لیوری هواپیما، ترکیبی از رنگ و هنر در طول تاریخ | بخش دوم

لیوری هواپیماها | Aircraft livery

همانطور که در بخش اول این مطلب اشاره شد، لیوری هواپیماها یکی از مواردی است که در دهه ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰ جهت یکپارچه سازی ناوگان خطوط هواپیمایی مورد استفاده قرار گرفت. لیوری نوعی رنگ آمیزی و پوششی است که بر روی هواپیماها قرار گرفته است که دارای تنوع بسیاری می باشد. در قسمت اول این مطلب در مورد تاریخچه ان و همچنین برخی از انواع آن که در دهه های اولیه بکارگیری هواپیماهای تجاری مورد استفاده قرار می گرفته است توضیح دادیم. حال می خواهیم در ادامه این مطلب سایر نمونه های طراحی شده برای لیوری هواپیماها را بررسی نماییم. پس با الی گشت همراه شوید. پیشنهاد ما این است که در صورتی که به تازگی به ما ملحق شده اید حتما پیش از آغاز این مطلب، نگاهی به بخش اول آن بیاندازید.

یورووایت | Eurowhite

مطالب مرتبط:
لیوری هواپیما، ترکیبی از رنگ و هنر در طول تاریخ | بخش اول
چرا صندلی های هواپیما همیشه به رنگ آبی هستند؟
آشنایی با «فرهنگ هواپیما سواری»؛ بایدها و نبایدها در سفر هوایی!

از دهه ۱۹۷۰ ایده رنگ آمیزی و لیوری هواپیماها که به سرعت شروع به گسترش در جهان نمود یورووایت نام داشت. در یورووایت رنگ غالب مورد استفاده سفید بود. یکی از مزایای استفاده از رنگ سفید این بود که می توانست به مدیریت دارایی های خطوط هواپیمایی کمک شایانی دهد. این کار در دهه ۱۹۶۰ یا ۱۹۷۰ و زمانی مورد استفاده قرار گرفت که به دلیل ترافیک های فصلی و یا رکود اقتصادی در بازه های زمانی، خطوط هوایی نیاز داشتند تا به اجاره هواپیما از سایر ایرلاین ها بپردازند. با توجه به این شرایط رنگ آمیزی تمام سفید این امکان را ایجاد می کرد تا هواپیما بتواند به راحتی با جدا کردن لیوری های اصلی و نصب لیوری جدید و یا بالعکس تغییر یابد. از جمله شرکت هایی که از این لیوری هواپیماها استفاده کرده اند می توان به آلیتالیا در دهه ۱۹۷۰ و همچنین خطوط هوایی UTA اشاره کرد. در سال ۱۹۷۵ خطوط هوایی TWA اولین شرکت غیر اروپایی بود که از یورووایت استفاده نمود.

ژلی بین | Jelly bean

لیوری خطوط هوایی برانیف در سال ۱۹۶۷ اغلب به نام ژلی بین شناخته می شود. این لیوری هواپیماها به معنی رنگ کامل در قسمت بالایی می باشد. این نوع از لیوری دارای رنگ های مختلفی بوده که در آن کل و یا بخشی از هواپیما تزیین شده است. در این رنگ آمیزی باله دمی با طرح های مختلفی تزیین می شوند. به عنوان مثال خطوط هوایی هند بخشی از میراث فرهنگی خود را به نمایش گذاشته بوده است. همچنین خطوط هوایی آلاسکا تصاویری از حیوانات و پرندگان را بر روی دم هواپیماهای خود به نمایش گذاشته است. خطوط هوایی بریتیش ایرویز در سال ۱۹۹۷ نمونه هایی از ژلی بین را جشن گرفتند.

بیلبورد | Billboard

در دهه ۱۹۷۰ لیوری هواپیماها به صورت بیلبورد ظهور پیدا کرد. این نوع از لیوری اغلب در خطوط فریب قرار می گرفتند. از جمله اولین کسانی که از این نوع رنگ آمیزی استفاده کردند می توان به UTA، Hughes Airwest و Lot Polish Airlines اشاره کرد. وسترن و پن آمریکا آخرین کسانی بودند که از این نمونه لیوری در هواپیماهای خود استفاده کردند. در دهه ۱۹۹۰ و ۲۰۰۰ دو شرکت از سه خطوط هوایی اصلی اتحادیه هواپیمایی از لیوری بیلبورد در هواپیماهای انتخاب شده توسط اتحادیه استفاده نموده اند.

لیوری های مخصوص

لیوری های یادبود | Commemorative liveries

لیوری های یادبود برای جشن گرفتن در یک نقطه عطف در تاریخ هواپیمایی مانند سالگرد مورد استفاده قرار می گیرد. یکی از نمونه های این نوع رنگ آمیزی طرح رنگی برای سالگرد ۲۵ سالگی خطوط هوایی ATA می باشد که با طرح بنیانگزار آن George Mikelson ایجاد شد و یا طرح هایی که برای جشن ۳۰ سالگی خطوط هوایی American Trans Air یا SkyWest Airlines بر روی هواپیماهای آن ایجاد شده است. خطوط هوایی آفریقای جنوبی نیز از یک بویینگ ۷۴۷ سری ۳۰۰ با رنگ آمیزی مخصوص به شکل رنگین کمان برای انتقال بازیکنان المپیک تابستانی سیدنی در سال ۲۰۰۰ مورد استفاده قرار گرفت که نام آن را اندیزانی (Ndizani) قرار دادند.

