شهر شیراز یکی از کلان شهرهای ایران است ست که ویژگی ها و جاذبه های مختلف متنوعی که دارد توانسته سطح خود را نه تنها به ایرانیان بلکه به جهانیان معرفی کند . شهر بهار نارنج تاریخی غنی و جذابیت های متنوعی دارد که بدون شک شما را مجاب می کند در یکی از تعطیلات آخر هفته سفری به این شهر زیبا داشته باشید در این مقاله قصد داریم تا با هر آنچه که باید درباره شهر شیراز بدانید را برای شما بازگو کنیم.

به منظور رزرو بلیط هواپیما شیراز می توانید از سایت الی گشت به صورت آنلاین اقدام به خرید نمایید.

در شیراز شما با جاذبه های گردشگری و متنوعی رو به رو هستید که برترین بناهای تاریخی و باستانی ایران محسوب می شوند. دروازه قرآن، ارگ کریم خان، مجموعه وکیل، مسجد نصیرالملک، مسجد جامع عتیق، تخت جمشید، مقبره کوروش، مجموعه پاسارگاد، نقش رجب، نقش رستم و سایر اماکن، قلعه ها و مکان هایی که به دوران ساسانی مربوط هستند و همگی گویای قدمت شهر شیراز بوده و نشان از تاریخ غنی و فرهنگ قوی آن دارند.

باغات زیادی نیز در این شهر وجود دارند مانند باغ ارم، باغ دلگشا، باغ نارنجستان قوام، باغ جهان نما، باغ نظر، باغات قصرالدشت و چمران و همینطور آرامگاه های شاعران و ادیبان بلند پایه فارسی ‌زبان مانند سعدی، حافظ، خواجوی کرمانی و غیره که این شهر را در دسته شهرهای فرهنگی ایران گنجانده است. در ادامه شما را با ویژگی های مختلف و متنوع شهر شیراز آشنا می‌کنیم.

مطالب مرتبط:
بهترین زمان سفر به شیراز کدام فصل است؟
معرفی خوشمزه ترین بستنی فروشی های شیراز !
۶ تا از بهترین محله های شهر شیراز برای زندگی
معرفی ۱۰ تا از لذیذترین شیرینی های شیرازی

موقعیت جغرافیایی شهر شیراز

شهر شیراز مرکز استان فارس است و در جنوب غربی ایران قرار گرفته است. شیراز از شمال به مرودشت و اردکان، از غرب به ممسنی و کازرون، از جنوب به فراشبند، فیروزآباد، جهرم و فسا و از شرق به استهبان، نیریز و ارسنجان محدود می رسد. مساحت شیراز ۸۹۱/۱۷۸ کیلومتر مربع است و طول آن ۴۰ کیلومتر و عرض آن ۱۵ تا ۳۰ کیلومتر است و در منطقه ‌ای به وسعت ۱۲۶۸ کیلومترمربع گسترده شده است.

بر طبق نتایج آخرین سرشماری که از جمعیت شیراز در سال ۱۳۸۸ به عمل آمده، جمعیت شیراز نزدیک به ۱.۵ میلیون نفر بوده و به عنوان ششمین شهر پرجمعیت ایران بعد از تهران، مشهد، اصفهان، تبریز و کرج به حساب می ‌آید. بر طبق آخرین تقسیمات اداری شیراز به ۹ منطقه ی مستقل شهری تقسیم می شود که زرقان در شمال، ارژن در غرب، کوار در جنوب و سروستان و کربال از شرق بخش‌ های زیر مجموعه ی آن را تشکیل می‌ دهند.

• پیشینه شهر شیراز

بحث های متنوع و متعددی در مورد نام شهر شیراز انجام شده و هنوز کسی به درستی نمی‌داند که اسم این شهر از کجا آمده و چه معنایی دارد. فردی جغرافیدان و مسلمان مربوط به قرن چهارم هجری به نام ابن حوقل بر این باور بود که شیراز به دلیل آنکه یکی از صادرکنندگان بزرگ خواروبار به حساب می‌آمده شباهت زیادی به اندرون شیر داشته و از این رو آن را شیراز می خواندند.

دیگران بر این باور بودند که شیراز در ابتدا شهر راز بوده اما به مرور زمان به شهراز و بعد از آن به شیراز تغییر نام داده است. البته نام شیراز تنها نامی نبوده که بر این شهر گذاشته شده است. از قرن ۶ هجری حاکمان، دولتمردان و شاعران از این شهر با لقب ها و عناوین مختلفی مانند ملک سلیمان، مملکت سلیمان، دارالملک، تختگاه سلیمان، دارالعلم، دارالفضل و غیره یاد کرده بودند.

