آشنایی با تاریخچه رقص باله در ایران و جهان

رقص باله یکی از زیباترین رقص های دنیاست.  حتماً اسم رقص باله( ballet) را شنیده اید. رقصی بی همتا و زیبا که به علت خصوصیت هایی که دارد، می تواند بعنوان یک ورزش حرفه ای شناخته شود و قابلیت های ویژه ای را از سوی رقصنده ها به نمایش بگذارد. این رقص و ورزش تا جایی محبوبیت دارد که یک روز از سال را به خود اختصاص داده است. در این مقاله از مجله گردشگری الی گشت تاریخچه رقص باله به مناسبت روز جهانی رقص باله ( ۷ فوریه ) را بررسی خواهیم کرد، در ادامه با ما همراه باشید.

تاریخچه رقص باله

باله ریشه خود را در دوره رنسانس در سراسر ایتالیا و فرانسه پیدا کرد ، اگرچه به شکلی که امروز می شناسیم تکامل نیافته بود. در آن زمان برای انجام این رقص نه توتوس (دامن مخصوص باله) وجود داشت ، نه دمپایی باله و کارهای نمادین این رقص. بلکه ریشه در رقص های درباری داشت، بنابراین لباس مناسب رقص زنان در آن زمان ، لباس های رسمی که تا مچ پا پایین می آمدند بود. برخلاف اجراهای مدرن ، تماشاگران با پایان یافتن رقص به آنها می پیوستند.

رقص باله کم کم به فرانسه رسید و به نوعی اجرا تبدیل شد که برای اشراف اجرا می شد ، رقصی تأثیر گذار و با گفتار ، موسیقی ، ترانه و تعداد زیادی از حرکات فیزیکی

ترکیب می شد. باله به آهستگی در حال شکل گیری بود  و در اینجا بود که به یک رقص هنری واقعی تبدیل شد.

از آن زمان به بعد در سراسر جهان از روسیه گرفته تا آلمان گسترش یافت و به دلیل زیبایی ذاتی در همه جا مورد پسند بود. باله به درجات هنری جدیدی رسید و از فرهنگ های مختلفی تاثیر پذیرفت.

رقص باله در ایران

همزمان با ورود ورزش بولینگ و افتتاح نخستین باشگاه بولینگ و خطوط بولینگ در کشور که سر و صدای زیادی به پا کرد و دستگاه های بولینگ در مراکز تفریحی ایران نصب و راه اندازی شد. نخسنین بار رقص باله نیز قبل از انقلاب روسیه توسط روس ها در زمان روسیه تزاری وارد ایران شد و اولین سالن رقص ایران هم در شهر قزوین بازگشایی شد که ساختمان آن بعد از انقلاب به شهرداری قزوین تبدیل شد.

با توسعه یافتن رقص باله در شهرهای ایران و گسترش آن با اضافه کردن حرکات بومی و سنتی به آن زمینه به وجود آمدن رقص های عربی – فولکلر در رقص های دوره قاجار و حتی ژانرهای مختلف رقص ایرانی مثل مطربی – باباکرم – روحوضی – تهرونی و شاطری را هم فراهم کرد. اگر تلاش و حمایت تعدادی از علاقه مندان و کارشناسان رقص ایرانی و غیرایرانی در چند سال بعد نبود رقص باله به یک سرگرمی مبتذل و بسیار فقیر و فاقد ارزشهای هنری تبدیل می شد.

باله به چه آمادگی جسمانی نیاز دارد

نکته مهمی که در این رقص خیلی حائز اهمیت است آمادگی بدنی بالای رقصنده یا همان بالرین است. میشه گفت بالرین ها تمرینات سختی در حد افراد ژیمناستیک کار دارند و بخش زیادی از تمرین های روزانه آنها در کلاس رقص به تمرینات بدنی و همچنین تمرینات تعادلی باله که برای ایستادن و چرخیدن روی نوک شست پا هست اختصاص دارد. روی هم رفته یکی از زیباترین رقص های دنیا همین رقص باله است و در نهایت باله نوعی ورزش محسوب میشود که با در کنار هم گذاشتن تکنیک ها حالت رقص به خودش می گیرد.

