خبری که از دیروز محافل خبری را درگیر خود نموده است، کشف خمره ی سفالی در شهر ری است که در طی یک عملیات گود برداری در یک ساختمان آن هم در مرکزی ترین نقطه ی شهر ری اتفاق افتاده، می باشد. این کشف تاریخی در طی همین ۲۴ ساعتی که اتفاق افتاده و رسانه ای شده، شایعات و گمانه زنی های مختلفی را دررابطه با خود به وجود آورده است که همین گمانه ها بیشتر باعث خبرساز شدن خبر کشف خمره ی سفالی در شهر ری گشته اند! در ادامه با ما در الی گشت برای بررسی زوایای مختلف خبر کشف خمره ی سفالی در شهر ری همراه باشید.
مطالب مرتبط: کشف لایه های تاریخی جدید در شهر ری دژ رشکان شهر ری، میراث اشکانیان گنبد بقعه ادریس نبی در دزفول فروریخت
آقای امیر مصیب رحیم زاده که سمت مدیریت اداره ی میراث فرهنگی شهر ری را دارد، روز یکشنبه در تاریخ ۱۶ دی ماه در گفت و گو با خبرگزاری های مختلف اظهار داشت که در طی عملیات گود برداری در مرکز شهر ری و در هنگام بعد از ظهر، ۲ عدد خمره ی کشف شده است. به گفته ی آقای مصیب زاده این دو خمره در دل دیواری که در حال تخریب آن بوده اند قرار داشته اند.
وی در ادامه ی اظهاراتش درباره ی این کشف ناگهانی افزود که: به نظر می رسد که این خمره ها خالی باشند. آقای رحیم زاده در ادامه گفتند که با توجه به جثه ی این سفال های کشف شده، به احتمال بسیار زیاد آن ها متعلق به کاری همچون ذخیره ی آذوغه است و وجود هر نوع سکه و طلا در آن ها غیر قابل باوراست و ما به صورت کامل آن را رد می کنیم. این اظهارات آقای رحیم زاده در این راستا است که دیروز با پخش این خبر، این احتمال که در این سفال ها پر از سکه های طلا است می باشد.
در ادامه ی خبر کشف خمره ی سفالی در شهر ری رحیم زاده تصریح کرد: محوطه ی کشف شده ی تاریخی و ملک مورد نظر کاملا شخصی است و این کوزه های سفالی در حین انجام عملیات کشف شده اند. در واقع کارگران سرگرم عملیات گودبرداری بودند که با این کوزه ها در حین انجام کارمواجه شدند.
فعلا و تا اعلام نتیجه ی بررسی های باستان شناسانی که در محل این کشف حاضر شده اند، ادامه ی عملیات ساختمانی در این منطقه از شهر متوقف شده است و محوطه ی مورد نظر کاملا خالی از افرادی به جز کارشناسان میراث فرهنگی شده است. همچنین وی در ادامه اضافه کرد که: فعلا و تا پایان پژوهش های باستان شناسی هر اظهار نظری در این زمینه به هیچ عنوان قابل قبول و اطمینان نیست.
در پی انتشار خبر کشف خمره ی سفالی در شهر ری بد نیست تا نگاهی مختصر و اجمالی به پیشینه ی تاریخی این شهر تاریخی بیندازیم. رابرت کرپرتر که یک سیاح انگلیسی بود به پیروی از مؤلف کتاب آثارالبلاد نقل می کند که: ایرانیان بنای شهر ری را به هوشنگ پسر بزرگ کیومرث نسبت می دهند. در کتاب نزهه القلوب آمده است که ری را شیث بنی آدم پایه گذاری کرده است.
به هر حال هر چه که هست، نام ری در کتیبه های هخامنشی و منابع یونانی به صورت رگ آ (Rega) و رغه (Rege) آورده شده است. سلوکیان به ری، اِریا (Erya) و ارویا (Eroya) و اشکانیان به آن آرشکیا می گفته اند. البته حال که در خلال خبر کشف خمره ی سفالی در شهر ری داریم تاریخ این شهر را بررسی می کنیم باید بگوییم که؛ شهر ری در دوران پیش از اسلام مرکز بزرگ دینی زرتشتیان بوده است و به وسیله ی موبد موبدان نوعی حکومت دینی متمرکز در آن وجود داشته است. به طور کلی شهر ری در دوران مادها و هخامنشیان و حتی قبل از آن نیز شهری مقدس به شمار می آمده است.
قرار گرفتن شهر ری در مسیر جاده ی ابریشم که از آن جا به همدان می رفته است، علاوه بر جنبه ی مذهبی به ری اهمیت بازرگانی نیز اعطا می کرده است زیرا، مردم شهر ری بیشتر بازرگان و تاجر پیشه بوده اند. در زمان سلسله ی سلوکیان، در شهر ری زلزله ای شدید روی داد که بر اثر آن، ری کاملا ویران شد. بعدها سلوکوس اول در بین سالهای ۳۱۲ تا ۲۸۰ قبل از میلاد این شهر را دوباره ساخت و نام زادگاه خود، اورپس را بر آن گذاشت.
به همین خاطر در دوران سلوکیان از شهر ری به نام اورپس در تاریخ نیز یاد می شود. چون آثار به جای مانده از اشکانیان توسط سلسله ی بعدی یعنی ساسانیان از بین رفت به همین خاطر از عصر اشکانیان اطلاعات زیادی در دست نیست ولی آن چه که مسلم است این است که شهر ری همچنان اهمیت خود را حفظ کرده زیرا برج و باروی عظیمی در نزدیکی و ابتدای چشمه سوربن یا چشمه علی فعلی که اختصاص به شاهان و امرا داشت ساخته شده است.
در دوره ی پس از اسلام که سپاه ایران در جنگ نهاوند از مسلمانان شکست خورد و حکومت مرکزی از بین رفت، کشور ایران و ممالک تابعه ی آن نیز به تدریج جدا شدند و تکلیف هر شهر از جمله شهر ری به دست مرزبانان آن افتاد. پس از فتح ری نو یا ری زیرین به دستور نعیم بن مقرن و به دست زینبدی بنا شد و ری قدیم یا ری برین تخریب شد.
ری نو در جنوب شرقی ری قدیم بنا گردید. شهر ری در آغاز قرن ۴ دوران پرشکوهی از رشد و توسعه ی خود را آغاز کرد و این عهد مرداویج دیلمی اولین شاه خاندان زیاری بود. ری در حکومت رکن الدوله پایتخت محسوب می شد و در این زمان اهمیت بسیار زیادی داشت. در این دوره ری مرکز سیاسی فرهنگی ایران و جهان اسلام تبدیل شد و این امر رونق دانش و ادب را در این شهر در پی داشت.
ویرانه های ری باستان هنوز هم در نزدیک شهر کنونی ری باقی است و کشف خمره ی سفالی در شهر ری زیاد هم دور از ذهن نبوده است. شهرستان ری به لحاظ موقعیت جغرافیایی در ناحیه ی دشت قرار گرفته و کوه بی بی شهربانو و آراد و تپه چشمه علی به عنوان یکی از قدیمی ترین آثار باستانی شهرری به عنوان شاخص در علم باستان شناسی در زمینه ی گردشگری از اهمیت بالایی برخوردار هستند. وجود ۱۹۸ اثر باستانی و همچنین کشف خمره ی سفالی در شهر ری بیانگر میراث با ارزش فرهنگی شهر ری است.