با رزرو آنلاین تور شیراز الی گشت، با کمترین قیمت و بهترین کیفیت به این شهر زیبا سفر کنید.

• آب و هوای شهر شیراز

شهر شیراز مرکز استان فارس و در مرکزی ترین ناحیه این استان قرار گرفته است. این شهر تابستان هایی گرم و خشک و زمستان هایی نسبتا معتدل دارد و میزان بارندگی در آن بین ۲۰۰ تا ۴۰۰ میلی متر متغیر در نظر گرفته شده است. در بهار هوا خنک است و بادهای بهاری همراه با بارندگی ها شما را غافلگیر می کنند. فروردین و اردیبهشت شیراز دو ماه آکنده از عطر بهار نارنج و شب بو هستند که هر مسافری را مست و مدهوش خود می کنند. تابستان شیراز خشک و گرم است و در پاییز هوا نسبتاً خنک شده و بارش باران ممکن است کمی عجیب باشد. در زمستان هوا سرد و کمی البته معتدل است که در دی ماه میانگین دمای هوا تقریباً به ۵ درجه سانتیگراد خواهد رسید.

البته شهر شیراز درگذشت اقلیم بسیار متفاوتی با شیراز امروزی داشته است. در گذشته فصل بهار پر از بارش‌ های موسمی، فصل تابستان گرم و طاقت فرسا و فصل پاییز از میانه‌ های آبان تا نیمه های اسفند ماه پر از بارش های ممتد و مداوم باران و برف بوده است. اما امروزه به دلایل متعددی مانند دستکاری هایی که انسان در طبیعت انجام داده، وجود آلاینده های فراوان حاصل از ماشین ها و کارخانجات و همچنین گرم شدن زمین، اقلیم شیراز نیز کاملاً متفاوت شده و دیگر از بارش ‌های موسمی بهار پاییز و بارش برف زمستانی خبری نیست.

فرهنگ و آداب و رسوم در شهر شیراز

بسیاری از رسوم و سنت های شهر شیراز و مردمان شهر با مدرن شدن سیستم زندگی فراموش شده است. در حال حاضر زندگی ماشینی جدید بسیاری از نماد های فرهنگی زندگی گذشته ما را کم رنگ کرده و جای خود را به نماد های کشور های غربی و شرقی داده‌اند. اما خوشبختانه هنوز هم بخش هایی از آداب و رسوم مردم شیراز برجای‌مانده که همگی نشان دهنده شیراز قدیم هستند. مراسم های متعدد و مختلفی مانند جشن سال نو، عزاداری محرم، ازدواج و غیره که بر جای مانده از سنت های شیرین این دیار هستند.

•   پیش از عید نوروز

یکی از سنت های زیبا در شهر شیراز و قبل از عید نوروز این است که مردم یک ماه قبل از عید به بازار رفته لباس و پارچه نخی خریداری می کنند. لباس ها و پارچه هایی که برای سال نو خریداری می شدند بیشتر رنگ های سرخ، زرد و یا روشن داشتند. مردم شیراز در گذشته شیرینی عید را خود در خانه می پختند و حجم بیشتری از این شیرینی را نان شیرین تشکیل می‌داده است. برنجک، نان یوخه، گندمک یا همان گندم برشته و کلوچه نخود همگی در خانه پخته می شدند.

خانه های قدیم شهر شیراز یک حوض در وسط و اتاق هایی در اطراف داشتند که مادر، پدر، عروس ها و داماد ها با دختران و پسران خانواده در این فضا مستقر می شدند. حتی گاهاً خاله ها، دایی ها، عموها  و عمه ها نیز در این منزل با سایرین زندگی می کردند و در کنار پدربزرگ و مادربزرگ خانواده ای کامل را تشکیل می دادند. برای عید همگی دور هم جمع می شدند و بر روی تابه یا تنوری که در منزل داشتند شیرینی ها و تنقلات خود را تهیه می کردن . سبز کردن عدس، گندم و ترتیزک یا همان شاهی که در مدت زمان ۱۰ الی ۱۵ روز مانده به عید نوروز انجام می‌شد، از دیگر رسومات مردمان شیراز است.

