برای تجربه یک دوچرخه سواری بی خطر در کوهستان باید با اصول دوچرخه سواری کوهستان کاملا آشنا باشید. همانطورکه می دانید دوچرخه سواری کوهستان یکی از سخت ترین رشته های ورزشی موجود در دنیاست، یک سبک ماجراجویانه است که در آن دوچرخه‌سواران از جاده‌های اصلی خارج شده و در مسیرهای خاکی کوهستانی و طبیعت رکاب می زنند. برای انجام این ورزش مهیج و پرخطر حتما باید مهارت های لازم را کسب کرده و با انواع تکنیک های این رشته آشنا باشید. به همین منظور در این مقاله از مجله گردشگری الی گشت تکنیک های مهم دوچرخه سواری در کوهستان را به شما یادآوری خواهیم کرد، تا با بکارگیری آنها نهایت لذت را از این ورزش جذاب و پرطرفدار ببرید، با ما در ادامه همراه باشید.
اصول دوچرخه سواری کوهستان
قبل از شروع دوچرخه سواری در کوهستان حتما باید دوچرخه را مورد بررسی قرار دهید:
ترمز ها را چک کنید
با توجه به اینکه دوچرخه سواری در کوهستان در مناطقی با پستی و بلندی انجام می شود، ترمز های دوچرخه نقش اساسی را ایفا کرده و حتما باید قبل استفاده از دستگاه، ترمزهای آن را به خوبی چک و در صورت نیاز تنظیم نمایید تا از عملکرد آن ها مطمئن شوید. حتما از میخ بودن ترمز های خود اطمینان حاصل کنید و قبل از آغاز تمرین انها را چندین بار چک کنید.
زنجیر چرخ را روغن کاری کنید
قبل استفاده از دوچرخه از عملکرد زنجیر چرخ مطمئن شوید؛ در صورتی که زنجیر چرخ هنگام شروع رکاب زدن یا حین دوچرخه سواری صدا دهد باید آن را بررسی کرده و در صورت شل بودن یا نقص فنی مشکل را حل نمایید. بروز نقص فنی در شرایط کوهستان و برطرف کردن آنها مشکل تر از شرایط دیگر دوچرخه سواریست ، پس قبل از حرکت حتما تمامی قسمت های دوچرخه را بررسی کرده و از سالم بودن آنها اطمینان حاصل کنید.
اصول دوچرخه سواری کوهستان | باد تایرها را تنظیم نمایید
همانطور که می دانید تایر حین دوچرخه سواری یکی از عوامل ایجاد تعادل کاربر بر روی دستگاه به شمار می آید؛ بنابراین بهتر است در صورتی که تایرها کم باد هستند، باد آن را تنظیم کرده و از آسیب به لاستیک در برابر برخورد ضربات جلوگیری نمایید.
اگر قصد دوچرخه سواری در مناطق کوهستانی را دارید بهتر است کلاه ایمنی استفاده نمایید با این کار در صورت بروز آسیب های احتمالی به آسانی مانع از صدمه به خود خواهید شد. علاوه بر این می توانید از دستکش، لباس راحت مانند: شلوارک، عینک دودی و سایر لوازمی که از دید خودتان برای دوچرخه سواری در کوهستان ضروری می باشد استفاده نمایید.
پس از مطمئن شدن از این که دوچرخه تان شما را تا آخر مسیر به خوبی یاری خواهد کرد، حالا زمان آن رسیده که
تکنیک ها و اصول اولیه دوچرخه سواری در کوهستان را فرا گیرید.
اصول دوچرخه سواری کوهستان | انتخاب مکان و مسیر مناسب
برای آغاز دوچرخه سواری در کوهستان اولین موضوع مهمی که باید در نظر بگیرید انتخاب یک مسیر مناسب قبل از بالا رفتن از تپه است. در دوچرخه سواری کوهستان، مسیرهای موجود اغلب ناهموار و غیرمناسب می باشند. سنگ های لغزان و سنگریزه ها، ریشه های درختان، گل و لای و شن، تپه ها را هر چه بیشتر رام نشدنی و در ذهن برخی دوچرخه سواران مانند یک هیولا مجسم شوند. بنظر یک دوچرخه سوار تازه کار مسیری بهتر است که تعداد کمتری موانع داشته باشد.سفبا اینکه این عمل وی منطقی به نظر می رسد اما مسیری با تعداد موانع کمتر همیشه بهترین مسیر نیست. چرخاندن فرمان برای عبور از کنار یک مانع می تواند سبب از دست دادن تعادل دوچرخه سوار گردد، در حالی که اگر از روی همان مانع عبور کند احتمال حفظ تعادلش بالاتر خواهد بود. مطمئناً، شما باید یاد بگیرید که توان مقابله به چه نوع موانعی را دارید و از کدام موانع باید اجتناب کنید.
