جاذبه های همدان را نمی‌توان در یک مطلب کوتاه خلاصه کرد و اگر بخواهیم مفصلاً به آن بپردازیم، باید کتابی قطور از دیدنی‌های این شهر تاریخی به نگارش در بیاید. همدان در غرب ایران، پایتخت تمدن و تاریخ کشور ماست و فرهنگی بسیار غنی و جذاب دارد که مختص این شهر و مردمان بی‌نظیرش است. این شهر به دلیل شرایط اقلیمی خاص و موقعیت جغرافیایی متفاوتی که دارد محل سکونت و زندگی اقوام مختلف ایرانی بوده. در ستایش قدمت همدان می‌توان این‌گونه گفت که حفاری‌هایی که در تپه گیان نهاوند انجام شده حداقل همگی متعلق به ۶۰۰۰ سال پیش هستند. این مطلب را به ۱۵ جاذبه برجسته از همدان اختصاص داده‌ایم تا مابقی این دیدنی‌ها را در جستجویی ماجراجویانه، خودتان کشف کنید.
جاذبه های همدان شاید در یک سفر سه الی چهار روزه قابل دیدن نباشد. شما در زمان سفر به این شهر زیبا بهتر است که حداقل یک هفته در همدان بمانید تا بتوانید تمام دیدنی‌های آن را از نزدیک با چشمان خود دیده و با دستان خود لمس کنید. قدم‌زدن در بخشی از تاریخ ایران، بدون شک می‌تواند پر جاذبه، خاطره‌انگیز و متفاوت باشد. به عبارتی قسمت‌هایی از این شهر که در میان بناهای تاریخی و زیبایی‌های برجای‌مانده از گذشته آن قابل مشاهده است، قادر خواهد بود تا شما را به‌راحتی به سمت گذشته‌ای سوق بدهد که فقط آن را در کتاب‌های تاریخ و داستان‌های اسطوره‌ای و اساطیری خوانده‌ایم. این شما و این ۱۵ جاذبه از هگمتانه یا شهر همدان!
آدرس: استان همدان، ۷۵ کیلومتری از شمال غرب شهر همدان، شهرستان کبودر آهنگ، بخش گل تپه، در جوار روستای علیصدر.
اولین جاذبه از دیدنی‌های بی‌نظیر همدان، غار علیصدر نام دارد که در ۷۵ کیلومتری شمال غرب این شهر واقع شده است. این غار از عجیب‌ترین و بی‌نظیرترین دیدنی‌های شهر همدان است که دقیقاً در قسمت شمالی دامنه رشته کوه‌های زاگرس قرار گرفته و در عمق ارتفاعات زیبای “ساری قیه” خودنمایی می‌کند. ضمن اینکه در فاصله بسیار اندکی تا روستای علیصدر از توابع کبودرآهنگ همدان واقع شده است. فاصله این غار تا تهران ۴ ساعت یا ۳۳۵ کیلومتر است. همچنین غار علیصدر تا همدان هم ۷۵ کیلومتر فاصله دارد و شما بعد از یک ساعت و ۳۰ دقیقه رانندگی تا همدان خود را به این غار خواهید رساند.
جالب است بدانید که این غار تنها غار بزرگ و تالابی کشور ما ایران محسوب می‌شود که از محدود غارهای موجود آبی و قابل قایقرانی در تمام جهان است. ضمن اینکه طولانی‌ترین مسیر قایقرانی را به خود اختصاص داده و به عنوان بزرگ‌ترین غار آبی جهان هم شناخته می شود. غار علیصدر دقیقاً در هفدهم دی‌ماه ۱۳۸۷ تحت عنوان بیست و سومین اثر بزرگ طبیعی در فهرست میراث طبیعی ایران هم به ثبت رسید.
این غار در اصل قدمتی متعلق به دوره دوم زمین‌شناسی داشته و متعلق به دوره ژوراسیک تخمین زده شده است. غار علیصدر را به دلیل وجود فراوان گذرگاه‌های آبی و دریاچه‌ای وسیع و قابل قایقرانی، یکی از خیره‌کننده‌ترین جاذبه های ایران در همدان است. ناگفته نماند که نمونه این غار زیبا را می‌توانید در تعداد محدود، در فرانسه و استرالیا هم مشاهده کنید.
آدرس: استان همدان، شهر همدان، میدان عباس‌آباد، خیابان گنجنامه، ضلع شرقی میدان.
