شانگهای یکی از شهرهای بزرگ، شلوغ و توریستی کشور پهناور چین است و جاذبه‌های گردشگری فراوانی را در خود جای داده. این شهر که امروزه شهری بسیار مدرن و پر جنب و جوش به حساب می‌رود دارای مکان‌ها و محوطه‌هایی است که عظمت و شکوه دوران‌های قدیم چین را به خاطر می‌آورند. یکی از عناصر بسیار زیبای فرهنگ کلاسیک چینی باغ کلاسیک چینیست. باغ یویوان شانگهای یکی از این باغ‌های کلاسیک و در حقیقت بزرگ‌ترین آنهاست که در مرکز شانگهای واقع شده و هر سال گردشگران زیادی از آن دیدن می‌کنند. اگر مایلید درباره این باغ زیبا بیشتر بدانید در این مقاله با الی گشت همراه باشید.
باغ یویوان که به باغ یو شانگهای و باغ یوآن هم معروف است بزرگ‌ترین باغ کلاسیک چینی است که در منطقه هوانگ پو شانگهای و در قسمتی از محدوده شهر قدیمی قرار گرفته است. این باغ زیبا با مساحتی حدود ۲ هکتار دارای قسمت‌های مختلف و جاذبه‌های متنوعی همچون درختان و گیاهان سرسبز و زیبا، پاگوداها و عمارت‌های سنتی چینی و آلاچیق‌ها، حوضچه‌ها و ایوان‌ها و سنگ‌های منحصربه‌فرد و حکاکی‌ها، پلاک‌ها و کتیبه‌های اسرارآمیز و طراحی استثنایی است که چشم هر بیننده‌ای را به خود خیره می‌کند.
اما شاید بخواهید بدانید این باغ متعلق به چه دوره‌ای از تاریخ چین است و چه سرگذشتی را پشت سر گذاشته. در ادامه با الی گشت همراه باشید تا با هم بیشتر با جزئیات این باغ شگفت‌انگیز آشنا شویم.
باغ یو شانگهای به دست فردی به نام پان یوندوان ساخته شد. او که فرمانداری در زمان سلسله مینگ در استان سیچوان بود و به پدر وزیرش پان این خدمت می‌کرد تصمیم گرفت باغ‌های یو را در سال ۱۵۵۷ بسازد تا والدینش دوران سالمندی خود را در خوشی و رضایت بگذرانند. گفتنی است کلمه یو در زبان چینی به معنای راضی‌کردن است و به‌این‌علت این نام برای این باغ انتخاب شده که مایه رضایت خاطر والدین پان یوندان باشد.
گفته می‌شود پان ساخت باغ یویوان شانگهای را بعد از شکست‌خوردن در امتحانات امپراتوری آغاز کرد؛ اما به دلیل این که او را به مقام فرماندار سیچوان منصوب کردند این تصمیم تا سال ۱۵۵۷ به تعویق افتاد.
به علت وسواس عجیبی که پان در طراحی و ساخت این باغ داشت، ساخت آن حدود ۱۸ سال طول کشید و سرانجام موجب ورشکستگی او شد!
پس از پان باغ یو شانگهای به ژانگ ژائولین شوهر نوه او به ارث رسید و بعد از آن هم صاحبان مختلفی داشت. در سال ۱۷۶۰ عده‌ای از تجار چین دست به بازسازی زمین‌های باغ زدند و عاقبت در سال ۱۷۸۰ درهای باغ غربی به روی عموم مردم باز شد. گفتنی است در طی قرن ۱۹ و جنگ‌های مختلف بارها این باغ زیبا تا مرز نابودی رفت. در جنگی که میان چین و بریتانیا جریان داشت، ارتش بریتانیا به مدت چند روز از چایخانه Huxinting به‌عنوان قرارگاه نظامی استفاده کرد.
در سال ۱۸۴۲ در طول جنگ تریاک، باغ یویوان شانگهای بمباران شد و معبد شهر خدا به دست ارتش بریتانیا اشغال شد. پس از آن ارتش فرانسه با عملیاتی تلافی جویانه در پایان قرن نوزدهم در شورشی این باغ را تخریب کرد. سرانجام در سال ۱۹۵۶ عملیات بازسازی باغ شروع شده و ۲۰ سال به طول انجامید. درنتیجه این عملیات، درهای باغ یو شانگهای در سال ۱۹۶۱ برای بازدید عموم گشوده شد.
