هنر مجسمه سازی و خشکسالی تالاب کجی نمکزار
تالاب کجی نمکزار نهبندان، یکی از تالاب های شرق کشور است که در معرض خطر خشک سالی قرار دارد و به عنوان یکی از ظرفیت های ملی و جهانی محیط زیست ایران که در معرض یک فاجعه ی محیط زیستی قرار گرفته است، با همت هنرمندان مجسمه ساز، توجه مسئولان و رسانه ها را به خودجلب کرد و اکنون با این توجه ها، قرار است سرنوشت دیگری برای این تالاب رقم بخورد. در ادامه با الی گشت همراه باشید تا مروری بر خبر به همراه هم داشته باشیم.
مطالب مرتبط: نقش جهان، قدیمی ترین میدان چوگان دنیا عوارض خروج از کشور چندین برابر شد!
تالاب کجی نمکزار نهبندان که در شمال غربی روستای چاه دراز و در ۷۵ کیلومتری شهرستان نهبندان و در حاشیه ی ارتباطی بین بیرجند و زاهدان قرار گرفته است، یکی از پدیده های طبیعی منحصر به فرد در نواحی شرقی ایران است. در فصل آبگیری این تالاب، در حدود ۵۰۰۰ گونه ی پرندگان از قبیل مرغابی سر سبز و فلامینگو به این تالاب مهاجرت می کنند. این تالاب زیست بوم پرندگان بومی ایرانی از قبیل زاغ بور، هوبره و عقاب طلایی است. دراین تالاب حیوانات دیگری چون مار قیطانی، مار پلنگی، بزمجه بیابانی و حیوانات دیگری همچون خرگوش، روباه، کفتر، گرگ و ۱۴ گونه ی دیگر از پستانداران، زندگی می کنند. آب این تالاب دارای املاح معدنی فراوانی است که بسیاری از آن برای درمان بیماری هایی همچون آرتروز، رماتیسم و بیماری های مفصلی دیگر نیز استفاده می کنند. این تالاب که تنها زیست بوم اندمیک یا همان زاغ بور در ایران (تنها همین یک نوع در جهان موجود است) است، این روزها دچار بحران های محیط زیستی و خشکسالی شده است. اما در این میان هنرمندان مجسمه ساز به داد این تالاب رسیدند و روشی متفاوت برای درخواست توجه و کمک برای این تالاب در پیش گرفتند.
ایده ی شکل گیری این جشنواره مجسمه سازی در تالاب زمانی شکل گرفت که سال ۸۹ یکی از هنرمندان استان، با مسئولان این ایده را مطرح کرد که گل این تالاب برای مجسمه سازی خوش قوام و دوام است. پس از آن که بلقیس افضلیان این ایده را با مسئولین مربوطه ی استان مطرح کرد، پس از بررسی های کارشناسان، زمان اجرا برای این ایده بالاخره فرا رسید و در سال ۹۰، اولین کارگاه و فراخوان برای مجسمه سازی در تالاب کجی نمکزار نهبندان، برگزار شد. سال ۹۱، جشنواره استانی مجسمه سازی باعث مطرح شدن نام تالاب نمکزار کجی و جذب هنرمندان مجسمه ساز و عکاسان مختلف علاقه مند برای شرکت در این جشنواره شد. در سال ۹۳، جشنواره به صورت منطقه ای برگزار شد و هنرمندانی از کرمان، خراسان رضوی و خراسان شمالی و سیستان و بلوچستان، به این تالاب آمده و رقابت ها برای همگان شکلی جدی تر به خود گرفت. بلقیس افضلیان که خود کارشناس اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان است، در ادامه افزود: در همان سال ۹۳، به علت کمبود اعتبارات، امکان برگزاری جشنواره در ابتدا فراهم نشد اما با پیگیری های مسئولان اداره کل فرهنگ و ارشاد در طی سال های ۹۴ و ۹۵، اعتبارات خوب و مناسبی برای برگزاری این جشنواره جذب و تزریق شد و در ادامه جشنواره به صورت منطقه ای با حضور هنرمندان فعال در عرصه و علاقه مند از استان های یزد، خراسان شمالی، خراسان جنوبی، خراسان رضوی، کرمان و سیستان و بلوچستان به صورت جدی برگزار می شود و به کارش با قدرت ادامه می دهد. او در ادامه گفت که هدفش برای برگزاری این تالاب در سال ۹۶ به صورت ملی بوده است.
