روستای بوژان(به نیشابوری بِژو یا بِیجو)، یکی از روستاهای شهرستان نیشابور است که طبیعت منحصربه‌فردی دارد. این روستای زیبا به دلیل موقعیت جغرافیایی مناسب و قرارگرفتن در دامنه ارتفاعات رشته‌کوه بینالود دارای آب‌وهوای معتدل و خنک است. معماری خانه‌های روستای بوژان نیشابور به‌صورت پلکانی بوده و بافت قدیمی خانه‌ها در کنار طبیعت زیبا و سرسبز، این روستا را به یکی از جاذبه‌های گردشگری خراسان رضوی تبدیل کرده است. با الی گشت همراه باشید تا با روستای بوژان در شهرستان نیشابور بیشتر آشنا شویم.
ابتدا بیایید ببینیم روستای بوژان کجاست و نحوه دسترسی به این روستا چگونه است؟ روستای بوژان از توابع بخش مرکزی نیشابور استان خراسان رضوی محسوب می‌شود. این روستا در دامنه ارتفاعات جنوبی رشته‌کوه بینالود و ۱۳ کیلومتری شمال شرق شهر نیشابور واقع شده و به‌خاطر طبیعت سرسبز، آب‌وهوای خوب و خانه‌های پلکانی خود در بین گردشگران منطقه بسیار شناخته شده است. فاصله روستای بوژان تا مشهد ۱۲۰ کیلومتر است.
برای دسترسی به این روستا گردشگران باید ابتدا به شهر نیشابور رفته و پس از عبور از این شهر، وارد جاده‌ی آسفالت شوند. سپس در مسیر از روستاهای حمیدآباد، فوشنجان و حصار بوژان عبور کرده و به بوژان برسند.
روستای بوژان نیشابور، نگینی سبز در دامنه کوه بینالود است که چشم هر بیننده‌ای را به خود خیره می‌کند. باتوجه‌به شواهد موجود قدمت روستای بوژان به سال‌های دور بازمی‌گردد. برخی‌ها معتقدند عارف اسلامی ابوسعید ابوالخیر در چهارکیلومتری این روستا زندگی می‌کرده است. همچنین از حفاری‌های قبرستان قدیمی روستای بوژان چندین قطعه‌سنگی و کاسه مربوط به زرتشتیان باستان به‌دست‌آمده است. حدود ۷۰۰ سال پیش یک سیل مخرب این روستا را کاملاً ویران کرد اما با رویش مجدد گیاهان، مردم به شهر بازگشتند. متأسفانه در سال‌های بعد، سیل مخرب دیگری خرابی‌های زیادی را برای این منطقه به بار آورد.
این روستا با انواع گیاهان سبز، گیاهان دارویی و گل‌های وحشی پوشیده شده است. روستای بوژان در نیشابور در میان‌دره جنوبی رشته‌کوه بینالود قرار گرفته و ۱۶۰۰ متر از سطح دریا ارتفاع دارد. به همین علت آب‌وهوای روستا در فصول گرم معتدل است اما در زمستان سوز و سرمای زیادی دارد.
روستای بوژان دارای یک رودخانه دائمی و یک آبشار بسیار زیبا به نام بوژان است. رودخانه بوژان از جوان‌ترین رودخانه‌های رشته‌کوه بینالود محسوب می‌شود و از کوه‌های گودزرد، بوژان و سیاه‌خای سرچشمه می‌گیرد. طول این رودخانه تقریباً ۱۰ کیلومتر است و آبشارهای کوچک و بزرگ فراروانی در مسیر آن وجود دارند. یکی از زیباترین این آبشارها، آبشار بوژان نامیده می‌شود. این آبشار با ارتفاع ۱۵ متر در ۶ کیلومتری روستا و در انتهای دره‌ی بزرگ بوژان قرار دارد. گردشگران برای دیدن این آبشار باید در حاشیه رودخانه حدود ۲ ساعت پیاده‌روی کنند. اما باتوجه‌به بالابودن احتمال گم‌شدن، این کار باید همراه با یک راهنما یا راه‌بلد محلی انجام شود.
مردم روستای بوژان در شهرستان نیشابور بیشتر به کار زراعت، باغداری، دامداری، امور خدماتی و تولید صنایع‌دستی مشغول هستند. از مهم‌ترین محصولات زراعی این روستا می‌توان به گندم و جو اشاره کرد. همچنین بهترین میوه‌های بوژان شامل آلو، آلبالو، زردآلو، گیلاس و گردو هستند.
باتوجه‌به موقعیت خاص روستا و وجود مراتع سرسبز در این روستا، دامداری هم از رونق خاصی برخوردار است و به‌راحتی می‌توان محصولاتی مانند انواع لبنیات، گوشت، پشم و کالاهای مرتبط با دامداری را در این منطقه پیدا کرد.
