مراسم مذهبی ساسانیان
سلسله ساسانی که آخرین دوره تاریخی و باستانی و همچنین آخرین دوره قبل از ورود اسلام در ایران می باشد با مطالعه باستان شناسان، هر روزه گوشه‌های جدیدی از آن برایمان روشن می گردد. میثم لباف خانیکی که از باستان‌شناسانی است که در کنار پدر خود و از دوران نوجوانی در محوطه‌های باستانی حضور داشته است. پدر او نیز یکی از باستان‌شناسان بزرگ ایران بوده است. بررسی سازه‌های معماری دوران ساسانی، باستان‌شناسی های اجتماعی، شناسایی اقامتگاه های دوره ساسانیان و همچنین بررسی دیوارهای دفاعی موجود در خراسان از جمله پژوهش هایی است که میثم خانیکی در انجام آن نقش موثری داشته است. او در مورد تحقیقات خود در مورد مراسم مذهبی ساسانیان به یافته‌های جالبی دست یافته است که در اینجا به طور مختصر به آنها اشاره می‌شود. از جمله آن ها ظروفی است که مربوط به نذری ساسانیان می باشد پس با الی گشت همراه شوید.
مطالب مرتبط: قلعه اردشیر، بنایی تاریخی از دوره ساسانیان در کرمان شهر باستانی بیشاپور، میراث جهانی ساسانیان قلعه قهقه راور در کرمان، جاذبه ای از دوره ساسانیان
به عقیده خانیکی اعتقادات دینی و مذهبی همیشه و حتی قبل از ظهور اسلام نیز وجود داشته است. حداقل از دوره نوسنگی که متعلق به حدود ۱۰ هزار سال پیش است، شواهدی وجود داشته که نشان می‌دهد جوامع بشری اعتقادات خاصی را داشته‌اند. در این میان ادیانی که همزمان با ورود آریایی‌ها به ایران در پهنۀ فلات ایران و سرزمین های مجاور شناخته شده‌اند، به صورت مشخص مورد مطالعه قرار گرفته اند. در فلات غربی ایران، ایزدی با نام میترا به عنوان ایزد عهد و پیمان شناخته می شده است. اشاره به نام ایزدان ایرانی در کتیبه های هخامنشی که مربوط به حدود ۲۵۰۰ سال پیش است به طور مشخص نشان داده شده است. شواهد تاریخی دیگری نیز از اعتقاد و مراسم مذهبی ساسانیان در دین زرتشتی باقی مانده که به دوره ساسانیان برمی‌گردد. در مناطق مختلف ایران طی دوره ساسانی پیروان ادیان دیگر نیز زندگی می‌کردند. تمام ادیان دیگر نیز به دنیای پس از مرگ و نیرو های ماوراء الطبیعه ای که اداره دنیا را بر عهده دارند اعتقاد داشتند.
کاوش‌ها و تحقیقات باستان‌شناسی در تخت سلیمان، نشان می‌دهد که این محوطه دربردارنده مجموعه‌ای گسترده از ساختمان های اشرافی دوره ساسانیان است. براساس کتیبه و اثر مهری که در گذشته از تخت سلیمان یافت شده است می توان به این موضوع پی برد که نام این عبادتگاه آذرگشنسب بوده و در آذربایجان قرارداشته است. در تخت سلیمان، چند آتشکده و چهارطاقی کوچک و بزرگ نیز در کنار دریاچه‌ای طبیعی از این دوره، کشف شده که ارتباط بین عناصر چهارگانه آب و باد و خاک و آتش را تایید می‌کند.
در آن دوران آیین ها و مراسم مذهبی ساسانیان به دو شکل برگزار می‌شد. برخی از این آیین ها با کمک و ایجاد امکانات حکومتی برگزار می‌شده که شخصیت‌هایی همچون پادشاهان و موبدان در آنها شرکت می کردند. این مراسم در مجموعه‌های بزرگ مذهبی مانند تخت سلیمان برگزار می‌شد. بخش دیگری از مراسم آن زمان، توسط مردم عادی برگزار می‌شده است که به صورت بسیار ساده اجرا می شده است. جالب است بدانید که حتی در دوره ساسانی نیز آتشدان های خانگی در منازل برخی از مردم وجود داشته که با نام آذورگ شناخته می شده اند.
براساس مندرجاتی که در متون مذهبی و به عنوان مراسم مذهبی ساسانیان وجود دارد، مذهبیان زردشتی در مراسم های خاصی مثل نوروز، مهرگان، گاهانباران و… به غیر از خواندن اوستا در مقابل آتش، پیشکش هایی را نیز برای آب و آتش ارائه کرده و نذوراتی را مانند گوشت قربانی حیوانات در میان مردم، فقرا و نیازمندان تقسیم می‌کردند. در عهد ساسانیان، همچنین انواعی از آش نذری در میان مردم پخش می شده است. این آش نذری نیز با استفاده از غلات تهیه می‌شده و انواع نان نیز جزو نذورات دوران ساسانیان بوده است.