باند فرودگاه چیست و چه ویژگی هایی باید داشته باشد؟

مشخصات باند فرودگاه

باند فرودگاه یا باند پرواز یکی از قسمت های اصلی هر فرودگاه است و فرصت لازم برای بلند شدن و فرود را به هواپیماها می دهد. کیفیت و استاندارد بودن این باند می تواند نقشی مهم در امنیت پرواز داشته باشد. اگر تا به حال با هواپیما سفر کرده باشید حتما با این باند آشنا هستید؛ هواپیما قبل از برخاستن معمولا مسافتی را با سرعت بسیار زیاد در باند فرودگاه طی می کند. همچنین در هنگام فرود نیز مسافتی را در این باند حرکت می کند تا سرعتش را کم کند و بتواند توقف کند. دراین مطلب می خواهیم در مورد باند فرودگاه صحبت کنیم و مشخصات باند فرودگاه، ابعاد و طول باند فرودگاه و سایر ویژگی های آن را با شما در میان بگذاریم. با الی گشت همراه باشید.

باند فرودگاه چیست؟

مطالب مرتبط:
چراغ های هواپیما چه کاربردی دارند؟
کوتاه ترین سفر هوایی جهان تنها ۴۷ ثانیه طول می کشد

باند فرودگاه (runway) به مسیری در فرودگاه گفته می شود که امکان برخاستن و فرود را برای هواپیماها فراهم می کند. سازمان هوانوردی غیرنظامی بین المللی یا ایکائو (ICAO) باند فرودگاه را اینطور تعریف می کند:

«منطقه ای مستطیل شکل در سطح فرودگاه که برای برخاستن و نشستن هواپیما آماده شده است.»

باند فرودگاه به دو صورت طبیعی و مصنوعی می تواند وجود داشته باشد. باند فرودگاه طبیعی معمولا فضای مسطح و هموار روی چمن، خاک، یخ و … است که برای بلند شدن و فرود هواپیما مورد استفاده قرار می گیرد. باند فرودگاه مصنوعی نیز توسط انسان ها ساخته شده و سطح آن معمولا توسط موادی مثل آسفالت، بتن یا ترکیب این دو پوشیده می شود.

طول استاندارد باند فرودگاه

طبق قوانین ایکائو برای هر نوع هواپیما طول باند مشخصی تعیین شده است. هواپیماهای کوچک تر به طول باند کمتری نیاز دارند، اما هواپیماهای مسافربری غول پیکر مثل ایرباس ای ۳۸۰ مطمئنا نیازمند فضای باند بسیار بزرگی هستند. برای آنکه اجازه برخاستن و فرود یک مدل هواپیمای خاص در یک فرودگاه داده شود، مشخصات و ابعاد باند چک و بررسی می شود. پس از بررسی مشخصات باند فرودگاه و در صورت استاندارد بودن ابعاد و اندازه باند، اجازه فعالیت آن هواپیما در آن فرودگاه داده می شود. طول استاندارد باند فرودگاه برای هواپیماهایی که وزنشان کمتر از ۲۰۰۰۰۰ پوند (۹۰۷۱۸ کیلوگرم) است می بایست حداقل ۱۸۲۹ متر (۶۰۰۰ فوت) باشد. هواپیماهای بزرگ تر  و سنگین تر مثل هواپیماهای پهن پیکر به باند طولانی تری نیاز دارند. مولفه های مختلفی در اندازه باند فرودگاه دخیل هستند. یکی از این مولفه ها ارتفاع از سطح دریاست. هرچه باند فرودگاه در ارتفاع بیشتری از سطح دریا قرار داشته باشد به طول باند بیشتری نیاز دارد. همینطور شرایط آب و هوایی نیز در مدت زمان برخاستن هواپیما تاثیر دارند. معمولا هواپیماهای تجاری تنظیمات مورد نیاز برای شرایط آب و هوایی مختلف را در اختیار دارند و بر اساس آن عمل می کنند. به طور مثال باند فرودگاه امام خمینی از جنس آسفالت است و ۴۱۹۸ متر طول دارد.