از دیگر جاذبه های همدان می‌توان به دهکده تفریحی و توریستی گنجنامه همدان اشاره کرد که همسایه دیواربه‌دیوار آبشار گنجنامه و کتیبه‌های کهن منطقه است. این دهکده یکی از نقاط باستانی محسوب می شود که امکانات متعدد تفریحی هم دارد. سالانه گردشگران داخلی و خارجی زیادی باهدف تفریح و دیداری از نزدیک با تاریخ همدان و ایران، عازم این دهکده می‌شوند.
بد نیست بدانید که این دهکده در سال ۱۳۷۹ دقیقاً در قسمت شمالی دامنه کوه‌های الوند مورد بهره‌برداری قرار گرفت و یکی از قوی‌ترین و پرجاذبه‌ترین نقاط و قطب‌های گردشگری در خاورمیانه و ایران به حساب می‌آید. این دهکده عضوی از سازمان جهانی گردشگری (UNWTO) هم محسوب می‌شود. لازم به ذکر است که سال ۱۳۹۱ این پروژه به عنوان برترین پروژه کارآفرینی مورد تقدیر و تشکر مسئولان و مقامات قرار گرفت.
آدرس: استان همدان، شهر همدان، مرکز شهر همدان، میدان ابوعلی سینا.
آرامگاه زیبا و باشکوه ابوعلی سینا از دیگر جاذبه های همدان است که متعلق به طبیب و فیلسوف معروف و بلندمرتبه ایرانی بوده که در قرن چهارم هجری قمری زندگی کرده است. این آرامگاه یکی از نمادهای شهر همدان محسوب می‌شود و تنها یک مقبره نیست. به عبارتی علاوه بر محل دفن شیخ‌الرئیس بوعلی سینا، مقابر دیگری متعلق به ابوسعید دخدوک که از دوستان ابن‌سینا بوده و همین‌طور ابوالقاسم عارف قزوینی که از شاعران با ارزش و ملی ایران هم محسوب می‌شود را می‌توانید در این آرامگاه مشاهده کنید.
ناگفته نماند که برای آشنایی با علم طب و همین‌طور ابوعلی سینا، در این مقبره یک موزه هم قرار داده شده. در اطراف محیط آرامگاه ابوعلی سینا شما فضای سبز و سایت سازی زیبایی را هم مشاهده می‌کنید که جاذبه این مقبره را صدچندان کرده است. ناگفته نماند که در سال ۱۳۷۶ مقبره ابوعلی سینا جزء آثار ملی ایران ثبت شد که سالانه گردشگران داخلی و خارجی بسیار زیادی خود را برای دیدن آن به همدان می‌رسانند.
آدرس: استان همدان، شهر همدان، انتهای خیابان اکباتان، میدان اکباتان، پایگاه ملی تاریخی میراث‌فرهنگی و گردشگری هگمتانه.
از دیگر جاذبه‌ها و آثار تاریخی ارزشمند در همدان می توان به هگمتانه اشاره کرد که قدمتی برابر با ۳۰۰۰ سال داشته و مجموعه‌ای باشکوه و عظیم محسوب می‌شود. این مجموعه از قدیمی‌ترین شهرهای کشور ما ایران است که در تاریخ بیست و چهارم شهریورماه سال ۱۳۱۰ آن را با شماره ۲۸ در لیست آثار ملی ایران قرار دادند. همچنین قدمت آن بر اساس روایت‌های مختلف به دوران هرودت مورخ یونانی و همین‌طور به زمان سلطنت مادها اشاره دارد.
در این دوران، حکومت مادها شهر هگمتانه را به عنوان اولین پایتخت کشور ایران و مرکز حکومتی خود انتخاب کرده بود که بعدها تبدیل به پایتخت تابستانی حکومت هخامنشیان، اشکانیان و ساسانیان شد. در این شهر آثار تاریخی سیمین و زرین فراوانی که همگی متعلق به هخامنشیان هستند، مانند الواحی زرین که همگی متعلق به “آریا رمنه” و “ارشام داریوش” بوده یافت شده است. همچنین در کنار آن‌ها جام‌های سیمین و زرین دیگری مانند “ریتون طلایی” که از آثار مشهور و برجسته به‌دست‌آمده از این منطقه باستانی است هم پیدا شده. ضمن اینکه در کنار این موارد جاذبه های دیگری هم مثل موزه هگمتانه و همین‌طور مجموعه تاریخی کلیساها هم وجود دارد که در این منطقه از جمله بی‌نظیرترین و متفاوت‌ترین جاذبه های گردشگری همدان محسوب می‌شود.
