این روزها خبر از پیدا شدن فسیلی با قدمت یک میلیارد و ۶۰۰ میلیون سال پیش در مناطق مرکزی هندوستان به گوش می رسد. با توجه به اینکه عمر زمین تاکنون ۴.۶ میلیار سال است، دانشمندان معتقدند که در این فسیل میکروب های کوچکی وجود دارند که حاکی از معدود گونه های نخستین حیات بر روی زمین بوده اند و در آب های کم عمق زندگی می کردند. اینکه بدانیم اولین هایی که بر روی کره زمین زندگی می کردند چه موجوداتی بودند هیجان انگیز است، الی گشت را در مطلب قدیمی ترین فسیل جهان همراهی کنید، شاید راز اولین ها بر روی کره زمین در دل این فسیل باشد.
مطالب مرتبط: شوک بزرگ موزه ی ملی پراگ، نگهداری از الماس های قلابی! رونمایی از بزرگترین مجسمه میکی ماوس در دبی
همانطور که در بالا هم اشاره کردیم، پژوهشگران باستان شناسی، با بررسی سنگواره ای با قدمت ۱.۶ میلیار سال دریافته اند که در این فسیل حباب های اکسیژنی وجود دارد که در اثر فعالیت های میکروبی بر روی کره زمین فعالیت داشته اند. به نقل از خبرگزاری های رسمی، آنچه در تصویر نشان داده شده فسیلی است با قدمت یک میلیارد و ۶۰۰ میلیون سال است. در این فسیل ها، حباب‌های اکسیژن بر اثر فعالیت میکروب‌های کوچک به وجود آمده‌اند.
پژوهشگران با توجه به بررسی هایی که بر روی این میکروب ها انجام داده اند، متوجه شده اند که در روزگارهای بسیار دور زمانی که زمین حدود دو سوم عمر خود را پشت سر می گذاشته است آن ها در آب های کم عمق زندگی می کردند و جزء معدود گونه های حیات نخستین بر روی زمین به شمار می رفته اند. محققان و پژوهشگران علوم زمین‌شناسی و متخصصان نخستین حیات ها بر روی کره زمین، این فسیل را به همراه حباب‌های اکسیژن شکل گرفته، در آنها تجزیه وتحلیل کرده اند و از آنها نیز مستندسازی نموده اند.
به گفته آنها، آزمایش بر روی این فسیل ها نتایج بسیار شگفت انگیزی را به ما نشان داده است، زیرا این گونه ها نه تنها جزء اولین گونه های شکل گرفته حیات در کره زمین بوده اند بلکه با فعالیت هایی که داشته اند نیز باعث ایجاد تنوع هایی زیادی برای زندگی انواع گیاهان و جانوارن بر روی کره زمین شده اند.
میکروب هایی که در این فسیل پیدا شده اند، از نوع سیانوباکتری ها (cyanobacteria) هستند که در آب‌های نخستین و اولیه زمین تکثیر شده اند. سیانوباکتری‌ها بخشی از میکروارگانیسم‌های مشابه باکتری محسوب می‌شوند که قادر به فتوسنتز هستند. آنها اولین فرم شناخته‌شده حیات در کره زمین را نشان می‌دهند. این میکروب‌ها از طریق فتوسنتز کردن قادر به تولید اکسیژن بودند و گاهی این حباب‌های اکسیژن در مایع‌های میکروبی چسبنده به دام می‌افتادند و باقی می‌ماندند.
به گفته پژوهشگران این حباب های فسیلی و بافت های سیانوباکتریایی که در بسترهای میکروبی نیز فسفات شده اند متعلق به گروه ویژه ویندیان بوده اند و قدمت آن ها به ۱.۶ میلیار سال پیش بر می گردد. پژوهشگران بر این باورند که این حباب‌های فسیلی در داخل عکس، امضایی از طبیعت در شکل‌گیری حیات به شمار می‌روند.
دکتر سالستد و همکارانش در دانشگاه جنوبی دانمارک و موزه تاریخ طبیعی سوئد با مشارکت همکارانش در دانشگاه استکهلم، این فسیل ها را مورد بررسی های بیشتری قرار داده اند و نیز اطلاعات جدیدتری را در حوزه فعالیت های میکروبی در بافت های فسیل شده ناشی از مایعات میکروب ها به دست آورده اند. با توجه به این نتایج دکتر سالستد در مورد این موضوع نیز چنین گفته:
نتایج مطالعه و تفسیر این فسیل، نشان می‌دهد که حباب‌های اکسیژن ناشی از فعالیت سیانوباکتری‌ها در مایع غلیظ میکروبی محبوس شده‌اند، در آب‌های کم‌عمق ۱٫۶ میلیارد سال پیش این ساختار خاص را به وجود آورده‌اند و سپس به فسیل تبدیل شده‌اند.
سیانوباکتری‌ها تغییراتی عمده و بازگشت‌ناپذیر در سطح زمین ایجاد کرده‌اند و عامل پراکندگی وسیع اکسیژن در اتمسفر به شمار می‌روند. هم‌زمان با این رویداد، آنها ساختارهای رسوبی موسوم به استروماتولیت‌ها (stromatolites) را در کره زمین به وجود آوردند که هم اکنون نیز بر روی کره زمین وجود دارند.
با این نتایجی که بدست آمده دانشمندان متوجه شده اند که برخی از حباب های موجود در این فسیل ها به طور کامل فشرده شده اند و نشان دهنده ی این هستند که این میکروب دارای انعطاف زیادی بوده است. همین موضوع نشان دهنده ی این است که سیانوباکتری ها در شکل گیری حیات و ساختارهای رسوبی مربوط به فسفریت ها در آب های کم عمق باستانی نقش عمده تری را نسبت به آنچه تاکنون ما فکر می کردیم، داشته اند. این تحقیقات و نظریه ها به دانشمندان امکان این را داده تا با گشودن دریچه‌هایی جدید در اکوسیستم روزگار باستان و سال‌های نخستین شکل‌گیری زمین را بهتر و دقیق تر مطالعه کنند.
برای اطلاعات بیشتر در مورد این پژوهش می توانید آن در آخرین شماره مجله تخصصی علمی منتشر شده در Geobiology مطالعه کنید.