طراحی باند فرودگاه

همان طور که گفتیم باند پرواز باید اندازه های استانداردی داشته باشد. با این حال بسته به نوع فرودگاه (محلی، بین المللی) و نوع هواپیماهایی که در آن فرودگاه تردد می کنند، ابعاد باند فرودگاه می تواند بسیار متغیر باشد. برخی از باندهای فرودگاه بسیار کوتاه هستند، به طوریکه فرودآمدن در آن ها کمی ترسناک به نظر می رسد. در مطلب ۱۰ باند ترسناک در جهان به معرفی این باندها پرداختیم. این باندهای فرودگاه یا خیلی کوتاه هستند یا آنکه در مکان های بسیار خطرناک و شرایط عجیب و غریب ساخته شده اند. ابعاد باند فرودگاه به طور معمول از ۲۴۵ متر طول و ۸ متر عرض در فرودگاه های محلی شروع می شود و تا ۵۵۰۰ متر طول و ۸۰ متر عرض در فرودگاه های بزرگ بین المللی متغیر است. در ادامه با چند اصطلاح در مورد باند فرودگاه آشنا می شویم:

• TORA: Takeoff Run Available

فضای موجود برای برخاستن: طول باند مناسب برای بلند شدن و پرواز هواپیما.

• TODA: Takeoff Distance Available

مسافت موجود برای برخاستن: طول باند فرودگاه برای پرواز فراهم است و مانعی در مسیر وجود ندارد.

• ASDA: Accelerate-Stop Distance Available

مسافت لازم برای شتاب گرفتن/توقف: طول مناسب باند فرودگاه برای شتاب گرفتن هواپیما در هنگام پرواز یا کم کردن سرعت برای توقف.

• LDA : Landing Distance Available

مسافت موجود برای فرود: طول باند فرودگاه برای فرود و به زمین نشستن هواپیما مناسب است.

• EMD: Emergency Distance Available

مسیر اضطراری در دسترس: این مورد که در مواقع اورژانسی به کار می رود عبارتست از LDA (یا TORA) به اضافه یک محل توقف (stopway).

چراغ های فرودگاه

به طور کلی چراغ های فرودگاه به کلیه روشنایی های فرودگاه از جمله چراغ گردان گفته می شود که به رنگ های مختلف سفید و قرمز و .. در بالای برج ها، ساختمان ها و تجهیزات فرودگاهی وجود دارند.

چراغ گردان بیکن (airport beacon) در بسیاری از باندهای پرواز وجود دارد. یکی از کاربردهای این چراغ کمک به خلبانان برای پرواز و فرود در شب است. بیکن چراغی بسیار قدرتمند، بزرگ و چرخان است که از کیلومترها دورتر قابل مشاهده است. در اغلب فرودگاه های عمومی مسافربری این چراغ به رنگ سبز و سفید است و این چراغ ها به طور یکی در میان روشن و خاموش می شوند. اما در فرودگاه های نظامی چراغ گردان معمولا به رنگ سفید و سبز است، با این تفاوت که دو چراغ سفیدرنگ وجود دارند. در این فرودگاه ها به ازای هر دو چراغ سفید یک چراغ سبز چشمک روشن می شود و با این کار آن ها را از فرودگاه های عمومی متمایز می کند. خلبان هایی که در طول شب پرواز می کنند با مشاهده این چراغ های چشمک زن به راحتی می توانند نوع آن را تشخیص بدهند. این چراغ ها معمولا طبق زمانبندی مشخص و دقیقی روشن و خاموش می شوند، اما گاهی برج مراقبت پرواز برای کنترل ترافیک هوایی آن ها را روشن یا خاموش می کند. البته لازم به ذکر است که تمامی فرودگاه ها دارای این چراغ نیستند و در توضیحات و نقشه پرواز ، فرودگاه هایی که چراغ بیکن دارند با علامت کوچکی مشخص می شوند.

دربالای ساختمان های فرودگاه، برج ها و سایر بناهای مرتفع در فضای فرودگاه چراغ بیکن کوچک قرمز رنگی وجود دارد که برای جلوگیری از برخورد هواپیماها همیشه روشن هستند.

منبع: با استفاده از مطالب icao.int