سرزمین ایران مملو از جاذبه‌های طبیعی، تاریخی، متنوع و متعددی است که هیچ‌کدام از آن‌ها را نمی‌توان نادیده گرفت. در میان جاذبه‌های گوناگون غار کلماکره از جاذبه‌های طبیعی و دیدنی لرستان محسوب می‌شود که در پلدختر قرار گرفته و یکی از مرموزترین و مخوف‌ترین غارهای طبیعی و تاریخی در ایران به‌حساب می‌آید. شاید واژه مخوف برای این غار چندان واژه درستی نباشد. اما به واسطه غار بودنش ناشناخته است و هنوز هم قسمت‌هایی در آن وجود دارد که دسترسی ما به آن‌ها محدود بوده یا دسترسی دقیق و سریعی به آن‌ها وجود ندارد.
در هر حال ما امروز با شما قرار است سری به این غار بزنیم و با هم بدون هیچ ترس و واهمه‌ای تا انتهای غار را ببینیم.
آدرس: لرستان، پلدختر، حوالی روستای طاق ملک حسین.
برای خرید بلیط هواپیما و رزرو تورهای داخلی و خارجی از الی گشت روی عکس زیر کلیک کنید :
غار کلماکره در شهرستان پلدختر و در نزدیکی روستای طاق ملک حسین واقع شده است و یکی از جاذبه‌های انکارناپذیر پلدختر به‌حساب می‌آید. این غار در کنار یکی از آخرین و انتهایی‌ترین دره‌های صخره‌ای کوه سر به آسمان ساییده “مله” واقع شده است.
پیشانی این غار در حدود یک متر و نیم پایین‌تر از محل قرارگیری دهانه آن است. به همین دلیل این غار تا مدت‌های طولانی از دید عموم کاملاً پنهان بود. البته در مورد موقعیت جغرافیایی این غار اختلاف‌نظرهای بسیار زیادی در میان کارشناسان و کاوشگران وجود دارد.
اهالی این منطقه یعنی ساکنان پلدختر، این غار را جزء حوزه استحفاظی پلدختر می‌دانند. از طرفی دیگر ساکنان رومشکان هم آن را بخشی از منطقه خود می‌دانند. ولی به واسطه تقسیم‌بندی‌های انجام شده به طور رسمی، این غار دقیقاً در حوزه استحفاظی شهرستان پلدختر قرار داشته و به ثبت رسیده است. همچنین در مردادماه سال ۱۳۸۴ هم نام آن را در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رساندند.
شاید این سؤال هم برای شما پیش آمد کرده باشد که مگر می‌شود که یک غار هم تاریخچه داشته باشد؟! نکته جالب‌توجه در مورد آثار طبیعی در کشور ما یا در سایر نقاط جهان این موضوع است که جاذبه‌های طبیعی مثل چشمه‌ها، رودخانه‌ها، غارها و حتی جنگل‌ها و دشت‌ها هم تاریخچه خاص خود را دارند و غار کلماکره هم در دسته این جاذبه‌های پرفراز و نشیب قرار دارد. در ابتدای این مطلب اشاره کردیم که این غار، غاری مخوف است. در اصل منظور ما بیشتر این بود که این غار، غاری پر رمز و راز است.
قدمت غار کلماکره تقریباً به ۲۷۰۰ سال پیش برمی‌گردد. برخی بر این باورند که این غار محلی برای دفن کردن ثروت فراوان پادشاهان سلسله ساسانیان بوده است و خزانه‌های با ارزشی از ایران باستان متعلق به ساسانیان و هخامنشیان در این غار دفن شده است. برخی هم بر این باورند که قبل از هخامنشیان یعنی در زمان حکومت ایلامیان، این هدایا و گنجینه‌های در این غار دفن شده است. درهرصورت باید این‌گونه بگوییم که بعد از اینکه بین‌النهرین و بابل توسط کوروش کبیر فتح شدند، تمام خزائن و ثروت‌های پادشاهی از بابل و شوش را به این غار منتقل کردند.
