اختراعات و نوآوریها ، مهمترین گامها برای تولید تکنولوژی و پیشرفت صنعتی به شمار می آیند.
این عوامل (اختراعات و نوآوریها) نیروی محرکه تکنولوژی ، اقتصاد ، و فرهنگ یک جامعه محسوب می شود . نوآوری یعنی یک راه حل برای یک مشکل مشخص در زمینه تکنولوژی است .یک نوآوری ممکن است به یک تولید یا یک فرایند مربوط شود . یک اختراع ، اگر جدید باشد ، در عین حالی که یک نوع مالکیت معنوی برای مختنرع آن ایجاد خواهد کرد ، در صنعت نیز کاربرد خواهد داشت . در حقوق بین الملل مالکیت صنعتی محترم شمرده می شود و لذا بدون اجازه مخترع نمیتوان از اختراع او استفاده کرد. در ادامه با الی گشت همراه باشید.
مطالب مرتبط: خلاقیت و نوآوری لازمه ی پیشرفت هر سازمانی است برای ایجاد و پرورش خلاقیت و نوآوری چه کاری انجام دهیم؟
حقوق مالکیت صنعتی شامل موارد زیر میگردد :
۱)اختراعات(patents)
۲)ابتکارات یا مدلهای بهره برداری(Utility models)
۳)طراحیها(Designs)
۴)علائم تجاری(Trademarks)
اختراع ثبت شده یا پروانه نوآوری ، یک سند منتشر شده با قابلیت کاربرد است که به وسیله یک سازمان دولتی (معمولااداره ثبت اختراعات در هر کشور) به ثبت می رسد . پروانه نوآوری ، حاوی اطلاعاتی در مورد یک نوآوری یا خلاقیت است که به طور قانونی میتواند فروخته شود ویا به تولید برسد وهمه حقوق آن متعلق به مالک آن است .
ابتکار یا مدل بهره برداری ، یک نوآوری قابل حفاظت است که معمولا توسط یک سازمان دولتی بت می شود ودر مدارک مربوط به آن شرح نوآوری ، نمودارها وتصاویر آمده و گاهی با خود مدل همراه است . معمولا ابتکارات را به علت محدود یتهای که دارند کمتر ثبت می کنند (مثل اختراعات ) زیرا اغلب شامل هزینه کمترند و فاقد گامهای اختراعی هستند و لذا قوانین حفاظتی با شدت کمتری در مورد آنها اعمال می شود و مدت زمان حفاظت آنها هم در مقایسه با اختراع کمتر است . در هر حال حقوق مربوط به ابتکار نیز کم وبیش مشابه اختراع است البته با محدودیت های کمتر .
طراحی صنعتی ، از جنبه های تزیینی کالا گرفته تا طراحی روی جلد یک کتاب و طراحی تجهیزات وغیره را شامل میشود . طراحی صنعتی نیزقابل ثبت در اداره ثبت اختراعات دولتی است . طراحیهای صنعتی ثبت شده (حفاظت شده ) را نمیتوان بدون اجازه مالک یا مولف آن کپی یا تقلید کرد . البته قانون حفاظت از طراحی صنعتی برای یک دوره زمانی معینی است حقوق مالکیت طراحی صنعتی تحت قوانین حق مولف (Copy write) است که مانع از تقلید یا نسخه برداری از آن می شود .
علائم تجاری ، علائمی هستند که مشخصات یک کالا یا خدمات یک شرکت تجاری یا صنعتی را برجسته و متمایز میکند . به طور کلی علامت تجاری نیز توسط اداره های ثبت دولتی حفاظت می شود . اگر یک علامت تجاری حفاظت شده باشد ، هیچ شخص یا شرکت دیگری ، بدون اجازه مالک آن حق استفاده از آن را ندارد . علائم تجاری حفاظت شده ، محدودیت زمانی ندارند ، اما معمولا توسط ثبت کنند گان آنها هر۱یا ۵یا ۱۰ودر ایران تا هر ۲۰ سال تجدید ثبت می شوند . اطلاعات ثبت شده اختراعات ، مدلهای بهره برداری (ابتکارات) و طراحیهای صنعتی ، معمولا به عنوان اطلاعات تکنولوژیکی شناخته می شوند . اطلاعات تکنولوژیکی همچنین ممکن است شامل اظلاعات ثبت نشده ای که در فرایند نوآوری و اکتشاف برای کاربرد های تجاری بدست می آیند ، بشوند .
حق امتیاز (Licencing) وتهیه دانش فنی دو روش عمده بکار گیری انتقال تجاری این تکنولوژی هستند . حق امتیاز مالکیت صنعتی ، وسیله ای است که مالکان آنها (اعم از اختراع ، طراحی صنعتی ابتکار و علامت تجاری) میتوانند حقشان را به دیگران (دریافت کنندگان حق امتیاز) برای استفاده ازاین دارایی (مالکیت) واگذار کنند .
تهیه دانش فنی ممکن است موضوع یک موافقت نامه برای انتقال اطلاعات فنی و مهارت ها و استفاده وبه کار گیری آنها در تکنیک های (فنون) صنعتی باشد . اطلاعات فنی و مهارت ها ممکن است در اسناد موافقت نامه شرح داده شوند و یا از طریق آموزش توسط مهندسین ، تکنسین ها ، متخصصان و یا سایر کارشناسان انتقال داده شوند .
دانش فنی همچنین ممکن است از طریق مشاوران یا کارشناسان حرفه ای که خدمات و کمکهای فنی (آموزش مهندسین ، استقرار کار خانه ، عملیات تولید و تعمیرو نگهداری ) را تقبل کرده اند ، منتقل گردد . در بسیاری از موارد این مشاورین و کار شناسان حرفه ای ، مطالعات قبل و بعد از سرمایه گذاری در پروژه ها از جمله مطالعات اقتصادی ، فنی ، مالی سازمانی و برنامه های گسترش تولید و بازیابی هم به عهده می گیرند.