همه ما شهر شیراز را به شهر شعر و شاعری، شهر بناهای تاریخی و خوردنی های خوشمزه می شناسیم. اما شیراز به موزهای متعدد خود هم معروف است، علاوه بر همه ی اینها موزه های شیراز شهری است که ویژگی های تاریخی و هنری اش، نه تنها گردشگران ایرانی را به سمت خود می کشاند، بلکه بسیاری از توریست های خارجی نیز، در فصل های توریستی به ویژه اردیبهشت ماه، پا به این شهر زیبا می گذارند تا از آثار غنی تاریخی شیراز لذت ببرند و در هتل های شیراز اقامت کنند. به همین منظور در این مقاله از مجله گردشگری الی گشت، به معرفی موزه های شیراز خواهیم پرداخت.
با رزرو آنلاین هواپیما شیراز الی گشت، با کمترین قیمت و بهترین کیفیت به این شهر زیبا سفر کنید
موزه هخامنشی در تخت جمشید شهر شیراز
موزه هخامنشی از قدیمی ترین موزه های شهر شیراز است که در تخت جمشید واقع شده است. ساختمان موزه تخت جمشید قدیمی‌ترین بنای ایران است که بازسازی شده و به موزه اختصاص یافته‌است. این بنا یکی از مجموعه کاخ های تخت جمشید است که حدود ۲۵۰۰ سال پیش توسط سلسله هخامنشی بنا شد. قسمت‌هایی از این بنا که فعلاً به عنوان موزه مورد استفاده است، شامل یک ایوان، دو گالری و یک تالار است. در واقع ساختمان این موزه، کاخ اصلی حرمسرای خشایارشاه بوده است. در ایوان موزه که در سمت شمال ساختمان واقع شده و ورودی موزه در آن قرار دارد، دو جرز (دیوار اتاق و ایوان پایه ساختمان که از سنگ و آجر سازند) سنگی عظیم یک پارچه به ارتفاع تقریبی هشت متر و عرض ۲۰/۱ متر به وزن حدود ۸۰ تن در جلو و طرفین قرار دارد.
هر یک از این دو جرز بزرگ‌ترین سنگ یک پارچه‌ای است که در تخت جمشید به کار رفته‌است. سقف ایوان را هشت ستون چوبی با سر ستون‌های گاو دو سرنگه می‌دارد. پایه این ستون‌ها اصلی و به شکل زیبا و بسیار جالب از سنگ خاکستری حجاری شده است. انواع اقلام و اشیای باستانی که در سایت جهانی تخت جمشید کشف شده در موزه هخامنشی نگهداری می شود.
موزه ساسانی در شهر شیراز
در سال ۱۳۱۷ شمسی ایده ساخت موزه ساسانی، توسط پروفسور گیرشمن مطرح شد. ساختمان این موزه از دو بخش تشکیل شده؛ بخشی متشکل از یک سالن بزرگ به مساحت ۹۱ متر مربع و بخش دیگر که خود یک بنای تاریخی محسوب می‌شود. این موزه بعدها به عنوان مقر هیأت حفاری مورد استفاده قرار گرفت. در حال حاضر اشیای موجود در موزه شامل قطعاتی از موزائیک های ایوان، موزائیک و گچبری های کاخ ها، سنگ های حجاری شده، کوزه و سفال های عصر ساسانی و دوره اسلامی است که طی ۱۰ فصل کاوش در قسمت‌های مختلف به دست آمده است و همگی در موزه ساسانی شیراز جمع آوری شده اند.
موزه پارس یکی دیدنی ترین موزه های شیراز است که در باغ نظر قرار دارد. عمارت کلاه فرنگی این باغ در سال ۱۳۱۵ به موزه تبدیل شد و اشیایی که درون آن قرار دارد مربوط به دوران پیش و پس از اسلام است. از جمله آثاری که در موزه پارس می توانید مشاهده کنید قرآن خطی نفیس، مفرغ های لرستان، آثار نقاشی لطفعلی خان صورتگر در قرن ۱۳ و شمشیر کریم خان زند هستند. آرامگاه کریم خان زند نیز در شاه نشین شرقی این عمارت می باشد. این اثر تاریخی به عنوان یکی از موزه های شیراز در سال ۱۳۱۴ به ثبت ملی رسید.
