قره کلیسا کجاست
قره کلیسا یکی از معروف‌ترین و زیباترین کلیساهای تاریخی در آذربایجان غربی است. این کلیسا در شهر چالدران قرار دارد و به‌عنوان یکی از نمادهای فرهنگی و تاریخی منطقه شناخته می‌شود. قره کلیسا در دوران صفویه ساخته شده و به‌عنوان یک میراث‌فرهنگی و تاریخی در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده است.
این کلیسا با ساختار زیبا و طراحی منحصربه‌فرد خود، توجه بسیاری از بازدیدکنندگان و گردشگران را به خود جلب می‌کند. ساختمان قره کلیسا از سنگ‌های محلی به شکل دایره‌ای ساخته شده است و دارای برج‌های بلند و زیبا است. این کلیسا به‌عنوان یک نماد از تاریخ و فرهنگ ارمنستان و همچنین تأثیر ارمنیان در منطقه شناخته می‌شود.
قره کلیسا به‌عنوان یک جاذبه گردشگری مهم در منطقه شناخته شده و هر ساله گردشگران بسیاری از سراسر جهان برای بازدید از این مکان تاریخی به آذربایجان غربی می‌آیند.
برای خرید بلیط هواپیما، رزرو هتل و خرید بلیط قطار به الی گشت مراجعه کنید
این کلیسا که بر روی مزار یکی از اولین شاگردان حضرت عیسی (ع) به نام تاتائوس ساخته شده است، به دلیل واقع‌شدن در منطقه قره و شهرستان چالدران، به نام‌های “قره کلیسا” و “کلیسای چالدران” هم شناخته می‌شود. برخی از مردم به این کلیسا به نام “تاتاووس” هم اشاره می‌کنند که تلفظ متفاوتی از همان نام تاتائوس است.
باتوجه‌به اینکه کلیسای تادئوس مقدس اولین کلیسای مسیحیت در جهان است، تعداد زیادی گردشگر به این منطقه سفر می‌کنند، اکثر آن‌ها از باورهای مسیحی برخوردار هستند. این واقعیت نشان‌دهنده اهمیت ویژه‌ای است که به قره کلیسا اعطا شده است. هر سال، مسیحیان بسیاری برای شرکت در مراسم‌های مذهبی به این کلیسا سفر می‌کنند و اینجا پُر می‌شود از عاشقان حضرت مسیح.
رویدادهای قره کلیسا
قره کلیسا به‌مرورزمان شاهد رویدادهای فراوانی بوده است. از جنگ‌ها تا زلزله‌ها، همه بر این ساختمان تأثیر گذاشته‌اند.
بر اساس یک کتیبه که در کنار محراب به خط ارمنی قدیم نوشته شده، یک کشیش به نام زاکاریا در سال ۱۳۱۹ میلادی به یک زلزله ویرانگر اشاره می‌کند که باعث تخریب کامل قره کلیسا شده و هیچ اثری از ساختمان اولیه باقی نمانده است.
اما زاکاریا تصمیم می‌گیرد در عرض ۱۰ سال، قره کلیسای ویران شده را بازسازی و مرمت کند و نتیجه تلاش‌های این کشیش، ساختمان فعلی قره کلیسا است.
جنگ‌های مختلف در طول تاریخ، از جمله جنگ‌های دوره‌های ایلخانی، صفوی و نبردهای بین ایرانیان و عثمانی، باعث شده است که این بنا بارها آسیب ببیند.
جالب است که حتی در دوران یورش مغول‌ها، قره کلیسا آسیب‌دیده است، اما هر زمان که ارامنه احساس امنیت می‌کردند، آن را مرمت و بازسازی می‌کردند.
