بوشهر، یکی از زیباترین شهرها در جنوب ایران است. این شهر به دلیل بافت قدیمی و خانه‌های کهن، جذابیت بسیاری دارد. خانه‌ها و عمارت‌های زیبای این شهر با بیش از ۱۰۰ سال قدمت، هر بیننده‌ای را تحت‌تأثیر قرار می‌دهند. یکی از بناهای تاریخی شهر بوشهر، عمارت دهدشتی است که در دوران قاجار توسط حاج غلامحسین دهدشتی ساخته شده است.
این عمارت زیبا در محله کوتی که بخشی از قدیمی‌ترین مناطق شهر است، قرار دارد. با حضور در این شاهکار معماری قدیمی، شما قادر خواهید بود از جزئیات زیبای آن لذت ببرید و با دنیایی از حکایت‌های گذشته و فرهنگ این شهر زیبا پیوند بخورید.
بوشهر با ترکیبی از طبیعت و میراث تاریخی خود، یک مقصد گردشگری محبوب برای علاقه‌مندان به فرهنگ و زیبایی‌های گذشته است. پذیرایی دلپذیر مردم این شهر و فرصت تجربه فرهنگ و زندگی محلی، از دیگر جذابیت‌های بوشهر است.
عمارت دهدشتی در یک نگاه
عمارت دهدشتی یکی از آثار تاریخی بوشهر است که در خیابان انقلاب و در نزدیکی مسجد امام واقع شده است. این ساختمان در دوره قاجار توسط حاج غلامحسین دهدشتی، تاجر روغن، ساخته شد و به عنوان “عمارت روغنی” هم شناخته می‌شود. این بنا شامل چهارطبقه است و از موادی مانند چوب، گچ، آهک و سنگ‌های مرجانی ساخته شده است. تزیینات داخلی آن شامل گچ‌بری و نقاشی‌های زیبا است. در داخل عمارت، اسناد تاریخی متعددی از تجارت‌های گذشته کشف شده است.
ازآنجایی‌که در گذشته این بنا به‌صورت مسکونی و تجاری استفاده می‌شده است، امروزه به عنوان یک موزه مورداستفاده قرار می‌گیرد. در سال ۱۳۷۷ میلادی این عمارت مورد مرمت و تعمیر قرار گرفت تا از نابودی آن جلوگیری شود و میراث تاریخی خود را حفظ کند. این موزه به بازدیدکنندگان فرصتی عالی را برای شناخت نزدیک‌تر از فرهنگ، هنر و تاریخ منطقه به ارمغان می‌آورد.
عمارت دهدشتی در بوشهر به عنوان یکی از نمادهای فرهنگی و تاریخی این شهر شناخته می‌شود و جذابیت زیادی برای علاقه‌مندان به آثار باستانی و تاریخی دارد. بازدید از این موزه، فرصتی استثنایی است تا در فضایی زیبا و مجلل به سفری به گذشته برویم و از زیبایی‌ها، هنر و تاریخ این منطقه لذت ببریم.
دسترسی به عمارت دهدشتی
عمارت دهدشتی یکی از بناهای تاریخی مهم و قدیمی در شهر بوشهر است. این عمارت در محله قدیمی کوتی واقع شده و در خیابان انقلاب قرار دارد. یکی از نکات جالب درباره این بنا این است که پشت ساختمان بانک مسکن و روبروی مسجد امام قرار دارد.
عمارت دهدشتی به عنوان یکی از مکان‌های مهم جهانگردی در شهر بوشهر شناخته می‌شود. این بنا در محله‌ای قرار دارد که دارای دیگر آثار تاریخی مهمی مانند عمارت طاهری و موزه رئیس‌علی دلواری است. فاصله عمارت دهدشتی تا بازار تاریخی بوشهر حدود ۶۵۰ متر، تا عمارت طاهری تقریباً ۴۰۰ متر و تا موزه دلواری حدود ۸۰۰ متر است.
بازدید از این عمارت، فرصتی است برای آشنایی با تاریخ و فرهنگ شهر بوشهر. این بنا همچنین فرصتی است برای عکاسان و علاقه‌مندان به عکاسی برای ثبت تصاویر زیبا و یادگاری از این مکان تاریخی.