کاملاً واضح است که سنگ ها و صخره ها، ریشه های بزرگ و تر مانع هر نوع پیشرفت و باعث گول خوردن دوچرخه سواران می شوند اما شما می توانید با نیروی خودتان از روی موانع و چیزهای کوچک براحتی عبور کنید. در هنگامی که در طول مسیر سواری می کنید، چشمانتان باید قادر باشد تا بسرعت مسیر را بررسی نماید. خط دیدتان را از جلوی لاستیک تا ۵ متر جلوتر دنبال کنید و سپس همان مسیر را تا جلوی چرخها مجدداً بررسی کنید. مسیر را برای سنگ های بزرگ، ریشه ها، شن و ماسه و هر چیزی که به آسانی می تواند مانع از حرکت شما به جلو شود، بدقت نگاه کنید.
در این حین شما قسمت های ناهموار زمین و مسیرهای مشخصی که دوچرخه تان توان رفتن به آنجا را داشته یا نداشته باشد را خواهید دید. با کسب تجربه های بیشتر، چشمانتان قادر به شناسایی نقاطی از مسیر خواهد بود که در نظر سایرین امکان عبور از آن قسمت ها وجود ندارد.
حفظ تعادل یک اصل مهم از اصول دوچرخه سواری کوهستان
حفظ تعادل همیشه در دوچرخه سواری مهم است اما در دوچرخه سواری کوهستان مساله ای حیاتی است،. زیرا با یک برهم خوردن تعادل ساده در دوچرخه سواری کوهستان خطر سقوط برای فرد پیش می آید. در دوچرخه سواری کوهستان هنگام بالا رفتن از کوه یا تپه وزن به قسمت عقب دوچرخه منتقل می شود. یکی از معایب انتقال وزن به قسمت عقب دوچرخه در هنگام بالا رفتن از تپه، کاهش وزن وارده به قسمت جلوی دوچرخه است که ممکن است سبب تک چرخ زدن ناگهانی یا حتی واژگونی به پشت شود. ترفند لازم برای پیشگیری از این حالت قرار دادن وزن خود در قسمت عقب، همزمان با حفظ وزن روی چرخ جلو می باشد. برای انجام این کار چند راهکار وجود دارد:
– در حالی که پایین تنه خود را در قسمت عقب دوچرخه نگهداشته اید، بالا تنه تان را به جلو خم کنید.
– ران پاهایتان را خم کنید.
– آرنج دستانتان را نزدیک بدنتان و به صورت منعطف نگهدارید.
– سرتان را بالا بگیرید.
این حرکات مرکز گرانش بدنتان را پایین آورده و وزنتان را در امتداد طول دوچرخه توزیع می کند. میزان خم شدن بدن به سمت جلو به زاویه شیب و نوع مسیرتان بستگی دارد. هر چه میزان لغزندگی و شیب مسیر افزایش می یابد، میزان خمیدگی نیم تنه بالایی بدن نیز باید افزایش یافته و هر چه بیشتر به لوله بالایی تنه نزدیکتر شود. شما می توانید چانه تان را درست در بالای فرمان قرار دهید، پشتتان کاملاً صاف و خوابیده باشد و باسنتان در هوا قرار گیرد، هر چند این حرکت ممکن است به به ظاهر غیرفنی و خنده دار باشد اما کاملاً موثر و کارا خواهد بود.
یادگیری میزان خم کردن پشت و بالاتنه به سمت جلو از نکات ظریف دوچرخه سواری کوهستان می باشد و همه اینها نیازمند تمرین است. به مرور زمان شما خواهید آموخت که چگونه به سادگی و زیرکانه تغییرات لازم را در حرکات بدن به جلو و عقب انجام دهید و از موانع و تپه های بلند بالا بروید.
قبل از بالا رفتن از کوهستان واقعی حتما مسیری سربالایی با طول مناسب و دارای شرایط و تپه های مختلف پیدا کنید. دوچرخه را روی دنده سبک (اما نه خیلی سبک) به طوری که امکان رکاب زدن به بالای تپه را بدهد، تنظیم کنید. حالا تجربه کنید. بدون خم شدن به جلو تمام وزن خود را در قسمت عقب دوچرخه متمرکز و حرکت کنید. حالا به جلو خم شوید. سعی کنید این حالات را در تمامی وضعیت های مسیر و شیب های متفاوت بررسی و تجربه کنید تا تفاوت آنها را در یابید.
اصول دوچرخه سواری کوهستان | تعویض دنده در زمان مناسب
یکی از ویژگی های اصلی دوچرخه های کوهستان، سیستم دنده دهی تعبیه شده در آنهاست؛ یعنی شما باید به خوبی بیاموزید که در چه موقعیتی دنده را تعویض کنید تا رکاب زدن حین دوچرخه سواری برایتان آسان و لذت بخش شود. علاوه بر این تعویض دنده مناسب از خستگی زود هنگام شما نیز جلوگیری کرده و باعث می شود تا بتوانید با همان نیروی قبل به رکاب زدن ادامه دهید. در هنگام رسیدن به یک تپه، پیش از آغاز سراشیبی، تمایل به تعویض دنده احساس می شود. برای افراد مبتدی این بهترین کار است.
