حتی کسانی که زیاد اهل سفر هوایی هم نباشند احتمالا نام هواپیمای بوئینگ ۷۴۷ را شنیده اند. این هواپیما که به جمبو جت و ملکه آسمان ها نیز شهرت پیدا کرده است بیش از ۵ دهه در سرتاسر جهان به جابجایی مسافران پرداخته و محبوب ترین هواپیمای دنیا به شمار می رود. اما راز محبوبیت این هواپیما چیست و چرا مسافران تا این حد این هواپیما را دوست دارند؟ بوئینگ ۷۴۷ چه امتیازاتی نسبت به سایر هواپیماها دارد که بعد از ۵ دهه مردم از بازنشستگی اش ناراحت می شوند؟ در ادامه فعالیت های این هواپیما را در طول سال ها مرور می کنیم تا شاید به دلیل محبوبیتش پی بردیم. با الی گشت همراه باشید.
مطالب مرتبط: خداحافظی با بوئینگ ۷۴۷، ملکه آسمان ها خانواده شگفت انگیز بوئینگ ۷۴۷
چندی پیش در خبرها خواندیم که بسیاری از ایرلاین های بین المللی هواپیمای بوئینگ ۷۴۷ را از ناوگان خود کنار گذاشته اند و بسیاری دیگر برنامه بازنشستگی این هواپیمای محبوب را در سال آینده اجرا خواهند کرد. این هواپیما علیرغم سال ها خدمت و فعالیت در ایرلاین های مختلف قرار است به تدریج از ناوگان هواپیمایی بسیاری از ایرلاین ها کنار گذاشته شود. اما محبوبیت بوئینگ ۷۴۷ از کجا شروع شد؟ از اولین باری که شرکت هواپیمایی پان امریکن ورلد ایرویز (Pan American World Airways) نخستین پرواز را با بوئینگ ۷۴۷ انجام داد این هواپیمای غول پیکر مسافربری جای خود را در دل های مسافران باز کرد. سخنگوی یونایتد ایرلاین می گوید از زمانی که خبر بازنشستگی بوئینگ ۷۴۷ اعلام شده بسیاری از مسافران درخواست دارند برای آخرین بار هم که شده بلیط هواپیمای جمبوجت را خریداری کنند و سوار این هواپیما شوند. شرکت هواپیمایی یونایتد هنگامی که در سال ۱۹۸۵ امتیاز شبکه پروازی اقیانوس آرام را از ایرلاین پان امریکن به دست آورد اکثر هواپیماهای بوئینگش را نیز خریداری کرد.
هواپیمایی یونایتد در حال حاضر ۱۴ فروند هواپیمای بوئینگ ۷۴۷ در ناوگان خود دارد که عمدتا در مسیرهایی مثل سن فرانسیسکو- پکن و سئول استفاده می شوند. شرکت هواپیمایی دلتا نیز برنامه ریزی کرده است که تا چندی دیگر هواپیماهای بوئینگ ۷۴۷ خود را از ناوگانش کنار بگذارد. اما سایر ایرلاین ها کمابیش از محبوب ترین هواپیمای دنیا استفاده می کنند. به گفته شرکت هواپیماسازی بوئینگ از مجموع ۱۵۰۰ هواپیمای بوئینگ ۷۴۷ که در این کارخانه ساخته شده است در حال حاضر ۵۰۰ فروند هواپیمای بوئینگ ۷۴۷ در ایرلاین های سرتاسر جهان همچنان فعال هستند.
هواپیماهای دیگر نیز دوران پر فراز و نشیبی را پشت سر گذاشته اند. هواپیماهایی مثل مک دانل داگلاس دی سی-۱۰ (McDonnell Douglas DC-10) و لاکهید ال ۱۰۱۱ تری استار (Lockheed L-1011 TriStar) که این دو نیز مثل بوئینگ ۷۴۷ جزء هواپیماهای پهن پیکر به شمار می روند نیز از ناوگان ایرلاین ها کنار رفته اند، اما تا این حد خبرساز نشده اند. بوئینگ ۷۴۷ چه تفاوتی با این هواپیماها دارد که محبوب ترین هواپیمای تاریخ شده و مسافران از حذفش تا این حد ناراحتند؟
هنری هارتولد، بنیانگذار و تحلیگر سفر در شرکت اتمسفر ریسرچ (Atmosphere Research) است که در زمینه صنعت گردشگری به ارائه مشاوره می پردازد. هارتولد در رابطه با محبوبیت بوئینگ ۷۴۷ می گوید: «این هواپیما محبوب ترین هواپیما در تاریخ است. ورود این هواپیما به صنعت هواپیمایی یک تحول و انقلاب بزرگ در صنعت گردشگری ایجاد کرد. چیزی که بیش از همه باعث محبوبیت این هواپیمای مسافربری شد طراحی آن بود. برآمدگی بالای هواپیما باعث می شد مسافرانی که در قسمت جلوی هواپیما نشسته اند واقعا در دماغه هواپیما نشسته باشند! این اولین بار بود که مسافران می توانستد در چنین قسمتی از هواپیما بنشینند.»
