بارش شهابی چیست؟ این پدیده چه زمانی رخ می‌دهد؟ بارش شهابی در چه مکان‌هایی قابل مشاهده است؟ بهترین محل برای مشاهده این پدیده در ایران کجاست؟ اگر به نجوم و ستاره شناسی علاقه‌مند هستید، بارش شهابی پدیده‌ای است که نباید آن را از دست بدهید. این پدیده شگفت‌انگیز یکی از زیباترین پدیده‌های آسمانی است که اگر جای درستی را برای مشاهده آن انتخاب کنید، حتی بدون تجهیزاتی مانند تلسکوپ هم به خوبی قابل مشاهده است. این پدیده در کشور ما هم طرفداران زیادی دارد، به همین دلیل این مطلب از الی گشت را به بررسی همه چیز درباره بارش شهابی و معرفی بهترین مکان ها برای تماشای این پدیده آسمانی اختصاص داده‌ایم.
خرید آنلاین بلیط هواپیما، بلیط قطار و رزرو هتل با مناسب ترین قیمت در سامانه الی گشت
بارش شهابی چیست؟
بارش شهابی نامی آشنا برای بیشتر ما است اما کمتر کسی می‌داند که بارش شهابی چیست؟ چه زمانی رخ می‌دهد و چند نوع دارد. بیشتر افراد تصور می‌کنند که تماشای این پدیده هم مانند دیگر پدیده‌های نجومی نیاز به ابزار و تجهیزات خاص مانند تلسکوپ دارد، در حالی که این طور نیست. این پدیده زیبا که در زمان برخورد زمین با توده‌ای از شهاب سنگ‌ها رخ می‌دهد یکی از خاص‌ترین و زیباترین رخدادهای آسمانی است. بارش شهابی اتفاقی است که بارها در طول سال رخ می‌دهد و تماشای آن اصلا سخت نیست. برای مشاهده این رخداد زیبا کافی است که از زمان آن اطلاع داشته باشید و در زمان بارش، در محل مناسب حضور داشته باشید تا با چشم غیرمسلح هم این پدیده را مشاهده کنید.
انواع بارش شهابی
انواع بارش شهابی بر اساس زمان پدیده و میزان بارش شهاب‌ها در یک ساعت متفاوت است. در بعضی از انواع این پدیده تعداد بارش‌ها در یک ساعت بسیار زیاد است و در بعضی انواع دیگر در هر ساعت نهایتا یک یا دو شهاب سنگ مشاهده می‌شوند. بارش‌هایی که تعداد شهاب بیشتری دارند برای مردم عادی جذابیت بسیار زیادی دارند. قبل از انتخاب محل مشاهده بارش شهابی و مراجعه به آن بهتر است با انواع این پدیده آشنا باشید تا مناسب‌ترین نوع آن با توجه به سلیقه خود را انتخاب کنید. برخی از انواع بارش شهابی که در ایران هم قابل مشاهده هستند، به شرح زیر می‌باشند.
همه چیز درباره بارش شهابی، معرفی بهترین مکان ها برای تماشای این پدیده آسمانی!
۱. بارش سنبله ای
بارش سنبله‌ای از ۵ بهمن آغاز و تا ۲۶ فروردین ادامه دارد. بیشترین میزان این بارش که تعداد شهاب‌ها در یک ساعت به ۵ عدد هم می‌رسد، حدود ۴-۵ فروردین است.
۲. بارش شلیقایی
بارش شلیقایی نسبت به بارش سنبله‌ای بازه کمتری دارد اما تعداد شهاب‌هایی که در آن فعال هستند، بیشتر است. این بارش از ۲۷ فروردین آغاز و تا ۵ اردیبهشت ادامه دارد و در روزهای اول اردیبهشت ماه تعداد شهاب‌های آن به ۱۵ عدد در هر ساعت هم می‌رسد.
۳. بارش اتا-دلوی
بارش اتا-دلوی با بارش ۶۰ شهاب در ساعت یکی از زیباترین و خاص‌ترین انواع بارش شهابی است که در کشور ما از ۳۰ فروردین تا ۷ خرداد قابل مشاهده است و بیشترین فعالیت و میزان بارش را در ۱۶ اردیبهشت دارد.
۴. بارش قوسی
بارش قوسی با حداکثر ۵ شهاب در ساعت از ۲۶ فروردین تا ۲۴ تیر است و بیشترین فعالیت و میزان بارش آن در تاریخ ۳۰ اردیبهشت اتفاق می‌افتد.
