صائب تبریزی آرامگاهی در شهر اصفهان دارد که یکی از دیدنی‌های این شهر محسوب می‌شود. بدون شک اگر به اصفهان سفرکرده باشید می‌دانید که در هر نقطه و گوشه آن می‌توانید به‌شدت غافلگیر شوید. دیدنی‌ها، جاذبه‌های طبیعی و تاریخی، خیابان‌ها و حتی کوچه‌های قدیمی این شهر، اصفهان را در دسته جذاب‌ترین شهرهای ایران قرار داده‌اند. دیدنی‌های اصفهان شهرتی جهانی دارند و یکی از نقاط کمتر به آن پرداخته شده در این شهر “آرامگاه صائب تبریزی” است. این مکان متعلق به یکی از شهیرترین شعرای ایران است که داستان‌ها و روایت‌های جالبی پیرامون ایشان وجود دارد. ما در ادامه شما را به طور کامل با این آرامگاه زیبا و تاریخی بیشتر آشنا می‌کنیم.
صاحب تبریزی که با تخلص این نام و با اسم اصلی “میرزا محمدعلی” به عنوان بزرگ‌ترین غزل‌سرا، شاعر و نویسنده در دوران صفوی شناخته می‌شود، در قرن یازدهم هجری زندگی می‌کرده. شاعری معروف و محبوب که بر اساس برخی منابع گوناگون تاریخی در سال ۱۰۱۶ هجری قمری و در شهر زیبای تبریز چشم به جهان گشود. خانواده او در زمان سلطنت شاه‌عباس به‌خوبی توانستند نظر را به خود جلب کنند و همین موضوع باعث شد که به دستور شاه، تبریز را ترک و به اصفهان عزیمت کنند. بعد از اینکه وارد اصفهان شدند آن‌ها را به “تبارزه‌ی اصفهانی” یا “تبریزی‌های اصفهانی” می‌شناختند و البته صائب تبریزی هم به “صائبا” مشهور شد.
شخص صائب تبریزی از عنفوان نوجوانی در شهر زیبای اصفهان تحصیل خود را آغاز کرد. بعد از اینکه به بلوغ رسید به مکه و بعد از آن هم به مشهد سفر کرد. در سال ۱۰۳۴ هجری قمری عازم هندوستان شد و بعد از آن به هرات و کابل رفت. در کابل حکمرانی بسیار ادیب، سرشناس و شاعر به نام “خواجه احسن الله” حضور داشت که وی را با نام “ظفرخان” هم می شناختند. این فرد از صائب استقبال بسیار گرمی کرد و واله و شیدای هنر صائب شد. صائب تبریزی بعد از گذشت ۸ سال در سال ۱۰۴۲ مجدداً به ایران و اصفهان برگشت.
در این دوران هم شدیداً مورد استقبال شاه‌عباس دوم قرار گرفت و به وی لقب “ملک‌الشعرای دربار” دادند. بعد از آن صائب در میان شاعران عثمانی، ایرانی و هندی بسیار محبوب شد. اما بعد از بر سرکار آمدن شاه سلیمان و بعد از فوت شاه‌عباس، صائب به‌شدت مورد بی‌توجهی و همین‌طور بی‌مهری شاه و درباریان وی قرار گرفت. بر همین اساس تصمیم گرفت که از دربار خارج شده و در باغ خود با نام “باغ تکیه” به زندگی خود ادامه دهد.
وی در سال ۱۰۸۶ یا ۱۰۸۷ هجری قمری در شهر اصفهان دار فانی را وداع گفت و در همین باغ نیز او را به خاک سپردند.