هنگامی که این هواپیما برای اولین بار رونمایی شد چشم انداز تقاضا برای سفر هنوز نامعلوم بود، به همین دلیل ایرلاین ها در فضای وسیع این هواپیما تعداد کمی صندلی چیده بودند. در نتیجه فضای خالی زیادی در هواپیما وجود داشت که در آن زمان برای سالن استراحت و نشیمن مسافران استفاده می شد. این هواپیما مفهومی جدید از سفر هوایی لوکس و مجلل را به دنیا معرفی کرد. بوئینگ ۷۴۷ اولین هواپیمای مسافربری با دو راهرو بود. همچنین یکی از اولین هواپیماهایی بود که محفظه بار بالای صندلی را ارائه می کرد. صندلی های هواپیما آنقدر با فاصله قرار داشتند که فضای بسیار زیادی برای هر مسافر به وجود می آوردند. چیزی که امروزه شاید تنها در پروازهای فرست کلاس می توانیم ببینیم!
گری لف، وبلاگ نویسی که در بلاگ «تماشا از فراز بال هواپیما» در مورد سفر هوایی و بلیط هواپیما مطلب می نویسد در مورد محبوب ترین هواپیمای تاریخ می گوید: «در این هواپیما پله هایی وجود داشت که مسافران را به قسمت نوک هواپیما هدایت می کرد. سفر در این قسمت هیجان انگیز بود؛ زیرا با وجود بزرگی این هواپیما، فضایی خصوصی و کوچک ایجاد می کرد و حس سفر در یک هواپیمای خصوصی را به مسافران القا می کرد.»
خب، اگر هواپیمای بوئینگ ۷۴۷ محبوب ترین هواپیمای تاریخ است و تا این حد طرفدار دارد پس چرا دارد بازنشسته می شود؟ یکی از اولین دلایل می تواند عمر بالای این هواپیماها باشد. برخی از آن ها دهه ها عمر دارند و دیگر برای پرواز قدیمی شده اند. علاوه بر این، ایرلاین ها قصد دارند هواپیمای بوئینگ ۷۴۷ را با هواپیماهای جدید و کارآمدتر جایگزین کنند؛ هواپیماهای پهن پیکر جدید و مدرن که از لحاظ مصرف سوخت نیز به صرفه تر باشند.
شرکت هواپیماسازی بوئینگ تلاش کرد حیات تازه ای به این هواپیما ببخشد. به همین دلیل هواپیمای بوئینگ ۷۴۷-۸ را به بازار ارائه کرد. اما این هواپیما خیلی مورد استقبال قرار نگرفت و تنها ایرلاین های معدودی مثل لوفت هانزا، کرین ایر و ایر چاینا این مدل بوئینگ را سفارش دادند.
در واقع، در ایرشو پاریس (Paris Air Show) شرکت بوئینگ اعلام کرد که هیچ سفارشی برای ساخت هواپیمای بوئینگ ۷۴۷ دریافت نکرده است. یکی از این دلایل را شاید بتوان رقیب همیشگی بوئینگ ۷۴۷، یعنی ایرباس ای ۳۸۰ دانست. هواپیمای ایرباس ای ۳۸۰ زمانی که فعالیتش را آغاز کرد توانست رکورد بزرگ ترین هواپیمای مسافربری جهان را از آن خود کند و گوی سبقت را از محبوب ترین هواپیمای تاریخ برباید. به گفته بوئینگ، شرکت های هواپیمایی ترجیح می دهند از هواپیماهای دوموتوره مثل بوئینگ ۷۷۷x و ایرباس ای ۳۵۰ استفاده کنند؛ چون کوچکترند، محدوده پرواز بیشتری دارند و مصرف سوخت بسیار کمتری دارند.
اما به گفته هارتولد یاد و خاطره بوئینگ ۷۴۷ همیشه در یادها باقی خواهد ماند. «هیچ گاه هواپیمای نمی تواند جای بوئینگ ۷۴۷ را بگیرد. بوئینگ ۷۴۷ یادگاری از زمانی است که سفر هوایی یک سفر لوکس، تجملانی و گرانقیت بود و هرکسی نمی توانست بلیط هواپیما خریداری کند. بوئینگ ۷۴۷ یادگار دوران باشکوه سفرهای هوایی است و همیشه محبوب ترین هواپیمای تاریخ باقی خواهد ماند.»
منبع: cntraveler.com