تجربه‌ی زندگی عشایری در روستای منحصر به فرد شیمبار

روستای شیمبار در خوزستان قرار گرفته و  شاید تابه‌حال حتی یک‌بار هم نام آن را نشنیده باشید. روستایی که به یکی از نقاط مهم و جذاب گردشگری در این منطقه تبدیل شده و مملو از جاذبه‌های متعدد تاریخی تفریحی و طبیعی شگفت‌انگیز است.

البته شاید تصور کنید که چون این روستا در جنوب ایران و خوزستان واقع شده، نمی‌تواند خوش آب‌وهوا و سرسبز با طبیعتی بکر و کمتر دیده شده، باشد. اما واقعیت غیر از این است. این روستای خوش آب‌وهوا در خوزستان دست کمی از روستاهای شمالی کشور ندارد و حتی می‌تواند هم ردیف با جذاب‌ترین روستاها و مناطق طبیعی در خارج از کشور هم قرار بگیرد.

روستای شیمبار خوزستان که به روستای “شیرین بهار” هم شهرت دارد در یک منطقه جلگه‌ای و بسیار سرسبز درست در نقطه مرزی و میان چهارمحال و بختیاری و خوزستان واقع شده است.

دشت وسیع و زیبای شیمبار بخشی از ادامه منطقه و ارتفاعات سخت و صخره‌ای سلسله کوه‌های خوزستان بوده و چهار کوه مرتفع کینو، منا،ر تاراز و للر در اطراف آن همچون نگهبانانی از این دشت مراقبت می‌کنند. منطقه شیمبار دقیقاً از روستای خوش آب و هوای سرحونی آغاز شده و در ادامه به دامنه وسیع کوه‌های سر به آسمان ساییده دلا خواهد رسید.

همانطور که در ابتدای این مطلب اشاره کردیم شیمبار در استان خوزستان واقع شده است ویکی از دیدنی‌های شهر مسجدسلیمان است. به عبارتی این روستا دقیقاً در مسیر دسترسی مسجدسلیمان به سمت شهرکرد قرار گرفته بخشی از روستا و بخشی از شهرستان اندیکا در خوزستان است که فقط ۱۰۰ کیلومتر تا شمال شرق مسجدسلیمان و همین‌طور ایزه فاصله دارد.

بهترین مسیری که می‌تواند شما را به این روستای زیبا برساند، مسیر شهرکرد به سمت مسجدسلیمان خواهد بود. بعد از اینکه به مسجدسلیمان رسیدید، باید به روستای شلال بروید.

البته این مسیر ممکن است به دلیل طولانی‌بودن کمی شما را خسته کند. بعد از یک ساعت و ۳۰ دقیقه رانندگی کردن، به روستای شلال خواهید رسید. بعد از رسیدن به روستای شلال تا روستای شیمبار مسیر بسیار کوتاهی در مقابل شما است که حتی می‌توانید این مسیر را ۱۵ دقیقه‌ای و با پای پیاده طی کنید.

ضمن اینکه این مسیر دقیقاً از وسط دشت زیبای شیمبار عبور می‌کند. همچنین راه دسترسی شما به روستا های اطراف هم یک مسیر خاکی و شنی خواهد بود. در نهایت اگر تمایل داشتید که از گونه‌های جانوری این منطقه هم دیدن کنید، باید از سمت اندیکا به سمت بازفت بروید تا گونه‌های مختلف جانوری را در این دشت مشاهده کنید.

 

انتخاب زمان سفر به این دشت زیبا و روستای خوش آب‌وهوا کاملاً به سلیقه و نظر شخصی شما بستگی دارد. بیشتر افراد فصل بهار را بهترین زمان برای سفر به این منطقه می‌دانند. همان‌طور که می‌دانید خوزستان در جنوب ایران قرار گرفته و در فصل تابستان هوایی گرم و طاقت فرسا دارد. اما فصل بهار از دیدنی‌ترین اوقات سال در این منطقه خصوصاً دشت و روستای شیمبار محسوب می‌شود. البته باید به این موضوع هم اشاره کنیم که بهترین اوقات سفر در فصل بهار روزهای ابتدایی و فروردین‌ماه است. چون هرچه به انتهای فصل بهار می‌رسیم، هوا هم گرم‌تر می‌شود و دیگر خنکای قبل را ندارد.

