مدیریت ترس در کوهنوردی یک موضوع برای لذت بردن از تجربه این ورزش است. ترس جز جدایی ناپذیر فطرت هر انسانی است. شاید یکی از بدترین آثار ناشی از ترس آسیبی باشد که به روان و جسم آدمی میزند. ترس از همه چیز وجود دارد از مسائل پیش پا افتاده گرفته تا ترس های بزرگ و رعب آور. در میان افرادی نیز هستند که از طبیعت و کوهنوردی هراس دارند، به ویژه اگر پای ماجراجویی در میان باشد. با این حال هر فردی می‌تواند با تمرین و تمرکز بر وضعیت ذهنی خود به مدیریت ترس طی برنامه فعلی خود و حتی برنامه آتی بپردازد. در این مطلب از مجله گردشگری الی گشت راهکارهایی برای مدیریت ترس در کوهنوردی و طبیعت‌گردی را مرور می کنیم، تا با بکارگیری آنها بتوانیم بدون هراس و با خیالی آسوده ازین پدیده های طبیعی و نعمت های خدادای لذت ببریم.
برای آشنایی با فواید کوهنوردی برای سلامت بدن این مقاله را نیز مطالعه کنید: آشنایی با فواید بی نظیر کوهنوردی برای سلامت جسمی و روحی
ترس حسی طبیعی است که همه آدم‌ها در زندگی‌شان آن را تجربه کرده اند، حسی که گاهی ما را از خطراتی احتمالی نجات می دهد. حسی که به‌صورت ناخودآگاه آن را در مواقعی خاص و در زمان اضطراب نشان می دهیم. اما گاهی این ترس ها آن قدر شدید و مداوم می شوند و ما را مضطرب می کنند که از یک واکنش طبیعی خارج می شوند و جزو دسته فوبیا قرار می گیرند. ترس باعث ترشح هورمون استرس یا در اصطلاح علمی کورتیزول شده و این به نوبه خود باعث اختلال در قوای ادراک و همچنین بازخوردهای فیزیکی شما می شود، با تشدید استرس، تنش و لرزش در عضلات افزایش یافته و توانایی های شما مختل می شود، تمرکز ذهنی شما بهم ریخته و دایره دیدتان محدود خواهد شد.
موضوع را با دیگر کوهنوردان درمیان بگذارید
از حرف زدن راجع به آن با دیگران ترس نداشته باشید. خواهید دید که افراد زیادی از این مشکل رنج میبرند. هیچکس شما را مورد قضاوت قرار نداده و این موضوع باعث نمیشود شما بدترین کوهنورد دنیا باشید! شاید شانس این را داشته باشید که باافرادی ملاقات کنید که بر این ترس غلبه کرده و تجربیاتشان را با شما درمیان بگذارند. این دلیل خوبی برای آشنا شدن با دیگر کوهنوردان است!
آیا تابحال هنگام راه رفتن از رو یک پل معلق یا صخره سنگی احساس کردید که ضربان قلبتان رفته رفته بیشتر میشود؟ اگر با این احساس آشنا هستید، پس به احتمال ۹۰ درصد مبتلا به آکروفوبیا یا ترس از ارتفاع هستید. در ادامه راهکارهایی برای غلبه بر این ترس ها و مدیریت آن ارائه می دهیم:
اگر در شرایط ترس و فوبیا قرار گرفتید از حرف زدن راجع به آن با دیگران ترس نداشته باشید. خواهید دید که افراد زیادی از این مشکل رنج می برند. هیچکس شما را مورد قضاوت قرار نداده و این موضوع باعث نمی شود شما بدترین کوهنورد دنیا باشید! شاید شانس این را داشته باشید که با افرادی ملاقات کنید که بر این ترس غلبه کرده و تجربیاتشان را با شما درمیان بگذارند. این دلیل خوبی برای آشنا شدن با دیگر کوهنوردان نیز هست!
۲-به خود و همچنین تجهیزاتتان اعتماد داشته باشید
در مواقع بروز فوبیا می توانید روی تاثیر پلاسسیبو(دارونما- مایه تسکین) که در تجهیزاتتان وجود دارد اتکا کنید. سعی کنید در کوه از کفش و کوله مناسب استفاده کنید که باعث می شود راحت قدم برداشته و تعادلتان حفظ شود. انتخاب کفش و چیدمان کوله مطلع شوید، تا احساس امنیت بیشتری داشته و بر ترس خود غلبه کنید.
