بیشتر از ۲۰۰ اثر تاریخی از اوایل دهه ۹۰ تا حال حاظر در پی فعالیت های باستان شناسی پایگاه میراث جهانی ارگ بم کشف شده است. این فعالیت ها در جهت طرح های پژوهشی بررسی و شناسایی قلاع منظر و محور فرهنگی بم و نیز در جریان مستند سازی آثار تاریخی این شهر فرهنگی بوده است. با الی گشت همراه باشید تا کشف آثار تاریخی در منظر فرهنگی بم را بررسی کنیم.
مطالب مرتبط: ارگ انار قلعه ای تاریخی در کرمان ارگ راین، از بزرگ ترین بناهای خشتی دنیا در کرمان ارگ بم گورستان کودکان ایرانی!
تعداد زیادی از نقش های صخره ای کنده نگاره در مطالعات باستان شناسی که از سال ۱۳۹۱ در حال اجرا بوده، کشف شده است و همچنین مکان هایی که دارای آثار فلزکاری و معدن کاوی کهن بوده نیز مستند سازی شده است. علاوه بر این، بیش از ۴۰ اثر باستانی در شهرستان ریگان و در حدود ۷۰ اثر باستانی در شهرستان فهرج در راستای طرح های پژوهشی کشف آثار تاریخی در منظر فرهنگی بم، شناسایی شده است. مجموعه‌ای از قلعه های خشت و گلی به ویژه قلعه روستاهای قرن های اخیر اسلامی از قبیل قلعه برج معاذ، قلعه برج اکرم، قلعه قلورآباد، قلعه جهان آباد، قلعه شهاب آباد و قلعه علی آباد پشت ریگ در این استان شناسایی و مستندات آن آماده شده است.
همچنین آثار فرهنگی از دوره اشکانی تا قرن های میانه اسلامی، محوطه رحمت آباد به همراه آثاری از عصر فراپارینه سنگی، بخش هایی از جاده سنگفرش شده باستانی، خانقاه، کوشک ساسانی دهنو و تعدادی بنای دستکند نیز کشف گردید که جزئی از کشف آثار تاریخی در منظر فرهنگی بم بود. این طرح همچنین موجب کشف بقایای شهر باستانی ریگان و آتشکده میر آباد و گورستان کوه شاه که یکی از مهم ترین یافته ها در قرن های اخیر اسلامی در بحث مطالعات اجتماعی است، گردید.
در همین راستا نیز چندی پیش، فرهاد عزیزی، مدیر پایگاه های ثبت جهانی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور اعلام کرد: ظرفیت های ارگ تاریخی و منظر فرهنگی بم آماده بهره برداری است و خوشبختانه در حال حاظر این ارگ تاریخی در وضعیتی قرار گرفته است که امکان استفاده از این ظرفیت ها در جهت توسعه منطقه میسر است. ایشان نیز ابراز داشتند: تقریبا سال از حادثه غم انگیز زلزله بم می گذرد که در آن حادثه قسمت های زیادی از ارگ بم فرو ریخت امروزه بیشتر بخش های آسیب دیده این اثر مهم تاریخی مرمت و بازسازی شده است و با توجه به اینکه در سال های اخیر اعتباراتی برای توسعه فعالیت های مرمتی اختصاص یافته است، در حال حاظر نیز برخی از این کارگاه های مرمتی و بازسازی در این مجموعه و همچنین محوطه منظر فرهنگی فعالیت دارند.
شاید برای شما سوالی پیش بیاید که اساسا منظر فرهنگی به چه معناست؟ در واقع، منظر فرهنگی در اصطلاح به مجامع مرتبط با میراث فرهنگی برای تشریح نمونه های شاخص تمدن انسانی گفته می شود و طبق تعریف کمیته میراث جهانی، مناظر فرهنگی به آن دسته از اموال فرهنگی گفته می شود که معرف آثار مشترک انسان و طبیعت باشند. این آثار نشان دهنده نحوه تاثیر الگوهای فرهنگی مردمان یک سرزمین بر آن سرزمین به منظور سامان دهی جریان زندگی در مراتب، مقیاس ها و عرصه های گوناگون می باشند. مناظر فرهنگی شامل نشانه های ارزشمندی از هویت و مزیت های فرهنگی و طبیعی یک سرزمین هستند.