خطیر کوه، به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی، چشم‌اندازهای کوهستانی شگفت‌انگیز و آب‌وهوای معتدل، در تمام فصول سال جاذب گردشگران داخلی و خارجی است. علاوه بر این، منطقه خطیر کوه به خاطر مسیرهای کوه‌پیمایی متنوع و چشمه‌های طبیعی، همواره یکی از مقاصد محبوب برای ماجراجویان و طبیعت دوستان بوده است.
در ادامه با الی گشت همراه باشید تا با این بهشت طبیعی که تلاقی کویر و جنگل است آشنا شوید.
معرفی روستای خطیر کوه
خطیر کوه از نظر موقعیت جغرافیایی در طول تاریخ اهمیت زیادی داشته است. شواهد تاریخی نشان می‌دهد که قدمت این منطقه به دوره ساسانیان و حکمرانی آل قارون در سوادکوه مربوط می‌شود و به عنوان پایتخت ییلاقی اشکانیان و ساسانیان شناخته می‌شد.
بناهای تاریخی و باستانی متعددی در خطیر کوه وجود دارد که از جمله آنها می‌توان به غار اسپهبد خورشید، قلعه کنگلو، برج قله قدمگاه و قبرستان زرتشتیان شهسوار اشاره کرد.
همچنین قلعه پاقلعه که قدمت آن به دوران اشکانیان می‌رسد، به دستور محمود دوانقی برای حفاظت از کاروان‌ها در این منطقه ساخته شده است. معماری این قلعه استادانه است و با توجه به طراحی‌اش، نزدیک شدن به ورودی آن بدون دیده شدن غیرممکن است.
یافته‌های تاریخی درون قلعه، شامل ابزارهای جنگی و استخوان‌های سربازان، ارزش تاریخی آن را نشان می‌دهد. علاوه بر این، شرایط اقلیمی خطیر کوه به عنوان اقلیم خزری شناخته می‌شود و با آب و هوای معتدل کوهستانی، بارندگی‌های کم و جنگل‌های سرسبز است.
جاذبه های گردشگری خطیر کوه
جاذبه‌های گردشگری بسیاری در این منطقه وجود دارد که بازدید از آنها در سفر به خطیر کوه خالی از لطف نیست. از جمله اماکن گردشگری اطراف می‌توان به مقبره سید نظام‌الدین و ساختمان قدیمی سقانفار که بیش از ۳۰۰ سال در حسینیه کمرود قرار دارد، برج قدمگاه، قبرستان زرتشتیان شهسوار، کاروان‌سرای شاه عباسی رودبار و قلعه پاقلعه اشاره کرد.
این منطقه دارای جاذبه‌های تفریحی طبیعی از جمله آبشار کمرود، یخچال‌های طبیعی، چشمه‌های چمن، باغک و استین‌سر است. همچنین تپه کتلیم با چشم‌انداز وسیع از تنگه خطیر کوه تا چاشم و قله قدمگاه با ارتفاع ۳۶۵۱ متر که به علم‌کوه سمنان مشهور است، از دیگر جذابیت‌های این منطقه برای کوهنوردان محسوب می‌شود.
فرهنگ و آداب و رسوم روستای خطیر کوه
اهالی خطیر کوه به دلیل روحیه همبستگی و مشارکت قوی در جامعه، به کمک و یاری یکدیگر شهرت دارند. مراسم‌هایی مثل عروسی‌ها که با شادی و آوازخوانی‌های محلی تا هفت شب ادامه داشته، نمادی از این نوع‌دوستی و همکاری بوده است. در این مراسم، بستگان داماد و عروس با اهدای هدایا و کمک به تأمین هزینه‌ها مشارکت می‌کردند.
همچنین، در ساخت خانه‌ها یا کشاورزی هم اهالی بدون درخواست به کمک یکدیگر می‌رفتند. این همکاری‌ها نه تنها در تأمین نیازهای مادی، بلکه در حل مشکلات و برگزاری جشن‌ها و مراسم مختلف نقش زیادی داشته و هنوز هم این سنت‌ها در خطیر کوه حفظ شده است.
صنایع دستی و سوغات خطیر کوه
مردم خطیر کوه دارای انواع صنایع دستی هستند که در سفر به این منطقه می‌توانید به عنوان سوغات خریداری کنید.
در زمستان، زنان خطیر کوه پشم‌های چیده شده گوسفندان را می‌شستند و خشک می‌کردند و با استفاده از یک تیغه فلزی به نام “شونه سر”، پشم‌ها را تمیز و باز می‌کردند و با ابزاری به نام “چل” آنها را به نخ تبدیل می‌کردند.
در بیشتر خانه‌ها کارگاه‌های پارچه‌بافی وجود داشت که زنان با آن پارچه‌های پشمی برای دوخت لباس‌هایی مثل چوقا و پشلوار، جاجیم، پاتوبه، شره و کوله‌پشتی می‌بافتند. علاوه بر این، بافتنی‌هایی مثل جوراب، دستکش، کلاه و زیرانداز هم با پشم تهیه می‌شد.
همچنین مردان روستا با استفاده از دوک و نخ‌های پشمی به ساخت طناب، دسته بلار و کوله‌پشتی مشغول بودند.