•   چهارشنبه آخر سال و آبتنی در حوضچه سعدی

از دیگر رسومات جذاب مردم در شهر شیراز و قبل از عید نوروز این بوده که در چهارشنبه آخر سال یا همان چهارشنبه سوری مردم به حوض‌ماهی می رفتند که در گوشه غربی آرامگاه سعدی مستقر بوده و شیرازی ها برای حفظ تن از بیماری و به دست آوردن تندرستی خود در این حوضچه با جامی برنجی به نام چهل کلید، بر سر و بدن خود آب می ریختند و خود را شستشو می دادند. فال گوش ایستادن، زیارت حضرت شاهچراغ، تهیه آجیل چهارشنبه سوری و پختن آش ابودردا از جمله دیگر مراسمی بوده که در این زمان از سال توسط مردم شیراز انجام می شده است.

•   لحظه تحویل سال در شاهچراغ

همانند مردم ساکن در مشهد و قم و همینطور شهر ری، بسیاری از اهالی شهر شیراز برای تحویل سال، خود را به حرم حضرت شاهچراغ می رسانند، در آن جا شمعی روشن می کنند و و دعا می خوانند تا در زمان تحویل سال لحظاتی پر از سلامتی، خوشبختی و شادی را برای خود و دیگران آرزو کنند. در لحظه تحویل سال نیز واعظی به بالای منبر رفته و دعا می کند و مردم زمان صلوات فرستادن، به یکدیگر تبریک گفته و با گلاب معطر می شوند.

•   عروسی بهار نارنج

یکی از رسومات بسیار جالبی که در گذشته در شهر شیراز رواج داشته عروسی درخت بهار نارنج نام دارد. شیراز به دلیل وجود بهار نارنج شهره دنیاست. شما در هر کوچه، خیابان و خانه ‌ای به راحتی می توانید حداقل یک درخت بهار نارنج را ببینید. اگر درخت نارنج در خانه ای نارنج کم داشت یا محصول نمیداد اهالی آن خانه برای درخت، عروسی برپا می‌کردند. برای انجام دادن این مراسم زن صاحبخانه، دیگر زنان همسایه را در روزی مشخص به عروسی دعوت می کرده و بعد از آمدن همه مهمانان، زن صاحبخانه با اره شاخه ای از درخت را می بریده.

بعد از این کار یکی از زنان همسایه پیش قدم شده و ضمانت می کرده که درخت به بار خواهد نشست. بعد از آن تور نازکی بر سر درخت کشیده و بر روی آن شکر پنیر می ریختند، واسونک می‌خواندند و کِل می کشیدند. واسونک، ترانه های سنتی و محلی شیراز است که در مراسم عروسی خوانده می شوند. بعد از انجام این مراسم و شادی و پایکوبی، همگی به خانه ‌های خود برمی‌گشتند. مردم شهر شیراز بر این باور بودند که درخت نارنج در سال بعد بارور شده و محصول بسیار خوبی به آنها خواهد داد.

•   مراسم عروسی

یکی از مراسمات بسیار جذاب در شهر شیراز قدیم مراسم و پروسه عروسی در این شهر بوده است. در گذشته رسم نبوده که دختر و پسر یکدیگر را ببینند و فقط مادر و خواهر پسر، دختری را نشان کرده و مستقیما با مادر در مورد قصد خیر خود صحبت می کردند. بعد از آن مادر خانواده با پدر صحبت کرده و در صورت تمایل، خانواده داماد را برای خواستگاری دعوت می کردند. تمام بزرگترها از هر دو خانواده در مراسم خواستگاری حضور داشتند. پدربزرگ و مادربزرگ، دایی ها، خاله ها، عمه ها و عموها بدون فرزندان خود و بعد از آن در صورت پاسخ مثبت خانواده عروس، مراسم بله برون یا نامزدی برگزار می‌شد.

در این مراسم برای عروس قطعه ای طلا به عنوان نشان می بردند و قرار و مدار ها برای عقد و عروسی گذاشته می‌شد. تمام مراسمات در منزل داماد یا عروس برگزار می شد و اگر فضا کم بود از همسایه های دیوار به دیوار برای مجلس زنانه یا مردانه، خانه را به امانت می گرفتند. فاصله زمانی میان خواستگاری، عقد و عروسی کمتر از یک الی دو ماه بود و اگر در این بین عیدی اتفاق می‌افتاد مانند عید فطر، عید قربان، عید غدیر و عید نوروز، خانواده داماد برای خانواده عروس هدایای می بردند. قبل از عروسی تمام خانواده داماد و عروس برای خرید عروسی با عروس و داماد همراه می شدند تا آنها خرید های لازم پیش از عروسی را انجام دهند.