آخرین مرمت در قره کلیسا مربوط به چه زمانی است
آخرین مرمت در قره کلیسا به دوران قاجار بازمی‌گردد. عباس میرزا، فرزند فتحعلی‌شاه، دستور داد تا بخش جدیدی که با آجرهای سفید ساخته شده بود را به قسمت قدیمی کلیسا متصل کنند. آن‌ها سعی کردند این ساختمان را به سبک کلیساهای ارمنی نوسازی کنند. کلیسای تادئوس مقدس به دلیل معماری منحصربه‌فرد و بی‌نظیر، تنها به‌خاطر قدمت و اهمیتش در جهان مسیحیت شناخته نمی‌شود. این کلیسا با ساختمان متفاوت و پُر از نقش‌ونگار، به یک اثر زیبا و خاص هنری تبدیل شده است.به طور قابل‌توجهی در همه ی قسمت‌های آن از دیوارهای خارجی و محراب و حیاط می‌توانید جلوه‌گری هنر را نگاه کنید.
معماری قره کلیسا
کلیسای قره در آذربایجان غربی، یک نمونه بارز از معماری کلیساهای ارامنه است. این کلیسا به دلیل طراحی و ساختار منحصربه‌فرد خود، جذب توجه بسیاری از بازدیدکنندگان و محققان هنر و معماری شده است. معماری قره کلیسا ترکیبی از عناصر معماری ارامنه، ایرانی و بیزانسی است که به‌وضوح در طراحی و ساختار آن دیده می‌شود. قره کلیسا شاهکاری از معماری است. آخرین تعمیرات این بنا به زمانی برمی‌گردد که مرز ایران و ارمنستان به‌وسیله رود ارس از یکدیگر جدا شده بود و اسقفی ارمنی برای گسترش بنای کلیسا به‌سوی ایران کشیده شد.
معمار بنا می‌خواست با الهام‌گرفتن از کلیسای بزرگ نزدیک ایروان، این کلیسا را به‌عنوان یک مکان مذهبی و آموزشی بازسازی کند. وی به تبریز رفت و با درخواست از عباس میرزا (ولیعهد فتحعلی‌شاه) قسمت عظیمی از کلیسا را بازسازی کرد و بخش سفید کلیسا به وجود آمد. او در واقع با تلفیق بخش قدیم (کلیسای سیاه) با بخش نو (کلیسای سفید) شاهکاری از معماری را در این نقطه به رخ کشید. این موضوع در کتیبه‌ای که در کلیسا قرار دارد تأیید شده است که در آن، شاعری به زبان فارسی الحاق بخش سفید را به بخش سیاه توضیح می‌دهد.
این کلیسا به‌عنوان یک بنا باستانی با معماری خاص و زیبا شناخته می‌شود. از نظر تاریخی و فرهنگی، قره کلیسا نشانگر حضور و تأثیر مسیحیت در این منطقه است. این بنا نمونه‌ای از هنر و معماری کلیساهای ارامنه است و به دلیل زیبایی و منحصربه‌فرد بودن طراحی و ساختار آن، جذابیت بسیاری برای بازدیدکنندگان دارد. معماری این کلیسا به شکل بازیلیک یک نوع خاص از معماری کلیسایی است. این بنا دارای دو گنبد بزرگ و یک گنبد کوچک هرمی‌شکل و دوازده ترک است. قسمت قدیمی این ساختمان با سنگ‌های تراشه‌ای سیاه‌رنگ و قسمت جدید آن با سنگ‌های سفید ساخته شده است.
بخش سیاه قره کلیسا
دارای تزیینات اندکی است و در واقع، در فرایند بازسازی توسط اسقف زاکاریا، تعدادی نقوش هندسی: از سنگ سفید بر روی طوق گنبد کلیسای قدیمی یا سیاه ایجاد شده است.
تزیینات بخش سفید
در نقطه مقابل قرار می‌گیرد تا شاهکارهایی در زمینه تزیینات یک بنای تاریخی در قره کلیسا به وجود آید.
این تزیینات به دلیل استفاده از سنگ‌های آهکی که به‌راحتی قابل تراش و حجم‌سازی هستند، بسیار بدیع است و ممکن است در جایگاه خود در جهان منحصربه‌فرد باشد.
تصاویر گل بوته‌های فراوان به همراه چهره‌های حواریون مسیحی و حتی حضرت مسیح (ع) و حضرت مریم از جمله تزیینات قابل‌مشاهده در این کلیسا هستند. جالب است که در بخشی از این تزیینات می‌توان داستان‌های مصور از شاهنامه را نیز مشاهده کرد.
