بارش شهابی جوزایی یکی از زیباترین پدیده‌های علم نجوم است که طرفداران زیادی بین گردشگران دارند. اگر عاشق تماشای عظمت آسمان هستید و پدیده‌های نجومی برایتان جذابیت دارد، حتما بارش شهابی جوزایی را ببینید. ممکن است تاکنون نام این پدیده حیرت انگیز را نشنیده باشید اما این رویداد علمی بارها در طول سال رخ می‌دهد. زیباترین بارش‌های شهابی در ماه‌های مرداد و آذر اتفاق می‌افتند که در زمان‌هایی خاص با چشم غیرمسلح قابل مشاهده است. این پدیده در چرخش زمین به دور خورشید و بر اثر برخورد توده‌های فضایی با جو زمین اتفاق می‌افتد. اگر می‌خواهید شاهد بارش شهابی جوزایی باشید باید به مکانی مناسب برای رصد بروید. در ادامه مقاله با مجله گردشگری الی گشت همراه باشید تا بیشتر درباره بارش شهابی جوزایی بدانید و از زمان وقوع آن و مکان مناسب برای رصدش مطلع شوید.
منظور از بارش شهابی جوزایی چیست؟
اگر شما هم جز آن دسته از افرادی هستید که نام این پدیده را برای اولین بار می‌شنوید، حتما برایتان این سوال پیش آمده که منظور از بارش شهابی جوزایی چیست؟ شاید هم یاد داستان‌های تخیلی دوران کودکی‌تان افتاده باشید، چرا‌که دنیای ستارگان و نجوم واقعا جذاب و شگفت انگیز است. بهتر است ابتدا شما را با مفاهیم اولیه شهاب، شهاب‌واره و بارش شهابی آشنا کنیم. جالب است بدانید شهاب‌ها بقایای برخورد توده ذرات موجود در فضا با جو زمین هستند. این برخورد در طول گردش زمین به دور خورشید اتفاق می‌افتد و به محض تماس این توده‌ها با جو زمین، آنها می‌سوزند. به توده ذرات معلق در فضا، شهاب‌واره و درخشش پس از سوختن آنها را شهاب می‌گویند.
شهاب‌واره‌ها در بیشتر موارد در برخورد با جو زمین، جز رد نور از خود چیزی به جای نمی‌گذارند. در موارد معدودی پیش می‌آید که در برخورد شهاب‌واره‌های بزرگ، بخش‌هایی از آنها جدا می‌شوند و پس از عبور از جو، به سطح زمین می‌رسند. شهاب‌واره‌ها بقایای ستاره‌های دنباله‌دار از بین رفته یا سیاره‌های کوچک هستند. در برخورد تعداد زیادی از این توده‌ها با جو زمین، بارانی از نور در کهکشان ایجاد می‌شود که این پدیده را بارش شهابی می‌نامند.
بارش شهابی جوزایی نوعی دیگر از پدیده‌های بارش شهابی است که در آنها منشا ذرات برخوردکننده با جو زمین، بقایایی از یک سیارک است. برخلاف ستاره‌های دنباله‌دار، این سیارک دنبال‌دار خاموش است و تاکنون دانشمندان نتوانسته‌اند اطلاعات زیادی از ماهیت و چگونگی سوختن ذرات آن به دست آورند. کانون بارش شهابی جوزایی، صور فلکی جوزا است که شهاب‌ها در امتداد مسیر خود به این کانون می‌رسند، به همین دلیل نام این رویداد بارش شهابی جوزایی نام دارد.