•   مراسم روز عروسی در شهر شیراز

در صبح روز عروسی خانواده داماد هدایای اهدایی را بر طَبَق گذاشته و طَبَق کشان و با پای پیاده کله قند، پارچه، کفش، میوه، شیرینی و غیره را به منزل عروس می بردند. بعد از آن در صبح روز عروسی، آرایشگری از طرف خانواده داماد به منزل عروس رفته و آرایش او را انجام می داد. بعد از آماده شدن عروس و اتمام آرایش، داماد به دنبال عروس رفته و برای مراسم عروسی به منزل داماد می رفتند.

شام عروسی شامل شکر پلو با قیمه و پلو و خورشت سبزی در کنار حلوای کاسه معروف شهر شیراز بود که بر روی هیمه و در خانه داماد تهیه می شدند. در زمان اجرای خطبه عقد به عروس زیر لفظی می‌دادند و شب هنگام بعد از پایان عروسی در حجله، داماد به عروس هدیه ای با نام رونما تقدیم می کرد. در شب عروسی پدر و مادر عروس به منزل داماد نرفته و تنها مادر بزرگ و یا خاله عروس در کنار برخی از اقوام داماد به خانه عروس و داماد می رفتند و شب را در آنجا سپری می کردند. یادآوری می کنیم که تمام مراسمات عروسی همگی در منزل عروس و داماد برگزار میشد و خبری از تالار و باغ عروسی نبود.

•  مراسم روز بعد از عروسی در شهر شیراز

روز بعد داماد بعد از صبحانه، به تنهایی به منزل عروس می رفت و بعد از دست بوسی مادر زن، از وی هدیه ای بنام گل عروسی دریافت می‌کرد. در انتها باید اشاره کنیم که تهیه جهیزیه عروس و مراسم عقد بر عهده خانواده عروس بود اما نکته جالب اینجاست که برای تهیه جهیزیه فامیل ها نیز نقشی اساسی داشتند و به خانواده عروس در تهیه لوازم خانه و منزل کمک می کردند. فردای روز عروسی نیز همه فامیل در منزل عروس و داماد جمع می شدند و مراسمی به عنوان پایتختی برگزار می کردند که طی این مراسم هدایای فامیل که بیشتر لوازم خانه و زندگی بود معرفی شده و به عروس و داماد تقدیم می شد. یادآوری می کنم که مراسمی به اسم حنابندان در آیین ها و مراسم سنتی مردم شهر شیراز جایی نداشته است.

غذاهای لذیذ و سنتی شهر شیراز

اولین غذای سنتی و معروف شهر شیراز کلم پلو شیرازی نام دارد که بسیار لذیذ و محبوب است. برای تهیه این غذا از کلم سر یا قمری، گوشت چرخی مخلوط شده با آرد نخودچی، سبزی های معطر تره و جعفری، ریحان، ترخون و مرزه استفاده می کردند و گوشت را چرخ کرده با کمی آرد نخودچی، نمک، فلفل و زردچوبه به صورت توپ های کوچک یا در اصطلاح قلقلی در می آوردند و در روغن سرخ میکردند.

بعد از آماده شدن مواد، سبزی های معطر خرد شده و تفت داده شده در کنار کلم های خرد شده و تفت داده شده و کوفته های قلقلی سرخ شده را مخلوط کرده و با آبغوره طعم دار می کردند. در نهایت یک سوم برنج آبکشی شده را در قابلمه ریخته و مواد کلم پلو را در وسط آن اضافه می کردند و مابقی برنج را بر روی آن می ریختند. بعد از ۳۰ الی ۴۵ دقیقه کلم پلو آماده شده که با ترشی گل کلم و بیشتر با سالاد شیراز سرو می شود.

• سایر غذاهای سنتی شهر شیراز

از دیگر غذاهای سنتی و معروف شهر شیراز می توان به یخنی نخود که همان آبگوشت نخود و لوبیا با پیاز و سیب زمینی است اشاره کرد. همچنین شکر پلو، آش ماست، آش سبزی و دسر هایی مانند فالوده شیرازی، سالاد شیرازی، حلوای کاسه و مسقطی از جمله خوراکی های لذیذ، خوشمزه و خوش طعم شیراز هستند که توصیه می کنیم اگر به شیراز سفر کردید حتما آنها را امتحان کنید. حلوای کاسه را با آرد برنج، شیره شکر، زعفران و گلاب تهیه می کردند و با صبر و حوصله آنقدر آن را هم می زدند تا به عمل آید.