باغ یو شانگهای در حقیقت مینیاتوری از دنیای چینی با عناصری است که به‌صورت نمادین رودخانه‌ها، کوه‌ها و روستاها را بازنمایی می‌کنند. هیچ شکل هندسی در این باغ وجود ندارد، همه چیز به شکل سمبلیک به آسمان اشاره دارند: تپه‌های کوچک، غارها و راهروها و سنگ‌هایی که بادقت بسیار زیاد، انتخاب و طراحی شده‌اند و حوضچه‌های لوتوس، پل‌ها، مسیرهای پیچ‌وتاب و درختان را در خود جای‌داده‌اند. معروف است که در ساخت این باغ حتی از یک میخ هم استفاده نشده!
عمارت‌های تزیینی و شگفت‌انگیز و پرزرق‌وبرق، پل‌های زیگزاگی، قوس‌ها، پاگوداها و باغ‌های سنگی همگی بخشی از طراحی استثنایی این باغ هستند. باغ یویوان شانگهای به مساحت ۲ هکتار (۵ زمین)، از شش منظره به سبک سجو تشکیل شده: عمارت سانسویی، اتاق وانهوا، عمارت دینچون، عمارت هوئیجینگ، عمارت یوهوا و باغ داخلی. در این باغ و بعضی عمارت‌های بی‌مانندش، اقلام فرهنگی همچون مبلمان قدیمی، آثار خوشنویسی و نقاشی‌های باارزش از هنرمندان مشهور، مجسمه‌های خاکی و آجری و همچنین کتیبه‌هایی به نمایش گذاشته شده‌اند. علاوه بر این در باغ یو شانگهای تعدادی غرفه هم وجود دارد که در هر یک از آنها مجسمه‌ای از اژدها که نماد قدرت امپراتوری بوده، قرار گرفته.
باغ یویوان شانگهای دارای قسمت‌های مختلفی است که چنانچه قصد بازدید از آن را داشته باشید بهتر است کمی درباره آنها بدانید. در ادامه با الی گشت همراه باشید تا به معرفی این بخش‌ها بپردازیم.
به‌محض ورود به باغ اولین فضایی که با آن مواجه می‌شوید فضایی سبز و صخره‌ای است که با نام باغ صخره‌ای بزرگ شناخته می‌شود. این باغ ارتفاعی نزدیک ۱۴ متر دارد و در واقع قدیمی‌ترین و بزرگ‌ترین قسمت در ناحیه جنوبی رودخانه یانگ تسه به‌حساب می‌رود. در بخش بالایی و شمالی این باغ فضایی سبز و سنگی وجود دارد که از آنجا می‌توان نمایی خوب از قسمت بالایی باغ یو شانگهای داشت. در بخش پایینی این باغ هم تالار کوئیژو قرار گرفته که با درختان تنومند و قدیمی و گل‌های رنگارنگ احاطه شده.
تالار سانسویی بخش دیگری از باغ یویوان شانگهای است که در سال ۱۷۶۰ و به عنوان محلی برای سرگرمی مهمانان بنا شد. گرچه بعدها برای برگزاری جشن‌هایی خاص از این قسمت استفاده کردند. گفتنی است این بنا با ارتفاعی معادل با ۹ متر و ۵ تالار فرعی‌اش، بزرگ‌ترین و جادارترین سازه باغ به‌حساب می‌رود. اما شاید بخواهید بدانید چرا به آن سانسویی می‌گویند؟ لازم است بدانید نام سانسویی از کتابی به نام «تاریخ سلسله هان» گرفته شده و به معنای «سعادتمند و خوشبخت» است.
قسمت دیگر باغ یو شانگهای اتاق وانهوا یا شکوفه یا Wanhua Chamber است که به برج صدهزار گل هم معروف است. در اطراف اتاق وانهوا، آلاچیق‌ها، راهروها، نهرها، حیاط‌ها و عناصر طبیعی زیادی قرار گرفته‌اند. این اتاق به صورتی زیبا با ایوان‌های سبز اطراف احاطه شده. همچنین بامبوهای بهاره در اطراف این بخش روییده‌اند و زیبایی فضا را دو چندان کرده‌اند. علاوه بر این در مقابل این بخش دو درخت کهن‌سال وجود دارند که گفته می‌شود یکی از آنها به وسیله‌ی صاحب اولیه باغ حدود چهارصد سال قبل کاشته شده!