آدرس: استان همدان، شهر همدان، چهارباغ علویان، نزدیک به امامزاده عبدالله.
گنبد علویان را یکی از زیباترین آثار تاریخی برجای‌مانده در همدان می‌دانند که معماری ظریف و پیچیده آن در کنار گنبدهای باشکوه و گچ‌بری‌ها، از شاخصه‌های بی‌نظیر این بنا محسوب می‌شود. این جاذبه دیدنی همدان که در چهارباغ علویان و در فاصله اندکی از میدان امامزاده عبدالله قرار گرفته از قسمت شمالی به امامزاده عبدالله دسترسی دارد و از قسمت جنوبی هم با خیابان باباطاهر همسایه است. ضمن اینکه از سمت شرق هم دسترسی آن از سمت خیابان اکباتان انجام می‌شود.
این گنبد یکی از آثار بی‌نظیر معماری دوران اسلامی است که نمونه‌ای منحصر به فرد از تاریخ شهر همدان را نشان می‌دهد. گنبد علویان جاذبه‌ای متفاوت در شهر است که تا چندی پیش در محدوده یک دبستان کوچک و در بافت قدیمی قرار داشت. بر همین اساس فرصت زیادی برای شناسایی آن نبود. اما بعد از اینکه بافت پیرامون آن آزاد شد، محدوده آن در موقعیت بهتری قرار گرفت و بیشتر قابل‌شناسایی بود. این شاهکار معماری و هنر گچ‌بری را در تاریخ ۱۵ دی ماه ۱۳۱۰ با شماره ۹۴ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رساندند.
آدرس: استان همدان، ۲۰ کیلومتری جنوب شرق شهر همدان، بعد از سد عظیم اکباتان.
در میان جاذبه های همدان، روستای ورکانه به‌قدری متفاوت است که نمی‌توان از آن چشم‌پوشی کرد. این روستا دقیقاً از غرب با روستای سیمین از شمال شرق با روستای سر دره، از سمت شرق با کوه قره داغ، از سمت جنوب شرق و جنوب با دره قشلاق و دره بارانی و از سمت جنوب غرب با کوه سرخ بلاغ محدود شده است. ضمن اینکه این روستا تا شهر همدان تنها ۲۰ کیلومتر فاصله دارد.
روستای ورکانه همدان که دقیقاً در دامنه جنوبی سلسله جبال زاگرس مرکزی قرار دارد به دلیل اقلیم متنوع کوهستانی و برخوردار بودن از طبیعت بکر و زیبایش، بسیار پرطرف‌دار و دوست‌داشتنی است. ضمن اینکه یکی از شش روستای زیبا و متنوع گردشگری همدان است که نام آن را در فهرست آثار ملی ثبت کرده‌اند و یک منطقه ویژه گردشگری محسوب می‌شود. معماری خانه های این روستا با دیگر نقاط همدان متفاوت است و خانه های روستا تماما از سنگ های لاشه ای ساخته شده اند و مردم ساکن در این روستا به زبان‌های فارسی، ترکی و کردی سخن می‌گویند و با موسیقی متنوع محلی خود ترانه‌هایی متفاوت از بیات ترک و باباطاهر عریان را با نوایی دلنشین خلق می‌کنند.
ناگفته نماند که از غذاهای جذاب و لذیذ این روستا می توان به آش اوماج، آبگوشت‌ها، آش جو و ترخینه، آش پلته و انواع کباب اشاره کرد. ناگفته نماند که پیشینه این روستا به بیش از ۴۰۰ سال می‌رسد که به‌راحتی می‌توان آثار متفاوت و متنوع برجای‌مانده از حکومت صفویان را در آن مشاهده کرد. البته در گذشته نظام تصمیم‌گیری بر پایه قدرت و سیستم ارباب‌ورعیتی بود. در حال حاضر هم ریش‌سفیدان در این روستا جایگاه خاصی دارند و نقش تعیین‌کننده آن‌ها در تصمیم‌گیری‌ها غیرقابل‌انکار است.
آدرس: استان همدان، شهر همدان، بخش مرکزی شهر.