اکنون که با مفهوم بارش شهابی جوزایی آشنا شدید، برایتان سوال است بارش شهابی جوزایی در چه زمانی اتفاق می‌افتد؟ بارش شهابی جوزایی در فصل پاییز رخ می‌دهد. این پدیده حیرت انگیز از ۱۶ آذر شروع شده و بین شب‌های ۲۳ تا ۲۷ آذر به اوج خود می‌رسد. با توجه به وقوع پدیده بارش شهابی جوزایی در فصل سرد و احتمال بالای ابری بودن آسمان، بعضی شب‌ها تنها شهاب‌های پرنور دیده می‌شوند، اما شدت بارش شهابی جوزایی بسیار بالا است و اگر در مکان مناسبی قرار داشته باشید، می‌توانید ۱۰۰ شهاب را در ساعت تماشا کنید. جالب است بدانید از این رویداد به عنوان آخرین پدیده نجومی سال یاد می‌شود.
بهترین مکان برای تماشای بارش شهابی جوزایی
اگر می‌خواهید شاهد این پدیده نجومی زیبا باشید، لازم است با بهترین مکان برای تماشای بارش شهابی جوزایی آشنا شوید. بهترین مکان برای تماشای بارش شهابی جوزایی، منطقه‌هایی با میدان دید وسیع و آلودگی نوری محدود هستند. مناطق کوهستانی و شهرهای با ساختمان‌های بلند برای رصد این پدیده مناسب نیستند و برای تماشای بارش شهابی جوزایی در این نواحی باید به بلندترین نقاط بروید.
کویرهای ایران، بهترین گزینه برای تماشای بارش شهابی به شمار می‌روند. این مناطق به دلیل زاویه دید گسترده و هوای پاکی که دارند، تماشای این رویداد را با بالاترین وضوح میسر می‌کنند. اگر در تاریخ‌های ۲۱ و ۲۲ مرداد ماه و ۲۳ تا ۲۷ آذر ماه نتوانستید خودتان را به کویر برسانید نگران نباشید، می‌توانید در شهرهای کوچک و روستاها به نقاط مرتفع بروید. البته در بسیاری از مناطق، رصدخانه یا ساختمان‌هایی برای اسکان منجمان و گروه‌های مختلف علاقه‌مند به رصد آسمان قرار دارد. برای تماشای بارش شهابی جوزایی، هرچه آسمان تاریک‌تر باشد و آلودگی‌های نوری کمتر باشند، بارش شهابی با کیفیت بیشتری دیده می‌شود. لازم است بدانید در سال‌هایی که زمان وقوع بارش‌ها با اواخر ماه‌های قمری مصادف می‌شوند، به دلیل تاریکی آسمان، بارش شهابی جوزایی را می‌توان به وضوح دید.
کاروانسرای قصر بهرام و کاروانسرای شاه عباسی ده نمک در نزدیکی گرمسار، ایستگاه هفت تله کابین توچال، منطقه شهمیرزاد و خانقاه علاالدوله در سمنان، پایگاه نجوم دامغان، منطقه حفاظت شده خارتوران در نزدیکی شاهرود، کویر مصر اصفهان در نزدیکی خور و بیابانک، منطقه نیاسر در نزدیکی کاشان، کویر مرنجاب اصفهان، کویر متین آباد در نزدیکی نطنز، پارک ملی گنو در بندر عباس، رصدخانه شیراز و رصدخانه ابن صلاح همدانی در همدان از جمله بهترین مکان‌ها برای تماشای بارش شهابی جوزایی هستند.
جهت تهیه بلیط هواپیما اصفهان، بلیط قطار اصفهان، بلیط هواپیما بندرعباس، بلیط قطار بندرعباس الی گشت همراه شماست.
در ماه آذر، ارتفاع خورشید در آسمان کاهش می‌یابد تا جایی که در پایان ماه، شب یلدا را رقم می‌زند. جالب است بدانید قمر زمین در این ماه، هم‌نشینی زیبایی با سیاره‌های منظومه شمسی شکل می‌دهد. ماه آذر یکی از بهترین زمان‌ها برای رصد سیاره‌ها در یک کمپ رصدی شبانگاهی است. این ماه میزبان یکی از تماشایی‌ترین پدیده‌های علم نجوم است. اگر شما هم از عظمت آسمان در ماه آذر به وجد آمده‌اید، با الی گشت همراه باشید تا شما را با رویدادهای مهم نجومی آذر ۱۴۰۱ آشنا کنیم.
