کویر جندق یکی دیگر از کویرهای بسیار دیدنی اصفهان است که سالانه عاشقان طبیعت، کویرگردان و گردشگران زیادی از داخل و خارج کشور عازم ایران، اصفهان و این کویر جادویی می‌شوند. کویر همیشه آمیزه‌ای از زیبایی‌های جهان هستی است که با ویژگی‌های خاص خود فارغ از تمام تصورات، شما را شگفت‌زده و مجذوب می‌کند. کویرها همیشه به دلیل طبیعتی که دارند، گرم و خشک بوده و با دمای بالای خود شدیداً شما را کلافه می‌کنند. اما اگر بهترین زمان سفر به این مناطق طبیعی را بدانید به‌راحتی می‌توانید از زیبایی‌های آن‌ها لذت برده و بهترین خاطره‌ها را با سفر به این مناطق برای خود رقم بزنید.
مطالب مرتبط: ایرانگردی امروز در گنبد سلطانیه، بلندترین گنبد آجری جهان معرفی مجتمع تاریخی ائل گلی در تبریز
کویر جندق و آرامشی غیرقابل وصف
کویر جندق فرصتی تکرارنشدنی برای حضور در دل طبیعت وحشی کویر و بیابان است. جایی که شاید به نظر شما هیچ تفریح و جذابیتی نداشته باشد. اما با آسمان پرستاره شبش و سکوت بی‌نظیرش شما را به حضور در تکه‌ای از بهشت روی زمین، دعوت می‌کند. حیوانات آرام موجود در کویر که شاید حتی فکر حضور آن‌ها را در این منطقه نمی‌کنید هم به وقتش می‌توانند ناآرام، خطرناک و غیرقابل‌پیش‌بینی باشند. البته نگران نباشید آن‌ها تا جایی که ممکن است خود را از شما دور نگه می‌دارند. ضمن اینکه شما هم باید بازدیدی مسالمت‌آمیز از کویر داشته و با کمترین خطر و تهدید برای گونه‌های گیاهی و جانوری از کویر زیبای جندق دیدن کنید.
تاریخچه و زندگینامه کویر جندق
کویر جندق از گذشته‌های دور یکی از شاهراه‌های ارتباطی برای کاروانانی بوده که خود را از جندق به بیدستان می‌رساندند. کاروان‌هایی که دقیقاً از سمت جنوب کشور قصد عزیمت به شمال کشور و شهرری را داشتند. این کاروان‌ها قبل از اینکه از کویر مقابل خود عبور کنند، کمی در جندق اتراق کرده و استراحت می‌کردند. جالب است که بدانید مردمان ساکن در شهر جندق امروز هم میزبان گردشگران و مسافرانی هستند که هم به قصد سیاحت و هم باهدف زیارت عازم به شهر مشهد بوده و مسیر عبوری خود را از این راه و کویر انتخاب می‌کنند.
در توصیف شهر دوهزارساله جندق
جندق شهری ساکت و سربه‌زیر است، اما باور کنید چیزی از زیبایی‌های شیراز و اصفهان و ابیانه و یزد و سایر شهرهای ایران کم ندارد. البته این شهر به دلایل مختلفی مانند موقعیت جغرافیایی، دور از پایتخت بوده و بر همین اساس چندان مورد محبت و عنایت پایتخت‌نشینان قرار نگرفته تا به رنگ و لعابی برسد و مرکز توجه قرار بگیرد. این شهر مملو از معماری سنتی باشکوه و زیبای ایران است. هنوز هم هستند طاق‌ها و رواق‌های کوتاه و بلند در کوچه‌پس‌کوچه‌های آن که از دست راهزنان جان سالم به در برده‌اند و با سختی تمام خود را سالم نگه داشته‌اند.