وضعیت بدن، تنظیم وزن بدن، اقتدار، تعادل، حس و انعطاف پذیری از خصوصیت های این رشته است. برای انجام این ورزش کلیه اندام بدن درگیر می شود. تمرکز مهم ترین مستلزم به کار بستن تمرینات و تکنیک ها در رقص باله است. برای ارتقای سبک های این رشته معمولاً ترکیبی از حرکات، روش ها و تمرینات سنتی و بومی کشورهای گوناگون با یکدیگر جا به جا یا ادغام و ترکیب می گردند. سبک ها گوناگون و زیاد بودن فوت و فن و روش های این ورزش سبب شده سبک های مختلفی از باله ایجاد شود. بروز سبک های گوناگون، مرحله ها و مراتب این رشته را بوجود آورده است. بگونه ای که برای تعیین سطح فعالیت هر ورزشکار آزمونها و امتحان هایی در نظر گرفته می شود .

مراحل رقص باله

سازمان هایی که  مسئولیت آموزش رقص باله را بر عهده دارند با توجه به شرایط آزمون هایی را برگزار کرده. رقصندگان طبق سطح قبولی آموزش خود را شروع کرده و پس از گذراندن مراحل قبلی وارد مرحله بالاتر می شوند.

مراحل رقص باله به ۳ دسته تقسیم می شود : پیش مقدماتی – مقدماتی – مراحل یک تا هشت

در هر مرحله رقصندگان پس از آموزش و انجام تمرینات لازم در حضور مربیان تکنیک های خواسته شده را اجرا می کنند. در صورت تایید به مرحله بعدی می روند و در غیر این صورت این مرحله را با تمرین های بیشتر تکرار می کند. پس از آن به مرحله راه پیدا می کند. این رشته در دوره های سنی کودکان – نوجوانان – جوانان و بزرگسالان با تمرینات و آمورش های خاص خود انجام می شود.

مزایای باله

رقص باله به تمرکز و نظم مخصوص نیاز دارد و باید افراد به خاطر کار گروهی هماهنگی و وحدت ویژه ای داشته باشند و در کارهای گروهی تعامل و مشارکت خوبی را از خود نشان دهند. علاوه بر این باعث تقویت قدرت ماهیچه ها می شود. این رقص باعث هماهنگی و یکنواختی اندام های بدن و تناسب اندام می شود. از آنجایی که این رقص به هماهنگی و تمرکز و دقت بالایی نیاز دارد باعث آرامش و کاهش اضطراب و نگرانی در فرد می شود و برای درمان بیماری های استخوانی – مفصلی و ستون فقرات موثر است. این رقص در سلامت ذهن و روح و افزایش اعتماد به نفس و روحیه تعامل با دیگران هم موثر است.

تغییرات باله

این رقص در طول زمان با تغییرات بسیاری همراه شد. به گونه‌ ای که پس از مدتی این رقص با آهنگ همسو گردید. بالرین حرکات خود را با ریتم آهنگ رقص باله انجام داد. از سویی دیگر بسیاری از رقصنده‌ های این رشته برای جذابتر شدن حرکات خود به سراغ لوازم گوناگونی چون شمشیر هم رفتند. گاه نیز تلاش کردند حرکات سنتی و بومی کشور خود را به آن اضافه کند. این روند تغییرات به مرور زمان سبب شد این رقص در بسیاری از کشورهای گوناگون دنیا گسترش پیدا کند. افراد بسیاری به سراغ آموزش این رقص می روند.

این مسیر به گونه‌ای پیش رفت که در بسیاری از کشورها، یک سازمانی با عنوان سازمان ملی باله تاسیس شد. این سازمان تلاش کرد تا استعدادها را جذب خود کند. همچنین تلاش کرد تا در مسیر آموزش باله کودکان و نوجوانان قدم بردارد. سه مرکز بسیار مهم در دنیا هستند که جزو معتبرترین مراکز این رقص محسوب می‌شوند و همواره نمایش‌هایی که اجرا میکنند. مخاطب بسیاری را جذب کرده و شور و هیجان ویژه‌ای را به همراه می‌آورد. این مراکز عبارتند از:

مرکز باله ملی فرانسه

بولشوی در روسیه

مرکز باله ملی انگلستان

برای سفر به فرانسه و بازدید از مرکز ملی باله فرانسه با رزرو آنلاین تور فرانسه الی گشت می توانید رویای سفر به این کشور را حقیقی کنید.