ضمن اینکه اگر زمان کافی برای سفر در فصل بهار به این منطقه را ندارید، می‌توانید فصل پاییز را هم به‌عنوان یکی از بهترین اوقات سال برای حضور در این منطقه، دشت و روستای زیبا انتخاب کنید. پاییز این منطقه هم یکی از زیباترین اوقات سال است که هم هوای خنکی دارد و هم زیبایی و رنگارنگی طبیعت، هر لحظه شما را مات و مبهوت خود می‌کند. 

 

مانند سایر نقاط ایران، شیمبار هم جاذبه‌های دیدنی فراوان و متعددی دارد. جاذبه‌های طبیعی که همانند آن را در هیچ نقطه دیگری نه در ایران و نه در جهان نمی‌توان مشاهده کرد. ضمن اینکه این منطقه دیدنی‌های گوناگونی از جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی را نیز در مقابل چشمان شما به نمایش درمی‌آورد. در ادامه قصد داریم تا با همسری به جاذبه‌های تاریخی و طبیعی این منطقه بزنیم.

دشت و روستای شیمبار محل زندگی شجاعان است و شیرهای سنگی که در دشت شیمبار قرار دارند، نشان‌دهنده دلاوران و شجاعانی هستند که زمانی در این منطقه زندگی می‌کردند. این شیرهای سنگی همگی ریشه و اصلشان در فرهنگ غنی و پر ارزش مردم ایل بختیاری است که می‌توانید آن‌ها را در دیگر نقاط هم مشاهده کنید. جالب است بدانید که سنگ‌تراشان ماهر و زبردست بختیاری در خطه شمال و همین‌طور منطقه چهارمحال‌وبختیاری، این شیرهای سنگی را به‌عنوان نمادهایی برای مقبره‌ها و آرامگاه‌های نزدیکان و اقوام خویش در ایل می‌ساختند.

آبشار نگین در منطقه شیمبار ارتفاعی معادل ۶۰ متر دارد و در روستایی به نام نگین در دشت شیمبار، در بخش شمالی دریاچه سد شهید عباس‌پور خودنمایی می‌کند. ارتفاع این آبشار بسیار زیاد است و اطراف آن را عمیق‌ترین دره‌های ایران تشکیل داده‌اند. همین موضوع سبب شده این منطقه صعب‌العبور و البته بسیار بکر و زیبا و دیدنی باشد. به همین دلیل اگر قصد دارید از این آبشار دیدن کنید، باید بدانید که مسیری دشوار در مقابل شما قرار گرفته است. برای دیدن این آبشار شما ۲ راه دارید:

  • راه اول اینکه از سمت مسجدسلیمان خود را به روستای شلال برسانید. سپس از این روستا تا آبشار و روستای نگین که تقریباً ۴ ساعت پیاده‌روی است، مسیر خود را در پیش بگیرید. پس یعنی شما باید کمی کوه‌پیمایی کنید تا در نهایت به این آبشار برسید.
  • راه دوم این است که از سمت شهرکرد خود را به جونقان و سپس به بهشت‌آباد برسانید. بعد از آن، مسیر کوه‌پیمایی کوه میلی را در پیش گرفته و بعد از طی‌شدن این مسیر هم به سمت چمن گلی حرکت کنید. البته این مسیر بیشتر مناسب کوهنوردان است.

حالا با دانستن این دو مسیر شما بهتر می‌دانید که قرار است در چه راهی راهپیمایی کنید و چطور خود را به این آبشار زیبا و دیدنی برسانید.

از دیگر آثار باستانی و تاریخی موجود در این دشت، تنگ بتا است. یک سنگ نگاره با ۱۲ نقش برجسته و ارتفاعی برابر با هشت و نیم متر، در کنار یک نقش برجسته ۱۴۰ سانتی‌متری که از دیگر جاذبه‌های بی‌نظیر و بسیار دیدنی این ناحیه محسوب می‌شوند. این نقش‌برجسته‌ها همگی در ارتفاعات رشته‌کوه دلا واقع شده‌اند. با درنظرگرفتن نقوشی که بر سطح سنگ‌نگاره‌ها مشاهده می‌کنید و به‌واسطه تخمین‌زدن ظاهر تصاویر، پوشش و آرایش مو می‌توان این‌گونه تخمین زد که قدمت این سنگ‌نگاره‌ها به دوره اشکانیان بر می‌گردد.