جالب است که بدانید در این شهر دیوارها و درب‌های خانه‌ها همگی کوتاه هستند. طاق‌ها را نیز کوتاه بنا می‌کردند تا اسب‌های افسارگسیخته و سرکش نااهلان و سارقان به حریم امن خانه‌ها وارد نشوند. شاید اگر این شهر هم مانند سایر شهرهای تاریخی ایران موردتوجه قرار می‌گرفت، به‌وضوح به شما نشان می‌داد که موزه‌ای زنده و سرپا از تاریخ ایران به‌خصوص دوران ساسانی است. درست زمانی که انوشیروان خود را به آن تبعید کرد و با ساخت برج‌وبارو و قلعه در میان خانه اهالی این شهر، برای خود زندگی مسالمت‌آمیزی با طبیعتی را دست‌وپا کرد. هنوز هم این برج‌وبارو و قلعه سر پا بوده و با تمام کاستی‌ها و خرابی‌ها در میان خانه‌های روستاییان و مردم محلی زنده است و نفس می‌کشد.
معماری زیرزمینی و مرموز شهر جندق
بدون شک کویر جندق زیباست، اما اجازه دهید کمی هم از معماری مرموز و زیرزمینی شهر جندق برای شما سخن بگوییم. در تمام خانه‌های این شهر چاه‌هایی وجود دارد که به قنات متصل می‌شوند. این چاه‌ها معماری و اجرای عجیب‌وغریبی دارند. جالب است که بدانید برای اینکه راهزنان نتوانند به‌واسطه این مسیرها به‌راحتی به خانه افراد مختلف و اهالی دسترسی داشته باشند، مسیر حرکت چاه‌ها مارپیچ طراحی شده تا عبور از آن‌ها تقریباً غیرممکن باشد.
جندق راز و رمزهای عجیب‌وغریبی دارد. یکی از عجیب‌ترین این رازها، مسکونی بودن قلعه این شهر است. این قلعه از محدود قلعه‌های قدیمی و تاریخی است که باگذشت چند قرن هنوز هم قابلیت سکونت دارد. جالب است که بدانید حتی کوچه و پس‌کوچه‌ها و پرچین‌های این شهر هم هنوز استوار بوده و زیبایی چشمگیری دارند.
قلعه تاریخی انوشیروان جندق
بر اساس اسناد بر جای مانده قدمت این شهر تقریباً ۲۰۰۰ساله است. همچنین قلعه انوشیروان تنها قلعه تاریخی در کشور ایران است که هنوز هم قابل‌سکونت بوده و مردم در آن زندگی می‌کنند. این قلعه را یکی از بزرگ‌ترین قلعه‌های تاریخی کشور می‌دانند که بر فراز هر چهار قسمت و چهارگوشه آن برج و بارویی عظیم برافراشته شده است. ضمن اینکه این قلعه دروازه‌هایی عجیب و قدیمی دارد که هنوز همگی آن‌ها پابرجا هستند.
اگر در ابتدای پاییز به این قلعه سفر کنید هوا به شدت خنک و مطبوع است. اما تابستان در این منطقه گرم و طاقت‌فرساست. در این قلعه هنوز هم‌خانه‌هایی وجود دارند که مردم در آن‌ها ساکن بوده و زندگی آرام و ساده‌ای را تجربه می‌کند. با تمام این تفاسیر این قلعه به شدت مورد بی‌مهری قرار گرفته و مرمت نشده که همین موضوع سبب تخریب قسمت‌هایی از آن شده است. اما اگر این قلعه مرمت و بازسازی شود، بدون شک به یکی از جذاب‌ترین و دیدنی‌ترین بناهای تاریخی کشور عزیزمان ایران تبدیل خواهد شد.
دیدنی‌های اطراف کویر جندق
جالب است که بدانید این منطقه خشک و کویری باتلاق‌هایی نمکی و تنگه‌های عظیم دارد که در همسایگی منطقه ریگ جن واقع شده‌اند. باتلاق‌های مخوف نمک و کویرهای متعدد و پراکنده در این ناحیه به‌وفور یافت می‌شوند. ضمن اینکه وجود مسیل‌هایی که کاملاً خشک و گاهی باتلاقی هستند موجب به‌وجودآمدن شکل عجیب و زیبایی از فرسایش شده است.