لباس باله

لباس رقص باله یک زمینه بسیار تخصصی است. این لباس باید منعکس‌ کننده مفهوم کلی رقص، حرکت بدن، اهداف این رقص به‌ عنوان یک اثر خاص و دلایل استفاده از پارچه‌ های مختلف باشد. همگی این موارد باید مورد توجه قرار گیرند. لباس‌ های رقص باله ممکن است اقتباسی از لباس روزمره باشد. یا همان‌طور که در رقص‌هایی مانند دریاچه قو یا زیبای خاموش موجود است. از سنت یا الزامات تکنیک مخصوص رقص پیروی کند.

در طراحی همچنین باید حداکثر آزادی عمل در نظر گرفته شود. در هنگام طراحی باید مراقب بود تا مبادا صدمه‌ ای به بالرین وارد شود. (به‌خصوص در اطراف کمر باید دقت کافی را مبذول کرد. چون جایی است که باید از بالرین پشتیبانی کند.) بدنه‌ های نامناسب یا گشاد هم ممکن است هنگام حرکت بلغزند. لباس بالرین‌ها قرن‌ها مخاطبان را مجذوب خود کرده‌اند. در اوایل دهه ۱۷۰۰، ماری کامارگو، بالرین فرانسوی، اولین کسی بود که دامن خود را کوتاه کرد. این کار را کرد تا به او اجازه دهد در حین رقص، آزادتر حرکت کند. یک قرن بعد Marie Taglioni، مشهورترین رقصنده آن دوران، نخستین نمونه اولیه لباس باله را ایجاد کرد. طراحی او شامل دامنی بود که مچ پاهای او را نشان می‌داد تا بتواند جزییات کار خود را به نمایش بگذارد. این‌گونه بود که لباس مخصوص باله‌ی امروزی به دنیا آمد.

کفش باله

طراحی کفش باله به گونه ای خاص و متفاوت است. به طوری که این کفش ها کاملا به پا میچسبد. تا رقاصان باله در هنگام چرخش در آن کاملا راحت باشند. سبک بودن کفش های باله باعث می شود بالرین ها به هنگام رقص در آن راحت باشند. کیفیت و دوام این نوع از کفش های باله بالا می باشد. در طولانی مدت می توان از این کفش باله استفاده نمود. دوخت این کفش ها بسیار تمیز و دارای طراحی ساده و زیبایی هستند. این مدل از کفش باله در رنگ بندی ها و سایز های مختلفی تولید می شوند. کفش ها به راحتی با لباس باله رقاصان باله ست می شوند.

آموزش باله به کودکان

با توجه به هماهنگ، موزون و ریتم‌ دار بودن تمرینات این رشته، کودکان نسبت به انجام این ورزش سخت‌گیر نیستند. کودکان به راحتی به رقص باله ترغیب می‌شوند. افزایش قدرت، تناسب اندام و انعطاف‌پذیری از مزایای انجام این ورزش برای کودکان هست.  رقص باله به دقت و تمرکز نیاز دارد. این رقص در تقویت ذهن و افزایش انگیزه کودکان بسیار موثر است. به ویژه برای کودکانی که دارای عارضه بیش‌فعالی یا پراکندگی حواس هستند.

با انجام تمرینات این رشته، کودکان جهت‌ های چهارگانه را یاد می گیرند. همچنین چگونگی منظم و هماهنگ راه رفتن و دنبال کردن هدف را نیز یاد می‌ گیرند. کودکان چهار سال به بالا می‌ توانند تمرینات این رشته را شروع کنند. تمرینات این رشته کمک موثری به رشد بدن می‌کند. با انجام آن کودکان به رعایت نظم و هدف‌گذاری تشویق و ترغیب می‌شوند. تمرینات این رشته باعث افزایش اعتماد به نفس، نظم، وقار، متانت و مهارت ورزشکاران می شه.