پوشش گیاهی و جانوری خطیر کوه
پوشش گیاهی و جانوری خطیر کوه تنوع زیستی زیادی دارد و این منطقه را به یکی از مقاصد محبوب طبیعت‌گردان و علاقه‌مندان به محیط زیست تبدیل کرده است.
در بخش جانوری، حیواناتی مثل بز، کل و میش کوهی، پلنگ، خرس، گراز، شغال و خرگوش زندگی می‌کنند. همچنین پرندگانی همچون کبک، کبوتر، کلاغ، دارکوب و عقاب در این منطقه مشاهده می‌شوند.
پوشش گیاهی خطیر کوه هم بسیار غنی است و شامل گیاهان دارویی نظیر گل گاوزبان، پونه، گزنه، چای کوهی، باریجه، آویشن و زرشک کوهی می‌شود. دیگر گیاهان مثل قارچ، ازگیل، ولیک، تلکا و بارهنگ در این منطقه رشد می‌کنند که ارزش دارویی و غذایی بالایی دارند.
آب و هوای خطیر کوه
منطقه خطیر کوه آب و هوایی معدل و کوهستانی دارد و بیشتر بارندگی خود را در فصل‌های زمستان و بهار تجربه می‌کند که معمولاً به شکل برف است. ذوب تدریجی این برف‌ها در بهار و تابستان، منابع آبی رودخانه‌ها را تأمین می‌کند و در نهایت به دریای مازندران می‌ریزد.
بارش‌های پاییزی و بهاری به صورت رگباری و کوتاه‌مدت است که به دلیل پوشش گیاهی کم و شیب تند در برخی مناطق، این بارش‌ها گاهی منجر به سیلاب‌های خروشان می‌شوند.
همچنین، در بهار و تابستان با آب شدن تدریجی برف کوه‌ها، رودخانه‌ها پرآب شده و همین باعث جذابیت بیشتر این منطقه در فصل بهار و تابستان می‌شود.
مسیر دسترسی به خطیر کوه
منطقه خطیر کوه در بخش مرکزی رشته کوه البرز واقع شده که از شمال به شهرستان سوادکوه (پل سفید) با فاصله ۲۲ کیلومتر، از جنوب به شهرستان سمنان (شهمیرزاد) با فاصله ۴۵ کیلومتر، از شرق به شهر فریم با فاصله ۴۰ کیلومتر و از غرب به شهرستان فیروزکوه با فاصله تقریبی ۱۵ کیلومتر منتهی می‌شود.
روستای خطیر کوه در حال حاضر بخشی از استان سمنان است که در ۶۰ کیلومتری مهدیشهر واقع شده شده است و می‌توانید از مسیر سمنان- مهدیشهر به این منطقه دسترسی داشته باشید.
حرف آخر
خطیر کوه با زیبایی‌های طبیعی و مناظر جذاب، به عنوان یکی از جاذبه‌های طبیعی ایران شناخته می‌شود. این کوه نه تنها برای کوهنوردان و طبیعت‌گردان بلکه برای تمامی افرادی که به دنبال آرامش و لذت بردن از طبیعت بکر هستند، یک مقصد فوق‌العاده است.
این کوه با تنوع زیستی، هوای پاک و چشمه‌های زلال، فرصت مناسبی برای تجربه یک ماجراجویی به‌یادماندنی و لذت بردن از شکوه طبیعت در دل البرز فراهم می‌کند. حفظ این منطقه ارزشمند برای نسل‌های آینده از اهمیت بالایی برخوردار است و گردشگران با رعایت اصول محیط‌زیستی می‌توانند به حفظ این میراث طبیعی کمک کنند.
سؤالات متداول
خطیر کوه کجا واقع شده است؟
خطیر کوه در بخش مرکزی رشته‌کوه البرز قرار دارد و از شمال به شهرستان سوادکوه (پل سفید)، از جنوب به شهرستان سمنان (شهمیرزاد)، از شرق به شهر فریم و از غرب به شهرستان فیروزکوه در استان تهران محدود می‌شود.
چرا خطیر کوه از نظر تاریخی اهمیت دارد؟
این منطقه به عنوان پایتخت ییلاقی اشکانیان و ساسانیان شناخته می‌شد و دارای بناهای تاریخی و باستانی زیادی از جمله غار اسپهبد خورشید و قلعه پاقلعه است. این منطقه در طول تاریخ به دلیل موقعیت جغرافیایی خاص و حفاظت از جاده‌ها اهمیت ویژه‌ای داشته است.
آب و هوای منطقه خطیر کوه چگونه است؟
آب و هوای خطیر کوه معتدل و کوهستانی است و در دسته‌بندی اقلیم خزری قرار می‌گیرد. این منطقه دارای دمای معتدل با نوسانات کم شبانه‌روزی و بارندگی‌های کمی در بیشتر فصل‌های زمستان و بهار است.
مطالب مرتبط : مخمل کوه | گذرگاهی از رؤیا به واقعیت همه چیز درباره کوه صفه اصفهان شیطان کوه، جاذبه ای رمزآلود در لاهیجان