سه‌شنبه ۱ آذر
در روز سه‌شنبه ۱ آذر، رویداد نجومی قابل توجه یا بارش شهابی معروفی رخ نمی‌دهد. در ساعت ۳ بامداد این روز، بارش شهابی آلفا تک شاخی با ۵ شهاب در هر ساعت داریم.
چهارشنبه ۲ آذر
در چهارشنبه ۲ آذر ساعت ۶:۱۵ صبح به وقت تهران، هلال آخر ماه شکل می‌گیرد که به سختی با چشم غیرمسلح قابل رویت خواهد بود.
پنج‌شنبه ۳ آذر
در ساعت ۲:۲۷ بامداد پنج‌شنبه ۳ آذر ماه نو شکل می‌گیرد. در این هنگام قمر طبیعی زمین، در صورت فلکی عقرب و ۲.۳ درجه‌ای جنوب خورشید قرار خواهد داشت. با حرکت ماه نو میان زمین و خورشید، چون آفتاب فقط سمت دور ماه را روشن می‌کند، این جرم برای هیچ نقطه‌ای روی زمین قابل مشاهده نخواهد بود.
جمعه ۴ آذر
ساعت ۱۶:۵۳ جمعه ۴ آذر، هلال اول ماه در آسمان حضور می‌یابد تا ماه جمادی الاول سال ۱۴۴۴ هجری قمری را آغاز کند. این منظره به آسانی با چشم غیرمسلح در افق جنوب غربی قابل مشاهده خواهد بود.
شنبه ۵ آذر
ساعت ۵ بامداد شنبه ۵ آذر، ماه در حضیض مداری قرار می‌گیرد و ۳۶۲ هزار و ۸۰۰ کیلومتر از زمین فاصله خواهد داشت. این نزدیک‌ترین فاصله، فرصت مناسبی برای رؤیت هلال ماه فراهم می‌کند.
دوشنبه ۷ آذر
نخستین ساعات این روز مقارن با اوج بارش شهابی کم فروغ جباری ماه آذر است. با تاریک شدن آسمان در غروب روز دوشنبه ۷ آذر، نقطه‌ی زرد-رنگ «زحل» در سمت چپ بالای هلال ماه جوان در افق جنوبی آسمان می‌درخشد. هرچه ماه به غروب خود در حدود ساعت ۲۱:۳۰ افق محلی نزدیک‌تر می‌شود، حرکت مداری‌اش باعث نزدیک‌شدن به زحل می‌شود.
سه‌شنبه ۸ آذر
ساعت ۱۷:۱۴ فاصله ظاهری ماه تا زحل به ۶ درجه می‌رسد و با توجه به قرار داشتن در نزدیکی افق، فرصت بسیار مطلوب برای عکاسی با عوارض زمینی مانند ساختمان‌ها فراهم می‌کند.
چهارشنبه ۹ آذر
در روز چهارشنبه ۹ آذر در ساعت ۱۸:۰۶ تربیع اول سفر خود به دور زمین را تکمیل خواهد کرد و در این هنگام در صورت فلکی «دلو»، پایین و بین سیارات درخشان مشتری و زحل قرار دارد.
دارندگان تلسکوپ می‌توانند سیارک «جونو» را که کمتر از قطر ماه در سمت چپ پایین آن قرار دارد، ببینند. عصرهای اطراف تربیع اول، از بهترین زمان‌ها برای دیدن عوارض ماه هستند، زمانی که این عوارض به‌طور چشمگیری توسط نور خورشید با زاویه‌ی کم روشن می‌شوند، به‌ویژه در امتداد مرزی که نیمکره‌های روشن و تاریک ماه را از هم جدا می‌کند.