در طی ۶ سال گذشته، خشکسالی، بلای جانتالاب کجی نمکزار نهبندان، شده بود و اکثر نقاط این تالاب را دچار خشکی کرده بود. اما تنها یک ایده هنری، نگاه های تمام کشور را به سمت این تالاب برگرداند و اکنون همه می داننند که حال این روزهای تالابی در ۷۵ کیلومتری نهبندان خوش نیست. میزان خشکسالی که هر سال بیشتر از سال های قبل می شود و رمق این تالاب را می کشد اما با برگزاری جشنواره هنری ملی که هنرمندان مجسمه ساز در نقطه ی کانون توجه آن هستند، امیدی تازه برای توجه و بهبود وضعیت این تالاب نمکی به وجود آمده است. در طی این سال هایی که تالاب با خشکسالی دست و پنجه نرم می کرد، هنرمندان مجسمه ساز از همه ی نقاط کشور خود را به تالاب کجی نمکزار می رسانند تا با استفاده از خاک و گل تالاب، آثاری با مضمون هرآن چه که در طبیعت حضور دارد را با استفاده از خود همان طبیعت، خلق کنند. تاثیر این جشنواره بر حفظ محیط زیست این تالاب از زبان پرویز آرامنش، هماهنگ کننده ی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی، این است که برای حفظ این تالاب، ما احتیاج به توجه و اعتبار داریم و چه بسا که این اعتبار را از همین راه برای احیای این تالاب به دست باید بیاوریم. وی در ادامه از قول مسئولان تهرانی برای تخصیص بودجه ی ۸۰۰ میلونی برای احیای این تالاب خبر داد. از نظر آرامنش، این تالاب جاذبه های زیستی فراوانی نیز در کنار تمام ارزش های زیست محیطی اش دارد و می توان در صورت احیای این تالاب، آن را به عنوان یک اکو توریسم نیز در منطقه به حساب آوریم. تا کنون تلاش های بسیاری نیز برای جهانی شدن این تالاب نیز صورت گرفته است.
افضلیان از ابتدا به عنوان ایده پرداز و مجری طرح این جشنواره حضور داشته و در حال حاضر در سمت مسئول دبیرخانه جشنواره در تکاپوی انجام اقدامات لازم برای برگزاری این جشنواره به عنوان برنامه ای ملی و فرهنگی است. برای سال گذشته هنرمندان کشور از ۲۰ استان طرح های خود را به جشنواره ارسال کردند که تنها ۱۱ طرح از میان آن ها پذیرفته شد. بانک اطلاعاتی جشنواره، یکی از به روز ترین بانک های اطلاعاتی است که حاوی اسامی مجسمه سازان عضو انجمن و هنرمندان مجسمه ساز ثبت شده در لیست سازمان ادارات ملی فرهنگ و ارشاد اسلامی در سراسر استان های کشور است. مسئولان جشنواره نوید این را داده اند که امسال برای هنرمندان امکانات رفاهی و اقامتی بهتری در نظر گرفته اند و در اثبات این مدعا، پیشاپیش هتلی برای هنرمندان شرکت کننده رزرو کرده اند و اطلاع رسانی در رابطه با جشنواره را بسیار قوی تر کرده اند. فراخوان سال ۹۷ این جشنواره با مضمون دومین جشنواره ی ملی مجسمه های نمکی تالاب کجی نمکزار با همکاری معاونت امور هنری وزارت فرنگ و ارشاد اسلامی در فروردین ۹۷ برگزار می شود، به تازگی منتشر شده است. آخرین مهلت ارسال آثار به دبیرخانه ی این جشنواره، ۱۰ بهمن امسال اعلام شده است و هنرمندان واجد شرایط و متقاضی باید آثار خود را به آدرس دبیرخانه ی این جشنواره ارسال کنند تا شرکتشان در این جشنواره قطعی شود. اسامی راه یافته گان به مرحله ی اجرایی این جشنواره، هفته ی اول اسفند اعلام خواهد شد. موضوع جشنواره ی امسال نیز در دو بخش ویژه با موضوع اقتصاد مقاومتی و دفاع مقدس است و به اثر منتخب، جایزه ی جشنواره تعلق خواهد گرفت.