البته روایت دیگری هم وجود دارد که می‌گوید در زمان حمله اسکندر به ایران این گنجینه را به کوه‌های پلدختر بردند و برای محافظت از آن ۴ نگهبان قرار دادند. تمام این نگهبان‌ها همگی به مرگ طبیعی دار فانی را وداع گفتند و هر کدام نفر قبلی خود را دفن می‌کرد. جالب است بدانید وقتی که در سال‌های گذشته این غار را کشف کردند، بقایای اجساد و باقیمانده این نگهبانان هم کشف شد. یکی از کاوشگران و باستان شناسانی که برای مدتی طولانی در این غار در حال انجام کاوش بود بر این باور است که محوطه‌ای که به‌صورت خاکی در ابتدای این غار قرار دارد، در اصل یک گورستان است که اجساد ۱۲ نفر در آن پیدا شده است.
همچنین اخیراً یکی از پژوهشگران ایرانی به نام “رسول بشاش” مطالعاتی را در این غار انجام داده و توانسته یک نام سلطنتی از یک خانواده پادشاهی را که متعلق به سرزمین‌های ناشناخته است، در این غار مشاهده کند. ضمن اینکه در این غار گنجینه‌ای را کشف کردند که در آن ظروف نقره‌ای زیادی وجود داشته و برخی بر این باورند که این ظروف نقره در اصل غنائمی است که ساکنان و اهالی اصلی لرستان از یغماگران سپاه اسکندر مقدونی باز پس گرفته‌اند.
شاید برای شما هم سؤال باشد که اسم غار کلماکره چه معنایی دارد. کلما کرده از ۳ کلمه “کل”، “ما” و “کره” ساخته شده است. در گویش لری “کل” به حیواناتی گفته می‌شود که در کوه زندگی می‌کنند، شاخ‌هایی کمانی شکل و روبه‌بالا دارند و اصطلاحاً به آن‌ها نرینه بز کوهی می‌گویند. “ما” یا “مان” هم به معنای محل استقرار و ماوا ترجمه می‌شود. واژه “کره” هم در اصل به نوعی درخت اطلاق می‌شود که شبیه به انجیر بوده و میوه‌هایی غیرخوراکی و نامرغوب دارد. این درخت در ابتدای ورودی غار دیده شده بود.
البته این درخت تا چند سال پیش وجود داشت و تقریباً ۷۴ سال عمر کرد. بعد از آن به واسطه انجام حفاری‌های غیرمجاز و همین‌طور برای تهیه‌کردن آتش، آن را قطع کردند. حالا این درخت دیگر وجود ندارد. بر همین اساس معنای واژه کلماکره به معنی “ماوای کل و درخت انجیر” ترجمه می‌شود که حالتی کلی از مشخصات غار را به شما نشان می‌دهد.
داستان‌های زیادی در مورد اکتشاف این غار وجود دارد. در سال ۱۳۶۸ یک چوپان یا شاید هم شکارچی به نام “عزیز کلماکره‌ای” یک بز کوهی را تعقیب می‌کند و در انتها به این غار می‌رسد. در اولین بازدیدی که آقای کلماکره‌ای از این غار داشته، یک سکه قدیمی پیدا می‌کند که آن را به یک فروشنده عتیقه نشان داده و به ارزش وجودی غار پی می‌برد. سپس ایشان در دفعات بعد با تجهیزات بیشتری به این غار می‌رود و اشیا گران‌بهای بیشتری را پیدا می‌کند که به‌مرورزمان آن‌ها را می‌فروشد. بعد از گذشت چند سال میراث‌فرهنگی پی به وجود این غار می‌برد و یک گروه کاوشگران را برای کاوش و عده‌ای را هم برای حفاظت از غار را به این منطقه می‌فرستد. اما واقعیت این است که بعد از رسیدن گروه چیز زیادی از گنجینه غار باقی نمانده بود. چون در این فاصله قاچاقچیان، دلالان، افراد محلی و دیگر سوءاستفاده‌گران اشیا را به یغما برده بودند.
چند سال پیش یک فیلم مستند هم از این غار ساخته شد که در آن “عزیز کلماکره‌ای” با روایت خود این‌گونه می‌گوید که:
نه چوپان است و نه شکارچی! بلکه ایشان رانندگی یک ماشین سنگین را به عهده دارد و از اهالی روستاهای اطراف این منطقه است. ایشان می‌گویند که در سال ۱۳۵۰ عمویش ایشان را با این غار آشنا می کند و بعد از گذشت سال‌ها در سال ۱۳۵۷ ایشان تصمیم می‌گیرند که با غلبه کردن بر ترس خود وارد این غار شوند.