اگر امکان دارد، عامل ترس خود را شناسایی کنید. کدام مناطق هستند؟ شیب ها یا پل ها؟ دقیقا در کدام شرایط احساس ترس به سراغتان آمده و باعث سست شدن پاهایتان می شود؟ به ترس خود از ۱ تا ۱۰ نمره بدید. این امر اجازه می دهد تا به صورت منطقی قضیه را مورد بررسی قرار دهید تا کمی از آن موقعیت فاصله گرفته و آرامشتان را دوباره به دست بیاورد. اگر دچار فوبیای شدید نیستید، در هر شرایط ریسک خیالی و واقعی را تصور کنید. ترس خود را مورد بررسی قرار داده و در شرایط خاص خود را کنترل کنید.
۴-گام به گام با ترس خود روبه رو شوید
شما می توانید با تلاش زیاد به خود کمک کنید. برای این نوع فوبیا درمان های خاصی وجود دارد. شناخته شده ترین آنها درمانی شناختی_رفتاری می باشد. اصول این درمان خیلی ساده است: به تدریج با ترس روبه رو شوید تا کنترل خود را دوباره به دست آورده و به افکارتان مسلط شوید.
۵-مدیریت ترس در کوهنوردی | نحوه ی تنفس را از نو یاد بگیرید
عمدتا اضطراب عامل اصلی ترس از کوهستان و ارتفاع است. تکنیک های موثر و ساده وجود دارند که به بازیابی اعتماد به نفس و عبور از این شرایط کمک می کنند، مثل مدیتیشن، سوفلوگرافی یا حتی تمرینات هوازی یوگا که باعث کاهش استرستان در کوهنوردی و همچنین روند زندگیتان می شود. مراقب باشید درطول گشت و گذار تند تند نفس نکشید. باید سرعت تنفس خود را با تنفس عمیق پایین بیاورید.
۶-از ارتفاع هرگز پایین را نگاه نکنید
حتما قبلا هم شنیده اید که بهتر است هرگز از ارتفاع پایین را نگاه نکنید. این کار تنها ترس شما را بیشتر می کند. اگر در طول کوهنوردی در ارتفاع نتوانید بچرخید باید به نقطه ای دور با فاصله بیشتر تمرکز کنید تا دست و پای خود را گم نکنید. مبادا پایتان را از زمین بردارید و بخواهید روی مکان های لغزنده پا بگذارید.
در بیشتر شرایط ترسناک از خجالت دست برداشته و درصورت نیاز چهار دست و پا راه بروید. یک لحظه مورد تمسخر واقع شدن بهتر از سقوط است. می توانید از دیوار و شاخه ها نیز در صورت مقاوم بودنشان کمک بگیرید. از تکیه بر دوست خود نیز خودداری کنید زیرا ممکن است تعادلش را از دست داده و منجر شود هر دو سقوط کنید. این بدان معنا نیست که فورا قدم بزرگی بردارید. به خودتان زمان دهید، اولین قدم برای کسانی که فوبیای شدید دارند این است که هنگامی که در آرامش کامل هستند، راجع به مکان ها ی پرارتفاع فکر کنند.
۸-توجه به ترس از نگاهی مثبت و مفید
ترس همانند بسیاری دیگر از حس های انسانی همچون عشق، خشم، اندوه یکی از احساسات مرکزی انسان است. ترس از قسمت ابتدایی ترین سیستم ها کنترل می شود. جالب است بدانید که ترس برای زنده ماندن کوه نوردان افراطی نه تنها مضر نیس بلکه نقشی حیاتی و مهم دارد. ترس را باید در بعضی مواقع به عنوان دوستی عاقل تحسین کرد! ترس ما را در شرایطی قرار می دهد که مجبوریم برای شناختن یک خطر بالقوه عمل نماییم، این ترس است که به ما کمک می کند تا ببینیم امکان ادامه راه و جلو رفتن هست یا نه؟ در واقع ترس در شرایط خطرناک محافظ کوهنورد است. در نتیجه ترس همیشه هم بد نیست و باید آن را گاهی یک امتیاز مثبت تلقی کرد و با بوجود آوردن فضایی از آرامش برای فکر کردن راه های ایمن را جستجو کرد.