۵. بارش حوت جنوبی
بارش حوت جنوبی هم میزان فعالیتی شبیه به بارش قوسی دارد و از ۲۴ تیر تا ۱۹ مرداد می‌توان آن را مشاهده کرد. این بارش در ۶ مرداد بیشترین فعالیت خود را دارد.
۶. بارش دلتا-دلوی
بارش دلتا-دلوی از نوع شمالی و جنوبی نوع دیگری از بارش شهابی است. نوع جنوبی این بارش فعالیت بیشتری دارد و تعداد بارش آن بیشتر و به ۲۰ عدد می‌رسد، در حالیکه نوع شمالی در بهترین حالت ۵ بارش در هر ساعت دارد. تاریخ بارش شهابی از نوع دلتا-دلوی جنوبی و شمالی به ترتیب ۲۱ تیر تا ۲۸ مرداد و ۲۴ تیر تا ۳ شهریور است.
۷. بارش برساووشی
بارش برساووشی از ۲۷ تیر تا ۳ شهریور فعال است در تاریخ ۲۲ مرداد، میزان بارش آن به ۱۰۰ شهاب در هر ساعت می‌رسد. این بارش یکی از حیرت‌انگیزترین انواع این پدیده می‌باشد.
۸. بارش کاپا دجاجه
دوره فعالیت بارش کاپا دجاجه ۲۴ تیر تا ۱۹ مرداد است. این بارش چندان شدید نیست و تنها در ۲۷ مرداد تعداد شهاب‌های آن به ۶ عدد می‌رسد.
۹. بارش آلفا ارابه رانی
بارش آلفا ارابه رانی مناسب افرادی است که به دنبال بارشی در انتهای تابستان هستند. این بارش از ۳ شهریور تا ۱۵ شهریور ادامه دارد و در ۱۰ شهریور بیشترین تعداد شهاب باران با ۱۰ عدد در هر ساعت را دارد.
۱۰. بارش تنینی
طول دوره فعالیت بارش تنینی تنها ۴ روز و از ۱۴ تا ۱۸ مهر ماه است. این بارش در ۱۷ مهر ماه بیشترین شدت را دارد، البته شدت و تعداد شهاب در ساعت این بارش متغیر است.
۱۱. بارش جباری
بارش جباری از ۱۰ مهر تا ۱۶ آبان است و بیشترین تعداد شهاب باران آن در ۳۰ مهر و با ۲۰ بارش اتفاق می‌افتد.
۱۲. بارش ثوری
بارش ثوری هم دارای دو نوع جنوبی و شمالی است که به ترتیب دارای ۱۴ بیشینه در ۱۴ آبان و ۷ بیشینه در ۲۱ آبان هستند. این بارش‌ها که نوع جنوبی آن از ۹ مهر تا ۴ آذر و نوع شمالی هم در همین بازه است، از زیباترین اتفاقات فصل پاییز هستند.
۱۳. بارش اسدی
بیشینه و حداکثر تعداد بارش اسدی که در ۲۳ آبان تا ۳۰ آبان اتفاق می‌افتد متغیر است.
۱۴. بارش جوزایی
بارش جوزایی یکی از محبوب‌ترین بارش‌ها به دلیل تعداد بالای شهاب باران در هر ساعت است. این بارش در ۲۳ آذر بیشینه فعالیت خود را دارد که به چیزی حدود ۱۲۰ بارش در ساعت می‌رسد. بارش جوزایی از ۱۶ تا ۲۸ آذر ادامه پیدا می‌کند.
برای آشنایی بیشتر به مقاله بارش شهابی جوزایی در آذر ماه مراجعه کنید.
۱۵. بارش دبی
بارش دبی روزهای آخر آذر آغاز و یک شب کریسمس یا ۵ دی به اتمام می‌رسد. بیشینه این بارش در ۱ دی، ۱۰ شهاب در هر ساعت است.
۱۶. بارش ربعی
دیگر بارش محبوب با ۱۲۰ شهاب در هر ساعت بارش ربعی است که از ۱۱ تا ۱۵ دی ادامه پیدا می‌کند و تقریبا هر شب آسمان را با تعداد بالای شهاب روشن می‌کند. البته ۱۴ دی بیشترین میزان این بارش است.
بهترین مکان‌های رصد آسمان و مشاهده بارش شهابی
اگر در زمان‌های گفته شده در بهترین مکان‌های رصد آسمان و مشاهده بارش شهابی باشید، این پدیده را در بهترین حالت خود و بدون استفاده از هیچ ابزاری مشاهده خواهید کرد. مناطق زیادی در کشور ما وجود دارند که به دلیل آسمان تمیز و موقعیت مناسب نسبت جغرافیایی برای مشاهده بارش شهابی مناسب هستند. اگر قصد گردشگری در ایران و تجربه‌ای به یادماندنی دارید، سفر به یکی از این مناطق در زمان شهاب باران را در برنامه‌های خود داشته باشید.
