یکی از آداب عید نوروز چیدن سفره هفت سین است که در میان ما ایرانی ها، ماهی قرمز سفره هفت سین جای خود را دارد. بسیاری از مردم قبل از عید به دنبال خرید تنگ ماهی قرمز و ماهی هستند و این موضوع حتی با خاطرات بسیاری از ما عجین شده است. اگر چه عمر ماهی قرمز در خانه ها بسیار کوتاه شده اما رسمی در سال های اخیر به وجود آمده که ماهیان قرمز را درون رودخانه ها و دریاچه ها رها می سازند. امسال فرمانده یگان حفاظت محیط زیست کشور نسبت به خطرات ناشی از رهاسازی ماهیان قرمز برای آبزیان بومی کشور هشدار داد. در نتیجه هشدار رهاسازی ماهی قرمز توسط فرمانده یگان حفاظت محیط زیست کشور مجله الی گشت خبری را مربوط به این موضوع آماده نموده است. همچنین در انتهای این مطلب می توانید بیشتر راجع به ماهی قرمز و نژاد آن بدانید. اصل این خبر را می توانید در خبرگزاری ایسنا بخوانید.
مطالب مرتبط: حفاظت از محیط زیست در طبیعت گردی های نوروزی تعادل سنگ ها؛ هنری در میان جاذبه های طبیعت گردی فواید طبیعت گردی و سفر به درون طبیعت
در آستانه روز طبیعت یا همان سیزده‌بدر، فرمانده یگان حفاظت محیط زیست کشور از خطرات رهاسازی ماهیان قرمز برای آبزیان بومی کشورمان گفته و هشدار داد. ایشان تاکید نمود:
سرهنگ جمشید محبت‌خانی بیان نمود: برخی شهروندان ایرانی همزمان با روز طبیعت نسبت به رهاسازی ماهیان قرمز اقدام می‌کنند که درخواست می‌کنیم در مورد محل رهاسازی این گونه، دقت کافی داشته باشند. این ماهیان نباید وارد آب‌های آزاد کشور شوند. چون ممکن است حیات سایر آبزیان را تحت تأثیر قرار دهند و دچار چالش و خطر کنند.
از تمام شهروندان ایران خواهشمندیم که برای حفظ محیط زیست کشورمان، هشدار رهاسازی ماهی قرمز را جدی بگیرند.
وی ادامه داد: اگر شهروندان می‌خواهند ماهی قرمز را رها کنند، حتماً به پارک‌ها و بوستان‌ها مراجعه و این گونه را در حوض‌های بسته آزادسازی کنند. افزون بر اینها، در روز سیزده‌بدر رهاسازی سبزه‌های عید در خیابان‌ها، جاده‌ها و حتی در عرصه‌های طبیعی کشور هم اتفاق می‌افتد که علاوه بر تخریب چهره ظاهری شهر یا منطقه، باعث آلودگی آب‌ها می‌شود.
فرمانده یگان حفاظت محیط زیست با بیان اینکه عمده آلودگی مکانی در تعطیلات نوروز سال گذشته مربوط به استان‌های شمالی کشور بود، تاکید کرد: انتظار داریم شهروندان امسال با حساسیت بیشتری در طبیعت حضور یابند و ضمن استفاده از مواهب طبیعی در حفظ و حراست از این مناطق ارزشمند کوشا باشند.
محبت‌خانی در مورد جمع آوری زباله‌ها در روز طبیعت، با بیان اینکه محیط‌بانان در تعطیلات نوروز نسبت به توزیع کیسه‌هایی برای جمع‌آوری زباله‌ها اقدام کرده‌اند، اظهار کرد: “
اگر چه هشدار رهاسازی ماهی قرمز بسیار مهم است اما ماهی قرمز همچنان خریداری شده و در سفره هفت سین دیده می شود. شاید رنگ قرمز این ماهی هاست که آن را جذاب نموده و این رنگ را نمادی از مهر، پیروزی، شادی، سرزندگی و برکت می دانند. اهمیت رنگ قرمز در دیگر سنت‌های نوروزی هم دیده می‌شود که از آن میان می‌توان به روبان قرمز سبزه سفره هفت سین اشاره کرد. لباس قرمز حاجی فیروز هم از دیگر نمونه های کاربرد رنگ قرمز برای نوروز است.
در برخی از نقاط تاجیکستان در سر در خانه ها و در نوروز، پارچه قرمز نصب می کنند. جشن نوروزی “گل سرخ ” در بلخ افغانستان، به پیشواز نوروز رفتن با آتش جشن چهارشنبه سوری و طلب “سرخی ” از آتش پاک، و همچنین نهادن “سیب سرخ” بر سر سفره هفت‌سین، اشاره های دیگر به اهمیت داشتن رنگ برای سال نو است.
به بهانه هشدار رهاسازی ماهی قرمز در طبیعت، کمی بیشتر راجع به آن صحبت خواهیم نمود. این ماهی که در ابتدا گلد فی نام داشت به خاطر رنگ طلایی اش شهرت یافت. این ماهی می‌تواند تا اندازه‌ی ۴۰ سانتی‌متر رشد کند. طول عمر ماهی گلد فیش ۱۰ تا ۲۰ سال در حالت عادی است با این حال طول عمر بیش از ۴۰ سال هم برای آن ها ثبت شده است. اصالت ماهی قرمز گفته می شود که به شرق آسیا می رسد. هر چند که شواهد وجود ماهی قرمز را در ایران باستان تایید می کند. گلد فیش رنگ برونزه داشته و قادر به تحمل آب با اکسیژن کم و بقا و تولید مثل در آبگیرهای کوچک است.