جمعه ۱۱ آذر
ساعت ۰۰:۴۲ بامداد جمعه ۱۱ آذر، ماه با جدایی زاویه‌ای ۴.۸ درجه در کنار سیاره مشتری قرار می‌گیرد که بین صورت‌های فلکی قیطس و حوت در جنوب شرقی آسمان می‌درخشند.
یکشنبه ۱۳ آذر
سیاره‌ی نپتون در ساعت ۱۲:۳۰ یکشنبه ۱۳ آذر به موقعیت اقامت دوم خود می‌رسد و حرکت بازگشتی آن پایان می‌یابد. در این روز پس از غروب خورشید شرایط رصدی بسیار مناسبی دارد و با استفاده از یک دوربین دو چشمی به خوبی قابل مشاهده است.
دوشنبه ۱۴ آذر
ساعت ۲۰:۲۲ دوشنبه ۱۴ آذر اختفای خراشان ماه و سیاره اورانوس روی می‌دهد که با استفاده از دوربین دو چشمی و تلسکوپ قابل مشاهده خواهد بود.
چهارشنبه ۱۶ آذر
ساعت ۰۲:۲۱ بامداد چهارشنبه ۱۶ آذر، مقارنه ۲.۸ درجه‌ای ماه و خوشه‌ی ستاره‌ای پروین روی می‌دهد و فرصتی عالی را برای عکاسان آسمان شب فراهم می‌کند.
پنج‌شنبه ۱۷ آذر
ساعت ۰۲:۰۶ به وقت تهران در روز پنج‌شنبه ۱۷ آذر، اجتماع ماه و سیاره مریخ و ستاره‌ی «دبران» را شاهد خواهیم بود که در این هنگام جدایی زاویه‌ای ماه با دبران ۷.۲ درجه خواهد بود و فاصله‌ی آن با سیاره مریخ در ساعت ۰۶:۳۷ به ۱.۴ درجه می‌رسد. جالب است بدانید ساعت ۰۷:۳۸ ماه کامل روی می‌دهد و در ساعت ۰۹:۱۴ هم سیاره مریخ در موقعیت مقابله قرار می‌گیرد و فرصت مناسبی برای رصد آن خواهد بود.
جمعه ۱۸ آذر
در روز جمعه ۱۸ آذر، ساعت ۱۸:۰۹، مقارنه‌ی ۳.۱ درجه‌ای ماه و خوشه‌ی ستاره‌ای M35 را شاهد خواهیم بود که برای دیدن آن می‌توانید از ابزارهای اپتیکی استفاده کنید. این یک خوشه‌ی ستاره‌ای باز در صورت فلکی «دو پیکر» است که ۲ هزار و ۸۰۰ سال نوری از زمین فاصله دارد و قدر ظاهری آن به ۵.۵ می‌رسد.
یکشنبه ۲۰ آذر
ساعت ۰۶:۴۰ یکشنبه ۲۰ آذر، مقارنه ماه و ستاره‌ی «پولوکس» با جدایی زاویه‌ای ۳.۴ درجه روی می‌دهد. این ستاره هم در صورت فلکی دو پیکر قرار دارد و با رنگ طلایی، هجدهمین ستاره‌ی درخشان در آسمان زمین محسوب می‌شود.
دوشنبه ۲۱ آذر
ساعت ۴ بامداد دوشنبه ۲۱ آذر، ماه در اوج مدار قرار می‌گیرد و فاصله آن با زمین به ۴۰۵ هزار و ۹۰۰ کیلومتر می‌رسد. در ساعت ۲۰:۴۳ بامداد هم ماه در فاصله ۵ درجه‌ای خوشه‌ی ستاره‌ای کندوی عسل خواهد بود که برای رصد آن به ابزار اپتیکی نیاز دارید.