معرفی کامل کویرهای ایران که نباید آنها را از دست داد! را در مجله گردشگری الی گشت دنبال کنید.
۱. کویر مصر
کویر مصر یکی از بهترین مکان‌ها برای رصد آسمان بدون تجهیزات در زمان بارش شهابی است. این کویر که در میان گردشگران داخلی و خارجی شهرت زیادی دارد در نزدیکی روستای خور، در مرکز ایران قرار دارد. این کویر منطقه‌ای بکر و تمیز است و به دلیل نبود نور و دود، آسمان شب آن به واضح‌ترین شکل قابل مشاهده است. بسیاری از علاقه‌مندان به ستاره شناسی این منطقه را برای تماشای بارش‌های شهابی انتخاب می‌کنند.
۲. کویر مزینان
در جاده سمنان – مشهد، کویری وجود دارد که مردم عادی کمتر با آن آشنایی دارند و همین موضوع باعث شده که این کویر در بیشتر ایام سال خلوت، آرام و بهترین گزینه برای رصد ستاره‌ها باشد. کویر مزینان داورزن آسمانی تمیز و پرستاره دارد و یکی از کویرهایی است که علاقه‌مندان به ستاره شناسی برای یکبار هم که شده باید از آن دیدن کنند.
۳. کویر زمان آباد
مزینان تنها کویر مسیر سمنان – مشهد نیست و کمی بعد از آن، روستای بکر و زیبای دیگری به نام خارتوران وجود دارد که با خانه‌های کاهگلی و ستون‌های چوبی بافتی قدیمی و سنتی دارد. این روستا مناسب گردشگرانی که به دنبال تفریح هستند، نیست اما برای علاقه‌مندان به کویر گردی و ستاره شناسی یکی از بهترین گزینه‌ها است. در حوالی این روستا کویری به نام کویر زمان آباد وجود دارد که با آسمان روشن، وسیع و تمیز در دل شب، بهترین انتخاب مشاهده بارش شهابی در این منطقه است.
۴. کویر متین آباد
کویر متین آباد در نزدیکی روستایی به همین نام و در مسیر کاشان – اصفهان از دیگر کویرهای مناسب مشاهده بارش شهابی و رصد آسمان در زمان شروع این پدیده است. این کویر هم ستاره‌ها را در دل شب با بهترین کیفیت از خود به نمایش می‌گذارد.
۵. کلوت های شهداد
کلوت های شهداد یکی از دیدنی‌ترین جاذبه‌های ایران در کرمان و کویر لوت هستند اما این جاذبه گردشگری فوق‌العاده زیبا یک ویژگی دیگر هم دارد و آن، امکان مشاهده بارش شهابی به بهترین شکل در آن است. افراد زیادی که به ستاره شناسی و تماشای این پدیده خاص علاقه دارند، همه ساله در تاریخ بارش‌های شهابی به کلوت‌های شهداد سفر می‌کنند تا از رصدگاه‌های این منطقه بارش شهابی را به بهترین شکل مشاهده کنند.
۶. جنگل ابر
مناطقی که تا اینجا برای مشاهده بارش شهابی معرفی کردیم همگی کویری و خشک بودند اما این پدیده را در مناطق سرسبز هم می‌توان مشاهده کرد. جنگل ابر یکی از مناطقی است که آسمان شب در آن بکر و تمیز است. این جنگل باستانی و میراث ایران یکی از جاهایی است که بارش شهابی در آن قابل مشاهده می‌باشد. منظره بارش شهابی در کنار درختان سرسبز هیرکانی و کوه‌های سر به فلک کشیده، تصویری است که شاید فقط در عکس‌های هنری دیده باشید.
۵ مکان برای تماشای بارش شهابی نزدیک تهران
مکان‌هایی که تا اینجا برای رصد بارش شهابی معرفی شدند، در شهرها و مناطق مختلف کشور بودند اما در اطراف پایتخت و تهران هم مناطق زیادی برای مشاهده شهاب باران وجود دارد. در ادامه ۵ مکان برای تماشای بارش شهابی نزدیک تهران را معرفی خواهیم کرد تا ساکنین پرجمعیت‌ترین شهر و استان ایران، نیازی به سفرهای طولانی برای مشاهده این پدیده فوق‌العاده نداشته باشند.