آدرس: بوشهر، خیابان انقلاب، ضلع شمال غربی مسجد امام، پشت بانک مسکن شعبه مرکزی
معماری عمارت
عمارت دهدشتی، یکی از بناهای تاریخی شهر بوشهر است که از ویژگی‌های معماری سنتی این شهر برخوردار است. این بنا برخلاف دیگر ساختمان‌های قدیمی بوشهر که دو تا سه‌طبقه بوده‌اند، در چهارطبقه ساخته شده است. مصالح اصلی بکار رفته در ساخت آن شامل گچ، سنگ‌های مرجانی، آهک و چوب است.
دیوار جداکننده حریم خصوصی
این عمارت به عنوان یک نمونه برجسته از معماری سنتی بوشهر، ویژگی‌های منحصربه‌فردی را نیز به ارمغان آورده است. از جمله این ویژگی‌ها، دیواری است که فضای داخلی را از بیرون جدا می‌کند تا حریم خصوصی خانواده حفظ شود. این دیوار جداکننده، به ساکنان امکان می‌دهد تا در یک فضای مستقل و کاملاً خصوصی زندگی کنند.
مطالب مرتبط
سکوی بزرگ ورودی
علاوه بر آن، در ورودی عمارت دهدشتی، یک سکوی بزرگ نیز وجود دارد که مهمانان می‌توانند بر روی آن بنشینند و استراحت کنند تا ورودی باز شود. این سکو، یک ویژگی زیبا و کاربردی است که در ساختمان‌های قدیمی بوشهر مشاهده می‌شود.
اتاق‌هایی با تزیینات زیبا
عمارت همچنین اتاق‌هایی با تزیینات زیبا دارد. یکی از اتاق‌ها، به نام شاه‌نشین، دارای پنجره‌های رنگی و سقفی آیینه‌کاری شده است. این اتاق بسیار زیبا و جذاب بوده و با جزئیات تزیینی خاصی همراه است.
همچنین، سقف اتاق پذیرایی نیز با الهام از نقاشی‌های اروپایی رنگ شده و تزیینات دیواری زیادی دارد که زیبایی و جذابیت خاصی را به این فضا می‌بخشد.
حوض آب عمارت
در وسط حیاط عمارت دهدشتی، یک حوض آب قرار دارد که نقش آب‌انبار را نیز داشته است. این حوض باعث می‌شده تا آب در دسترس ساکنان عمارت باشد و بتوانند از آن استفاده کنند. همچنین، زیر حوض، یک اتاق ذخیره آب قرار دارد که در آن آب آشامیدنی خانواده نگهداری می‌شده است.
در سمت چپ حوض نیز یک حفره برای قراردادن کوزه‌سفالی وجود دارد. این حفره به‌منظور خنک نگه‌داشتن آب و تازه نگه‌داشتن آن استفاده می‌شود.
مصالح مورداستفاده در عمارت دهدشتی
عمارت با ترکیبی از مصالح سنتی مانند گچ، سنگ‌های مرجانی، آهک و چوب ساخته شده است. این مصالح باعث می‌شود که عمارت دهدشتی در برابر شرایط آب‌وهوایی بوشهر مقاومت کند و به میراث‌فرهنگی و تاریخی منطقه ارزش‌افزوده بدهد.
طبقات عمارت
از نظر طبقاتی نیز، عمارت با چهارطبقه به عنوان یک ساختمان بزرگ و استثنایی در بوشهر محسوب می‌شود. این ویژگی طبقات بیشتر به ساکنان فضای بیشتری برای زندگی و استفاده را ارائه می‌داده است.
عمارت دهدشتی با تمام ویژگی‌های معماری منحصر به فرد و زیبایی که در آن وجود دارد، یک نماد از تاریخ و فرهنگ بوشهر است. این بنا به عنوان یک جاذبه گردشگری مهم شهر شناخته می‌شود و بازدیدکنندگان را به دورانهای گذشته می‌برد.
