بلک فرایدی به عنوان یک اصطلاح نوین در فرهنگ ایرانی شناخته می شود؛ البته این اصطلاح در تمامی نقاط جهان بکار می رود و امروزه بسیاری از افراد با تبعیت از فرهنگ امریکای شمالی اهمیت بسیار زیادی به آخرین جمعه ماه نوامبر می دهند.
آخرین جمعه ماه نوامبر در تقویم میلادی با شب یلدای ایرانی ها نیز گره خورده و این امر در ترویج فرهنگ فرایدی شاپینگ (Friday Shopping) و یا همان بلک فرایدی (Black Friday) نقش قابل توجهی داشته است. این مبحث و ارتباط آن با فروش آنلاین و یا همان فروش اینترنتی در سال ۲۰۲۰ را در ادامه بیان می کنیم.
بلک فرایدی چیست؟
در امریکای شمالی یک روز بعد از مراسم شکر گذاری آخر سال که چهارمین پنجشنبه ماه نوامبر است با عنوان بلک فرایدی شناخته شد. نام گذاری این روز به علت مرخصی های گسترده ای صورت گرفت که کارگران در قرن بیستم برای خرید وسایل کریسمس می گرفتند. مرخصی ها در این روز به حدی گسترش می یافت که عملا به تعطیل شدن مراکز تجاری و صنعتی منجر می شد.
این آیین همانند سایر آیین های امریکای شمالی به سایر نقاط امریکا و سپس به اروپا، آسیا و افریقا نفوذ کرد. در آخرین جمعه ماه نوامبر به عنوان آخرین ماه از یک سال میلادی، شاهد هجوم دسته های مختلفی از اقشار اجتماع اعم از صنعتگران، تجار، کارگران و کارمندان دولتی برای خرید وسایل سال نو هستیم.
محلاتی که عرضه کننده اجناس گران برای اقشار مرفه و مایه دار هستند بسیار خلوت بوده و مراکز ارائه اجناس با تخفیف ویژه بسیار شلوغ و سرسام آور هستند.
در سال هایی که فرهنگ بلک فرایدی همانند امروز سامان دهی نشده بود، مشکلات و معضلات بسیار زیادی برای مردم و بخصوص اقشار متوسط و ضعیف جامعه ایجاد می کرد. شلوغ شدن و بالا رفتن تراکم جمعیت در برخی از مناطق امریکای شمالی منجر به بروز مشاجرات و درگیری های جدی می شد.
این درگیری ها در برخی از موارد به زخمی شدن برخی از افراد منتهی می گردید تا اینکه با افزایش بهره وری اقتصاد در امریکا، رفته رفته این مسائل به فراموشی سپرده شده و امروزه تقریبا تمامی اقشار جامعه قادر به خرید اجناس مورد نظر خود هستند.
بلک فرایدی در ایران
فرهنگ ایرانی همواره سعی کرده است آداب و رسوم مطلوب و مناسب از سایر کشورها را اقتباس کرده و در فرهنگ خود ادغام کند. فرهنگ جمعه سیاه و یا همان خرید کردن در روز جمعه پایانی سال میلادی نیز در چند سال اخیر با رونق بیشتری در ایران همراه بوده است.
در مقایسه با سایر کشورهای آسیایی، ایران به استقبال بیشتری از این فرهنگ روی آورده است. علت این امر را باید در برگزاری جشن یلدا در اولین شب زمستان جست و جو کرد. امروزه بسیاری از ایرانیان نیز همزمان با آغاز بلک فرایدی در سایر کشورها اقدام به خرید وسایل مورد نیاز خود برای برپایی جشن یلدا می کنند.
بلک فرایدی و تخفیفات ویژه
یکی دیگر از مهم ترین ویژگی های بلک فرایدی تخفیفات ویژه ای است که برای برخی از اجناس و توسط برخی از فروشندگان در نظر گرفته می شود. شاید بتوان از تخفیفات ویژه به عنوان مهم ترین و اصلی ترین ویژگی بلک فرایدی نام برد.
در ایران نیز چنین خصوصیتی به شدت مورد توجه بوده و می توان گفت بیشتر از کشورهای امریکای شمالی به این ویژگی توجه می شود. تخفیفات ویژه در ساعات ابتدایی روز و پیش از طلوع آفتاب و همچنین در ساعات پایانی شب عرضه می شوند.
به همین علت بسیاری از مردم در نقاط جهان برای بهره مندی از تخفیفات ویژه و خرید اجناس با کیفیت ساعت ها پیش از طلوع آفتاب در صف انتظار بوده و سعی می کنند پیش از دیگران به فروشگاه های مورد نظر مراجعه کنند.
در این خصوص که معضل کرونا حتی بر روی بلک فرایدی نیز تاثیر گذار خواهد بود شکی نیست. بلک فرایدی با تجمعات فوق العاده متراکمی در مراکز خرید و فروش اجناس گره خورده است و کرونا نیز در چنین مکان هایی می تواند به بحران های جدی تری تبدیل شود.
کرونا در سال ۲۰۲۰ با ورود آسیب اقتصادی به بسیاری از جنبه های تجارت همراه گردید. بسیاری از کسب و کارها رونق گذشته خود را از دست داده و بسیاری از انسان ها نیز در مبارزه با چنین پدیده شومی جان خود را از دست دادند.
چنین مواردی هرگز به معنای یاس و ناامیدی و چشم پوشی از تمام هیجانات زندگی نیست. نمی توان انتظار داشت انسان امروز زندگی خود را در دلهره یک بیماری شوم گذرانده و به هیچ کدام از جوانب زندگی خود رسیدگی نکند.
مراسم کریسمس در غرب و شب یلدا در ایران از جمله جشن هایی هستند که با افزایش انرژی انسان و افزایش امید به زندگی او همراه بوده و می توانند انرژی و هیجان بسیاری را برای انسان خلق کنند. اکنون سوال این است که بلک فرایدی در سال ۲۰۲۰ و با همه گیر شدن کرونا چگونه برگزار می شود؟
تا پیش از سال ۲۰۲۰ و بروز مسئله کرونا، میزان خرید های اینترنتی از سایت های فروشگاهی بسیار کم و محدود بود. این امر در کشورهای جهان سوم و بخصوص کشورهای آسیایی به ندرت اتفاق می افتاد، اما سال ۲۰۲۰ میلادی به عنوان جهش فروش اینترنتی کالاهای ضروری و بسیاری از کالاهای غیر ضروری شناخته شده است.
در سال ۲۰۲۰ بسیاری از مردم برای پیشگیری از ابتلا به بیماری کرونا تصمیم گرفتند خریدهای خود را به صورت اینترنتی انجام دهند. شرکت های دارای وب سایت های معروف نیز سعی کردند خدمات مربوط به فروش های اینترنتی را افزایش داده و سعی کنند رضایت مشتریان خود در دنیای مجازی را به دست آوردند.
بسیاری از وب سایت هایی که در درجات پایین تر قرار داشتند با اوج گرفتن کرونا و افزایش آمار خرید و فروش های اینترنتی سعی می کنند رتبه وب سایت خود را از افزایش داده و مشتریان خود را از طریق شبکه های اینترنتی حفظ کنند. به نظر می رسد فروش آنلاین در بلک فرایدی منطقی ترین راه ممکن برای فروش اجناس مربوط به آغاز سال نو و شب یلدا در ایران است که وب سایت های اینترنتی می توانند از این فرصت مناسب برای افزایش فروش خود به خوبی استفاده کنند.