ساعت ۰۶:۴۲ چهارشنبه ۲۳ آذر، ماه در کنار ستاره‌ی قلب‌الاسد با جدایی زاویه‌ای ۵.۲ درجه جای می‌گیرد. این منظره در آسمان سپیده‌دم و افق بین غرب و جنوب غربی قابل مشاهده خواهد بود. در ساعت ۱۶:۳۰ دقیقه هم اوج بارش شهابی جوزایی با حدود ۱۵۰ شهاب در ساعت روی خواهد داد.
جمعه ۲۵ آذر
در ساعت ۱۳:۲۶ روز جمعه ۲۵ آذر، ماه به تربیع آخر خود می‌رسد.
دوشنبه ۲۸ آذر
ساعت ۰۲:۴۱ بامداد دوشنبه ۲۸ آذر، ماه به زیبایی در کنار ستاره‌ی «بی‌ژوبین» می‌درخشد. در این هنگام جدایی زاویه‌ای این دو جرم ۵.۴ درجه خواهد بود.
چهارشنبه ۳۰ آذر
ساعت ۱۸:۳۰ چهارشنبه ۳۰ آذر، سیاره‌ی عطارد در کشیدگی شرقی قرار می‌گیرد که ۲۰.۱ درجه است و بهترین زمان برای تماشای آن در آسمان شامگاهی است.
نتیجه گیری
بارش شهابی جوزایی، رویدادی حیرت انگیز در علم نجوم است که در اثر سوختن توده ذرات موسوم به شهاب‌واره‌ها در برخورد با جو زمین رخ می‌دهد. این برخوردها هنگام چرخش زمین به دور خورشید به وجود می‌آیند. علاقه‌مندان به نجوم برای تماشای این پدیده زیبا در ماه آذر به دل کویر می‌روند تا بتوانند شاهد پدیده‌ای عظیم در آسمان باشند. روزهای ۲۳ تا ۲۷ آذر، بارش شهابی جوزایی به اوج خود می‌رسد و بهترین زمان برای تماشای این پدیده است. خوشبختانه در مناطقی که آلودگی نوری کمتری دارد، آسمان تاریک‌تر است و هوا پاک و صاف است، رصدخانه‌هایی مجهز برای علاقه‌مندان تعبیه شده است تا از تماشای بارش شهابی جوزایی لذت ببرند. اگر می‌خواهید برای تماشای بارش شهابی جوزایی به دل کویر سفر کنید یا به رصدخانه‌ها بروید، حتما سایر مقالات الی گشت را دنبال کنید.
همه چیز درباره بارش شهابی، معرفی بهترین مکان ها برای تماشای این پدیده آسمانی!
سوالات متداول درباره بارش شهابی جوزایی:
۱. منظور از بارش شهابی چیست؟
هنگام برخورد تعداد زیادی توده با جو زمین، بارانی از نور در کهکشان ایجاد می‌شود که بارش شهابی نام دارد.
۲. چرا اسم این پدیده را بارش شهابی جوزایی نامیدند؟
کانون بارش شهابی جوزایی، صور فلکی جوزا است، به همین دلیل نام این رویداد بارش شهابی جوزایی نام دارد.
۳. بهترین زمان برای تماشای بارش شهابی جوزایی کی هست؟
بارش شهابی جوزایی از ۱۶ آذر شروع شده اما بهترین زمان برای تماشای آن شب‌های ۲۳ تا ۲۷ آذر است که به اوج خود می‌رسد.
۴. بهترین مکان برای تماشای بارش شهابی جوزایی کجا هستند؟
مناطقی که آلودگی نوری کمتر، هوای پاک و صاف و آسمان تاریک‌تری دارند. همچنین مناطقی با دایره دید وسیع و نقاط مرتفع برای تماشای بارش شهابی جوزایی مناسب هستند.
۵. بارش شهابی جوزایی در ۲۳ آذر با چند شهاب در ساعت رخ می‌دهد؟
با حدود ۱۵۰ شهاب در ساعت رخ می‌دهد.
۱ نظرات