لیوری های میراثی | Heritage or retro liveries

لیوری هواپیماها به صورت میراثی نوعی رنگ آمیزی برای آن ها است که به عنوان هدفی برای تبلیغات بوده و یا بر تجارب و سنت های گذشته خطوط هواپیمایی تاکید دارند. به خطوط هوایی که علاقه مند به رنگ آمیزی در لیوری های میراثی می باشند Retrojets نیز می گویند.

لوگو | Logo

آنچه که در اغلب ناوگان خطوط هوایی اعمال می شوند، لیوری های تخصصی که معمولا در کلیه هواپیماهای استاندارد مورد استفاده قرار می گیرد بوگوهای همان خطوط هوایی می باشند. لوگو هنگام استفاده از خدمات منشور، تیم های ورزشی و خدمات راک از جمله نمونه های معمولی در خصوص این نوع از استفاده می باشند. لوگوی یک شرکت موسسه خیریه زمانی که شرکت های هواپیمایی در فعالیت های غیر انتفاعی شرکت می کنند می تواند روی ناوگان آن مورد استفاده قرار گیرند. تصاویر شهر و یا مرکزی مهم در آن یکی دیگر از گزینه هایی است که برای خطوط هوایی حائز اهمیت می باشد. شرکت هواپیمایی Southwest Airlines به انواع مختلفی از لیوری های مختلف آن شهرت دارد. این شرکت هواپیمایی تصاویر مختلفی از نقاشی های پرچم ایالات متحده و یا سازمان هایی مانند NBA و یا خانه رونالد مک دونالد می باشد.

بازاریابی | Marketing

شرکت هواپیمایی نیپون (Nippon Airways) از لیوری هواپیماها برای بازاریابی و تبلیغات Pokémon استفاده کرده است. از طرف دیگر نیز خطوط هوایی EVA Air تعدادی از هواپیماهای خود را به Hello Kitty Jets تغییر داده است.

برندهای متحد | Alliance brands

سه مورد از اتحادیه های جهانی هواپیمایی چند ملیتی، ناوگان و هواپیماهای شخصی خود را توسعه داده که شامل حامل های اصلی، حامل های مهاجم و سایر ارتباطات بوده است. شرکت های هواپیمایی SkyTeam و Star Alliance و Oneworld به عنوان یکی از اتحادیه های هواپیمایی بوده که تعداد زیادی از هواپیماهای مستقل و جداگالنه ای داشته که بر اساس توافقنامه خود متعلق به هم بوده و با یک کد مشترک می توانند با یکدیگر همکاری نمایند به جای اینکه هرکدام از آن ها را به رنگ جداگانه ای طراحی نمایند. برخلاف دیگر اعضای عضور این اتحادیه، شرکت هواپیمایی Oneworld برند آرم شرکت هواپیمایی jellytail که از اعضا و شرکای اتحادیه هواپیمایی می باشند بر روی سکان عمودی هواپیما از یک تثبیت کننده استفاده نموده است.

خطوط هوایی بدون لیوری

دولت ها | Government

هواپیماهایی که برای حمل و نقل سران دولت ها مورد استفاده قرار می گیرند اغلب در طرح ها و رنگ های منحصر به فردی وجود دارند. هواپیمای رییس جمهور ایالات متحده از پرچم این کشور در زمینه ای با رنگ آبی و با مهر ریاست جموری این کشور رنگ آمیزی شده است. طراحی این هواپیما توسط طراح معروف فرانسوی آمریکایی به نام ریموند لووی صورت گرفته است. سایر رهبران دولتی اغلب هواپیماهای خود را در رنگ های ملی و یا علامت و نشانی از یک دفتر دولتی رنگ آمیزی می نمایند.

نظامی | Military

هواپیماهای نظامی اغلب از گزینه هایی استفاده می کنند که برای استتار هواپیما مورد استفاده قرار گیرد تا اینکه بخواهند صرفا آن را در زمین و هوا متفاوت جلوه دهند. فرم های استثنایی که با ترکیبی از نور و رنگ استفاده می شود معمولا به آنچه بستگی دارد که انسان ها می توانند مشاهده کنند. هرچند برخی از رنگ آمیزی ها نیز باعث می شود تا دستگاه های الکترونیکی نیز نتوانند به سادگی آن را مشاهده نمایند. البته که لازم به ذکر است استتارهای بصری هواپیماهای نظامی نمی تواند آن ها را در برابر رادارها و یا کنترلرهای گرمایشی محافظت نماید. از جمله رنگ هایی که توسط نیروی هوایی ایالات متحده مورد استفاده قرار می گیرد، لیوری هواپیماها به وسیله رنگ خاکستری می باشد که استاندارد سازی آن ها به وسیله علامت گذاری ها و نسان ها قابل تمایز می باشند. استتار هواپیماهای نظامی برای اولین بار در جنگ جهانی اول مورد استفاده قرار گرفته و در جنگ جهانی دوم گسترش یافت. پس از اینکه سیستم رادارها گسترش یافت، استتار هواپیماها اهمیت خود را همانند سابق از دست داد.

این رنگ آمیزی های خاصی که انجام می شوند که در اصطلاح به آن ها لیوری می گویند دارای نقشی اصلی برای یکپارچه سازی ناوگان خطوط هواپیمایی داشته اما از آن ها برای مواردی همچون لیوری هواپیماها برای رویدادهای خاص و یا تبلیغات نیز مورد استفاده قرار می گیرند. اگر به سابقه هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران نیز نگاهی بیاندازیم خواهیم دید که در چندین مورد لیوری آن تغییر نموده تا در نهایت به آنچه امروز شاهد آن خواهیم بود رسیده است.