اما همانطور که قبلاً انتقال وزن بدن به جلو و عقب را برای حفظ تعادل یاد گرفته اید، پس می توانید تغییر دنده را با توجه به تغییرات سرعت، انجام دهید. اگر به سرآشیبی تند به سمت پایین رسیدید بهتر است برای اینکه بتوانید دوچرخه را بهتر کنترل کرده و مانع از سرعت بیش از حد آن در سر پایینی تند شوید، باید دنده سنگین به دوچرخه دهید، تعویض دنده به دنده سنگین باعث می شود که در سر پایینی سرعت کاملا کنترل شده و بدون نیاز به رکاب زدن به مسیر ادامه دهید.
نکته ای که در دنده دهی باید به آن توجه کنید این است که از از دو رگه شدن زنجیر چرخ حین دوچرخه سواری جلوگیری کنید، این مشکل هنگامی رخ می دهد که زنجیر در قسمت جلو بر روی حلقه کوچک دنده قرار گرفته و در پشت نیز بر روی قاب کوچک زنجیر قرار دارد یا اینکه در جلو روی بزرگترین حلقه بوده و در عقب نیز روی بزرگترین قاب زنجیر قرار گرفته است.
این دورگه کردن زنجیر باعث افتادن آن یا حتی در برخی مواقع موجب پارگی زنجیر می شود. جهت جلوگیری از دو رگه شدن زنجیر چرخ بهتر است حین رکاب زدن دنده را تعویض نمایید. علاوه بر این بزرگترین دنده جلو را بر روی بزرگترین دنده عقب و بالعکس تنظیم نکنید، زیرا باعث گیر کردن یا پارگی زنجیر می شود.
اصول دوچرخه سواری کوهستان | نحوه رکاب زدن خود را بررسی کنید
رکاب زدن نیز یکی از موارد مهم در دوچرخه سواری کوهستان است. در هنگام نزدیک شدن به یک تپه، عکس العمل بسیاری از دوچرخه سواران این است که باید با سبک ترین دنده به شکار سراشیبی بروند. این کار جواب نمی دهد و مانند این است که بخواهید تایرهای ماشین تان را روی یخ حرکت دهید. شما با اینکار فقط تعادل خودتان را از دست داده و باعث سر خوردن لاستیک تان خواهید شد. با این تفاسیر، بهتر است از یک دنده سبک مناسب استفاده کنید که با تمرین فرا گرفته اید، دنده ای که نه دور پای بالایی نیاز داشته باشید و نه اینکه برای چرخاندن آن مجبور شوید تا با ایستادن روی پدال ها به آنها فشار بیش از حد وارد کنید. سپس، دور پای مداوم و آرام خود را حفظ نمایید و همواره به مهارت هایتان در رکاب زدن توجه داشته باشید.
دوچرخه های کوهستان دارای ویژگی مهم دیگری نیز هستند و آن کمک فنرهای تعبیه شده در دستگاه است. در این دوچرخه ها دو نوع کمک فنر وجود دارد!
– کمک فنر جلو یا HardTail: در این مدل از کمک فنر که در قسمت چرخ جلوی دوچرخه قرار گرفته است، ضربات وارده حین دوچرخه سواری در ناهمواری ها یا مسیرهای غیر مسطح به خوبی گرفته خواهد شد اما بهتر است حین سربالایی قفل شود تا قدرت پدال زدن شما را تا حد زیادی افزایش دهد.
– کمک فنر جلو و عقب یا Full Suspension: در این مدل کمک فنر نیز ضربات ناشی از برخورد با دست اندازها را گرفته و در مسیرهای سر پایینی بهتر است کمک فنر جلو از حالت قفل خارج شده تا عملکرد بهتری را ارائه دهد.
در کل با استفاده از کمک فنرهای موجود در دوچرخه علاوه بر اینکه ضربات گرفته می شود، دستگاه حالتی ارتجاعی و پرشی به خود می گیرد که موجب لذت بیشتر دوچرخه سوار خواهد شد.
کلام آخر
برای موفق شدن در رشته دوچرخه سواری در کوهستان تنها کافیست که تکنیک ها و اصول اولیه را فراگیرید و انگیزه استفاده از دوچرخه را در مناطق کوهستانی داشته باشید تا بتوانید نهایت استفاده را از این ورزش هوازی برده و از فواید آن بهرمند شوید. اصولا افرادی که دوچرخه سواری را آغاز می کنند به چشم تفریح این ورزش را می آموزند اما پس از مدتی تمرین و کسب تجربیات در این زمینه حرفه ای شده و می توانند در مناطق کوهستانی به دوچرخه سواری بپردازند. دوچرخه سواری از ورزش های هیجان انگیز است که با یادگیری آن و تمرینات پی در پی، می توان تجربیات فردی زیادی فرا گرفت.