مطالب مرتبط
بخش خارجی کلیسا
طرح‌های زیبایی مانند گردونه‌های خورشید و بقایای حجاری‌هایی از بنای اولیه کلیسا وجود دارد. اما در بخش کلیسای سفید، حجاری‌های ارزشمند فراوانی به‌صورت تصاویر انسان، نقوش گل‌وبوته، اشکال حیوانات و موتیف‌های تزیینی زیادی دیده می‌شود که الهام گرفته از عقاید مذهبی و هنر زمان خود است.
کتیبه‌های به خط ارمنی در قسمت‌های داخلی و خارجی این بنا روی سنگ کنده شده‌اند که ممکن است مربوط به تعمیرات یا به‌صورت یادگاری برای بازدیدکنندگان گذشته باشند.
اگر به معماری این کلیسا نگاه کنیم، متوجه می‌شویم که این بنا شامل فضاهای جانبی، دو حیاط شرقی و غربی و ۴۷ اتاق است. این اتاق‌ها به راهبان، طلبه‌ها، محققان و نویسندگان زمان خود و همچنین نگهبانان و کتابخانه تعلق داشته است.
بخش‌های دیگر این کلیسا در زیرزمین قرار دارد
شامل فضاهای کوچک برای ناهارخوری، آشپزخانه، آسیاب عصار خانه، دخمه برای نگهداری غذا و فضاهای دیگر در حیات جانبی غربی است. اگر به مقطع کلیسای تاتائوس نگاه کنیم، متوجه می‌شویم که یک ساختمان واحد است. این کلیسا با شکل مستطیلی خود تفاوت دارد و قسمت شرقی آن با سنگ سیاه ساخته شده است و تنها قسمتی است که از زلزله ۱۳۹۱ محفوظ ماند و شامل محراب، اتاق‌های جانبی و محوطه جلو محراب و گنبد کوچک است.
این کلیسا دارای چهارستون سنگی به ابعاد ۱.۲۰ متر است که هر دو ستون به‌وسیله یک قوس به یکدیگر متصل می‌شوند.
داخل کلیسا
مکانی برای غسل تعمید و محرابی در جهت شرق وجود دارد. برج ناقوس این کلیسا به زیباترین شکل طراحی شده است، اما عملیات بازسازی آن در دوره قاجاریه ناقص مانده است. اثر جهانی قره کلیسا و مقبره سید صدرالدین وزیر شاه اسماعیل صفوی و شهدای جنگ چالدران باعث شده است که چالدران به‌عنوان یک منطقه گردشگری محبوب باشد و همواره شاهد حضور گردشگران داخلی و خارجی باشد.
قره کلیسا، نزدیک به سیه چشمه و جاده چالدران به قره‌ضیاءالدین، مربوط می‌شود. این بنا همچنین در جنوب ماکو قرار دارد.
برج ناقوس این کلیسا
به زیباترین شکل طراحی شده است، اما متأسفانه عملیات بازسازی آن در دوره قاجاریه ناقص مانده است و تنها یک‌طبقه از آن باقی‌مانده است. بر اساس برخی منابع، قرار بوده است دوطبقه دیگر نیز به این برج ناقوس اضافه شود.
دیگر آثار تاریخی در این شهرستان
وجود اثر جهانی قره کلیسا و مقبره سید صدرالدین وزیر شاه اسماعیل صفوی و شهدای جنگ چالدران دیگر آثار تاریخی هستند باعث شده است که چالدران به‌عنوان یک منطقه گردشگری همه ساله شاهد حضور جمع زیادی از گردشگران داخلی و خارجی باشد.
مراسم جهانی “باداراک” یکی از مراسم مهم در آئین مسیحیت است در کلیسای قره هر سال، در کلیسای تاریخی قره کلیسا در چالدران، مراسم باداراک برگزار می‌شود. این مراسم مهم در آیین ارامنه، به‌عنوان یک آیین مذهبی و زیارتی، جذب حضور کنندگان از ارمنستان، سوریه، لبنان، هلند، فرانسه، اتریش، آلمان، کانادا و سایر کشورها را دارد. باداراک یا عشای ربانی، در کلیسای تادئوس مقدس (قره کلیسا) برگزار می‌شود.