اهالی روستای بوژان در بیشتر مواقع سال لباس‌های محلی بر تن دارند. لباس مردان این منطقه از پارچه‌های مرغوب در رنگ‌های تیره با دستدار و شال کمر بوده و لباس‌های زنان از پارچه‌های رنگارنگ دوخته می‌شوند. با فرارسیدن مراسم‌های باستانی و مذهبی مردم بوژان در امامزاده این منطقه جمع می‌شوند و مناسبت‌ها را گرامی می‌دارند. یکی از جذاب‌ترین مراسم‌های بوژانی‌ها در ماه محرم، شمایل‌خوانی است. همچنین مردم این روستا در مجالس شادی خود در کنار نواختن ساز دوتار، قشمه، دایره زنگی، سرنا و دهل، آوازهای محلی می‌خوانند و از تماشای رقص چوب جوانان لذت می‌برند. از غذاهای محلی روستای بوژان نیشابور می‌توان به کشک، کوکو قارچ، بلغور شیر، کله جوش، فطیر مسکه، حلوای محلی، نان تفدون و انواع آش اشاره کرد.
مطالب مرتبط:
ریشه نام بوژان به طور دقیق مشخص نیست. برخی‌ها بوژان را به معنای «رشد کرده» می‌دانند. برخی دیگر معتقدند بوژان به گیاهی با برگ‌های ریز و ساقه‌های دراز اشاره دارد که به‌وفور در این روستا یافت می‌شود. همچنین بوژان پسوند مناطقی به نام مرغزاران یا چشمه‌ساران است. از طرف دیگر روستای بوژان در یک منطقه توریستی نزدیک به سد پرستو و مزار قرار گرفته و بعضی‌ها نام روستا را اشاره به این منطقه می‌دانند.
معماری روستای بوژان در مشهد مانند دیگر مناطق کوهستانی ایران به‌صورت پلکانی است. شیب زیاد منطقه باعث شده خانه‌های این روستا به شکل پلکانی و کوچه‌های آن کاملاً پیچ‌درپیچ ساخته شوند. به‌طورکلی وجود انواع گیاهان، گل‌ها، باغ‌ها و کشتزارهای سرسبز جلوه‌ای صدچندان به این ساختار بخشیده است.
کوهنوردی مهم‌ترین تفریح روستای بوژان است زیرا از این روستا می‌توان به مناطقی مانند خط الراس پایور، دریاچه مرتفع چشمه سبز و قله شیرباد صعود کرد. باتوجه‌به قرارگرفتن بوژان در ارتفاعات کوه بینالود، این منطقه مکان بسیار ایده‌آلی برای کوهنوردی محسوب می‌شود و گردشگران زیادی با این هدف راهی روستای بوژان می‌شود. در اکثر مسیرهای این روستا چشمه‌های زلال جوشیده شده از دل زمین دیده می‌شوند و کوهنوردان به‌راحتی می‌توانند به آب آشامیدنی دسترسی داشته باشند. همچنین افرادی که برای صعود مسیر چشمه شکراب به سمت قله شیرباد را انتخاب کنند از دیدن طبیعت بکر و زیبای کوهستانی حسابی لذت می‌برند.
از جاذبه‌های روستای بوژان در شهرستان نیشابور می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
این تخت در واقع منطقه‌ای از جنس کنگلومرا یا ماسه‌سنگ است که در قسمت انتهایی بافت روستا و در ورودی دره و نهری به نام «درخانه» قرار دارد. بر اساس منابع تاریخی، در زمان حمله مغول و ویرانی شهر نیشابور، هلاکوخان با اسب وارد این منطقه شده و برای آبیاری گندم و جو کاشته شده در ویرانه‌های نیشابور از رودخانه بوژان آب برده است.
نسب این امامزاده به امام زین‌العابدین بازمی‌گردد. این آرامگاه در شرق روستای بوژان قرار دارد.
امامزاده خواجه گل‌علی در بخش جنوبی روستا واقع شده و فاقد مقبره است.
این دره با یک درخت کاج خشکیده‌ی قدیمی در ابتدای ورودی بوژان و در بخش شرقی این روستا قرار دارد.
مرغزار دره در شمال غرب روستای بوژان قرار دارد. این دره پر از کوه‌های پرشیب، آب فراوان و درختان گردوی بسیار است. همچنین یک‌خانه معروف به «خانه سم» در این دره وجود دارد که در گذشته چوپانان برای فرار از سرما در داخل آن اقامت می‌کردند.
دره شکراب در مسیر صعود به قله شیرباد قرار دارد. همچنین چشمه شکراب در قله شیرباد و در فاصله ۵ کیلومتری از روستا واقع شده و از مشهورترین چشمه‌های بوژان است.
این چشمه در ۴ کیلومتری روستای بوژان قرار دارد و امروزه به «چهار چشمه» معروف شده است.
همچنین از دیگر جاذبه‌های روستای بوژان می‌توان به گوری دره، بازه نادر، دره بوژان، دره پلاسو، چشمه باغ ملا، چشمه دوم کمر، کوه‌های بینالود، کوه‌های بلقشو، خرمنگاه و خانه شیطان، منطقه کال عرب و محله میان اشاره کرد.
در این مقاله با روستای بوژان نیشابور آشنا شدیم. همان‌طور که گفته شد این روستای پلکانی یکی از جذاب‌ترین مقاصد گردشگری خراسان رضوی است. با فرارسیدن فصل بهار و تابستان، طبیعت‌گردان و کوهنوردان زیادی راهی این منطقه می‌شوند و از دیدن طبیعت زیبا و آب‌وهوای معتدل بوژان لذت می‌برند.