چرا هواپیماها بر فراز تبت پرواز نمی کنند؟

دلیل پرواز نکردن هواپیما در تبت

سوال جالبی است، نه؟ منطقه تبت یکی از مرتفع ترین نقاط زمین است و به بام جهان شهرت دارد. اورست، بلندترین کوه زمین و بسیاری از کوه های مرتفع نیز در همین منطقه قرار دارند. اما آیا می دانستید که هواپیماها اجازه ندارند بر فراز تبت پرواز کنند؟ پرواز بر فراز تبت بسیار خطرناک است و معمولا هواپیماها از پرواز بر فراز آن نهی می شوند. فکر می کنید دلیل پرواز نکردن هواپیما در تبت چیست؟ آیا پای پدیده ای عجیب و ماورالطبیعه در میان است یا آنکه صرفا ویژگی های طبیعی و خاص منطقه باعث این امر می شود؟ در ادامه ابتدا مختصری در مورد تبت و ویژگی خاص این منطقه صحبت  می کنیم و بعد، پاسخ این سوالات را با هم پیدا می کنیم. با الی گشت همراه باشید.

سرزمین تبت کجاست؟

مطالب مرتبط:
چرا هواپیماها نمی توانند در هوای گرم پرواز کنند؟
چرا هواپیما باید در ارتفاع خیلی بالا پرواز کند؟

تبت منطقه ای خودگردان در کشور چین است. این منطقه در جنوب غربی چین واقع شده و از سمت غرب با هند، از جنوب غربی با نپال و از سمت جنوب شرق با برمه و بوتان مرز مشترک دارد. فلات تبت مرتفع ترین فلات در دنیاست و  رشته کوه هیمالیا در این منطقه قرار دارد.  کوه هایی مثل اورست (۸۸۵۰ متر)، ماکالو (۸۴۸۱ متر) و بسیاری کوه های مرتفع در این سرزمین قرار دارند. میانگین ارتفاع این کوه ها ۸۰۰۰ متر (۲۶۰۰۰ فوت) است.

تبت یک فرودگاه بین المللی دارد؛ فرودگاه لهاسا گونگار و فرودگاه دیگر یعنی نگری گونسا فرودگاهی با کاربرد نظامی و همگانی است. فرودگاه لهاسا گونگر در ۶۲ کیلومتری لهاسا، پایتخت منطقه خودگردان تبت، قرار دارد.

میانگین ارتفاع این منطقه ۳۶۵۰ متر است! کوهنوردانی که به این منطقه سفر می کنند قبل از هرچیز باید کمی صبر کنند تا الگوی تنفسشان کم کم با این ارتفاع بالا هماهنگ شود. این اطلاعات به شما کمک می کند تا دلیل پرواز نکردن هواپیما در تبت را بهتر درک کنید.

ارتفاع زیاد فلات تبت

سرزمین تبت با دارا بودن مجموعه ای از کوه های مرتفع (بلندترین آنها اورست با ۸۸۵۰ متر) تبدیل به منطقه ای پرمخاطره برای هواپیماها شده است. هواپیماها برای پرواز محدودیت ارتفاع دارند و کمتر و بیشتر از ارتفاعی مشخص اجازه ندارند پرواز کنند. حداکثر ارتفاعی که هواپیماها می توانند پرواز کنند ۸۰۰۰ متر است. همانطور که دیدیم ارتفاع بسیاری از کوه های این منطقه نزدیک به ۹۰۰۰ متر است، بنابراین هواپیماها به طور معمول اجازه ندارند بر فراز رشته کوه هیمالیا پرواز کنند. همچنین در ارتفاع بالا مسئله ای به نام لایه های جوی وجود دارد. این امر دلیل دیگر  پرواز نکردن هواپیما در تبت است.

آشفتگی لایه های جوی

خب، همانطور که ممکن است بدانید جو زمین از چهار لایه تشکیل شده است. نزدیک ترین لایه به زمین تروپوسفر نام دارد که از سطح زمین تا ارتفاع حدود ۱۱۰۰۰ متری (۷ مایلی) ادامه دارد. همانطور که دیدیم رشته کوه هیمالیا در ارتفاع ۸۸۵۰ متری (۵.۵ مایلی) قرار دارد. بنابراین در منتها الیه لایه اول و در نزدیکی لایه دوم جو قرار دارد. بین لایه های جوی مرزی نامرئی وجود دارد که از آنجا به بعد لایه بعدی شروع می شود.