البته این مسیل‌ها در فصول سرد و پربارش برای عبور جریان آب کاربردی بوده و دقیقاً همین جریان آب است که سبب فرسایش و عمیق‌تر شدن این مسیل‌ها می‌شود. از دیگر زیبایی‌های اطراف این کویر و منطقه می‌توان به گود محمود هم اشاره کرد. این گود تپه‌هایی مخروطی شکل و پراکنده دارد که در یک دشت بدون پوشش گیاهی گسترانیده شده است و یکی از زیباترین مناظر طبیعی جهان را در مقابل چشمان شما به نمایش گذاشته است.
تفریحات کویر جندق
همچنین بد نیست بدانید که شن‌ها، ریگ‌ها و وزش باد و به حرکت درآمدن این اجزای همیشگی تشکیل‌دهنده بیابان در حجم‌های وسیع، سبب شده‌اند که یکی از بدیع‌ترین و جذاب‌ترین تصاویر واقعی طبیعت در مقابل چشمان شما شکل بگیرد. همین موضوع باعث شده که سالانه مسافران و گردشگران زیادی از سراسر دنیا عازم این منطقه شوند و شاهد این پدیده طبیعی و زیبا باشند. ناگفته نماند که در کنار این زیبایی‌های طبیعی، کویر جندق مکانی برای اسکی‌کردن بر روی ماسه‌ها به حساب می‌آید. پشته‌های عظیم ماسه‌ها و تپه‌های متعدد و مرتفع و شنی، همگی مکانی مناسب برای این ورزش جذاب هستند. ضمن اینکه شترسواری هم یکی دیگر از تفریحات جالب و سرگرم‌کننده این منطقه است.
بهترین زمان برای سفر به کویر جندق
همان‌طور که اشاره کردیم جندق یک منطقه کویری و گرم است که البته بارش کمی داشته و در بیشتر اوقات سال خشک و کم آب است. به همین دلیل توصیه می‌کنیم که در ۶ماهه نخست سال به این منطقه سفر نکنید. اما ۶ماهه دوم سال در این منطقه دیدنی و بی‌نظیر است. البته روزها در این ناحیه گرم و شب‌ها سرد و سوزان است. به همین دلیل توصیه می‌کنیم که اگر در ۶ماهه دوم سال به کویر جندق سفر کردید، حتماً با تجهیزات کامل مثل لباس گرم کافی و پتو سفر خود را آغاز کنید.
پوشش گیاهی و جانوری کویر و شهر جندق
با اینکه میزان بارش باران در این منطقه کم است، اما برایتان عجیب خواهد بود که بدانید زعفران جندق یکی از بی‌نظیرترین زعفران‌های ایران است. البته در سال‌های اخیر به دلیل کمبود آب، میزان برداشت این گیاه به شدت کاهش پیدا کرده است.
همچنین در این منطقه پوشش گیاهی خاصی شکل‌گرفته که کاملاً متناسب با آب و هوای گرم و خشک و کویری است. درخت‌ها و درختچه‌هایی مانند روناس، بادام‌کوهی، تاق، گز، اشنو، مارچوبه، خارشتر و شیرین‌بیان که کاملاً متناسب با آب‌شور هستند و به وفور در این منطقه یافت می‌شوند.
تنوع جانورانی که در این منطقه زندگی می‌کنند هم زیاد است. حیواناتی مانند یوزپلنگ، پلنگ، عقاب، روباه شنی، گرگ، انواع روباه معمولی، کبک، تیهو، پا قرقره، میش، بز، کل، قوچ، قمری و خرگوش از ساکنان همیشگی این کویر هستند.
کویر جندق، سرآمد تمام کویرهای ایران
این مطلب را به شرح مفصلی از سفر و زیبایی‌های کویر جندق اختصاص دادیم. این کویر هم گوشه‌ای از طبیعت بکر و شگفت‌انگیز ایران است. دقت کنید که در سفر به طبیعت، جنگل، دریا، کویر، مراتع و دشت‌ها، کوه‌ها و موارد دیگر، با کمترین آسیب به محیط طبیعی، تجربه جذابی را برای خود و اطرافیانتان رقم بزنید.