در ابتدای ورود به غار سکه‌‌ای پیدا می‌کند که نظرش را جلب می‌کند و بعد از ورود، با شلیک‌کردن به سقف غار و فرود تعداد زیادی سکه نقره و طلا مجاب می‌شود که این غار در اصل مملو از گنجینه‌های گران‌بهایی است.
بعد از آن با پسرعمه خود وارد این غار شده و بقیه گنجینه‌ها را هم پیدا می‌کنند. البته اعتقاد ایشان بر این است که حدود ۸ یا ۹ انبار دیگر در این غار وجود دارد که به واسطه دستگیر شدنشان و مشخص‌شدن محل غار، دستیابی به این گنجینه‌ها برای ایشان مقدور نشد. سپس تا سال ۱۳۶۸ تمام غار و گنجینه‌های آن تخلیه شده و روزانه تقریباً ۵۰ نفر تا ۷۰ نفر با هدف دزدیدن گنجینه‌ها به این غار رفت و آمد می‌کردند.
بهترین فصل و زمان برای بازدید از این غار فصل‌های بهار و تابستان هستند. البته شاید فصل بهار در این منطقه همچنان سرد و بارانی باشد. ضمن اینکه به واسطه بارش‌های فصلی بهاری در این منطقه وجود سیل هم ممکن است. فصل‌های پاییز و زمستان هم در این منطقه جلوه‌گری و زیبایی خود را دارند. اما به‌هیچ‌عنوان برای بازدید از غار کلماکره مناسب نیستند. البته کم نیستند غارنوردان، کوه‌پیمایان و کوهنوردان حرفه‌ای و ماهری که با تجهیزات کامل فصل‌های پاییز و زمستان را برای بازدید از این غار انتخاب می‌کنند.
بهتر است این قسمت را با دقت مطالعه کنید. چون شامل نکاتی است که اگر رعایت نشوند، بدون شک برای شما دردسرساز خواهند بود.
- نکته اول اینکه حتماً در زمان بازدید از غار زیبای کلماکره آمادگی جسمانی لازم و تجهیزات کافی به همراه داشته باشید.
- در زمان ورود به غار شما فرودی ۱۰ متری دارید. پس توصیه می‌کنیم که به هیچ عنوان اگر غیرحرفه‌ای هستید، عازم محل این غار نشوید.
- ضمن اینکه به هیچ عنوان در این سفر کودکان را با خود به همراه نبرید.
- تقریباً تا عمق ۱۰ متری غار کلماکره هیچ گونه نور طبیعی وجود ندارد. به همین دلیل حتما هدلایت و چراغ قوه به همراه داشته باشید. چون غار عمیقاً در تاریکی محض فرو رفته است.
- به هیچ عنوان در این منطقه حفاری غیرمجاز نداشته باشید. چون به‌طورقطع مورد پیگرد قانونی و قضایی قرار می‌گیرید.
- فراموش نکنید که تقریباً تا چند کیلومتر از این غار در اطراف شما هیچ‌گونه فروشگاه و مرکز خریدی وجود ندارد.
- و در نهایت آنتن‌دهی تلفن همراه در اطراف غار کلماکره اصلاً خوب نیست. پس به‌تنهایی عازم بازدید از این غار نشوید. ضمناً بازدید از این غار کاملاً رایگان است.
در انتها بد نیست بدانید که “تنگه هلت” که به واسطه فرسایش آب در طول سال‌هایی متمادی ایجاد شده و همین‌طور “دره خزینه” که نام دیگر آن گرند کنیون ایران است هم در فاصله کوتاهی از غار کلماکره قرار دارند که بازدید از آن‌ها خالی از لطف نخواهد بود.
برای بازدید از غار پرحاشیه کلماکره هر زمانی را که در نظر بگیرید، مناسب است. فقط فراموش نکنید که به این آثار طبیعی و تاریخی مانند بازدید از دیگر جاذبه‌ها، آسیبی وارد نکرده و در کمال امنیت و آرامش از آن بازدید کنید.
مطالب مرتبط :
غار نمکی گرمسار، جاذبه ای نفس گیر برای عاشقان طبیعت
غار دربند رشی؛ اولین سکونتگاه بشر در استان گیلان
غاری که ۱۳۵ سال زندگی کرده: غار ده شیخ دنا در کهگیلویه و بویراحمد