دیدنی ها و جذابیت های گردشگری شهر شیراز

شهر شیراز بناهای فرهنگی، تاریخی و یادمان های با ارزشی از گذشته را درخود جای داده است. در این شهر شما با یکی از زیباترین و برترین بناهای بجای مانده از مجموعه زندیه روبرو هستید که آن را اَرسَن وکیل می‌نامند. این مجموعه از مسجد، حمام و بازار تشکیل شده که در کنار ارگ کریمخانی یکی از آثار زیبا و بی مانند از دوره زندیه است.  بعد از آن مسجد نصیرالملک یا مسجد صورتی یکی از جاذبه های برتر و بی نظیر شهر شیراز محسوب می‌شود که هر ساله گردشگران داخلی و خارجی فراوانی برای دیدن زیبایی های آن به شیراز سفر می کنند. مسجد جامع عتیق کهن ترین مسجد تاریخی شیراز محسوب می شود و وسیع ترین مسجدی است که با کتیبه های سنگی و با ارزش خود در همسایگی شاهچراغ قرار دارد.

دروازه قرآن قدیمی ترین و تاریخی ترین دروازه شیراز محسوب می شود که از سمت اصفهان و مرودشت یکی از ورودی های اصلی به حساب می‌آید. بعد از آن به آرامگاه لسان الغیب حافظ شیرازی میرسیم که حال و هوای خوش و متفاوتی دارد و نیازی به تعریف از آن نیست. معماری جذاب و منحصر به فرد، فضای سبز و سایت زیبای آن مکانی برای مشاعره و شعر خوانی علاقه‌مندان به حافظ را ایجاد کرده است. بعد از آن به آرامگاه سعدی خوش سخن می رسیم که مانند آرامگاه حافظ در فضای سبز و پر رونقی قرار گرفته و با حوض ماهی، قنات سعدی و دیگر جاذبه های خود، از گردشگران در شهر شیراز دلبری می کند.

•   باغات شهر شیراز

شیراز علاوه بر بناهای زیبا، فرهنگی، تاریخی و سنتی که دارد، باغات بیشمار و زیبایی را نیز در خود جای داده است. باغ گیاهشناسی ارم، باغ جهان نما، باغ عفیف آباد، باغ دلگشا، باغ نظر، باغات قصرالدشت و همینطور باغات چمران که در کنار باغ گل های شیراز که تقریباً در حدود دو سال است راه اندازی شده، از جمله زیبایی های منحصر به فرد این شهر محسوب می شوند. این ریه های تنفسی و حیاتی شهر شیراز از یک دهه پیش در حال خشک شدن و نابودی و تبدیل شدن به برج ها، آپارتمان ها و آسمان خراش هایی هستند که جز آلودگی هوا و از بین رفتن فضای سبز، هیچ فایده دیگری برای شهر شیراز نداشته اند.

دانستنی‌هایی درباره شهر شیراز

• بر اساس تحقیقات تدسکو شیراز به معنای مرکز انگور خوب است.
• شهر دوشنبه‌ی تاجیکستان، نیکوزیای قبرس، چونگ کینگ چین و وایمار آلمان خواهرخوانده‌های شیراز هستند.
• در گذشته به شیراز القاب و عناوین مختلفی از جمله مملکت سلیمان، ملک سلیمان، دارالملک، دارالعلم و دارالفضل اشاره کرد.
• شیراز اولین شهر ایران است که شرکت واحد اتوبوس‌رانی درون‌شهری در آن فعال شد.
• بعد از تهران، شیراز دومین شهری در ایران بود که در آن فرودگاه بین‌المللی به کار افتاد.
• روز میانی بهار یعنی ۱۵ اردیبهشت ماه، بنا بر تصویب شورای شهر شیراز و تایید مجلس شورای اسلامی در تقویم روز شیراز نامیده شده است.
• شیراز یکی از پایتخت‌های فرهنگی ایران است که در دوره‌های قبل به این لقب مزین شد.
• شهرداری شیراز در سال ۱۲۹۶ تاسیس شد و از این نظر بعد از تهران و تبریز سومین شهری ایران است که دارای برنامه ی شهری مدونی شد.

شیراز بی مثل و مانند

در این مقاله تلاش کردیم تا شما را با شهر شیراز و هر آنچه که باید در مورد آن بدانید، آشنا کنیم. اگر به این شهر آمدید فراموش نکنید که از سوغاتی های زیبا و بی مانند آن مانند خاتم کاری، نقره کاری، بوریا و حصیر بافی، گلیم و نمد، سفال و سرامیک و همینطور خوراکی های لذیذ و خوشمزه ای مانند عرقیات، نان یوخه، رنگینک، ترشیجات و طعم دهنده هایی مانند آب نارنج، آبلیمو، آبغوره، رب انار، مسغطی و نان یوخه تهیه کرده و به رسم یادگاری و سوغات به شهر خود ببرید.

اقامتی به یادماندنی در اقامتگاه های سنتی شیراز