این آرامگاه یکی از دیدنی‌ها و جاذبه های دیگر همدان است که دقیقاً در مرکز شهر واقع شده و از زیارتگاه‌های مهم یهودیان در ایران و همین‌طور جهان محسوب می‌شود. آرامگاه استر و مردخای یکی از بااهمیت‌ترین مقابر زیارتگاهی است و البته معماری آن باتوجه‌به سبک معماری اجرا شده در بناهای مختلف اسلامی در نظر گرفته شده است. اسلوب اجرا شده در معماری بناهای اسلامی در این بنا به‌راحتی قابل مشاهده است. ناگفته نماند که این آرامگاه بیش از هشت قرن قدمت دارد و این‌گونه احتمال می‌رود که آن را بر روی عمارتی اجرا کرده باشند که قدمت آن تقریباً به قرن سوم هجری برمی‌گردد.
آدرس: استان همدان، شهر همدان، مابین چهارباغ شهید مدنی و خیابان طالقانی، کنار دبیرستان بوعلی سینا.
این برج که از دیگر آثار تاریخی همدان محسوب می‌شود برجی قدیمی لیست که قدمت آن متعلق به قرن‌های هفتم و هشتم هجری است. بد نیست بدانید که برج قربان محل دقیق دفن حسن بن عطار حافظ ابوالعلاء همدانی و همین‌طور امرای متعدد حکومت سلجوقیان است. ناگفته نماند که این برج تاریخی در بیست و هشتم خردادماه سال ۱۳۵۴ شمسی، در لیست فهرست آثار تاریخی و همین‌طور ملی ایران گنجانده شد.
آدرس: استان همدان، شهر همدان، غرب خیابان اکباتان، راسته بازار های تاریخی همدان.
مسجد جامع همدان هم یکی دیگر دیدنی های این شهر محسوب می‌شود و در فاصله‌ای نزدیک از مرکز شهر و غرب خیابان اکباتان واقع شده. همچنین فاصله اندکی تا بازارهای تاریخی و قدیمی این شهر دارد. مسجد جامع شهر از بناهای برجای‌مانده از دوران قاجاریه است. به عبارتی این‌گونه می توان گفت که این بنا را دقیقاً هم‌زمان با حکومت فتحعلی‌شاه قاجار ساخته‌اند.
بد نیست بدانید که این مسجد جامع ۳ ورودی مختلف دارد که ورودی نوساز در سمت خیابان اکباتان قرار گرفته. ورودی قدیمی دالانی طاق‌دار دارد که در ضلع شرقی صحن مسجد است و ورودی قدیمی دوم هم با یک دالان هشتی مقرنس‌کاری شده در ضلع غربی این مسجد قرار گرفته. ناگفته نماند که هر ۳ ورودی این مسجد، زیبایی چشمگیر و بی نظیری دارند که توصیه می کنیم در زمان بازدید از این مسجد هر سه ورودی را از نظر بگذرانید.
آدرس: استان همدان، شهر همدان، انتهای خیابان ۱۲ متری سنگ شیر، در میانه میدان مربعی شکل.
بنای شیر سنگی همدان هم که در یکی از میادین این شهر قرار گرفته. مجسمه‌ای است که باگذشت سالیان طولانی و دراز، شباهت کمتری به شیر داشته و شبیه به یک سنگواره است. روایت شده که در زمان حکومت اسکندر مقدونی باهدف برپایی یک نماد یادبود برای سردار محبوب اسکندر با نام هفایستیون، این شیر سنگی به دستور مستقیم وی ساخته شد. البته در طول سال‌ها این مجسمه و شیر سنگی به‌شدت مورد بی‌مهری و کم‌لطفی قرار گرفت و ظاهر و شکوه اولیه خود را به‌راحتی از دست داد.
به عبارتی در ابتدا دو شیر سنگی شناخته شده بود و در دو طرف دروازه شهر مستقر بودند که یکی از آن‌ها کاملاً تخریب شد و دیگری با یک پنجه شکسته شده دست، همچنان موجود است. تا مدت‌ها هم این مجسمه را بر روی زمین گذاشته بودند و مردم آسیب‌های زیادی به آن وارد می‌کردند. تا اینکه در سال ۱۳۲۸ مهندس معماری شهیر، هوشنگ سیحون این شیر سنگی را در مکان فعلی خود قراردادن. ناگفته نماند که بازدید از این شیر سنگی کاملاً رایگان است.
آدرس: استان همدان، شهر همدان، شرق تپه هگمتانه، محله قدیم ارامنه.