پس از این ارتفاع، تروپوسفر جای خود را به لایه دوم، یعنی استراتوسفر می دهد. اکثر هواپیماها در بالای لایه تروپوسفر پرواز می کنند و پرواز در لایه جوی استراتوسفر تنها در صورتی مجاز است که ذخیره اکسیژن کافی داشته باشید. با زیاد شدن ارتفاع از تراکم هوا کم می شود. به این معنا که هرچه بالاتر می رویم حجم اکسیژن در هوا کاهش پیدا می کند. همچنین با افزایش ارتفاع، فشار هوا بیشتر می شود. این دو در کنار هم باعث آشفتگی و اختلالات هوا می شود.

در صورتی که رشته کوه های مرتفع وجود نداشته باشد، مواجهه با فشار هوا در چنین ارتفاعی راحت تر خواهد بود. اما مشکل این جاست که علاوه بر فشار هوا، کوه هایی سر به فلک کشیده نیز وجود دارند که پرواز در این منطقه را بسیار خطرناک می کنند. اگر هواپیمایی بخواهد در این منطقه پرواز کند علاوه  بر مواجهه با آشفتگی های جوی در لایه استراتوسفر باید مراقب رشته کوه مرتفع هیمالیا که مثل مانعی بر سر راه هواپیما هستند نیز باشد.

خطر پرواز بر فراز تبت

اکثر هواپیماها قادر هستند در ارتفاع بالاتر از ۶۰۰۰ متر پرواز کنند، اما اغلب آنها تنها ۲۰ دقیقه ذخیره اکسیژن دارند. بر طبق قوانین صنعت هواپیمایی، هواپیما پیش از آنکه ذخیره اکسیژن مسافرانش تمام شود باید به ارتفاع ۳۰۰۰ متری برگردد. اگر هواپیمایی بر فراز این منطقه پرواز کند، به دلیل وجود کوه های با ارتفاع بیشتر از ۸۰۰۰ متر، کاهش به موقع ارتفاع و برگشتن به ارتفاع ۳۰۰۰ متری ممکن است دشوار باشد. پرواز بر فراز رشته کوه هیمالیا ریسک زیادی به همراه دارد، چون در چنین ارتفاعی آشفتگی های جوی کنترل همه چیز را از دست خلبان خارج می کنند و نمی توان زمان بندی درستی برای کاهش ارتفاع داشت. اگر هواپیمایی این کارپرمخاطره را انجام دهد احتمال دارد در اواسط پرواز ذخیره اکسیژنش تمام شود و جان خود و مسافران به خطر بیفتد. از آنجا که ایرلاین ها نمی خواهند چنین ریسک پرخطری را بپذیرند به کل از پرواز بر فراز تبت خودداری می کنند.

مسیر منحنی پرواز و فرود هواپیماها

هواپیماها هنگامی که از زمین بلند می شوند مسیری منحنی (Geodesic) را در پیش می گیرند و کم کم ارتفاع خود را زیاد می کنند، برای فرود نیز هواپیما لازم همین مسیر منحنی را طی کنید تا بتواند به طور صحیح و بی خطر فرود بیاید. مسیر پرواز تمام هواپیماها بر اساس این منحنی ژئودزیکی برنامه ریزی می شود. اما در تبت فرودگاه زیادی وجود ندارد و همانطور که گفتیم تنها دو فرودگاه در تبت وجود دارد. این دو فرودگاه هم ۱۳۵۷ کیلومتر از هم فاصله دارند.

خب، با توجه به دلایل بالا و همانطور که دیدیم هواپیماها بر فراز تبت پرواز نمی کنند؛ اما نه به دلایل مرموز و رمزآلود، بلکه به دلایلی کاملا علمی و ناشی از ویژگی های طبیعی منطقه تبت.

منبع: artoftravel.tips