنی می‌کند. برای لذت بردن از سفر به سیستان و بلوچستان افسانه‌ای و بازدید از مسجد جامع مکی بهتر است فصول پاییز و زمستان را انتخاب کنید. دمای معتدل هوا به‌ویژه در فصل پاییز لذت سفر به این منطقه از ایران را دوچندان خواهد کرد. بهترین وقت روز برای بازدید از مسجد جامع زاهدان هم ساعت‌های نزدیک به نماز است. تماشای اجتماع بزرگ و تأثیرگذار شهروندان برای خواندن نماز جماعت حال و هوای خاصی ایجاد می‌کند که هر گردشگری را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

برای بازدید کامل از مسجد باشکوه مکی زاهدان حد اقل دو ساعت زمان لازم است. پس از اتمام این بازدید مکاشفه‌وار گزینه‌های بسیار خوبی در نزدیکی مسجد جامع زاهدان پیش روی گردشگران است. بازار سنتی و دیدنی سلمان‌زاده یکی از این مکان‌های زیبا است که محیط سنتی و صمیمی آن بسیار تأثیرگذار است. موزه بزرگ و باشکوه زاهدان، موزه پست و خانه ابویی از دیگر جاذبه‌های تاریخی مشهور زاهدان هستند که در اطراف مسجد جامع مکی قرار دارند. یکی از بهترین پیشنهادها پس از بازدید مسجد مکی رفتن به رستوران‌های زیبا و دلنشین زاهدان است. در شعاع دو کیلومتری مسجد مکی حدود ده رستوران سنتی و کافی‌شاپ زیبا وجود دارد. تجربه صرف غذاهای محلی و منحصربه‌فرد استان سیستان و بلوچستان یا نوشیدن یک فنجان قهوه خاطرات بی‌نظیری از این سفر به یادگار خواهد گذاشت.

سخن پایانی

مسجد جامع مکی در حال حاضر بزرگترین مسجد زاهدان و محل برگزاری نماز جمعه شهروندان اهل تسنن است. تولیت این مسجد با عبدالحمید اسماعیل زهی (مولوی عبدالحمید) است. از سال ۱۳۶۵ تا به امروز این مسجد دیدنی محل برگزاری نماز جماعت است. نکته جالب توجه در مورد این مسجد باشکوه مشارکت پررنگ مردم زاهدان در توسعه و مدیریت این مسجد به‌عنوان یک سازمان مذهبی مردم‌نهاد است.

سالانه بالغ بر ده هزار گردشگر از فضای فوق‌العاده و خاص مسجد جامع زاهدان دیدن می‌کنند و از تجربه آرامش بکر و ناب این مسجد زیبا به وجد می‌آیند. مسجد جامع مکی در خیابان خیام شهر زاهدان قرار دارد و چنانچه اشاره شد اوقات نماز و روزهای جمعه زمان مناسبی برای بازدید از این مسجد است. اما اگر علاقه دارید خلوت بی‌مانند و سکوت مسجد مکی را تجربه کنید می‌توانید در ساعات دیگر هم به این مسجد مراجعه کنید. سیستان و بلوچستان سرزمین اسرار آمیز و باستانی شرق ایران با دنیایی از دیدنی‌های حیرت‌انگیز است که مسجد مکی زاهدان یکی از بهترین نمونه‌های این ادعا به‌حساب می‌آید.

مطالب مرتبط را اینجا بخوانید

مشابه جاذبه های جهان در ایران را بشناسید!

مرور تاریخ در ۵ تا از هتل های کلاسیک ایرانی

با مهم ترین مکان های گردشگری ایران آشنا شوید!

۲ نظرات

آرین اردوان 1401-09-24 - 9:09 ق.ظ

ای کاش برای تمامی مردمان اونجا هم خانه های به همین نسبت زیبا درست میکردن!