از جمله آثار ناب صائب تبریزی می‌توان به اشعار بی‌نظیر او اشاره کرد. این شاعر بزرگ و شهیر ایرانی از جمله شعرایی است که به “کثیرالشعر” شهرت دارد. تعداد ابیات سروده شده توسط ایشان به ۶۰ تا ۱۲۰ هزار بیت می‌رسد و در اغلب اوقات همگی به سبک هندی سروده شده‌اند. در واقع این‌گونه می‌توان گفت که صائب تبریزی نقش بسیار مهمی در تکامل رساندن این سبک شعر داشته. صائب به شاعر تک بیتی‌ها بودن هم شهرت دارد و می‌توان گفت ایشان اولین شاعری است که از اسلوب معادله در تمام اشعار خود استفاده کرده‌اند.
اغلب شعرهای سروده شده توسط این شاعر همگی در قالب غزل هستند. صائب چندین هزار بیت به‌صورت قصیده و مثنوی کوتاه با نام قندهار نامه و همین‌طور قطعه هم در کارنامه آثار هنری خود ثبت کرده است. نکته بسیار جالبی که باید در مورد صائب به آن اشاره کنیم این است که وی چندین غزل به زبان ترکی آذربایجانی که همان زبان‌اصلی مادری‌اش هم بوده، سروده است. دیوان صائب تبریزی به زبان هندی ترجمه شده و به طور مکرر در هندوستان هم آن را به چاپ می‌رسانند. حتی برخی از اشعار او را می‌توانید بر تمام قسمت‌های دیواره‌های مقبره‌اش مشاهده کنید.
آرامگاه صائب در قلب شهر اصفهان یکی از تاریخی‌ترین و زیباترین شهرهای ایران و در یکی از قدیمی‌ترین باغ‌های این شهر با نام باغ تکیه واقع شده است. این باغ در قسمت ابتدایی خیابان صائب است و از دو طریق یکی از خیابان عباس آباد اصفهان و دیگری از خیابان شهید بهشتی می‌توانید به آن دسترسی داشته باشید. در حالت کلی موقعیت جغرافیایی باغ به صورتی است که دسترسی به آن از تمام قسمت‌های شهر اصفهان امکان‌پذیر است. شما با سفر به شهر اصفهان به‌راحتی می‌توانید از آرامگاه و باغی که وی در آن آرمیده، دیدن کنید.
مقبره صائب از اکتشافات دوران پهلوی است و بد نیست بدانید که تا قبل از آن این باغ و این قبر در اجاره یک تاجر عمده‌فروش میوه قرار داشته. شخص تاجر هم باغ را از اداره اوقاف اصفهان اجاره می‌کند. بر همین اساس صاحب باغ حتی بعد از کشف‌کردن قبر صائب، اجازه بازدید از این قبر را به هیچ‌کس نمی‌دهد. در انتها یکی از دوستداران و عاشقان میراث‌فرهنگی به نام “آقای عباس بهشتیان” نامه‌ای را به روزنامه چهل‌ستون اصفهان می‌نویسد و وضعیت موجود را شرح می‌دهد. وی خواستار رسیدگی مسئولان شده و از اداره اوقاف تقاضا می‌کند تا باغ تکیه را دیگر اجاره نداده و بنای موجود را بازسازی کند.
به این‌گونه برنامه‌ریزی‌شده بود که آرامگاه صائب با تشکیل یک کنگره باستان‌شناسی در اردیبهشت‌ماه سال ۱۳۴۷ افتتاح گردد. اما بازگشایی آن متأسفانه ۵ ماه به تعویق می‌افتد و در انتها بعد از تلاش‌های بسیار زیاد در مهرماه سال ۱۳۴۷ شمسی این آرامگاه را رونمایی می‌کنند و برای بازدید عموم در اختیار بازدیدکنندگان و گردشگران قرار می‌گیرد.
