تهران یکی از بزرگ‌ترین و شلوغ‌ترین پر سر و صداترین شهرهای ایران است و زندگی کردن در چنین شهری نیاز به سفر به مناطق طبیعی و گشت و گذار در طبیعت را دو چندان می‌کند. اگر ساکن شهر تهران هستید و یا قصد سفر به این شهر را دارید و به دنبال یک جاذبه طبیعی نزدیک می‌گردید بهتر است در این مقاله با الی گشت همراه باشید تا شما را با دشت هویج در نزدیکی شهر تهران آشنا کنیم.
دشت هویج یا گُرچال یکی از جاذبه های گردشگری محبوب در نزدیکی تهران است که در بین محلی‌ها به گهچال و یا گیاه‌چال هم معروف است و گردشگران با نام دشت هویج هم آن را می‌شناسند.
این دشت در ارتفاع دو هزار و ۴۰۰ متری از سطح دریا در شهرستان شمیرانات، شهر لواسان و روستای افجه واقع شده است و فاصله کمی از شهر تهران دارد و در اطراف تهران واقع شده است.
دشت هویج دشتی گسترده در دامن طبیعت است که زیبایی فوق‌العاده‌ای دارد. این دشت همچنین از جاذبه‌های بسیاری برخوردار است که باعث شده تا افراد از تهران و شهرهای دیگر برای دیدن آن راهی این منطقه شوند.
سراسر این دشت را سبزه و گل پوشانده است. علاوه بر این با رفتن به این دشت مسیری زیبا پر از بوته‌های گل و گیاه چشمانتان را نوازش خواهد کرد.
اما شاید این سؤال ذهنتان را به خود مشغول کرده باشد که چرا دشت هویج به این نام خوانده می‌شود؟ دلیل این نام‌گذاری عجیب را تنها با آگاهی پیدا کردن درباره تاریخچه این دشت خواهید دانست.
بر اساس آن چه در روایات تاریخی گوناگون ذکر شده در ادوار گذشته بخش وسیعی از زمین‌های این دشت به کاشت هویج اختصاص داشته است. گرچه امروزه دیگر اثری از این مزارع هویج در این ناحیه نخواهید دید.
همان‌طور که گفتیم به این دشت گُرچال هم می‌گویند که ترکیب دو نام گُر + چال است. گُر یا آگِر در گویش ایرانیان باستان به معنای آتش (هنوز هم واژه گُر گرفتن به معنی شعله‌ور شدن آتش در زبان فارسی به کار می‌رود) و چال هم به معنای جایگاه بوده است. بنابراین گرچال به معنای جایگاه آتش یا آتشدان است. گمان می‌رود دلیل این نام‌گذاری گرم‌تر بودن این دشت نسبت به قله‌های اطراف باشد.
تاریخ‌شناسان معتقدند که دشت هویج، در زمان شاهان صفوی، شکارگاهی پررونق بوده و با طی مسیری به دریاچه و دشت لار می‌رسیده است. امروزه آثار کاروان‌سراهای صفوی در طول مسیر، در انتهای دره در کنار دیواره صخره‌ای قابل مشاهده است.
لازم به ذکر است که در ضلع شمالی این دشت، گردنه افجه به فشم قرار دارد که راهی مالرو در آن موجود است. این راه، افجه و دشت هویج را به دشت لار لواسانات و دیگر ارتفاعات البرز مرکزی مرتبط می‌کند.
بر اساس روایات ناصرالدین شاه و دیگر شاهان قاجار از این گردنه برای رفت‌و‌آمد با کالسکه به دشت لار و سایر ییلاق‌های آن نواحی استفاده می‌کرده‌اند. جالب است بدانید به این مسیر مالرو که در بعضی جاها حالت سنگ‌فرش پیدا می‌کند، راه شاه عباسی هم گفته می‌شود.
دشت هویج در فصول مختلف سال از آب و هوای خوبی برخوردار است. در بهار شکوفه‌های گیلاس را در روستای افجه خواهید دید و آب و هوای بهاری هوش از سرتان خواهد برد. شب‌های بهاری دشت افجه کمی سرد می‌شود و برای اقامت شبانه باید حتماً از کیسه خواب استفاده کنید.
در تابستان هوا کمی گرم می‌شود؛ اما در روستای افجه و ارتفاعات نزدیک دشت، هوا کمی خنک‌تر است.
در پاییز دشت با رنگ‌های زرد و نارنجی پاییزی پوشیده می‌شود و شبیه به «جایگاه آتش» است. در این فصل سرما بیشتر است و حتماً باید لباس گرم کافی به همراه داشته باشید. اقامت شبانه در فصل پاییز و زمستان توصیه نمی‌شود.
این دشت در زمستان سفید و برفی است و برخی برای تفریحات زمستانی و برف‌بازی به این منطقه می‌روند. گرچه دشت هویج امکانات ورزش‌های زمستانی و پیست‌های اسکی را ندارد.
گونه‌های گیاهی که در دشت هویج یا گرچال وجود دارند، گیاهان وحشی هستند. با این حال درختان گردو و گیلاس هم در پوشش گیاهی این منطقه به چشم می‌خورد. این دشت در فصول گرم سرسبز است و در پاییز به رنگ نارنجی در می‌آید.
همچنین در بهار برف کوه‌های پیرامون دشت آب شده و جوی‌ها، آبشارها و نهرهای فصلی را به وجود می‌آورد. اگر عاشق گشت و گذار در کوه هستید می‌توانید در کوه‌های اطراف دشت گردش کنید. اگر کمپینگ به همراه خانواده و دوستانتان را ترجیح می‌دهید هم می‌توانید زیر سایه درختان دشت چادر زده و به پیک نیک بپردازید.
همان‌طور که گفتیم دشت هویج جاذبه‌های بسیاری را در خود جای داده و هر ساله گردشگران بسیاری از آن بازدید می‌کنند. این دشت علاوه بر جاذبه‌های طبیعی از جاذبه‌های تاریخی گوناگونی هم برخوردار است. در ادامه با الی گشت همراه باشید تا به معرفی این جاذبه‌ها بپردازیم.
از جمله دیدنی‌های این منطقه باید به دشت سبوستان یا دشت سوستون که به دشت گردو هم معروف است، در ضلع شمال غربی دشت هویج افجه و در مسیر رسیدن به قله آتشگاه اشاره کرد. در این دشت همچنین آبشار زیبای چرند با ارتفاع ۵۰ متر قرار دارد که با نام آبشار سوستون هم شناخته می‌شود.
در این دشت باغ‌های میوه و به خصوص باغ آلو، گیلاس و گردو هم دیده می‌شود. در اطراف آبشار درخت‌های میوه وحشی هم خواهید دید. دشت سبوستان جای مناسبی برای استراحت در مسیر رسیدن به قله یا پیک‌نیک‌های خانوادگی است.
برای رسیدن به دشت سبوستان باید به سمت شمال غربی دشت هویج حرکت کنید. در حرکت به سمت آبشار باید به مسیر پاکوب برسید و بعد از کمی پیاده روی دشت سبوستان را خواهید دید.
این آبشار هم از دیگر دیدنی‌های دشت هویج است که با نام‌های مختلف آبشار افجه، آبشار پسچویک، آبشار پسکوهک و آبشار پسگوئک هم شناخته می‌شود. این آبشار ارتفاعی بالغ بر ۱۵ متر دارد و اطراف آن طبیعت بکری که با گونه‌های مختلف گیاهی پوشیده شده، نظرتان را جلب خواهد کرد.
درخت‌های افرا از جمله مهم‌ترین جذابیت‌های آبشار پیچویک هستند. این آبشار در مسیر کوهنوردانی که قصد صعود به ارتفاعات قله ساکا را دارند، قرار گرفته است.
مسیر آبشار پسچویک برای کسانی که تجربه طبیعت‌گردی و کوهنوردی ندارند، ممکن است کمی سخت باشد. همچنین مناطق پیرامون آبشار برای پیک نیک مناسب نیست و تنها برای وقفه‌ای کوتاه در مسیر کوهنوردی انتخاب خوبی به نظر می‌رسد.
یکی از جالب‌ترین دیدنی‌ها در منطقه دشت هویج غار موزه دکتر وزیری است. دکتر ناصر هوشمند وزیری در سال ۸۴ در زمینی به مساحت هزار متر این غار موزه را با هزینه شخصی خود تأسیس کرده و آثار مجسمه‌سازی خود را در آن به نمایش گذاشته است.
آثار این موزه روایتگر داستان‌های اساطیر ایران و شاهنامه هستند و جالب است بدانید که بسیاری از این مجسمه‌ها با استفاده از وسایل بازیافتی ساخته شده‌اند. دکتر وزیری این کار را در راستای فرهنگ‌سازی برای بازیافت و حفظ محیط زیست انجام داده است.
در این محل دالان‌های مختلفی وجود دارد که هرکدام مخصوص عمل خاصی است. از جمله این دالان‌ها باید به سرای بسطامی، فضای داخلی غار، گالری، فضای باز، کارگاه مجسمه‌سازی، کارگاه صنایع دستی و دالان مجسمه‌های بازیافتی اشاره کرد. کلکسیون شطرنج و کلکسیون آفتابه از دیگر دیدنی‌های این غار موزه هستند.
قصر ناصری که امروزه ویرانه‌ای از آن باقی مانده از دیگر جاذبه‌های دشت هویج است که به دستور ناصرالدین شاه قاجار ساخته شده و بخشی از روستای شهرستانک به حساب می‌رود. گفته می‌شود ناصرالدین شاه پس از ساخت این قصر، یک بار در سال به همراه خدم و حشم به شهرستانک می‌آمد و مراسم آش‌پزان برگزار می‌کرد.
حمام صفوی از دیگر جاذبه‌های دشت هویج در واقع حمام سنتی روستای افجه است. این حمام به دو بخش مردانه و زنانه تقسیم می‌شود و در معماری آن تمام اجزای یک حمام سنتی ایرانی از جمله طاق، قوس‌های جناغی و گنبدهای عرقچین به چشم می‌خورد.
قدمت حمام این روستا به اواخر دوران صفویه و اوایل دوران قاجار بر می‌گردد. خوب است بدانید که حمام صفویه امروزه همچنان مثل سابق فعال است و اهالی افجه از آن استفاده می‌کنند.
قلعه ساکا، قصری قدیمی است که روی قله سربند روی ارتفاعات روستای امامه واقع شده. قدمت این بنا به قرن دوم یا سوم هجری می‌رسد و تا زمان صفوی مورد استفاده قرار می‌گرفته. بنای این قصر از ملاط آجر، خشت و گل و ساروج ساخته شده و با سفال‌های لعاب‌دار سبز و آبی تزیین شده است.
از دیگر دیدنی‌های دشت هویج باید به سقاخانه حضرت ابوالفضل اشاره کرد که در روستای افجه با معماری زیبا و جالب توجهش، نظر گردشگران را جلب می‌کند. چنار کهن‌سال این سقاخانه هم دیدنی است و عمرش به ۵۰۰ سال می‌رسد.
برای رسیدن به دشت هویج از تهران، ابتدا باید به شمال شرق پایتخت رفته و وارد اتوبان بابایی شوید. سپس از طریق اتوبان وارد جاده لشگرک شده و مسیر خود را تا رسیدن به میدان لشگرک ادامه دهید. بعد از میدان تابلوهای روستای افجه وجود دارد و با دنبال کردن آن‌ها می‌توانید به این روستا و سپس دشت برسید.
در این مقاله از الی گشت به معرفی یکی از زیباترین جاذبه‌های طبیعی اطراف تهران یعنی دشت هویج پرداختیم که اگر قصد بازدید از منطقه‌ای سرسبز و پرجاذبه نزدیک پایتخت را دارید حتماً باید آن را در ذهن داشته باشید.
این دشت در ارتفاع دو هزار و ۴۰۰ متری از سطح دریا در شهرستان شمیرانات، شهر لواسان و روستای افجه واقع شده است.
علت این نام‌گذاری این است که در گذشته بخش وسیعی از زمین‌های این دشت به کاشت هویج اختصاص داشته است.
از جمله جاذبه‌های این دشت باید به دشت سبوستان، آبشار پسچویک، غار موزه دکتر وزیری و قصر ناصری اشاره کرد.
مطالب مرتبط : سوئیس ایران کجاست؟ دشت مشا دماوند: نگینی سبز در پای کوه مقدس دماوند بهترین لوکیشن های تهران برای گرفتن عکس پاییزی را بشناسید!