،13 1402-04-13 - 2:23 ق.ظ

ایات سوره ال عمران مربوط به چند مدت دیگه است درباره خاتم انبیا توضیح داده زیادی تابلوه تازه داستان خاتم انبیا مثله موسی و فرعونه و خامنه ای اولش نمیدونسته دشمن خوده همین خامنه ای خاتم انبیا اطلاعات محرمانه سپاه دولتی برو باج بگیراکیپ خامنه تی بدی شاید بکشند هشدار چون حقیقته تمام کشورا از سیستم استفاده میکنن و دارن و خاتم انبیا همیجوری داره به همه بیم میده چون قراره ماه به زمین برخورد کنه باورش سخته هشدار میدم ولی این ترجمه رو پیشه اکیپ خامنه تی و سازمانه اطلاعاتی سپاه بری زنده بر نمیگردی فقط اونای که ریشه دار در علم قران هستن میفهمن و بعضیا میتونی از خامنه تی باج بگیری پولدار شی حق سکوتم میتونی بگیری اگه نکشنت ترجمه درست قران پیشگویی قران اگر بدانید موضوع خاتم انبیا چند وقت داغه اینا خبرای هست کسی زیاد نمیدونه این خبرا فقط سرویسای اطلاعاتی کشورا خبر دارن سوره قمر از اینده نزدیک اتفاق میفته و تقریبا یک سوم جمعت دنیا از بین میرن شهر گناه توش زیاده همجنس بازی .. به نام خداوند بخشنده بخشايشگر قيامت نزديك شد و ماه از هم شكافت! (1) و هرگاه نشانه و معجزه‏اى را ببينند روى گردانده، مى‏گويند: «اين سحرى مستمر است‏»! (2 سوره ق آنها تعجب كردند كه پيامبرى انذارگر از ميان خودشان آمده؛ و كافران گفتند: «اين چيز عجيبى است! (2) خاتم انبیا از طریق جن و داره سرویس اطلاعاتی و جاسوسی کشورا هشدار میده این سرویسا از طریق ارتباط جن این حرفا جاسوسی میکنن و پیامبرم از همین طریق چند وقت داره هشدار میده کشورای دنیارو سوره الجن و اينكه مردانى از بشر به مردانى از جن پناه مى‏بردند، و آنها سبب افزايش گمراهى و طغيانشان مى‏شدند! (6) و اينكه آنها گمان كردند -همان‏گونه كه شما گمان مى‏كرديد- كه خداوند هرگز كسى را (به نبوت )مبعوث نمى‏كند! (7) این فکرای کافرای هست پر این دوره که اصلا فک نمیکردن اخرین فرستاده خدا بیاد و یه چیز دیگه در تورات انجیل تز اخرین فرستاده خدا چیز های هست مثلا در تورات اونو به اسم اعزاعیل به معنی بنده خدا و شخصیتش بیانگر وصف شده این بگو تو قران برای همینه و سوره ۴ قل چهاراتا بگو بگو: «من تنها پروردگارم را مى‏خوانم و هيچ كس را شريك او قرار نمى‏دهم!» (20) بگو: «من مالك زيان و هدايتى براى شما نيستم!» (21) بگو: «(اگر من نيز بر خلاف فرمانش رفتار كنم) هيچ كس مرا در برابر او حمايت نمى‏كند و پناهگاهى جز او نمى‏يابم؛ (22) تنها وظيفه من ابلاغ از سوى خدا و رساندن رسالات اوست؛ و هر كس نافرمانى خدا و رسولش كند، آتش دوزخ از آن اوست و جاودانه در آن مى‏مانند! (23)سوره الا سرا و هنگامى كه بخواهيم شهر و ديارى را هلاك كنيم، نخست اوامر خود را براى «مترفين‏» (و ثروتمندان مست شهوت) آنجا، بيان مى‏داريم، سپس هنگامى كه به مخالفت برخاستند و استحقاق مجازات يافتند، آنها را به شدت درهم مى‏كوبيم. (16 پولدارای دنیا م از همین طربق هشدار دریافت میکنن تقریبا ۷ ماه میشه وارد این داستان شده دنیا سوره الفتح به نام خداوند بخشنده بخشايشگر ما براى تو پيروزى آشكارى فراهم ساختيم!... منظور فتح عربستانه که بعد از شکافتن ماه از جمکران ظهور و به طرفه فتح عربستان سوره النبا چند وقت دیگه خبر قیامت مردم از هم میپرسن آنها از چه چيز از يكديگر سؤال مى‏كنند؟! (1) از خبر بزرگ و پراهميت (رستاخيز)! (2) سوره المححمته به نام خداوند بخشنده بخشايشگر اى كسانى كه ايمان آورده‏ايد! دشمن من و دشمن خودتان را دوست نگيريد! شما نسبت به آنان اظهار محبت مى‏كنيد، در