موزه تاریخ پزشکی خلیج فارس
موزه تاریخ پزشکی خلیج‌فارس در عمارت دهدشتی بوشهر تأسیس شده است. این موزه به بررسی تحولات علم پزشکی از دوران قدیم ایران تا زمان معاصر می‌پردازد. گالری‌های مختلفی در این موزه وجود دارد که هر یک مربوط به یکی از دوره‌های تاریخی هستند. این دوره‌ها شامل دوره باستان، دوره اسلامی، صفوی و قاجار و نیز دوره پهلوی و پس از انقلاب می‌شود. مجموعه این موزه شامل اشیا و اسناد و کتاب‌ها و تصاویری است که نشان از روند تکامل علوم پزشکی دارد. برخی از نمونه این اشیا عبارت است از:
عکس‌ها و تصاویر موزه
در موزه تاریخ پزشکی خلیج‌فارس در عمارت دهدشتی بوشهر عکس‌هایی از دوران قاجار و اوایل پهلوی را می‌توان یافت که موضوعات مختلفی را در برمی‌گیرند. این عکس‌ها شامل تصاویری از زندگی مردم، حاکمان، لباس‌ها، معماری و رویدادهای تاریخی آن دوران است. همچنین، تصاویر نقاشی‌های مربوط به سیستم طب و طبابت در تمدن اسلامی نیز وجود دارند. این تصاویر نشان‌دهنده موضوعاتی مانند داروها، ابزارها و روش‌های درمانی در آن دوران هستند.
علاوه بر این، تصاویر و عکس‌های بی‌نظیری از اطبا و روش‌های طبابت در دوران قاجار موجود است. این تصاویر نشان می‌دهند که چگونه اطبا از ابزارها و تکنیک‌های خاص برای درمان بیماران استفاده می‌کردند. همچنین، عکس و نقشه‌هایی از بیمارستان‌های سواحل جنوبی ایران در دورانهای مختلف نیز وجود دارد. این تصاویر نشان می‌دهند که چگونه بیمارستان‌ها در آن مناطق ساخته شده و چگونه بهداشت و درمان در آن‌ها ارائه می‌شد. تمام این تصاویر و عکس‌ها به ما کمک می‌کنند تا بهترین فهم را از زندگی و تاریخ طبابت در دورانهای مختلف منطقه به دست آوریم.
اشیاء موزه
در زمان‌های گذشته، در مناطق مختلف، اشیا متنوعی مرتبط با علوم پزشکی کشف شده‌اند. این اشیا شامل لوح‌های عیلامی است که در زیگورات کی ری ریشا پیدا شده‌اند و به آیین‌های مذهبی و پزشکی مربوط می‌شوند. همچنین مجسمه‌هایی نیز در موزه عمارت دهدشتی نمایش داده می‌شوند که از گل پخته ساخته شده و تصویر حیوانات را نمایش می‌دهند. این مجسمه‌ها به‌منظور رسم شفاطلبی استفاده می‌شدند.
ظروفی نیز وجود دارند که در آن‌ها داروها و ترکیبات دارویی در طول زمان نگهداری می‌شدند. این ظروف در سواحل و بنادر خلیج‌فارس مورداستفاده قرار می‌گرفته است. همچنین تجهیزات و وسایل جراحی که در طول زمان تکامل‌یافته و در زمان‌های مختلف مورداستفاده قرار می‌گرفتند قابل مشاهده هستند.
وسایل پزشکی مختلفی نیز در شناورهای تجاری و نظامی در آبراه خلیج‌فارس استفاده می‌شدند. این وسایل شامل ابزارها و تجهیزاتی است که برای معاینات فیزیکی استفاده می‌شدند. همچنین، داروهای سنتی ساده و ترکیبی منطقه نیز در موزه قابل مشاهده هستند.
متون مختلفی نیز وجود دارند که شامل دعاها برای شفا به‌منظور استفاده از قدرت‌های معنوی هستند. این متون توسط دعانویسان سنتی و جادوگران طب سنتی در این منطقه نوشته شده‌اند. همچنین در موزه، داروهای طب مدرن غربی از دوران قاجاریه و اوایل دوران پهلوی به نمایش گذاشته می‌شوند. این داروها نشان‌دهنده تحولات در حوزه پزشکی مدرن در این منطقه هستند.