از دیگر جاذبه های همدان می توان به کلیسای گریگوری استپان اشاره کرد که آن را با نام گریگوری استفان هم می‌شناسند. این کلیسا در سال ۱۸۷۶ میلادی به دست عده‌ای از ارامنه ساکن اصفهان و همین‌طور تجار و مهاجران ارمنی روسیه که در شهر همدان سکونت می‌کردند، بنا شد. در فضای داخلی کلیسا شما ۴ ستون گرد و مدور را می‌بینید که با استفاده از قوس‌های جناقی کاملاً به یکدیگر متصل هستند.
این کلیسای تاریخی و زیبا در سال ۱۹۳۲ میلادی یا ۱۳۱۱ خورشیدی به طور کامل مورد مرمت و بازسازی قرار گرفت. در اطراف محراب این کلیسا آثاری زیبا و طراحی شده از گچ را مشاهده می‌کنید که البته در حال حاضر این آثار کاملاً لایه‌برداری شده‌اند. نمای داخلی بنا هم کاملاً آجری است. در قسمت بیرونی از خشت استفاده شده و شما طاق‌نماهایی را با قوس‌های متعدد هلالی که برای تزیین استفاده شده‌اند، در این بخش مشاهده می‌کنید. همچنین برج ناقوس کلیسا کاملاً مدور است و با اقتباس از سبک گنبدهای رک آن را ساخته‌اند.
مطالب مرتبط:
آرامگاه ابوعلی سینا در همدان، مشهورترین پزشک ایرانی در جهان
آدرس: استان همدان، شهر همدان، خیابان شهدا، میدان امام خمینی.
بازار زیبا و تاریخی همدان هم وسعتی برابر با ۳۰ هکتار دارد و از قدیمی‌ترین، تاریخی‌ترین و بزرگ‌ترین بازارهای کشور ما به حساب می‌آید. در سال ۱۳۷۷ هجری شمسی این بازار را در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رساندند. البته ناگفته نماند که بیشتر بناهای موجود در این بازار همگی متعلق به دوره قاجار هستند و شما در این بازار به‌راحتی می‌توانید با قدم‌زدن در میان راسته‌ها و حجره‌ها و سراها، سوغاتی‌ها و محصولات متنوعی مانند ظروف مسی، فرش، ادویه و خشکبار را تهیه کنید.
این بازار در محدوده خیابان‌های اکباتان، باباطاهر و شهدا قرار گرفته و سراهایی مانند سرای پیغمبر، سرای گلشن، سرای میرزا کاظم و همین‌طور سرای نهاوندی‌ها از جمله معروف‌ترین سراهای بازار همدان محسوب می‌شوند. به لحاظ قدمت هم می‌توان گفت که این بازار را متعلق به قرن چهارم هجری قمری می‌دانند که قدمت بناها و ساختمان اولیه آن مربوط به دوره ساسانیان است. ضمن اینکه در دوران صفویان، قاجار و پهلوی هم بخش‌های دیگری به آن الحاق شد.
آدرس: استان همدان، شهر همدان، میدان بزرگ باباطاهر.
آرامگاه باباطاهر عریان هم در همدان قرار دارد و در تاریخ ۲۱ شهریورماه سال ۱۳۷۶ شمسی آن را در فهرست آثار ملی ایران ثبت کردند. بنایی که در حال حاضر برای این آرامگاه ساخته شده به دست مهندس شهیر معمار آقای هوشنگ سیحون و همین‌طور مهندس فروغی ساخته شده است. این بنا در فاصله مابین سال‌های ۱۳۴۶ تا ۱۳۴۹ شمسی توسط این دو مهندس معمار ساخته شد. شخص باباطاهر در اواخر دوران قرن چهارم و همین‌طور در ابتدای قرن پنجم می‌زیسته است.
شاعر و عارف مشهور و بزرگی که دوبیتی‌های آن محبوب و دوست‌داشتنی هستند و در حال حاضر آرامگاه او محلی برای بازدید عاشقان ادبیات و گردشگران است. این بنا گنبدی فیروزه‌ای دارد و معماری دلنواز آن بیانگر طبع لطیف باباطاهر است. ضمن اینکه اشعار زیبای این استاد را در دورتادور دیوارهای فضای داخلی آن می‌توانید مشاهده کنید. در محیط اطراف آن هم سایت و محوطه‌ای پوشیده شده از گیاهان و درختان همیشه‌سبز مشاهده می‌شود که به لحاظ عرفانی، زیبایی و آرامش فضا را دوچندان کرده است. همچنین در این بنا افراد شهیر دیگری از دانشمندان و عارفان هم در کنار باباطاهر به خاک سپرده شده‌اند.
