با کشف یک استخوان ۸۸ هزار ساله، در دریاچه ی باستانی الوسطی در شمال شرقی عربستان باستان شناسان عمر مهاجرت انسان ها از آفریقا به سمت شرق را به خیلی قبل تر از آنچه که تاکنون فکر می کردند، نیز برده است. یافته های بدست آمده شامل باقی مانده هایی از استخوان انگشت یک هومو ساپیانس (نام علمی انسان امروزی) است، که سبب شده فرضیه مهاجرت انسان های امروزی که در ۶۰ هزار سال بیش آفریقا را ترک کرده بودند را به چالش بکشد. الی گشت به در ادامه بیشتر درباره کشف یک استخوان ۸۸ هزار ساله شرح خواهد داد، همراه ما باشید.
مطالب مرتبط: قدیمی ترین باغ وحش شبه جزیره عربستان، باغ وحش دبی مرکز تفریحی شاترخان و هرم صلح، سازه هایی مدرن در شهر آستانه
مطابق با یک مقاله ای که در مجله‌ی «Nature Ecology and Evolution» منتشر شده، درباره کشف یک استخوان انگشت در سال ۲۰۱۶ در یک دریاچه باستانی به نام “الوسطی” در عربستان صحبت می کند. در این مقاله نوشته شده قدمت استخوان کشف شده را تقریبا به ۸۸ هزار سال پیش بر می گرداند. باستان‌شناسان برای پیدا کردن بقایای متعلق به زمان‌های گذشته با نگاهی به تصاویر ماهواره‌ای در این منطقه دریافته اند که عربستان در آن زمان سرزمینی سرسبز بوده و دلیل آن شواهدی است که از بقایای مجموعه آب‌های ما قبل تاریخ در این منطقه باقی مانده است.
شبه جزیره عربستان در ۸۵ هزار سال پیش ظاهری متفاوت با وضعیت کنونی اش داشته است. این منطقه در گذشته های دور یک علفزارهای سرسبزی را داشته که در هر فصل با باران های فصلی سرسبز می شده و درون آن صدها دریاچه آب شیرین خالص وجود داشته است. به طوری که محققان، با تحقیقاتی که در زمین های این کشور داشته اند در ریگ‌های چسبیده به پستانداران آبزی و نیمه آبزی مانند اسب‌های آبی یافته است که ارتباط زیادی با شبه قاره‌ی آفریقا دارند. آنها همچنین ابزار سنگی پیدا کرده‌اند که نشان دهنده‌ی حضور انسان اولیه در این شبه جزیره است، اما هیچ مدرک فسیلی مستقیمی در این خصوص تاکنون یافت نشده بود.
نویسنده ی این مقاله مایکل پتراگلیا (Michael Petraglia) از موسسه مکس پلانک، درباره جزئیات این کشف می گوید:
با توجه به تحقیقات گسترده ای که در باستان شناسی عربستان انجام داده ام تا کنون ۱۰۰۰۰ دریاچه باستانی در عربستان پیدا کرده ام که توانسته از ۲۰۰ مورد آنها بازدید به عمل آوردم و در ۸۰ درصد آنها شواهد باستانی پیدا کنم. وی به این این موضوع نیز اشاره کرد که بسیاری از دریاچه‌های این منطقه فصلی هستند که سطح آب آنها در فصل‌های گرم و خشک کاهش می‌یابند و در فصل‌های موسمی به میزان قابل توجهی بیشتر می‌شوند. با این حال، الوسطی به احتمال زیاد منبع آب شیرینی برای همه فصول سال بود. طبق گفته‌های هاو گروکات (Huw Groucutt) که نویسنده‌ی همکار پتراگلیا است، باستان‌شناسان موفق به یافتن صدها قطعه ابزار سنگی در سایت دریاچه‌‌ی الوسطی شدند.
جالب است بدانید که کشف این فسیل کاملا به صورت اتفاقی بوده است و پژوهشگر این مقاله در گفتگویی گفته است: هنگامی که برای حفاری به استان الوسطی عربستان رفته بودم، هنگام پیاده روی در این منطقه، این فسیل را پیدا کردم.
اختلافی میان باستان‌شناسان و پالوآنتروپولوژیست‌ها وجود دارد و آن هم زمان دقیق آغاز مهاجرت انسان ها از آفریقا است. اما هیچ شواهد قابل استنادی مبنی بر مهاجرت جمعی انسان های مدرن از شمال آفریقا و شبه قاره آفریقا تا ۶۰ هزار سال سال پیش وجود ندارد.
پتراگلیا در سال ۲۰۰۷، با یک سخنرانی بحث برانگیز این گونه تحلیل کرد که انسان های مدرن امروز در ۷۴ هزار سال پیش تا هند هم پیش رفته بودند.
وی بیش از ۱۰ سال از عمرش را در مورد این موضوع در حال تحقیق بوده است و این گونه بیان می کند که مدت ها که درباره ی این قضیه بحث می کردیم که هومو ساپیانس‌ها (انسان های مدرن امروزی) قبل از تاریخی که گفته شد به جنوب آسیا رفته‌اند. این گفته‌ها مبتنی بر ابزار سنگی کشف شده بود، اما نمی‌توانستم یک فسیل انسانی برای اثبات این موضوع پیدا کنم.
اما در سال ۲۰۱۴ توجهش را به شبه جزیره عربستان جلب شد و این گونه مطرح ساخت موضوع را که با توجه به این که عربستان در گذشته سرزمینی سرسبز و علفزار گونه بوده، می توانسته است محل اجتماع شکارچیان بوده باشد و طبیعی ترین مرحله برای خروج از آفریقا به شمار می رفته است.
هر دو محققی که بر روی این پروژه در حال فعالیت هستند، گفته اند که فسیل انسانی پیدا شده در دریاچه باستانی عربستان، قدمت مهاجرت انسانی به بخش‌های جغرافیایی مختلف را بسیار عقب‌تر از آنچه که پیش بینی می‌شد، برده است.
به گفته پتراگلیا، عربستان به تازگی به پژوهشگران و باستان شناسان اجازه تحقیق و در این سرزمین را داده است، از همین رو وی معتقد است کشفیات گسترده ای را می توان در این کشور انجام داد زیرا در هر فصلی که به آن می رویم کشف جدیدی را انجام داده ایم، ما برنامه‌های بسیار بزرگی برای ادامه‌ی این کار در دریاچه‌های باستانی داریم و در آینده تصمیم داریم که در غارهای این کشور هم پژوهش هایی بنماییم.
فسیل هایی که تاکنون پیدا کرده ایم، نیز عبارتند از یک فسیل مربوط به انسان های اولیه در مراکش یافت شده است که نشان می دهند حدود ۳۰۰ هزار سال پیش انسان ها به غرب آفریقا راه پیدا کرده اند، اما فسیل‌های کمی هستند که خارج از این قاره یافته شده باشند و عمر آنها به قبل از ۶۰۰۰۰ سال پیش برگردد. همچنین یک فسیل قدیمی دیگری در فلسطین اشغالی پیدا شده است که قدمت آن به ۱۸۰۰۰۰ سال پیش باز می گردد.
منبع: