دورشدن از آلودگی و دغدغه زندگی شهری و پناه‌آوردن به آرامش طبیعت و آب‌وهوای خنک و بسیار پاکی که در روزهای گرم تابستانی دارد، یک نیاز ضروری برای همه ما به شمار می‌رود، مخصوصاً اگر در شهرهای شلوغ سکونت دارید. روستای سله بن مکانی بکر و بسیار زیبا واقع در شهرستان فیروزکوه است که با دارابودن زمستان‌هایی سرد و تابستان‌هایی خنک و مطبوع، جزو جاهای دیدنی که در فیروزکوه وجود دارد، به شمار می‌آید.
روستایی با طبیعت زیبا و خیره‌کننده برای مسافران خود، رودخانه پرآبی که دارد و سدی که در نظر بسیاری شناخته شده است و مشهور در بین مردمی که دوستدار طبیعت هستند؛ اما با کمال تأسف در آینده‌ای که زیاد دور از انتظار نیست به زیر آب خواهد رفت. پس بهتر است برای بازدید از این طبیعت زیبا عجله کنید و به بازدید مفرحی از این منطقه که جز مناطق ییلاقی محسوب می‌شود و بسیار زیبا و تاریخی است که قدمتی از هزاران سال پیش دارد، بروید.
روستای سله بن کجا واقع شده است؟
روستای بکر سله بن، یکی از روستاهای مناطق ییلاقی اطراف تهران که در دهستان دو بلوک واقع شده است، و از توابع بخش ارجمند شهرستان ارجمند در استان تهران محسوب می‌شود. این روستا در کیلومتر ۱۰۰ جاده فیروزکوه به سمت تهران، در ۱۸ کیلومتری شمال غربی شهر فیروزکوه و در کنار سد معروف نمرود قرار گرفته است. فاصله روستای سله بن تا شهر تهران حدود ۱۵۵ کیلومتر است و برای رسیدن به این روستا اگر از مرکز شهر تهران حرکت کنید باید حدود دو ساعت و ۱۵ دقیقه رانندگی کنید. فاصله روستای زیبا و بکر سله بن تا مرکز شهر کرج هم ۲۰۰ کیلومتر (دو ساعت و ۴۰ دقیقه) است.
- نشانی: استان تهران، شهرستان فیروزکوه، بخش ارجمند، دهستان دو بلوک
مسیر دسترسی به روستای سله بن
برای اینکه به روستای سله بن در فیروزکوه دسترسی داشته باشید، باید خود را به محدوده شرق تهران برسانید. سپس با استفاده از بزرگراه زین‌الدین یا بزرگراه بابایی به جاده قدیم جاجرود یا بزرگراه پردیس (آزادراه شهید سلیمانی) وارد شوید. مسیر که از بزرگراه پردیس عبور می‌کند سریع‌تر است؛ اما برای عبور از این مسیر باید هزینه عوارضی را بپردازید. از هر دو مسیر جاده قدیم جاجرود یا بزرگراه پردیس که استفاده کنید در نهایت شما به رودهن می‌رسید. پس از اینکه از رودهن عبور کردید باید مسیر را مستقیم ادامه دهید تا به جاده فیروزکوه وارد شوید. حدود ۲۰ کیلومتری شهر فیروزکوه، یک دوربرگردان دیده می‌شود که شما را برای رفتن به سمت سد نمرود راهنمایی و هدایت می‌کند. نشانه‌ای که این دوربرگردان دارد، پمپ‌بنزینی است که نمرود در سمت چپ جاده دارد.
باید دوربرگردان را دور بزنید و از اولین بریدگی که دارد (جاده لاسم – فیروزکوه یا فرعی ارجمند) به سمت راست بپیچید. زمانی که به دوراهی اول رسیدید، مسیری که سمت چپ قرار گرفته است را انتخاب کنید و حدود ۲۰ دقیقه (نیم ساعت) این مسیر را ادامه دهید تا به روستای سله بن برسید. این جاده آسفالت است و چند پیچ‌وخم دارد و انتهای مسیر به روستای لزور ختم می‌شود. دانستن این نکته بسیار ضروری است که بدانید کیفیت جاده آسفالت شده از فیروزکوه تا رسیدن به روستای سله بن مطلوب نیست و برای جلوگیری از خطرات احتمالی بهتر است که آرام رانندگی کنید.
درباره روستای سله بن اطلاعات بیشتری به دست آورید
روستای سله بن که تلفظ سلهه بن (Solhebon) دارد، منطقه‌ای بسیار زیبا، خیره‌کننده و چشم‌نواز و پوشیده شده از درختچه‌ها و درختانی است که سرمادوست هستند. این روستا که در بین دو رشته‌کوه که دارای خاکی حاصلخیز هستند محصور شده است، منابع آب کافی و رودخانه حبله‌رود (نمرود) باعث شده است تا حدود ۸۰۰ هکتار زمین کشاورزی داشته باشد که بیشتر آن‌ها را باغ‌های میوه تشکیل می‌دهند. سله بن روستایی است که آرامش زیادی دارد و آب‌وهوای آن بسیار پاک و تمیز است که مردم و حیوانات توانسته‌اند در کنار هم در صلح و صفا زندگی کنند.
سله بن به دو محله که شامل بالا محله و پایین‌محله است، تقسیم می‌شود و مساحتی که زیربنای خانه‌های روستا دارند حدود ۲۰ هکتار است.
تاریخچه روستای سله بن
شاید باور این موضوع سخت باشد؛ اما باتوجه‌به کاوش‌ها و تحقیقات باستان‌شناسان و کشفی که نتایج آن چند سفالینه قدیمی در رنگ‌های مختلف در تپه تاریخی بوده است، قدمت روستای سله بن به ۳۰۰۰ سال پیش مربوط است. این تپه تاریخی در شمال شرقی روستای بکر سله بن فیروزکوه واقع شده است. منابع آبی کافی که در این روستا وجود دارد، پوشش گیاهی غنی و متنوع آن، آب‌وهوای کوهستانی و دلچسب و موقعیتی راهبُردی، همه این برتری‌های طبیعی این روستا را به یک منطقه مسکونی عالی برای گذشتگان تبدیل کرده بودند؛ منطقه‌ای که حتی دشمنان به آن دسترسی مشکلی داشتند و مردم آن در امنیت و آرامش زندگی می‌کردند.
جمعیت روستای سله بن
بر اساس سرشماری که در سال ۱۳۸۵ صورت‌گرفته بود، ۵۸۵ نفر (۱۸۶ خانوار) در روستای سله بن سکونت داشتند؛ این آمار در سال ۱۳۹۵ به ۴۴۷ نفر کاهش پیدا کرد. البته این اعداد آماری از جمعیتی است که به طور دائم در روستا هستند و اگر قصد داشته باشیم جمعیت فصلی سله بن را به این عدد اضافه کنیم، جمعیت کل روستا به ۲,۱۷۶ نفر (۵۶۸ خانوار) خواهد رسید. در روستای سله بن واقع در فیروزکوه در فصل‌های پاییز و زمستان هوا بسیار سرد می‌شود و همین دلیلی است که باعث شده است بیشتر اهالی روستا زندگی ییلاقی و قشلاقی داشته باشند.
این افراد در فصول سرد سال به شهرهای اطراف مهاجرت می‌کنند و در فصل بهار که این روستا هوای مطبوعی دارد به سله بن برمی‌گردند. ساکنانی که بومی فیروزکوه و نواحی سد نمرود محسوب می‌شوند از نژاد و قبایل شاخه‌های ۱۶ گانه نژاد آریایی بوده‌اند. به‌علاوه اصالت اجداد برخی از اهالی فیروزکوه هم به ترکان پازوکی که نواحی ارومیه بوده‌اند و تبعید شده در زمان سلطنت صفوی بودند، برمی‌گردد. افرادی هم از ایل‌های فارس و اقوام کرد از سال‌ها قبل در این شهرستان ساکن شده‌اند.
مردمی که در روستای سله بن زندگی می‌کنند به زبان مازندرانی (طبری) صحبت می‌کنند. دین غالبی که بین مردم این منطقه رواج دارد اسلام است و مذهب آن‌ها شیعه است. باغداری، زنبورداری و دامداری مشاغلی هستند که مردم روستای سله بن با آن‌ها امرارمعاش می‌کنند. در سله بن طایفه‌های تبار، آهنگر، سهرابی، باهو، خضری، دریاباری، خلیلی و کیانی سکونت دارند که طایفه‌هایی با نشان تبار و آهنگر اکثریت آمار جمعیت روستا را تشکیل می‌دهند.
مطالب مرتبط
سوغات روستای سله بن چیست؟
اهالی روستای سله بن بیشتر به فعالیت‌هایی نظیر دامداری، باغداری و زنبورداری مشغول به کار هستند. همچنین در نزدیکی روستا باغ‌هایی سرسبز نظیر انواع میوه مانند آلو، سیب، گلابی، گیلاس، گردو و بادام وجود دارد؛ بنابراین در روستای سله بن میوه، گردو و بادام، انواع محصولات لبنی و دامی محلی، گیاهان دارویی، انواع عرقیات و عسل محلی از مهم‌ترین سوغاتی‌ها هستند. در فصل تابستان کسانی که به باغداری مشغول هستند محصولات طبیعی و باکیفیت خود را در کنار جاده به فروش می‌رسانند و شما این امکان را دارید تا از این میوه‌های خوشمزه خریداری کنید. به دامدارهایی که در روستای سله بن مشغول به کار هستند، سیاه‌چادرها و سفید چادرهای بالادست می‌گویند که باید برای خرید لبنیات ارگانیک محلی به آن‌ها مراجعه کنید.
در روستای سله بن چه مکان‌هایی برای بازدید وجود دارد
تپه باستانی که به روستای سله بن تعلق دارد در نقطه‌ای به نام لزور محله قرار دارد که در ۳۰۰ متری شمال شرقی روستا واقع شده است و در رتبه مهم‌ترین جاذبه دیدنی سله بن، بعد از سد نمرود قرار می‌گیرد. تپه باستانی روستای سله بن در ۱۹ اسفند ۱۳۸۰ با شماره ۴۹۱۴ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است و گنجینه‌ای تاریخی برای ایران عزیزمان به شمار می‌رود. در این تپه که تماماً از چمن پوشیده شده است، سفالینه‌هایی رنگی (قرمز، نخودی و خاکستری) یافت شده است که نشان‌دهنده این موضوع است که این تپه از قدمت دیرینه در روستای سله بن دارد.
استخوان‌های خرد شده از انسان‌های گذشته روی دامنه هم خبر از وجود یک گورستان بسیار قدیمی (از هزاره اول) را در این محل می‌دهند که خود دلیلی مستحکم از قدمت این روستا محسوب می‌شود. دانستن این نکته بسیار جالب است که برخی از این استخوان‌های باقی‌مانده به دلیل اینکه با فلز مجاورت دارند به رنگ سبز دیده می‌شوند. روستای ییلاقی سله بن گزینه‌ای فوق‌العاده زیبا و کم‌نظیر برای گذراندن تفریح یک‌روزه در اطراف شهر تهران است. در سفر به این روستا از به‌همراه‌داشتن وسایل پیک‌نیک و دوربین عکاسی غافل نشوید؛ زیرا یکی از محبوب‌ترین فعالیت‌هایی که گردشگران در روستای سله بن دارند اردوگاه کردن و عکاسی از مناظر زیبا و چشم‌نواز این منطقه است. پیاده‌روی و دوچرخه‌سواری هم فعالیت‌های دیگری است که می‌توانید به کمک آن‌ها در این روستا و اطراف آن لذت ببرید.
سد نمرود در روستای سله بن یکی از جذاب‌ترین مکان‌های این روستا
دریاچه سد نمرود که نام‌های دیگر آن دریاچه سله بن یا سد ارجمند است، یکی از دیدنی‌های بسیار مشهور در روستای سله بن است که فاصله آن تا روستا دو کیلومتر بر روی رودخانه حبله‌رود است و ارتفاع آن ۲,۰۲۰ متر از سطح دریا است؛ رودخانه‌ای که از رودهای گور سفید و نمرود، رودهای دلی‌چای، واشی یا ساواشی، هویر و قزقانچای سرچشمه می‌گیرد. دریاچه‌ای که این سد دارد هنوز کاملاً آبگیری نشده است. اما با چشم‌اندازی زیبا و خارق‌العاده‌ای که خلق کرده از ترکیب آب، درختان سرسبز، کوه‌های بلند و آسمان آبی بهره گرفته است و اغلب گردشگران را شگفت‌زده می‌کند و توجه‌ها را به سمت جذابیت خود می‌کشاند. دریاچه سد نمرود در قسمت جنوب روستا قرار گرفته است و برای رسیدن به آن باید به طور حدودی تا دو کیلومتر از ابتدای روستا رانندگی کنید.