۱. کاروانسرای دیرگچین
یکی از بهترین مکان‌ها برای مشاهده بارش شهابی در اطراف تهران، کاروانسرای دیرگچین است. این کاروانسرا در مسیر جاده قدیم قم – ورامین قرار دارد و با شهر ۸۰ کیلومتر فاصله دارد. برای دسترسی به این کاروانسرا می‌توانید از مسیر قم یا ورامین استفاده کنید. این منطقه به دلیل اقلیم کویری آسمانی تمیز دارد و به همین دلیل بارش شهابی در آن، به شکل بهتری قابل مشاهده می‌باشد.
۲. کاروانسرای قصر بهرام
کاروانسرای قصر بهرام، یکی از قصرهای مربوط به این پادشاه ساسانی است که بهرام گور در زمان شکار گورخر در آن اقامت کرده است. این قصر در نزدیکی دریاچه نمک قرار دارد و از جاذبه‌های گردشگری گرمسار و از بهترین مناطق برای مشاهده شهاب باران است. این منطقه برای رصد آسمان شب بهترین انتخاب است و شهروندان تهرانی دسترسی راحتی به آن دارند.
۳. کویر مرنجاب
یکی دیگر از کویرهای محبوب ایران که در نزدیکی تهران قرار دارد و برای تماشای شهاب باران از بهترین گزینه هاست، کویر مرنجاب است. این کویر در استان اصفهان قرار دارد و تنها چند ساعت با تهران فاصله دارد. کویر مرنجاب علاوه بر امکان مشاهده بارش شهابی، یکی از زیباترین کویرهای ایران نیز هست که با تپه‌های ماسه‌ای و پوشش بیابانی منظره‌ای تماشایی دارد.
برای سفر به این کویر زیبا در ابتدا با راهنمای سفر به کویر مرنجاب آشنا شوید.
۴. دماوند
یکی از بهترین و شناخته شده‌ترین مناطق اطراف تهران برای رصد شهاب باران، دماوند است. دماوند علاوه بر امکان رصد شهاب باران یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری اطراف تهران است که در حالت عادی هم تفریحگاه اصلی تهرانیان در تعطیلات است. اگر در تاریخ شهاب باران به این منطقه سفر کرده و شب را در دماوند کمپ بزنید، احتمالا می‌توانید شهاب باران را از کمترین فاصله و به بهترین شکل مشاهده کنید.
۵. الموت
آخرین محل نزدیک به تهران برای مشاهده بارش شهابی الموت است که در استان قزوین قرار دارد و تهرانی‌ها در چند ساعت به آن می‌رسند. این منطقه به خصوص برای بارش‌های پاییزی که آمار سفر مسافران پایین‌تر است، بهترین انتخاب می‌باشد.
جمع بندی درباره بارش شهابی
بارش شهابی پدیده‌ای است که حتی اگر علاقه‌مند به نجوم و ستاره شناسی هم نباشید، جذابیت زیادی دارد و تماشای آن خاطره‌ای به یادماندنی خواهد بود. هر چند بارش شهابی از بیشتر نقاط دنیا قابل مشاهده است اما در مناطقی که آسمان تمیزتری دارند، این پدیده بدون هیچ مشکل و سختی دیده می‌شود. در این مطلب از الی گشت، به معرفی بهترین مکان‌هایی که برای تماشای این پدیده می‌توانید به آنها سفر کنید، پرداختیم. اگر قصد مسافرت در زمان یکی از بارش‌ها را دارید، بهتر است برنامه خود را برای سفر به یکی از مناطق گفته شده تنظیم کنید.
سوالات متداول درباره بارش شهابی
۱. بارش شهابی در چه شرایطی بدون تجهیزات قابل مشاهده است؟
اگر در تاریخ شهاب باران، در یکی از مناطقی که این پدیده در آن قابل مشاهده است حضور داشته باشید، بدون ابزار هم امکان تماشای این پدیده وجود دارد.
۲. محبوب ترین انواع بارش شهابی کدامند؟
بارش شهابی ربعی و جوزایی با ۱۲۰ شهاب در ساعت، در فصل زمستان و پاییز و بارش برساووشی در تابستان با ۱۰۰ شهاب در ساعت محبوب‌ترین انواع بارش شهابی هستند.
۳. مناطق نزدیک به مشهد که بارش شهابی در آنها قابل مشاهده است، کدامند؟
کویر مزینان و کویر زمان آباد دو منطقه در مسیر مشهد برای مشاهده پدیده شهاب باران هستند.
۴. بهترین مکان‌های مشاهده شهاب باران در تهران کدامند؟
قلعه الموت، دماوند، کویر مرنجاب، کاروانسرای قصر بهرام و کاروانسرای دیرگچین از بهترین مناطق مشاهده بارش شهابی در نزدیکی تهران هستند.