آرامگاه صائب در سال ۱۳۵۵ در لیست آثار ملی کشور ایران به ثبت می‌رسد. در توضیح تاریخچه ساخت بنا باید این‌گونه بگوییم که در ابتدا استاد “حسین معارفی اصفهانی” نقشه آن را طراحی می‌کند و نقشه به تهران ارسال می‌شود. این نقشه را با نظر مهندس “محسن فروغی” که فرزند “ذکاء الملک” بوده‌اند کامل می‌کنند. بعد از آن پس از گذشت ۴ سال، ساختمان بنا در سال ۱۳۴۶ تکمیل می‌شود و به پایان می‌رسد. این بنای مهم زیبا، تاریخی و فرهنگی تقریباً ۷۰۰ هزار تومان هزینه در برداشت که یک‌هشتم از این هزینه را اهالی هنردوست شهر اصفهان تقبل می‌کنند. باقی مبلغ هم توسط انجمن ملی پرداخت می‌شود. در سال ۱۳۸۱ هم شهرداری اصفهان این بنا را به طور کامل بازسازی و مرمت می‌کند.
معماری این آرامگاه در شهر اصفهان با کاشی‌کاری‌ها، آینه‌کاری‌ها و ظرافت‌های بسیار زیادی که دارد نشان از بازمانده بودن آن از دوران صفویه داشته و اغراق می‌کند که از معماری این دوران الهام گرفته است. این مقبره یک ایوان بسیار بلند دارد که با ۱۰ پله سراسری سنگی و ابعاد کلی ۱۵ در ۶ و در ۸ متر در مقابل شما قد علم کرده است.
در نقطه مقابل ایوان یک حوض و یک آب‌نما وجود دارد که همگی یادآور حوض زیبا و بزرگ چهل‌ستون هستند. در قسمت بالایی حوض نیز دو قبر لحاظ شده است که یکی از این قبرها متعلق به صائب تبریزی و دیگری متعلق به نوادگان وی است. برای اینکه سنگ مزار صائب را ببینید، باید از ۱۰ پله سنگی ایوان بالا بروید. سنگ مزار صائب یک سنگ مرمر یزدی یکپارچه است که سنگ مزار قدیمی را در قلب و درون خود جای‌داده است.
متأسفانه سنگ مزاری که سنگ اصلی محسوب می‌شود، به دونیم قسمت شده. اما همچنان کتیبه‌ای که حامل یک مطلع و یک غزل از صائب به خط “محمد صالح” که از خوش‌نویسان عصر صفوی است بر روی مقبره خودنمایی می‌کند. شما در تمام نقاط این آرامگاه و مقبره می‌توانید اشعار صائب تبریزی را به‌خوبی مشاهده کنید. نمای این باغ هم از سمت ایوان بسیار چشم‌نواز و زیباست. بر روی سرستون‌های آرامگاه تزییناتی از قوس‌های جناقی مشاهده می‌شود و زیر سقف را هم به سبک شطرنجی، آینه‌کاری کرده‌اند تا اهمیت و زیبایی آرامگاه بیشتر شود. شعری که بر روی سنگ مزار صائب تبریزی مشاهده می‌شود بیتی زیبا از خود وی است
محو کی، از صفحه دل ها شود آثار من من همان ذوقم که می یابند از گفتار من
مطالب مرتبط
برای اینکه خود را به آرامگاه زیبای صائب برسانید می‌توانید از روش‌های مختلفی استفاده کنید. اول باید به اصفهان سفر کنید. سپس خودتان را به نزدیک‌ترین ایستگاه مترو رسانده و در ایستگاه مترو میدان انقلاب اصفهان پیاده شوید. سپس تا آرامگاه صائب پیاده‌روی کرده یا با تاکسی خودتان را به آرامگاه برسانید.
روش دیگری هم وجود دارد. شما می‌توانید از اتوبوس‌های BRT اصفهان استفاده کرده و خودتان را به این مکان فرهنگی و تاریخی برسانید. برای استفاده از این خطوط باید در ایستگاه شهید بهشتی اصفهان که در ابتدای خیابان صائب واقع شده، پیاده شوید و مسیرتان تا آرامگاه را پیاده طی کنید.