در طبیعت سرسبزی که اطراف سد نمرود را فراگرفته است حیواناتی مانند قوچ و میش، کل و بز، آهو، گراز و پلنگ و انواع پرندگان و گونه‌های مختلف خزندگان زندگی می‌کنند و باعث زیبایی بیشتر این منطقه شده‌اند.
پوشش گیاهی متنوع
پوشش گیاهی متنوعی که طبیعت اطراف سد نمرود دارد فضایی مناسب برای زندگی انواع گونه‌های حیوانی را فراهم آورده است. در دل این طبیعت سرسبز حیواناتی مانند قوچ و میش، کل و بز، آهو، گراز و پلنگ و انواع پرندگان و گونه‌های مختلف خزندگان زندگی می‌کنند. از درختان و گونه‌های دیگری از گیاهان این منطقه می‌توان به ارس، بنه، بادام‌کوهی و زرشک و درمنه، انواع گون و گیاهان دارویی نام برد.
سد خاکی نمرود با هسته‌ای از جنس خاک رس، ۸۲ متر ارتفاع دارد و طول تاج آن ۶۸۰ متر اندازه‌گیری شده است. مطالعات و تحقیقات برای احداث این سد از سال ۱۳۴۰ آغاز شده است. در طرح اولیه‌ای که برای سد تعریف شده بود قرار بود ارتفاع آن ۱۲۰ متر باشد؛ اما به دلیل اینکه زمین و دیواره‌های سنگی کوه‌های اطراف با مشکلاتی مواجه بود، ارتفاع سد به ۸۲ متر کاهش پیدا کرد. احداث این سد که به‌صورت مخزنی بزرگ است در نهایت در سال ۱۳۸۴ آغاز شد و در حال حاضر به گفته تیمی که ساخت‌وساز سد بر دوش آن‌هاست، بیش از ۸۳ درصد از طرح آن کامل شده است.
در آخرین مصاحبه‌ای که با تنها مجری پروژه صورت گرفت، در تاریخ ۲۸ اردیبهشت ۱۳۹۸ درباره مراحل روند اجرای پروژه بیان شد که ظرفیت مخزن این سد ۱۳۷ میلیون مترمکعب (کمی بیشتر از سد لتیان) تخمین زده شده است. ۸۳ درصد عملیات ساخت پروژه اجرا شده است و برای تکمیل این پروژه ۳۵۰۰ میلیون ریال اعتبار موردنیاز است. سد نمرود هنوز هم به طور کامل آبگیری آن انجام نشده است؛ زیرا در صورت تکمیل آبگیری سد روستای سله بن به زیر آب خواهد رفت و کاملاً نابود خواهد شد.
سد نمرود باعث خرابی یا پیشرفت؟
دلیل اصلی که تأخیر در آبگیری کامل سد نمرود به وجود آمده، این است که تملک خانه‌ها و اراضی کشاورزی مردم روستای سله بن به‌صورت کامل انجام نشده است. مردم این روستا هم مانند بسیاری از روستاهایی که در ایران وجود دارد برای زندگی خود در این روستا و زمین‌های خود نیازی به سند نداشتند و با صلح کامل کنار هم زندگی می‌کردند؛ اما از زمانی که ساخت سد آغاز شد، آرامش از این روستا رفته است و حالا باید تملک هر زمین و خانه مردم روستا به‌صورت کامل و واضح مشخص شود. همین مسئله که تملک اراضی و خانه‌ها مشخص نشده است باعث شده است تا دولت به پرداخت خسارت و غرامت به روستاییان قادر نباشد و در نتیجه آبگیری سد دچار تأخیر شود.
جا به جایی اهالی روستا
بر اساس اطلاعیه‌ای که دولت داده است، قرار شده است که به اهالی ساکن در روستای سله بن در منطقه چزه‌کین اسکان داده شوند؛ البته مردم روستا به این جابه‌جایی علاقه‌ای نشان نداده‌اند و ترجیح آن‌ها این است که در زادگاه خود سکونت داشته باشند. تصمیم و ترجیح اهالی روستا این است که درصورتی‌که به جابه‌جایی مجبور شدند، بهتر است در منطقه موسیر به زندگی روستایی خود ادامه دهند. موسیر منطقه‌ای است که به روستای سله بن فعلی نزدیک‌تر است. نکته جالبی که در این روستا با آن برخورد می‌کنیم این است که به‌تازگی در روستای سله بن گازکشی انجام شده است و همین موضوع باعث شده است تا پروژه آبگیری سد نمرود و تخلیه روستا را در هاله‌ای از ابهام فرورود و تصمیم نهایی درمورد این روستا مشخص نباشد.
