امسال فصلی مهم از تاریخ صنعت هواپیمایی و سفر هوایی بسته خواهد شد. هواپیمای غول پیکر بوئینگ ۷۴۷ که ظرفیت جابجایی صدها مسافر را دارد پس از سال ها فعالیت و جابجایی میلیون ها مسافر قرار است امسال بازنشسته شود و از ناوگان هوایی بازنشسته شود. این هواپیما که به جامبوجت معروف است در طول نزدیک به پنج دهه فعالیت از ناوگان هوایی ایالات متحده کنار گذاشته می شود. با الی گشت همراه باشید تا در مورد این خبر بیشتر بدانیم.
مطالب مرتبط: خانواده شگفت انگیز بوئینگ ۷۴۷ مروری بر تاریخچه ی صنعت هوانوردی; بوئینگ
بوئینگ ۷۴۷ نامی آشنا در صنعت هواپیمایی است. لازم نیست حتما در این صنعت فعالیت داشته باشید تا این نوع هواپیما را بشناسید. همه، حتی کسانی که تا به حال با هواپیما هم سفر نکرده اند هم به احتمال زیاد نام این هواپیمای غول پیکر و دوست داشتنی را شنیده اند. این هواپیمای دو طبقه با ظاهر منحنی و زیبایی که دارد علاوه بر زیبایی ظاهر، امنیت بسیار بالایی نیز دارد و یکی از رکورددارترین هواپیماهای جهان از جنبه های مختلف است. این هواپیما که به ملکه آسمان ها شهرت پیدا کرده از سال ۱۹۷۰ میلادی وارد ناوگان هواپیمایی شد و به دلیل عملکرد بسیار بالا و امنیت مناسبی که داشت بیش از پنج دهه است که به جابجایی مسافران به گوشه کنار جهان پرداخته است. شرکت های هواپیمایی دلتا ایرلاینز (Delta Air Lines) و یونایتد ایرلاینز (United Airlines) قرار است امسال ملکه آسمان ها را از سیستم ناوگان هوایی خود کنار بگذارند و هواپیماهای جدیدتر را جایگزین بوئینگ ۷۴۷ کنند. هواپیماهای جدید و مدرنی که هم سوخت کمتری مصرف می کنند و هم استفاده از آن ها هزینه کمتری دارد و مقرون به صرفه تر است. هواپیماهای بوئینگ ۷۴۷ اغلب برای حمل بار استفاده می شود و اصولا در طراحی این نوع هواپیما این موضوع هم لحاظ شده است. برخی مدل های بوئینگ ۷۴۷ دارای دماغه لولا دار هستند که باز می شوند و امکان بارگیری بار و کالاها را راحت تر می کنند.
در سال های اخیر شرکت های هواپیمایی مختلف به تدریج استفاده از بوئینگ ۷۴۷ را کنار گذاشته بودند و خط هواپیمایی دلتا ایرلاینز (Delta Air Lines) این هفته خبر بازنشستگی بوئینگ ۷۴۷ را اعلام کرد. این شرکت هواپیمایی قرار است هواپیماهای ایرباس A350 را جایگزین ملکه آسمان ها کند. هواپیمایی بریتیش ایرویز (British Airways) نیز اعلام کرده که تا پایان سال ۲۰۲۴ هواپیمای بوئینگ را از ناوگان هوایی خود کنار خواهد گذاشت. نخستین هواپیمای بوئینگ ۷۴۷ در سال ۱۹۷۰ از فرودگاه سن فرانسیسکو به هوا برخاست و در هونولولو، مرکز ایالت هاوایی به زمین نشست. هفته پیش آخرین پرواز این هواپیمای مسافربری انجام شد و در اقدامی نمادین تمام مهمانداران و کارکنان لباس فرم دهه ۱۹۷۰ را بر تن داشتند. البته برخلاف دهه ۱۹۷۰، سیگار کشیدن در هواپیما مجاز نبود. در ادامه، تاریخچه هواپیمای بوئینگ ۷۴۷ در طول پنج دهه فعالیت و تاثیر شگرفی که بر جهان و صنعت هواپیمایی داشته را با هم مرور می کنیم:
جو ساتر (Joe Sutter) که سال گذشته فوت کرد، سرپرستی و هدایت تیم طراحی بوئینگ ۷۴۷ را در اواسط دهه ۱۹۶۰ بر عهده داشت. او ۵۰۰۰۰ کارمند را به کار گرفت تا این جامبوجت را به وجود بیاورد. به گفته شرکت بوئینگ، از طرح ایده تا رونمایی تنها ۲۹ ماه طول کشید و باعث شد تیم طراح بوئینگ به شگفت انگیزها مشهور شوند. در تصویر می توانید بوئینگ ۷۴۷ را در سال ۱۹۶۸ ببینید. اولین پرواز جامبوجت در ماه فوریه ۱۹۶۹ انجام شد و در سال ۱۹۷۰ هواپیمای باری بوئینگ ۷۴۷ وارد ناوگان هواپیماهای تجاری شد. این هواپیما بیش از ۲۳۱ فوت (۷۰ متر) طول داشت و دم هواپیما بلندتر از یک ساختمان شش طبقه بود.
زمانی که این هواپیما متولد شد پرواز هوایی همچنان سفری فوق لوکس و گران قیمت محسوب می شد (هرچند امروزه نیز چندان ارزان نیست!). بوئینگ ۷۴۷ با پذیرایی و خدمات لوکس و مدرنی که داشت تصور همگان را از پرواز هوایی و نحوه خدمات رسانی دگرگون کرد. در آن زمان سالن های نشیمن و پذیرایی نیز در این نوع هواپیما وجود داشت! فرانک سیناترا، خواننده مشهور آمریکایی یک بار در طول پرواز از لس آنجلس تا نیویورک در سالن استراحت هواپیمای بوئینگ به اجرای زنده پرداخت. هواپیماهای بوئینگ در آن دوره گنجایش ۵۰۰ مسافر را داشتند. بعدها، خطوط هواپیمایی سالن ها و قسمت های اضافه را حذف کردند و با تغییر فضای داخل کابین هواپیما، تلاش کردند تعداد مسافر بیشتری را در جامبوجت جای بدهند. این کار باعث شد از رفاه و تحمل سفر هوایی کاسته شود اما به هر حال منجر به ارزان تر شدن این نوع سفر نیز شد.
اداره کل ملی هوانوردی و فضا یا همان ناسا از سال ۱۹۷۴ از بوئینگ ۷۴۷ استفاده کرد تا ناپایداری ها و تلاطمات جریان هوا را مورد آزمایش قرار دهد.
هواپیمای باری بوئینگ ۷۴۷ با دماغه لولا دارش امکان بارگیری آسان و دسترسی سریع به داخل بخش بار را فراهم می کند و از این جهت تحولی عظیم در صنعت هوایی ایجاد کرد.
هرچند شرکت های هواپیمایی قصد دارند این هواپیمای دوطبقه و غول پیکر را از ناوگان مسافربری خود کنار بگذارند، اما این هواپیما در بخش باربری و حمل بار همچنان به حیات ادامه خواهد داد. مثلا شرکت یونایتد پارسل سرویس (UPS) که به انتقال محموله های پستی و خدمات ترابری می پردازد، سال گذشته ۱۴ هواپیمای باربری بوئینگ ۷۴۷ را سفارش داد و با گسترش تجارت الکترونیک و حمل و نقل هوایی آینده درخشانی در انتظار هواپیمای باری بوئینگ ۷۴۷ خواهد بود. هرچند هواپیمای مسافربری بوئینگ ۷۴۷ از ناوگان مسافربری کنار خواهد رفت اما یاد و خاطره این هواپیمای دوست داشتنی همچنان در ذهن ها باقی خواهد ماند.
منبع: cnbc.com