موزه نظامی باغ عفیف آباد
در انتهای خیابان عفیف‌آباد و جنوب خیابان قصرالدشت، موزهای قرار دارد موسوم به موزه نظامی باغ عفیف آباد که در باغی به همین نام واقع شده است. موزه عفیف‌آباد یکی از بزرگ‌ترین موزه‌های نظامی خاورمیانه است در موزه نظامی عفیف‌آباد، مجموعه‌ای از ابزارهای جنگی و سلاح‌های مختلف از دوران‌های تاریخی گوناگون است. طبقه نخست موزه عفیف‌آباد به نمایش سلاح‌های قدیمی اختصاص پیدا کرده است و طبقه دوم آن هم اقامتگاه خاندان پهلوی بوده است.
این روزها به طبقه دوم، لقب «موزه عبرت» هم داده شده است. در طبقه زیرین این موزه هم سلاح‌های پادشاهان و افراد مشهور ایرانی نگهداری می‌شود: تفنگ مخصوص فتحعلیشاه قاجار، رضاخان، محمدرضا پهلوی، دلاوران نهضت جنگل، دکتر حشمت و… . مجموعه سلاح‌هایی که از دوره صفوی تا دوران معاصر در این موزه گردآوری شده‌اند هم در نوع خود بسیار جالب توجه و دیدنی هستند. در قسمت موزه عبرت هم می‌توانید شاهد برخی از اسباب و اثاثیه مجلل دوران پهلوی باشید. مثلا پیانویی بزرگ که میراث جشن‌های ۲۵۰۰ ساله شهر شیراز است یا مبل‌ها و میزهایی که به سبک فرانسوی ساخته شده‌اند.
فروغ‌الملک یک بانو فرهیخته ایرانی بوده است که به هنر، عرفان و مشروطه خواهی شهرت داشت. خانه او که در اواخر دوره قاجار و اوایل دوره پهلوی ساخته شد در سال ۱۳۷۷ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید. این روزها، این بنای زیبا که بنایی مسکونی بوده به موزه هنرهای تجسمی یا هنرهای معاصر شیراز تبدیل شده است. در واقع، در سال ۱۳۸۱، این ساختمان ۳ طبقه مرمت و بازسازی شد و برای نمایش آثار هنرمندان شیرازی به ویژه خانواده هنردوست و هنرمند مشکین فام به حسین مشکین فام واگذار شد.
اگر هوای قدم زدن در خیابان های بافت قدیمی شیراز به سرتان زده و در محله سنگ سیاه در حوالی امام زاده بی‌بی دختران هستید حتما سری به موزه هنرهای تجسمی فروغ الملک بزنید و از آثار هنری شیرازی های اهل دل در قالب: خوشنویسی، عکاسی و دیگر هنرها دیدن کنید. کاشی‌کاری‌ها، نقاشی‌های روی سنگ، دیوارهای آجری و سقف‌های تیرچوبی شما را به موزه فروغ الملک در شهر شیراز شما را به گذشته ها خواهد برد؛ به گذشته های زنی آزاده که هنر و انسانیت را به خوبی می دانست و نزد کمال‌الملک نقاشی را به نیکویی فرا گرفته بود. موارد مذکور، تنها دیدنی‌های موزه فروغ الملک نیستند، در این موزه می توانید از کتابخانه ای با بیش از ۱۰۰ جلد کتاب و مجله تخصصی هم دیدن کنید.