همان‌طور که می‌دانید اصفهان در یک منطقه کاملاً کویری قرار گرفته که تابستان‌های گرم و خشک و زمستان‌هایی بسیار سرد و خشک دارد. بر همین اساس مناسب‌ترین زمان برای سفر به شهر اصفهان فصل‌های بهار و پاییز هستند. از انتهای اسفند ماه تا انتهای اردیبهشت‌ماه و از انتهای شهریورماه تا انتهای مهرماه این شهر با بهترین آب‌وهوای موجود، به‌خوبی از شما پذیرایی می‌کند. ضمن اینکه برای بازدید از آرامگاه صائب شما با هیچ محدودیت روبرو نیستید، چون این مکان به‌صورت شبانه‌روزی باز است. اما اگر دوست دارید از معماری، زیبایی‌ها و جزئیات این آرامگاه بهره‌مند شوید، توصیه می‌کنیم که حتماً در روشنایی روز به ملاقات آن بروید. ناگفته نماند که نورپردازی آرامگاه در طول شب هم زیبا و منحصر به فرد است. بد نیست بدانید که بعد از غروب آفتاب، بازدید از این آرامگاه جاذبه‌های خود را دارد.
در اطراف آرامگاه صائب تبریزی جاذبه‌ها و دیدنی‌های زیادی وجود دارد. بعد از بازدید از آرامگاه می‌توانید از آن‌ها هم دیدن کنید. جاذبه‌هایی مانند چهارباغ، پل مارنان، عمارت و باغ هشت بهشت، سی و سه پل، موزه و کلیسای وانک، مدرسه چهارباغ، موزه آموزش‌وپرورش اصفهان و دیگر جاذبه‌ها از دیدنی‌های نزدیک به آرامگاه صائب تبریزی هستند. فاصله این دیدنی‌ها تا آرامگاه صائب تقریباً ۲ کیلومتر تا ۳ کیلومتر است و گردشگران بدون هیچ وسیله نقلیه‌ای با یک پیاده‌روی بسیار کوتاه می‌توانند خودشان را به تمام این جاذبه‌ها برسانند.
بدون شک ممکن است که دوست داشته باشید هتل خود را در نزدیکی این آرامگاه یا در نزدیکی دیدنی‌های شهر اصفهان انتخاب کنید. یا حتی در صورت بازدید از جاذبه‌های شهر اصفهان خسته شده، انرژی خود را از دست بدهید و دوست داشته باشید که یک وعده‌غذایی جذاب را در رستوران‌های نزدیک به آرامگاه امتحان کنید. جالب است بدانید که در اطراف این آرامگاه، هتل‌های زیادی وجود دارد، چون مقبره صائب دقیقاً در دل شهر قرار گرفته است.
هتل آسمان، هتل سرای اردیبهشت، هتل اصفهان، هتل چهل پنجره از هتل‌های نزدیک به این آرامگاه هستند.
همین‌طور رستوران ستاره هتل آسمان، تالار و رستوران ماه و خورشید، رستوران پاچیرا و رستوران میزبان از جمله رستوران‌های نزدیک به این آرامگاه محسوب می‌شوند.
شهر اصفهان از جمله شهرهای تاریخی و پربازدید است و روزانه گردشگران و مسافران زیادی از داخل و خارج کشور عازم این شهر می‌شوند. توصیه ما به شما این است که اگر به این شهر سفر کردید، تلاش کنید تا در مدت‌زمان سفر خود حتماً از جاذبه‌های دیدنی، تاریخی و طبیعی این شهر استفاده کرده و لذت ببرید. ضمن اینکه از غذاهای سنتی اصفهان نوش جان کرده و از سوغاتی‌های جذاب آن مانند صنایع‌دستی، گز و پولکی غافل نشوید. همچنین اصفهان مانند سایر شهرهای ایران مناطق ییلاقی و خوش‌آب‌وهوایی هم در اطراف خود دارد.