آیا لقاح مصنوعی پلنگ ایرانی امکان پذیر است؟
طبیعت و حیات وحش ایران گونه های نادر و کمیابی را در خود جای داده است که متاسفانه بسیاری از این گونه ها به دلایل مختلف از جمله تخریب زیستگاه و شکار بی رویه در معرض خطر انقراض قرار گرفته اند. پلنگ ایرانی یکی از این گونه هاست که یکی از بزرگ ترین زیرگونه های پلنگ است و بومی منطقه غرب آسیا و ایران است. این جانور هم اکنون در فهرست جانوران در معرض خطر انقراضِ آی یو سی ان (IUCN) یا اتحادیه بین المللی حفاظت از محیط زیست قرار دارد. با این حال آقای ایمان معماریان، دامپزشک و مدیر باغ وحش تهران در مصاحبه ای که با خبرنگاران داشت از بررسی امکان لقاح مصنوعی پلنگ ایرانی خبر داده است. این اتفاق قرار است هفته آینده و به کمک یک تیم حرفه ای آلمانی در باغ وحش تهران مورد آزمایش و بررسی قرار بگیرد. با الی گشت همراه باشید تا در مورد این خبر بیشتر بخوانیم.
مطالب مرتبط: این حیوانات ایرانی در خطر انقراض هستند نادرترین گونه های حیوانی ایران آیا می دانستید یوزپلنگ ایرانی در حال انقراض است؟
اتحادیه بین المللی حفاظت از محیط زیست که به نام آی یو سی ان هم شناخته می شود مرجع اصلی و معتبر جهانی برای بررسی وضعیت انقراض و باقی جانوران مختلف در دنیاست. این اتحادیه به طور دائم فهرست جانوران در معرض خطر را منتشر می کند و با آگاه کردن مردم و دولتمردان به بهبود وضعیت این جانوران کمک می کنند. پلنگ ایرانی هم یکی از این جانوران است که خوشبختانه قرار است اقدامات خوبی در این رابطه انجام شود.
ایمان معماریان در مصاحبه ای که با خبرنگاران انجام داد این طور بیان کرد: در حال حاضر در باغ وحش تهران (مجموعه ارم سبز) پلنگ ایرانی ماده‌ای به اسم «کیجا» زندگی می‌کند که متأسفانه در تله شکارچیان در استان گلستان یک دست خود را از دست داده است. این پلنگ بسیار باارزش است و باغ وحش تهران هم تمام تلاش خود را برای مراقبت از او به عمل می آورد.
آقای معماریان اضافه کرد: قرار است هفته آینده امکان لقاح مصنوعی پلنگ ایرانی با اسپرم این دو پلنگ نر مورد بررسی قرار بگیرد. این کار قرار است به کمک یک تیم حرفه ای متشکل از متخصصان آلمانی انجام شود. به این منظور ما وضعیت کیجا یا پلنگ ماده با ارزشمان را مدام چک می کنیم و بررسی می کنیم. در صورتی که کیجا در شرایط و وضعیت مناسبی قرار داشته باشد تلقیح مصنوعی را به صورت مستقیم انجام می دهیم. در غیر این صورت، با استفاده از روش‌های هورمونی القای فحلی کنیم و بعد هم القای تخمک‌گذاری و لقاح مصنوعی را به این روش انجام می دهیم.
ایمان معماریان با اشاره به حساسیت این موضوع افزود: تا به حال لقاح مصنوعی پلنگ ایرانی تنها در یکی دو باغ وحش با موفقیت انجام شده و کار چندان ساده ای نیست. اما با به کمک همان تیمی که این موفقیت ها را داشته قرار است امکان این امر را در مورد کیجا بررسی و بازبینی کنیم. ما خیلی امیدواریم که بتوانیم این کار را برای اولین بار در ایران و منطقه انجام بدهیم و بتوانیم این گونه کمیاب و باارزش را از انقراض نجات بدهیم.
معماریان تاکید کرد: باغ وحش تهران پتانسیل این را دارد که به عنوان ذخیره گاه ژن پلنگ ایرانی در ایران و دنیا مطرح بشود. اما تحقق چنین هدفی نیازمند همکاری و مساعدت های سازمان ها و نهادهای دیگر داخلی و بین المللی است. این پتانسیل فقط در ایران به عنوان زیستگاه اصلی پلنگ ایرانی وجود دارد و در حال حاضرهم امکان لقاح مصنوعی پلنگ ایرانی تنها در باغ وحش تهران میسر است.
مدیر باغ وحش تهران در پاسخ به این که احتمال موفقیت این لقاح مصنوعی چه اندازه خواهد بود تصریح کرد: یکی دو مورد نمونه‌های موفق در دنیا وجود داشته اما این نمونه‌ها خیلی زیاد نیستند و درصدی نمی‌توان گفت که اعلام کنیم مثلاً چهل درصد امکان موفقیت وجود دارد. ما به هر حال تلاشمان را می‌کنیم که از بهترین امکانات استفاده و بهترین شرایط را فراهم کنیم تا بهترین اتفاق بیافتد.
وی با بیان اینکه تکثیر گونه‌های در معرض انقراض یکی از برنامه‌های اتحادیه باغ وحش‌های اروپا است، گفت: برنامه اروپایی تکثیر و حفاظت EEP برنامه‌ای است که تحت نظر اتحادیه باغ‌وحش‌های اروپا تکثیر گونه‌های در حال انقراض را نظارت می‌کند. کیجا به این دلیل که مستقیما از طبیعت آمده از نظر ژنتیک بسیار برای ما باارزش است.
دامپزشک باغ وحش تهران در ادامه سخنانش در مورد امکان لقاح مصنوعی پلنگ ایرانی صحبت کرد و گفت: ما از مدت ها قبل موضوع لقاح مصنوعی پلنگ ایرانی را مد نظر داشته ایم. حدود ۳ سال پیش اسپرم یک پلنگ ایرانی نر به نام «ریکا» را ذخیره کرده ایم و از آن زمان در نیتروژن مایع نگهداری می کنیم. علاوه بر این، سال گذشته هم یک پلنگ ایرانی نر از باغ وحش لیسبون پرتغال به باغ وحش تهران منتقل شد تا بتوانیم برای باردار کردن کیجا از اسپرم این پلنگ استفاده کنیم.