موزه هفت تنان شهر شیراز
موزه هفت تنان در شیراز یکی از معروف‌ترین موزه‌های شهر است که قدمت آن به دوران زندیه بازمی‌گردد. در این باغ موزه هفت قبر از عرفای شیراز در دوران زندیه وجود دارد و دلیل نامگذاری آن نیز همین است.
سال ها پیش هفت نفر از عارفان شیرازی در دامنه کوه چهل مقام دفن شدند. در دوره زندیه، کریم خان تصمیم گرفت سنگ بنایی برای این هفت تن بسازد اما به دلیل گمنام بودنشان سنگ قبرها بدون کتیبه باقی ماند.
این عمارت بسیار شبیه به دیوان خانه های دوره زندیه است. مساحت آن حدود ۳۳۸۸ متر مربع و زیربنایی برابر با ۹۸۸ متر مربع دارد. جالب است بدانید شیرازیان به این مکان اعتقاد زیادی دارند و در گذشته برای استجابت دعاهایشان به آن جا می رفتند.” موزه هفت تنان” شیراز یا همان “باغ هفت تنان شهر شیراز” که به” موزه سنگ ” نیز معروف است. نقاشی‌های عمارت این باغ بسیار ارزشمندند. این مکان در حال حاضر به موزه کتیبه و سنگ‌های تاریخی تبدیل شده است.
موزه تاریخ طبیعی درواقع یک موزه زمین‌شناسی و جانور شناسی است که در آن اشیایی همچون فسیل ها و کانی ها نگهداری می‌شوند. خوب است بدانید که این موزه که در بلوار مدرس شیراز واقع شده و زیر نظر دانشگاه شیراز است، بخش های دیگری نیز دارد که از جمله آ‌ن‌ها می توان به موزه آناتومی، موزه تکنولوژی، موزه گیاه شناسی و موزه تمبر و اسکناس اشاره کرد.
مجموعه موزه با بیش از ۲۵۰۰ نمونه از جانوران بی‌مهره و مهره‌دار، ۶۰ گونه گیاهان دارویی، فسیل ماهی با قدمت ۷۰ میلیون سال و انواع کانی معدنی، مقصدی ایده آل برای علاقمندان به تاریخ طبیعی و تکنولوژی است. اصلی ترین هدف این موزه نمایش انواع گونه های جانوری، گیاهی و سنگواره ها و بالا بردن سطح شناخت مردم در مورد طبیعت و گونه های جانوری دنیای پیرامون شان است. در این موزه می توانید نمونه هایی جالب از حیوانات، مارهای زنده، بزغاله دو سر، مرغ چهارپا، گوساله دو سر، بره هشت پا و قوچ چهار شاخ را ببینید. اثر جالب دیگر موزه، نقش برجسته ای از سیاه خان لپویی ست، مردی با قد ۲۵۶ سانتی متر که بیماری غول آسایی یا ژیگانتیسم داشت را مشاهده کنید.
موزه نارنجستان قوام شهر شیراز
این موزه که در عمارت نارنجستان قوام واقع است، قسمتی از مجموعه قوامی شیراز است که بین سال‌های ۱۲۵۷ و۱۲۶۷ هـ . ق مقارن با حکومت ناصرالدین شاه قاجار به دستور علی محمد خان قوام ساخته و به عنوان دارالحکومه یا محل انجام امور سیاسی،نظامی و دیدار با نمایندگان دولتهای خارجی مورد استفاده بوده و توسط هنرمندان شیرازی با استفاده از هنرهایی از قبیل معرق کاری،حجاری،گچ بری،مقرنس کاری و … ساخته و یکی از زیباترین عمارت‌های دوره قاجار به حساب می آید.
در حال حاضر طبقه تحتانی آن به عنوان موزه، محل نگهداری و نمایش آثار تاریخی، سکه و نسخ خطی و همچنین محل برگزاری نمایشگاه های نگارگری و کاشی هفت رنگ اصیل شیرازی و موزه سازهای ایرانی می‌باشد . کیفیت معماری، آجرکاری و کاشی کاری بدنه ها، حجاری های ازاره، کارهای چوبی، آینه کاری ها، شیشه کاری ها، گچبری ها، نقاشی ها و دیگر تزئیناتی که در این بنا به کار رفته، این ساختمان را به صورت موزه هنرهای عصر خود در شهر شیراز درآورده است.