حالى كه آنها به آنچه از حق براى شما آمده كافر شده‏اند و رسول الله و شما را به خاطر ايمان به خداوندى كه پروردگار همه شماست از شهر و ديارتان بيرون مى‏رانند؛ اگر شما براى جهاد در راه من و جلب خشنوديم هجرت كرده‏ايد؛ (پيوند دوستى با آنان برقرار نسازيد!) شما مخفيانه با آنها رابطه دوستى برقرار مى‏كنيد در حالى كه من به آنچه پنهان يا آشكار مى‏سازيد از همه داناترم! و هر كس از شما چنين كارى كند، از راه راست گمراه شده است! (1) این سوره به اونای ایمان دارن میگه که ایرانیا رسول خدا رو از ایران بیرون میکنن بعد از ظهو از جمکران) سوره المدثر مرا با كسى كه او را خود به تنهايى آفريده‏ام واگذار! (11) همان كسى كه براى او مال گسترده‏اى قرار دادم، (12) ترجمه هر کسی هست از دین خدا قران نون میخورده و فرزندانى كه همواره نزد او (و در خدمت او) هستند، (13) منظور خوده شخص رو خامنه ای رو میگه در ادامه میفهمید و وسايل زندگى را از هر نظر براى وى فراهم ساختم! (14) باز هم طمع دارد كه بر او بيفزايم! (15)توهم زده بده نماینده خاتم انبیا است هرگز چنين نخواهد شد؛ چرا كه او نسبت به آيات ما دشمنى مى‏ورزد! (16)خاتم انبیا با خامنه ای لجه اینو سروسیشون میدونن و بزودى او را مجبور مى‏كنم كه از قله زندگى بالا رود (سپس او را به زير مى‏افكنم)! (17) اون توهم زده بوده نماینده امام زمانه قراره به زمین بخوره او (براى مبارزه با قرآن) انديشه كرد و مطلب را آماده ساخت! (18)بعد دید امام زمان بهش محل نمیزاره مرگ بر او باد! چگونه (براى مبارزه با حق) مطلب را آماده كرد! (19) باز هم مرگ بر او، چگونه مطلب (و نقشه شيطانى خود را) آماده نمود! (20) سپس نگاهى افكند، (21) بعد چهره درهم كشيد و عجولانه دست به كار شد؛ (22) سپس پشت (به حق) كرد و تكبر ورزيد، (23)چون خاتم انبیا با شخص خامنه ای دشمنه و سرانجام گفت: «اين (سخن) چيزى جز مردی افسون و سحرى شده نیست (24) این حرفو به سردارا سپاه سرویستی اطلاعاتی سپاه گفته وقتی فهمید خاتم انبیا دشمنشه اين فقط سخن انسان است (نه گفتار خدا)!» (25) سوره القصص به نام خداوند بخشنده بخشايشگر طسم! (1) اينها از آيات كتاب مبين است! (2) ما از داستان موسى و فرعون بحق بر تو مى‏خوانيم، براى گروهى كه (طالب حقند و) ايمان مى‏آورند! (3)این داستان فرعون یوده که اونام ایاته خدا رو تز دروغ ترجمه میکرده که الان خامنه ای ترجمه میکنه به نفع خودش اگه دقت کنید گفته خامنه ای مثل ال فرعون نمیدونست خاتم انبیا دشمنشه مثل داستان موسی ما مى‏خواهيم بر مستضعفان زمين منت نهيم و آنان را پيشوايان و وارثان روى زمين قرار دهيم! (5 قراره چندی از مستضفین زمین به قولی وارث زمین شن سوره ال عمران مال ایرانه ولی اونو برای گذشته ترجمه کردن جنگ احد بدر ترجمه کردن در صورتی که ماله ایرانه و این ایات اخر رمانی هست که قبل اومدن خاتم انبیا در ایران اتفاق میفته اون ایه که گفته بگو در خشمتان بمیرید خطاب به خامنه ای و زیر دستاشه که از طریق جن منظور خاتم انبیا رو اونا تو سیستم اطلاعاتی سپاه میفهمن یکم پیچیده است توضیحش و گفته عادت ترجمه کردن حکومت خامنه ای مثله عال فرعونه و یه دروغ بزرگشنم اینه خاتم انبیا حجت ابن حسن دوازدهمین امامه و این که کتابه خدا دربارشون قضاوت کرده البته اینو تازگیا با اومدن خاتم انبیا فهمیدن و طبیعی که راستشو نگن و قایمش کنن چون به ضررشون خدا کم داده سوره ال عمران ماله اینده ایرانه داستان جنگ احد و بدر نیست این ایات مربوط به چند مدت دیگه است درباره خاتم انبیا توضیح