یکی از دیدنی‌ترین قسمت‌های باغ یویوان شانگهای و در حقیقت گنجینه واقعی آن قسمتی است که «سنگ نفیس یشم» در آن قرار دارد. این صخره که در روبه‌روی تالار یوهوا واقع شده، یکی از سه سنگ معروف منطقه جنوبی رود یانگ تسه است. گفتنی است این صخره ۳.۳ متر ارتفاع و ۷۲ سوراخ دارد و گردشگران و عکاسان بسیاری برای عکاسی از آن روانه‌ی این باغ شگفت‌انگیز می‌شوند.
نکته جالب توجه در مورد این سنگ یشم این است که چنانچه بخوری زیر آن روشن کنید، به طرز شگفت‌انگیزی از تمام سوراخ‌هایش دود بیرون می‌آید! همچنین چنانچه بالای آن آب بریزید، به شکلی عجیب از تمام سوراخ‌ها آب می‌ریزد. گفته می‌شود بنیان‌گذار اصلی باغ به این سنگ علاقه زیادی داشته و درست مقابل آن سالنی ساخته تا بتواند در آن بنشیند و سنگ را تماشا کند. درون این ساختمان مبلمانی از چوب کاج وجود دارد که دیدنش خالی‌ازلطف نیست.
این عمارت هم یکی از عمارت‌های زیبای باغ یو شانگهای است که در سال ۱۸۲۰ و در اولین سال از امپراتوری Daoguang ساخته شده است.
این بنا در باغ در حقیقت عمارتی است با یک پل زیگزاگ و غرفه‌ای مرکزی.
باغ داخلی بخش دیگر باغ یویوان شانگهای است که شامل موزه‌ها، تالارها، استخرها و برج‌هایی است که در سال ۱۷۰۹ ساخته شده و در سال ۱۹۵۶ با المان‌هایی برگرفته از باغ‌های شرقی و غربی بازسازی شده است.
پل جیو کوی یکی از قسمت‌های محبوب باغ یو شانگهای است که پیاده‌روی بر آن یکی از فعالیت‌های مورد علاقه گردشگران در این باغ است. این پل ۹ انحنا دارد. شاید بخواهید بدانید چرا؟ گفتنی است مردم چین باور دارند که عدد ۹ نماد خوشبختی، عزت‌نفس و موفقیت است. مردم محلی بر این عقیده‌اند که پیاده‌روی روی پل جیو کوی باعث خوشبختی و خوش‌شانسی افراد می‌شود.
با عبور از پل جیو کوی به غرفه چایخانه تی هوس، در میان دریاچه‌ای کوچک می‌رسید. جالب است بدانید تی هوس قدیمی‌ترین چایخانه‌ی شانگهای به حساب می‌رود. به این چایخانه «چایخانه پاویون مید-لِیک» هم گفته می‌شود.
یکی از معروف‌ترین بخش‌های باغ یو شانگهای، عمارت Heralding Spring Dian Chun Tang است. محلی مخصوص انجمن اسرار شمشیر کوچک Small Sword Society Xiaodao Hui که هدفش سرنگونی سلسله‌ی چینگ بود. گفتنی است در سال ۱۸۵۳ انجمن شمشیر کوچک با قیامی مسلحانه علیه مقامات فاسد و مالیات‌های بی‌منطق، شهر شانگهای را تصرف کرد و به مدت یک سال بر آن حکومت کرد؛ اما با گسترش‌یافتن قدرت آنها، وفاداران سلسله چینگ با همکاری خارجی‌ها شورش کردند و انجمن شمشیر کوچک را شکست دادند.
بعد از آن شورشیان به غارت باغ‌ها و بخش‌هایی از شهر پرداختند و تقریباً نیمه شرقی شهر را در آتش سوزاندند. امروزه مجموعه‌ای از آثار این شورش که شامل اسلحه و سکه‌های تزیین‌شده توسط شورشیان می‌شود، در عمارت Heralding Spring به نمایش گذاشته شده است.
