تا به حال کابین خلبان را از نزدیک دیده اید؟ بین خودمان باشد، دیگر از نزدیک هم ندیده باشید در فیلم ها که دیده اید. به هر حال تا به حال به این فکر کرده اید که این همه کلید در کابین خلبان چه وظیفه ای بر عهده دارند و دقیقا چه کاری را انجام می دهند؟ یکی از سوالاتی که شخصا همیشه داشته ام درباره ی دکمه های کابین خلبان این بود که، آیا خلبان در طول پرواز واقعا وقت می کند که از آن همه کلید استفاده کند؟ امروز در الی گشت می خواهیم در یک مطلب برای شما بررسی نماییم که دکمه های کابین خلبان دقیقا چه کاربردی دارند و در کجاها مورد استفاده قرار می گیرند.
مطالب مرتبط: با سرعت هواپیماهای مختلف آشنا شوید زبان های هواپیمایی! با قسمت های مختلف بدنه هواپیما آشنا شوید
اخیرا که مصاحبه ی خلبان یکی از شرکت های معروف هواپیمایی را که در سطح جهان بسیار معروف و شناخته شده است را می خواندم، درباره ی دکمه های کابین خلبان توضیحات جالبی داده بود که در ابتدای این مطلب برای شما ذکر خواهیم کرد. او در جواب این سوال که آیا یک خلبان در طول پرواز به تمام دکمه ها در کابین خلبان نیاز دارد؛ گفته بود که: بله، حتی اگر از تمامی آن ها هم استفاده نکنیم، باز هدفی برای گذاردن هر یک از آن ها در نظر گرفته شده است.
برخی از هواپیماها حتی دکمه ی کنترل سیستم گرم کننده پا را در خود دارند که معمولا در پروازهای طولانی مدت به کار می آیند.
بسیاری از سوئیچ ها و دکمه ها در پشت صندلی افسر اول تعبیه شده اند که برای تنظیم مجدد کامپیوتر و غیرفعال کردن بعضی بخش های هواپیما به کار می روند. برخی از این دکمه های کابین خلبان به دستور بخش کنترل ترافیک هوایی مورد استفاده قرار می گیرند.
شرکت های هواپیماسازی بزرگی همچون شرکت بوئینگ و شرکت ایرباس در واقع هواپیماها را به نحوی می سازند که تا حداکثر میزان کاربرپسندی یا همان یوزر فرندلی را از آن خود نمایند. تمامی این موارد شامل توضیحات و علامت های کنار هر دکمه ی هواپیما می شود که امکان تشخیص آن ها را کمی آسان تر می نماید.
به این صورت خلبانان کم تجربه تر نیز از همان ابتدا با کاربرد تمام این دکمه ها آشنا می شوند. اگر با تا به حال سفر کرده باشید حتما متوجه شده اید که دکمه های کابین خلبان هر کدام مختص به کاری هستند. برخی از آن ها را در هر پرواز استفاده می کنند و برخی از آن ها را حتی خلبان ها خداخدا می کنند که هیچ گاه مورد استفاده قرار ندهند.
برخی از این دکمه ها مربوط به کارایی اتومات هواپیما و برخی دیگر مرتبط با تنظیمات دستی هواپیما هستند. تا چند وقت پیش کابین خلبان ها پر از شاسی های مکانیکی، درجه و کلیدهای زیادی بوده اند اما امروزه این تجهیزات قدیمی با تجهیزات الکترونیکی و صفحات نمایشگر کامپیوتری جایگزین شده اند و حتی برخی از دکمه های کابین خلبان نیز دیجیتالی و لمسی شده اند.
قبل ترها هواپیماها دارای سیستمی آنالوگ بودند ولی هواپیماهای مدرن بسیار پیچیده می باشند و برای کنترل نمودن آن ها، خلبان پرواز باید از حتما از کامپیوتر کمک بگیرد. کامپیوتر به صورت خود کار تجهیزات هواپیما را در طول پرواز چک می کند تا از درستی دکمه های کابین خلبان مطمئن شود آن ها به درستی کار می کنند.
این نکته گفتنی است که سیستم ها و دکمه های مرتبط با اتو پایلوت (Auto Pilot) برای کنترل نمودن خود کار هواپیما در مسیرهای طولانی به کار می روند. در این صورت خلبان تنها بر مسیر حرکت نظارت می کند تا از درست بودن نحوه پرواز اطمینان حاصل نماید.
برخی از دکمه های هواپیما عبارتند از: قطب نمای رادیویی، استارت موتور، قطب نمای مغناطیسی یدکی، EADI، نشانگر سرعت هوا، اهرم باز و بسته کردن چرخ، صفحه نمایش سیستم های موتوری، اهرم تنظیم نیروی پیشران موتور، ترمز پارک کردن، رادیوی VHF، نشانگر آتش موتور و از کار انداختن آن، اهرم کنترل فلاپ ها و ارتفاع سنج می باشد. دکمه های کابین خلبان بسیار زیاد هستند و این ها تنها نمونه هایی از آن ها می باشد اما به طور مثال؛ وظیفه ی نشانگر سرعت هوا این است که سرعت بر حسب نات (knot) و ماخ را نشان می دهد. به این نشانگر، ASI نیز می گویند و هر نات برابر با ۱۵/۱ مایل بر ساعت می باشد.
وظیفه ی ارتفاع سنج نیز این است که ارتفاع از سطح دریا را نشان می دهد و این کار را با اندازه گیری فشار هوای بیرون انجام می دهد. ارتفاع سنج ارتفاع را بر حسب پا (feet) نشان می دهد. به این نشانگر،EADI نیز می گویند و از وظایفش این است که زاویه ی هواپیما نسبت به سطح افق را نیز نشان می دهد.
اگر در خاطرتان باشد، کمی بالاتر در همین متن گفتیم که در میان دکمه های کابین خلبان چند دکمه نیز هست که هر خلبانی قبل از پروازش آرزو می کند که هیچ وقت از آن دکمه ها استفاده نکند. این کلیدها عبارتند از: دستگیره ی آتش، دکمه ی فرود در آب، دکمه ی فرستنده ی کد ۷۵۰۰، کلید اکسیژن مسافر و دستگیره ی دنده ی اضطراری. کشیدن دستگیره ی آتش به این معناست که آتش سوزی در یکی از موتورهای هواپیما رخ داده است.
کشیدن این دستگیره جریان سوخت را به موتور هواپیما متوقف می کند و بنابراین منبع آتش سوزی را خاموش می کند. یک آتش سوزی در موتور هواپیما در صورت انتقال به کابین مستعد تبدیل شدن به آتشی مهیب را داراست. دکمه ی فرود در آب در بین دکمه های کابین خلبان هم زمانی فشرده می شود که خلبان در یک موقعیت اضطراری مجبور می شود هواپیما را در آب فرود بیاورد.
این سوییچ تمامی دریچه های باز ورود هوا به داخل کابین هواپیما را می بندد و به فرود هواپیما کمک می کند. در این صورت هواپیما مدت زمان بیشتری می تواند به حالت شناور بماند. با این حال نمی تواند مانع غرق شدن هواپیما شود. دکمه ی فرستنده ی کد ۷۵۰۰ در بین دکمه های کابین خلبان نیز نشان می دهد که هواپیما در حال ربوده شدن است. ارسال این کد مرکز کنترل را از وضعیت هواپیما آگاه می کند.