آدرس: استان همدان، شهر همدان، شهرستان بهار، روستای رسول آباد یا تاج‌آباد سفلی.
این کاروان‌سرای بزرگ و تاریخی که متعلق به دوران صفویان است از محدود کاروان‌سراهایی با طرح و معماری مدور در کشور ما ایران است که در سال ۱۳۷۶ شمسی آن را در آثار ملی ایران ثبت کردند. ضمن اینکه این کاروان‌سرا نامزد ثبت جهانی در یونسکو هم هست. کاروان‌سرایی که در ۲۵ کیلومتری از شمال غرب همدان قرار گرفته و در فاصله کوتاهی از روستای تاج‌آباد سفلا و در شهرستان بهار قرار دارد.
ناگفته نماند که فاصله آن با جاده همدان به کرمانشاه هم بسیار کوتاه است. این کاروان‌سرا، یک کاروان‌سرای زیارتی بوده که البته احشام هم در آن نگهداری می‌شدند. زائران کربلا در این کاروان‌سرا استراحت می‌کردند و برای ادامه راه آماده می‌شدند. مصالح به‌کاررفته در این کاروان‌سرا ساروج و آجر قرمز است. در زمان ورود هم شما بعد از عبور از یک دالان مسقف، در دو طرف حجره‌هایی را می‌بینید که برای استراحت مسافران و گردشگران تعبیه شده بودند. جالب است بدانید که در روستای نزدیک به این کاروان‌سرا هیچ تابلویی مبنی بر وجود این کاروان‌سرا قرار داده نشده.
البته اهالی در سال ۱۴۰۰ درخواست نصب تابلو را به اداره راه ارائه کرده‌اند و اداره راه هم تقاضای ۳۵ میلیون تومان پول رایج و مبلغ ماهانه ۴ میلیون تومان به عنوان اجاره از آن‌ها کرده است.
آدرس: استان همدان، شهر همدان، دره مراد بیگ.
حالا که از جاذبه های تاریخی گفتیم اجازه بدهید در انتها به یکی از هزاران جاذبه طبیعی این شهر هم اشاره کنیم. چشم فرشه از چشمه‌های خروشان و بسیار پرآب در الوند است که دیدنی بوده و سالانه گردشگران و طبیعت دوستان زیادی برای حضور در کنار این چشمه و گذران زمانی کوتاه به سمت آن حرکت می‌کنند. آب این چشم دقیقاً در امتداد دره بزرگ و وسیع مراد بیگ، مسیر خود را ادامه داده، دل زمین را می‌شکافد و در مسیر خود به چشمه‌های کوچک و بزرگ دیگری می‌پیوندد. چمنزارهایی که در این منطقه و اطراف آب این چشمه قرار دارند همیشه سبز و شاداب هستند و با گل‌های وحشی در تمام طول مسیر شما را به دیدن و مشاهده منظره‌ای بی‌نظیر دعوت می‌کنند. در انتها آب چشمه فرشه خود را به روستای سیلوار و دره مراد بیگ میرساند و برای آبیاری زمین‌ها و باغ‌ها مورداستفاده قرار می‌گیرد. این چشمه در تاریخ هفدهم دی‌ماه سال ۱۳۹۸ در فهرست آثار طبیعی و میراث ملی ما به ثبت رسید.
برای سفر به همدان بهتر است که حداقل ۴ الی ۵ روز را در نظر بگیرید. زیبایی‌های این شهر و استان به‌قدری زیاد است که اگر هر سال و هر ماه، تصمیم به سفر به این منطقه و شهرهای آن داشته باشید، باز هم جاذبه های مختلفی برای بازدید دوباره شما وجود دارد. مانند سایر شهرها و استان‌های کشور ما ایران، همدان هم پرجاذبه و گردشگرپذیر است و سالانه گردشگران و طبیعت دوستان داخلی و خارجی فراوانی برای بازدید از این جاذبه‌ها و زیبایی‌ها، عازم این منطقه و شهر می‌شوند. البته فراموش نکنید که این جاذبه های تاریخی و طبیعی برای ما امانت هستند و باید در حفظ این میراث طبیعی، ملی و جهانی نهایت تلاش و سعی خود را به کار بگیریم. از انجام حکاکی و دیوار نویسی بر روی آثار تاریخی جدا خودداری کرده و طبیعت را همانگونه که تحویل گرفته ایم، به آیندگان خود تحویل دهیم.
۷ نظرات