بازار یویوان یا همان Yuyuan Bazaar در کنار باغ یویوان شانگهای قرارداد و از تعداد زیادی کوچه و خیابان تشکیل‌شده که داخلشان پر است از رستوران، چایخانه و مغازه. گردشگران برای خرید سوغاتی و تنقلات محلی به این بازار می‌روند.
از محبوب‌ترین اسنک‌ها در این بازار می‌توان به نودل یانگچون، نان‌های توپر پخته‌شده، نان‌های توپر سرخ‌شده، کیک‌های ترد سرخ‌شده و کیک برنج اشاره کرد. همچنین در بازار یویوان، در خیابان قدیمی یوان می‌توان محصولات سنتی چین نظیر فانوس‌های چینی، ابریشم، عتیقه‌جات، صنایع‌دستی و هنری، زیورآلات و جواهرات را پیدا کرده و خرید.
یکی از عجایب باغ یو شانگهای استفاده از المان اژدها در قسمت‌های مختلف است. گفتنی است هر منطقه از باغ با دیوارهایی به شکل اژدها و ستون‌هایی سفید با سر و گردن اژدها، از هم تفکیک شده‌اند. همچنین دیوار اژدهای اطراف منطقه‌ی سوم باغ بسیار چشمگیر است و عنوان «عبور اژدها از ابرها» را به آن داده‌اند. اسکلت و چنگال‌های سرامیکی آن و به طرزر حیرت انگیزی زیباست. جالب است بدانید قورباغه‌ای در زیر چانه‌ی اژدها قرار گرفته است. در اسطوره‌های چینی، اژدها نمایانگر قدرت و موفقیت و قورباغه نشان‌دهنده‌ی طول عمر است.
نماد این دو حیوان در کنار هم به صورت مکمل نمادی از نیرومندی به حساب می‌رود.
از دیگر عجایب باغ یویوان شانگهای باید به زیگزاگی بودن طراحی آن اشاره کرد. دلیل این امر پیشگیری از حضور ارواح در باغ است. چرا که چینی‌ها اعتقاد داشتند ارواح نمی‌توانند از مسیرهای پر پیچ‌وخم و غیرمستقیم عبور کنند!
برای بازدید از باغ یو شانگهای باید هزینه‌ای به‌عنوان ورودی پرداخت کنید. همچنین ساعت کار این باغ از ساعت ۹ صبح تا ۱۶:۳۰ عصر است و پس از ساعت ۱۶ بلیت ورودی فروخته نمی‌شود. با استفاده از خط ۱۰ مترو و پیاده‌شدن در ایستگاه یویوان به‌راحتی می‌توانید خودتان را به این منطقه برسانید. گفتنی است بهترین فصل برای بازدید از این باغ، فصل بهار چین در ماه اوت است که معادل با فصل تابستان و ماه‌های مرداد و شهریور در ایران به‌حساب می‌رود.
از جمله جاذبه‌های گردشگری اطراف باغ یو شانگهای می‌توان به موزه تاریخ شانگهای، بنای یادبود قهرمانان خلق، برج مروارید شرق، خیابان نانجینگ، محوطه وایتان در کنار رودخانه هانگ پو و معبد شهر خدای شانگهای اشاره کرد.
باغ یویوان شانگهای یکی از جاذبه‌های گردشگری طبیعی تاریخی کشور چین و شهر بزرگ شانگهای به‌حساب می‌رود که هر ساله گردشگران زیادی را به‌سوی خود می‌کشاند. این باغ دارای جاذبه‌های مختلفی از جمله، درختان و گیاهان سرسبز، پاگوداها، آلاچیق‌ها و عمارت‌های زیبا، آثار فرهنگی همچون کتیبه‌ها و مجسمه‌های چینی است و ساخت آن به چهارصد سال پیش بازمی‌گردد. اگر شما هم به بازدید از فضاهای سرسبز و باغ‌های کلاسیک چینی علاقه‌مندید بازدید از این بزرگ‌ترین باغ کلاسیک چینی را از دست ندهید.
مطالب مرتبط: راهنمای سفر به شانگهای چطور از فرودگاه شانگهای به مرکز شهر برویم؟