از زمین‌هایی که در حوزه سد نمرود آبگیری شده‌اند، برای کشت یونجه، گندم، لوبیاچیتی، سیب‌زمینی و باغ‌های سیب، آلبالو، زردآلو، هلو، گردو، گیلاس و گلابی استفاده شده است. آبگیری سد باعث بیکاری کشاورزان این منطقه شده است؛ و باعث شده است کشاورزان به‌ناچار به دامپروری یا مهاجرت به شهر روی بیاورند.
کاربرد سد نمرد
دلیل اصلی ساخت سد نمرود تأمین نیازهای کشاورزی دشت گرمسار، چزکین و آب شرب و صنعت گرمسار، ایوانکی و تأمین نیاز آبی صنعت فیروزکوه است. شاید در ذهن خود با این سؤال مواجه شده باشید که چرا در منطقه‌ای مانند سله بن که در مرز استان تهران و مازندران قرار گرفته شده است باید سدی برای استان سمنان احداث کرد؟ رودخانه حبله‌رود در نهایت مسیر به دشت گرمسار سرازیر می‌شود و حقابه مردم گرمسار از این رودخانه باعث احداث این سد بوده است.
- نشانی: استان تهران، شهرستان فیروزکوه، جاده لاسم فیروزکوه
بهترین زمانی که برای سفر به روستای سله بن مناسب است چه فصلی است؟
آب‌وهوای روستای بکر و سرسبز سله بن بسیار سرد و کوهستانی است. این روستای ییلاقی با داشتن تابستان‌هایی با آب‌وهوای خنک و دلپذیر و زمستان‌هایی سرد و برفی، یخ‌بندان و بارش‌های فراوان را تجربه می‌کند. بهترین زمانی که برای سفر به روستای سله بن شناخته شده است از نظر بسیاری از گردشگران و مسافران، اواسط فصل بهار تا اواخر فصل تابستان (۶ ماه اول سال) معرفی شده است.
سله بن در بهار
هوا در اوایل فصل بهار و اوایل ماه فروردین در روستای سله بن سرد است و با این شرایط به‌راحتی نمی‌توان در این روستا به گشت‌وگذار پرداخت؛ اما با عبور از این ماه و رسیدن به ماه بهشتی اردیبهشت و سپس خرداد و هوای دلپذیر آن، روستای سله بن با طبیعت سرسبز و چشم‌نواز و آب‌وهوای معتدلی که دارد، بسیار عالی و بی‌نقص پذیرای شما می‌شود؛ البته نباید این نکته را فراموش کنید که شب‌های بهاری در این روستا کمی سرمای خود را دارد و اگر قصد اقامت شبانه در روستای سله بن دارید حتماً باید لباس کافی و گرم به همراه خود داشته باشید تا بتوانید در مقابل سرمای هوا به‌خوبی از خود محافظت کنید.
سله بن در تابستان
شاید فصل تابستان بهترین زمان برای بازدید از روستای سله بن باشد؛ زمانی که هوا حتی در طول شب هم مطلوب و دلپذیر است و به شما این امکان را می‌دهد که میوه‌های خوشمزه و رسیده باغ‌های این منطقه را خریداری کنید و از تازگی و طعم خوب آن لذت ببرید. برخی از طبیعت‌گردان و گردشگران هم ترجیح می‌دهند تا در فصل زیبای پاییز که همه چیز رنگارنگ است و یا فصل زمستان که همه روستا سفیدپوش و برفی است به روستای بسیار زیبا و بکر سله بن سفر کنند. در صورت تمایل به سفر در این زمان از سال حتماً قبل از حرکت خود از شرایط آب‌وهوایی اطلاعات کافی را کسب کنید و وسایل موردنیازی که برای سفر به آن احتیاج پیدا می‌کنید؛ مانند لباس گرم، تجهیزات گرمایشی، زنجیرچرخ و بسیاری دیگر از لوازمی که به آن نیاز دارید را به همراه داشته باشید.