به واسطه زمین‌لرزه‌ای که تقریباً ۲۰۰۰ سال پیش در کوه دلا رخداد مسیر دره‌ای که در این منطقه قرار گرفته، کاملاً مسدود شد. تمامی مسیرهای آبی و آبراهه‌ها هم مسدود شدند. به همین دلیل یکی از زیباترین دیدنی‌های طبیعی دره شیمبار یعنی دریاچه سد شیمبار به وجود آمد. این دریاچه وسعتی بیشتر از ۱۰ کیلومتر مربع دارد و دقیقاً در امتداد سلسله جبال زاگرس در شهرستان اندیکا واقع شده است. در کنار این دریاچه چشمه‌ای هم وجود دارد که چون یک چشمه دائمی است، اهمیت آن زیاد بوده و موردتوجه گردشگران و مسافران قرار می‌گیرد.

این چشمه برای دامداران و کشاورزان بسیار بااهمیت است. چون هم گیاهان و هم جانوران منطقه از آن تغذیه می‌کنند. آب این چشمه هم بسیار زلال و گوارا است، چون از سلسله جبال زاگرس عبور می‌کند از برف‌های آب شده به وجود می‌آید.

از معروف‌ترین چشمه‌های این منطقه می‌توان به چشمه سرخاب، منار، شلا، سوسن، سرباز یا سربازار، سرحونی، گندی کار و سنان اشاره کرد. از بین چشمه‌های نام‌برده‌شده سرحونی، منار، سرخاب، شلا و سوسن پرآب‌تر هستند. اگر تمایل داشتید که به این دریاچه زیبا و چشمه‌ها رفته و از بودن در کنار آن‌ها و دیدنشان لذت ببرید، باید خودتان را از اندیکا به شهرکرد برسانید.

آخرین جاذبه دشت شیمبار بسیار که وسعتی ۲۰۰۰ هکتاری دارد، تالاب آن است. این تالاب منزلگاه نهایی پرندگانی مانند چنگر، کشیم و حواصیل است و به همین دلیل اهمیت بسیار زیادی در اکوسیستم منطقه دارد. غیر از این پرندگان، پرندگان دیگری مانند کبک، چرخ ریسک، قمری، بلبل خرما، هدهد، زاغی، بلبل، دارکوب، کبوتر، جیجاق، پرنده‌های شکاری، کرکس ها و غراب از دیگر پرنده ‌های ساکن در این دریاچه محسوب می‌شوند.

همچنین در کنار این پرندگان، پستاندارانی مانند گربه وحشی، شغال، گرگ، کفتار، خرس قهوه‌ای، قوچ وحشی، سنجاب، خفاش، تشی و پلنگ هم در پوشش گیاهی منطقه ساکن هستند. جالب است بدانید که در حال حاضر ۲۵ گونه مختلف پستاندار و ۷۰ گونه مختلف پرنده در این دشت زندگی می‌کنند. البته تنوع زیستی جانوران این دشت بسیار بیشتر از این تعداد بوده است. اما متأسفانه به دلیل تخریب زیستگاه و شکارهای بی‌رویه، تعداد این جانوران محدود شده است. ضمن اینکه در حال حاضر این منطقه جزء مناطق حفاظت شده بوده و تمامی جانورانش حالا در امنیت کامل زندگی می‌کنند.

بدنیست بدانید که سطح تالاب از درختان و درختچه‌هایی مانند گز، تمشک، توت، انگور و جاز پوشیده شده  است و محیط این منطقه را دلنشین‌تر، دلپذیرتر و زیباتر کرده‌اند. آب این تالاب هم از آب‌های سطحی در ارتفاعات اطراف مانند کوه‌های تار، للر و کینو تأمین می‌شود. بعد از این تالاب هم، آب‌ها به سمت سد بزرگ شهید عباس پور حرکت می‌کنند. این تالاب هم اهمیت بسیار زیادی دارد و به شدت مورد توجه محیط زیست است. به همین دلیل بود که از سال ۱۳۷۹ سازمان حفاظت محیط زیست کنترل و محافظت از آن را بر عهده گرفت.