داده زیادی تابلوه تازه داستان خاتم انبیا مثله موسی و فرعونه و خامنه ای اولش نمیدونسته دشمن خوده همین خامنه ای خاتم انبیا الم (1) معبودي جز خداوند يگانه زنده; و پايدار و نگهداري نيست. (2) (همان كسي كه) كتاب را بحق بر تو نازل كرد، كه با نشانه‏هاي) كتب پيشگامند، منطبق است; و تورات، و «انجيل‏» را. (3) پيشاپيش از آنان)، براي هدايت مردم فرستاد; و (نيز) كتاب‌هايي كه حق را از باطل مشخص مي‏رسد؟! نازل كرد; كساني كه به آيات خدا كافر شدند، كيفر شديدي دارند; و خداوند (براي كيفر بدكاران و كافران لجوج،) توانا و صاحب انتقام است. (4) هيؿ ؿيز، در آسمان و زمينه بر خدا مخفي نمي‏ماند! (بنابر اينجا) تدبير آنها)! بر او مشكل نيست.) (5) او كسي است كه شما را در رحم (مادران)، آن‌كه) كه مي‏ترسم تصوير مي‏فهمند؟! معبودي جز خداوند توانا و حكيم، نيست. (6) او كسي است كه اين كتاب (آسماني) را بر تو نازل كرد، كه قسمتي از آنان)، آيات «محكم‏» (صريح و روشن) است; كه اساس اين كتاب مي‏آورد؟ (و هر گونه پي‏جويي در آيات ديگر، با مراجعه به اينؿنين‏اند برطرف مي‏پروراندند، و قسمتي از آنان)، «متشابه‏» است (آياتي كه به خاطر بالا بودن سعادت)» مطلب و جهات ديگر، در نگاه اول، احتمالات مختلفي در آن مي‏دهند. ولي با توجه به آيات محكم، تفسير آنها)! آشكار مي‏پروراندند، اما) آنها)! كه در قلوبشان انحراف است؛) به دنبال متشابهاتند، تا فتنه، كنند (و مردم را گمراه سازند، و تفسير (نادرستي) براي آن مي‏شمريد)! در حالي كه تفسير آنها)! را، جز خدا و راسخان در علم، نمي‏دانند!» (آنها). كه به دنبال فهم و درك اسرار همواره) آيات قرآن در پرتوي علم و دانش الهي) مي‏گردانيم. «ما به همواره) آن ايمان آورديم; همواره) از طرف پروردگار ماست.» و جز صاحبان عقل، متذكر نمي‏شود؟!» (و اين حقيقت را درك نمي‏كنند)! (7) داستان جنگ احد و بدر نیست این ایات مربوط به چند مدت دیگه است درباره خاتم انبیا توضیح میده (راسخان در علم، مي‏گردانيم; «پروردگارا! دلسوز را، بعد از آن،) ما را هدايت كردي، (از راه حق) منحرف مگردان! و از سويشان خود، رحمها بر ما ببخش، زيرا تو بخشنده‏اي! (8) پروردگارا! تو مردم را، براي روزي كه ترديدي در آن نيست؛) جمع خواهي كرد; زيرا خداوند، از وعده خود، تخلف نمي‏كند)، (ما به تو و رحمت) بياوريد!»مي‏گويند: و به وعده رستاخيز و قيامت! ايمان داريم.)» (9) ثروتها و فرزندان كساني كه كافر شدند، نمي‏ترسيد)؟! آنان، را از (عذاب) خداوند باز دارد; (و از كيفر، رهايي بخشد.) و آنان، خود، آتش‏زا)! دوزخند. (10) (عادت آنان، در انكار و تحريف حقايق،) هم‏از عادت آل فرعون و كساني است كهنه از آنها)! بودند; آيات ما را تكذيب كردند، و خداوند آنها)! را به (كيفر) گناهانشان) گرفت; و خداوند، شديد العقاب است. (11) به آنها)! كه كافر شدند بگو: « (از پيروزي); موقت خود در جنگ احد، شاد نباشيد!) بزودي مغلوب خواهيد شد; (و سپيده در رستاخيز) به سويشان جهنم، محشور خواهيد شد. و ؿه بد جايگاهي است! (12) در دو گروه‏هايي كه (در مي‏گويد:) با هم رو به رو شدند، نشانه‏اي (و درس عبرت‏انگيز)، براي شما بود: يك گروه‌گروه در راه خدا نبرد مي‏شود; و جمع ديگري كه كافر بود، (در راه شيطان و بتراشد! در حالي كه آنها)! (گروه مؤمنان) را با ؿشم خود، دو برابر آن‌كه‏ذليل بودند، مي‏دانند! (و اين خود عاملي براي وحشت و شكست) آنها)! شد.)و خداوند، هر كس را بخواهد (و شايسته بداند)، با ياري خود، تاييد مي‏فهمند؟! در اينجا) عبرتي) است براي بي‏قيد (13)

افزودن نظر