بنابراین این نوع ماهی ها، انتخاب مناسبی برای خوراک چینی ها در هزاران سال پیش بودند. چینی ها ابتدا ماهی قرمز را به عنوان محصول غذایی پرورش می دادند. اصلاح نژاد باعث بزرگ شدن اندازه این ماهی شد. زیبایی و رنگ آن ها (قرمز یا طلایی) باعث تزئینی شدن این ماهی شد. پرورش گلد فیش پس از آن، در چین و نیز ژاپن برای مدت ۷۰۰ سال ادامه یافت و در سال ۱۹۶۱ به اروپا از آنجا به ایران آمد.
اگر به طور دقیق بخواهیم تاریخ را دنبال کنیم، باید گفت که در سال های نخستین سده ۱۷ میلادی، نخستین ماهی های قرمز را از چین و ژاپن با کشتی به پرتغال بردند و از آنجا به دیگر کشورهای دنیا راه یافتند. در آن زمان از ماهی قرمز و گلد فیش، به عنوان هدیه‌ای گران‌بها و ارزشمند از سوی بزرگان به دیگر کشورها اهدا می شد. در سال ۱۸۷۲ میلادی، نخستین نمونه‌های ماهی قرمز زینتی توسط “مارکیز دوپمپارد” به کشور فرانسه برده شدند و فرانسوی ها آن را ماهی طلایی چین نامیدند. در سال ۱۸۸۳ میلادی تعداد ۲۸ عدد ماهی قرمز زنده از انواع دم‌چادری و تلسکوپی، به آلمان راه یافت. پس از آن وارد ایران شد. هم اکنون این ماهی محیط زیست ایران را تهدید نموده و می بایست هشدار رهاسازی ماهی قرمز را جدی گرفت.
اگر چه تاکنون تصور می‌شد که این ماهی برای نخستین بار در شرق آسیا و در کشورهای چین و ژاپن پرورش داده شده اما آثار تاریخی به دست آمده اخبار جدیدی را به ما ارائه می دهد. با مطالعه بر روی آثاری که در موزه‌های بزرگ جهان از ایران نگهداری می‌شوند، معلوم می شود که مردمان فلات ایران هزاران سال، با گونه‌های مختلف ماهی به ویژه ماهی قرمز آشنایی داشته اند.
تندیس ماهی قرمز دوره ایلام نشان دهنده این موضوع است. این تندیس نقره‌ای ایلامی (عیلامی) متعلق به ۶۰۰ تا ۹۰۰ پیش از میلاد است و نشان می‌دهد ایلامی‌ها نیز با ماهی قرمز یا گلد فیش آشنایی داشته اند.
هم اکنون این تندیس نقره‌ای ماهی قرمز در “گالری برکات” نگهداری می‌شود. گالری برکات با مدیریت “فایض برکات” در مرکز شهر لندن، در “بورلی هیلز” لس آنجلس و در بیت المقدس شعبه دارد.
برخی از افراد ماهی قرمز خود را در نزدیک ترین رودخانه یا برکه رها می کنند تا آن را آزاد کرده باشند اما نمی دانند که با این کار چه ضرری به چرخه محیط زیست وارد می کنند. امیدواریم که همگان از هشدار رهاسازی ماهی قرمز که توسط یگان حفاظت محیط زیست به مردم داده شده است، اطلاع یافته و این کار را انجام ندهند. چرا که انواع ماهی های قرمز تهاجمی هستند و با خوردن تخم و نوزاد ماهی های دیگر، باعث کاهش جمعیت ماهی های بومی شده و به محیط زیست آسیب می رسانند.
همچنین در متون تاریخی مانند کتاب “” که توسط ” نورالله” آشپز شاه عباس صفوی در سال ۱۰۰۳ هجری قمری نگاشته شده است، از پخت نوعی بریان پلوی شاهانه یا “بریان‌پلاو” با گوشت “ماهی‌سرخ” که از “شیروان” می آوردند، سخن به میان می آید. در این کتاب آشپزی، دستور پخت انواع غذا ارائه شده است.
- در هنگام تهیه ماهی قرمز دقت کنید که سالم باشد تا دچار مشکلات پوستی و آلرژی نشوید.
- سعی کنید ماهی قرمزی را بخرید که ظاهر و تحرک مناسب داشته باشد و فلس های آن نریخته باشد.
- از قرار دادن ماهی قرمز، در کنار دیگر ماهی های آکواریوم خودداری نماید.
- کسانی که مشکلات پوستی و یا جراحات پوستی دارند، از تماس مستقیم با ماهی و یا آب درون تنگ بپرهیزند. چرا که این کار ممکن است موجب انتقال بیماری از ماهی به فرد شود.
- هنگام تعویض آب ماهی مراقب باشید واز دستکش استفاده نمایند.
- بلافاصله پس از تعویض آب تنگ دست های خود را با آب و صابون بشویید.
- پس از ایام نوروز ماهی ها را در محیط های طبیعی همچون رودخانه ها و سدها رها نکنید و هشدار رهاسازی ماهی قرمز را جدی بگیرید.
۱ نظرات