مراسم باداراک
“باداراک” یکی از مراسم مهم در آئین مسیحیت است که توسط بزرگان این دین و روحانیون برگزار می‌شود. در این مراسم، اعمالی همچون غسل تعمید نوزادان، روشن‌کردن شمع، خواندن دعا و گوش‌دادن به موعظه‌های کشیشان انجام می‌شود و این پروسه تا سه روز ادامه می‌یابد. ریشه برگزاری این مراسم به مناسبت سالروز شهادت تاتائوس، یکی از حواریون حضرت عیسی (ع) برمی‌گردد و از زمان‌های قدیمی در آئین مسیحیت برگزار می‌شود.
مراسم زیارت تادئوس مقدس از جهت برگزاری در یکی از قدیمی‌ترین کلیساهای جهان و به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین مراسم مذهبی باشکوه اقلیت‌های دینی در کشور ما، حائز اهمیت است. این آیین مذهبی در سال ۱۳۹۹ به‌عنوان میراث‌فرهنگی ناملموس مشترک میان ایران و ارمنستان در یونسکو به ثبت رسید. این ثبت فرصتی برای آشنایی بیشتر ملت‌های دو کشور در منطقه فرهنگی ایران فراهم می‌کند.
باور ارامنه بر این است که کلیسای تادئوس (طاطائوس)، اولین کلیسایی است که به دستور مبشرین و حواریون مسیح در جهان ساخته شده است. آن‌ها از نظر مذهبی شهادت را بزرگ‌ترین سعادت برای بشر می‌دانند. بنابراین، هر سال در روزهای آخر تیرماه و هفته اول مردادماه که مصادف با قتل تادئوس مقدس و پیروان مسیحی او است، ارامنه در قره کلیسا جمع شده و مراسم زیارت تادئوس را برگزار می‌کنند.
مسیر دسترسی به قره کلیسا
برای رسیدن به قره کلیسا، دو مسیر اصلی وجود دارد
مسیر اول از تبریز
از تبریز به سمت صوفیان حرکت کنید. پس از رسیدن به صوفیان، به سمت شهر مرند ادامه دهید. در مسیر، روستای قره ضیا الدین را پشت سر بگذارید. پس از روستای خضرلو، در سه راهی به سمت شوط بپیچید. از آنجا وارد مسیر شوط-چالدران شوید. روستای قره کلیسا در انتهای این مسیر قرار دارد.
مسیر دوم از ارومیه
از ارومیه به سمت سلماس حرکت کنید. پس از رسیدن به سلماس، به سمت خوی ادامه دهید. پس از خوی، روستای قره ضیا الدین را پشت سر بگذارید. سپس مانند مسیر تبریز در چالدران مسیر شوط را پی بگیرید تا به قره کلیسا برسید.
فاصله مسیرها
فاصله تبریز تا قره کلیسا حدود ۲۷۰ کیلومتر و فاصله ارومیه تا قره کلیسا حدود ۲۷۵ کیلومتر است. هر دو مسیر حدود ۳ ساعت طول می کشد.
نکاتی برای سفر به قره کلیسا
- برای بازدید از قره کلیسا، باید بلیط تهیه کنید. بلیط ها را می توان به صورت آنلاین یا در محل خریداری کرد.
- قره کلیسا در منطقه ای کوهستانی واقع شده است. بنابراین، توصیه می شود کفش های راحت و لباس گرم همراه داشته باشید.
- در نزدیکی قره کلیسا امکانات رفاهی چندانی وجود ندارد. بنابراین، بهتر است قبل از سفر، آب آشامیدنی و خوراکی کافی تهیه کنید.
مطالب مرتبط:
روستای خورنج در پیرانشهر، سرزمین سنگ های افسانه ای
۱ نظرات
با سلام
واقعا برای سازمان میراث فرهنگی و دستگاههای مربوطه در کشور متاسفم. این کلیسا با توجه به اینکه اولین کلیسای جهان هست اگر در هر کشوری بود برای دیدنش صفهای طولانی تشکیل میشد. ولی متاسفانه در ایران …