در این دشت تقریباً ۱۰ هزار نفر سکونت دارند که این تعداد شامل عشایر و همین‌طور روستاییان است. منطقه شیرین بهار یا دشت و روستای شیمبار مسیری اصلی برای کوچ بختیاری‌ها از نقاط و نواحی گرم به سمت زردکوه، کوهرنگ و مناطق خوش آب و هوا و سردسیر در چهارمحال و بختیاری محسوب می‌شود.

به عبارتی نواحی جنوبی در دشت شیرین بهار بخش قشلاقی و نواحی شمالی در اصل ییلاق عشایر محسوب می‌شوند. به همین دلیل می‌توان گفت این دشت به‌وسیله یک جامعه بکر و بومی بافرهنگ و تمدنی بسیار غنی و قوی احاطه شده است.

مردمان این منطقه بیشتر لک، لر و از طوایف بزرگ و خوشنام بختیاری هستند که سال‌هاست در این ناحیه زندگی می‌کنند و با دامپروری و کشاورزی روزگار خود را می‌گذرانند. برخی از این افراد در روستاها زندگی می‌کنند و عده‌ای هم به‌واسطه کوچ کردن، از این منطقه به نقاط دیگر نقل‌مکان کرده‌اند.

 

نکته جالبی که در مورد روستا و دشت شیمبار باید بدانید این است که این منطقه به گونه‌ای قرار گرفته که به لحاظ جغرافیایی به بسیاری از استان‌ها و شهرهای اطراف نزدیک بوده و دسترسی کوتاه و اولیه‌ای دارد. بر همین اساس بد نیست بدانید که:

  • فاصله منطقه شیمبار تا اصفهان ۳۵۰ کیلومتر
  • فاصله منطقه شیمبار تا اهواز ۲۳۰ کیلومتر
  • فاصله منطقه شیمبار تا شهرکرد ۲۶۰ کیلومتر
  • و فاصله منطقه شیمبار تا منطقه خوش آب و هوای تاراز در خوزستان، تنها ۲۶ کیلومتر است.

همانطور که گفتیم شیمبار منطقه‌ای بکر و کوچک محسوب می‌شود و شما نمی‌توانید در این ناحیه  اقامتگاه‌های و هتل‌های لوکس و آنچنانی پیدا کنید. اگر دوست داشتید در سفر خود به این منطقه در هتل‌های درجه یک بمانید، می‌توانید بعد از بازدید از روستا و دشت شیمبار، به دزفول یا مسجد سلیمان رفته و در هتل‌های این شهرها اقامت کنید. اما اگر اقامت‌کردن در اقامتگاه‌های بوم‌گردی را دوست دارید و یا ماندن در هتل‌های یک ستاره و دوستاره برای شما سخت نیست، باید بدانید که منطقه شیمبار پر از این‌گونه اقامتگاه‌های بومی است که بهترین اوقات سفر را برای شما و همراهانتان رقم خواهند زد. 

تنها صحبت از این منطقه برای لمس و درک زیبایی‌های آن کافی نیست. دشت و روستای شیمبار را باید دید و لمس کرد، باید نفس کشید و شنید. اینجا هر لحظه و در هر گوشه چیزی جز تجسم بهشت نخواهید دید. اگر به شیمبار رفتید، حداقل ۲ الی ۳ روز کامل را به بودن و لذت‌بردن در این ناحیه اختصاص دهید و شیمبار را زندگی کنید.

مقالات مرتبط

بهترین و معروفترین جاذبه های خوزستان

راهنمای سفر به خوزستان

مطالب مرتبط

مراکز تفریحی در کیش و یک دیکشنری تصویری

خانه موتمن الاطبا؛ شاهکاری از معماری قاجاری در قلب تهران

تنگه چیتاب | سفری به اعماق طبیعت شگفت انگیز کهگیلویه و بویراحمد