حمام وکیل در دوره زندیه به دست کریم خان زند ساخته شد. این بنا بدون شک یکی از شاهکارهای معماری ایرانی است که هر ساله گردشگران و توریست های بسیاری را به سمت خود جذب می کند. بنایی که امروزه به یکی از بی نظیرترین موزه های مردم شناسی تبدیل شده است.
حمام وکیل در گذشته بعد از یک دوره مرمت و بازسازی به رستوران و سپس به موزه فرش تبدیل شد اما بعد از مدتی با توجه به کاربری اصلی ساختمان، به عنوان موزه گرمابه شیراز با شماره‌ی ۹۱۷ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. درحال حاضر در قسمت سربینه حمام وکیل ۳۰ مجسمه مومی در حالت‌های مختلف طراحی شده که نمایشی از نحوه استحمام و آداب ویژه آن است. با ورود به موزه گرمابه شیراز می‌توان به آداب و رسوم، نحوه پوشش و فرهنگ مردم شیراز در گذشته پی برد.
مطالب مرتبط
موزه شاهچراغ شیراز
در آرامگاه شاهچراغ شیراز هم موزه ای به همین نام قرار دارد. موزه شاهچراغ، یک سالن بزرگ و وسیع است که در آن، آثاری از دوران قبل و بعد از اسلام به نمایش گذاشته شده است. پس هر وقت به شیراز رفتید حتما در حوالی میدان احمدی، سری هم به موزه شاه چراغ بزنید و در آن شاهد: قرآن های نفیس، نسخ خطی، سکه‌های باستانی، ظروف و اشیای ارزشمندی از جنس های شیشه، سفال و…، اشیایی دیدنی مانند شمعدان ها و نقاشی های افراد مشهور باشید. این موزه که در سال ۱۳۴۴ برای بازدید گردشگران و زائران حرم شاه چراغ تأسیس شده است، هر روز از ساعت ۸ صبح تا ۹ شب برای دیدار عموم باز است. علاوه بر همه دیدنی‌هایی که نام برده شد، بخشی از موزه هم به وسایل شخصی آیت‌الله دستغیب اختصاص داده شده است.
در بافت تاریخی شیراز و در محله سنگ سیاه در مجاورت آرامگاه سیبویه، خانه ارزشمندی قرار داره که به خانه سعادت معروفه. این خانه دارای حیاط مرکزی و اتاق های سه دری و پنج دری همراه با تزئینات وابسته به معماری شامل کاشی کاری، آجرکاری، گره چینی، سنگ های حجاری و سقف های چوبی تزئینی است که عمارت سعادت نام دارد.این عمارت یک بنای تاریخی است که در دوران قاجار ساخته شده و یادگاری از آن دوران پر نقش و نگار ایرانی می باشد.
در این بنا به دلیل نام مالک اصلی اش، حاج میرزا آقا سعادت، عمارت سعادت نامگذاری شد. گفتنی است که خانه سعادت،سومین خانه تاریخی و زیبای شیراز شناخته شده است. این بنای زیبای قاجاری در سال ۱۳۸۲ پس از مرمت وبازسازی، به موزه خاتم یا همان خانه خاتم شیراز تبدیل شد. در واقع سازمان میراث فرهنگی و صنایع دستی و گردشگری استان فارس ، علاوه بر حفظ و احیا این بنای تاریخی ارزشمند قجری، به منظور برپایی موزه و نمایشگاهی دائمی از آثار صنایع دستی شیراز و ایجاد اشتغال و حمایت از بخش خصوصی این اقدام را ترتیب داده و در جهت حفظ هنرهای سنتی ایرانی تلاش های لازم را به عمل آورده است.