اسناد و کتب موزه
در موزه عمارت دهدشتی، اسناد مختلفی از منطقه خلیج‌فارس وجود دارند که به تأسیس بیمارستان‌های این منطقه مرتبط می‌شوند. این اسناد شامل سند تأسیس و مجوزهای بیمارستان‌ها است که در طول زمان صادر شده‌اند. همچنین مکاتبات مختلفی نیز بین پزشکان و اطبا در بنادر و جزایر این منطقه انجام شده است که نشان‌دهنده فعالیت‌های پزشکی در این مناطق است.
اسنادی نیز مرتبط با قرنطینه‌ها در سواحل جنوب ایران وجود دارند. این اسناد شامل دستورالعمل‌ها و قوانین مربوط به قرنطینه و کنترل بیماری‌ها در این مناطق است.
همچنین کتب و نسخ خطی طبی مربوط به دارالفنون واقع در بنادر خلیج‌فارس در دوران قاجاریه نیز وجود دارند. این کتب شامل متون طبی است که توسط اطبا و پزشکان مدرن آن زمان نوشته شده‌اند و به عنوان منبع اطلاعاتی برای اطبا در این مناطق استفاده می‌شده‌اند.
همچنین کتب طبی نیز توسط اطبا طب سنتی و مدرن در بنادر خلیج‌فارس نوشته شده‌اند. این کتب شامل دانش و تجربیات پزشکان در حوزه طب سنتی و مدرن است و به عنوان منابع مرجع برای اطبا در این منطقه عمل می‌کرده است.
جاذبه های دیدنی نزدیک عمارت دهدشتی
برخی جاذبه های دیدنی و تاریخی در نزدیکی عمارت دهدشتی شهر بوشهر به‌اختصار عبارت‌اند از:
عمارت گلشن با بیش از ۱۷۰ سال قدمت متعلق به خاندان گلشن است. تعدد پنجره و درب های آن بادگیر مناسبی را در گرمای بوشهر فراهم می کند. فاصله این عمارت تا خانه دهدشتی ۴۰۰ متر است. عمارت کلاه‌ف رنگی، دارای هویت موزه دریایی است و نخستین کشتی جنگی ایران یعنی پرسپولیس را در خود جای داده است. فاصله این عمارت تا خانه دهدشتی ۱۳ کیلومتر می باشد. همچنین محله قدیمی دهدشتی با کوچه ها و بناهای قاجاری دیدنی است، از جمله کوچه ننه معصومه که به شکل نقاشی تزیین شده و در پشت خانه دهدشتی قرار دارد.
کلام آخر
عمارت دهدشتی در شهر بوشهر یکی از جاذبه های تاریخی مهم است که به دوره قاجار بازمی گردد. این بنا توسط حاجی غلامحسین دهدشتی، تاجر روغن معروف، در قرن نوزدهم ساخته شده است. محل قرارگیری این عمارت در محله قدیمی کوتی و معماری سنتی بنا، آن را به یک قطعه بی نظیر در تاریخ شهر تبدیل کرده است.
این عمارت در گذشته به عنوان یک مکان تجاری و مسکونی استفاده می‌شده است. اسناد تجاری که در آن یافت شده، اکنون در سازمان میراث‌فرهنگی نگهداری می‌شوند و به ارزش تاریخی و فرهنگی این منطقه اشاره می‌کنند. در سال ۱۳۷۷، عمارت تحت عملیات مرمت قرار گرفت و در حال حاضر به عنوان موزه تاریخ پزشکی خلیج‌فارس شناخته می‌شود. این موزه دارای مجموعه‌ای ارزشمند از آثار پزشکی است که شامل تجهیزات پزشکی قدیمی، کتاب‌ها و اسناد تاریخی در زمینه پزشکی است.
عمارت دهدشتی با معماری خاص خود، زیبایی‌های تاریخی و فرهنگی منحصربه‌فردی را به بازدیدکنندگان ارائه می‌دهد. این مکان تاریخی در شهر بوشهر یک جاذبه مهم برای علاقه‌مندان به تاریخ و فرهنگ منطقه است و همواره از طرف مسافران و گردشگران موردتوجه قرار می‌گیرد.