ایران سرزمینی پهناور با جاذبه‌های گردشگری فراوان است که در هر نقطه‌اش، جلوه‌ای از زیبایی‌های طبیعی و تاریخی را می‌توان یافت. در شمال ایران نیز، شهرهای و روستاهای بسیاری وجود دارند که با طبیعت بکر و جاذبه‌های تاریخی‌شان، گردشگران بسیاری را به سوی خود جذب می‌کنند.
در این میان، دو نقطه‌ی شمالی ایران، یعنی شهر پارس آباد در استان اردبیل و روستای قوش در استان آذربایجان غربی، از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند. این دو نقطه، هر دو جزء شمالی ترین نقاط ایران هستند، اما یکی از آنها در آذربایجان شرقی و دیگری در آذربایجان غربی قرار دارد.
شمالی ترین شهر ایران در ماکو
برای ملاقات با شمالی ترین شهر ایران باید خود را به آذربایجان غربی برسانید و بعد از آن به شهرستان ماکو بروید. شهرستان ماکو از قسمت شمالی به رودخانه قره‌سو و همین‌طور کشور ترکیه، از قسمت شرقی به رودخانه خروشان ارس و کشور جمهوری آذربایجان و همین‌طور شهرستان پل دشت، از قسمت غرب به شهرستان چالدران و مجدداً کشور ترکیه و از جهت جنوبی به شهرستان شوط دسترسی دارد. این شهرستان قسمتی از منطقه وسیع و آزاد ماکو به حساب می‌آید که به نام جوان‌ترین منطقه آزاد در کشور ما به لحاظ جغرافیایی شناخته می‌شود. ضمن اینکه دومین منطقه آزاد جهانی بعد از منطقه وسیع و آزاد شانگهای در کشور چین به حساب می‌آید. به عبارتی این منطقه از ماکو به‌تنهایی توانسته بیشتر از ۷۵ درصد از کل مساحت مناطق آزاد ایران را به خود اختصاص دهد.
در این شهر بناهای تاریخی بسیار زیبایی وجود دارند. برای مثال قره کلیسا از جمله قدیمی ترین کلیساهای تاریخی جهان به حساب می‌آید و نمادی از هم‌زیستی ادیان در کنار یکدیگر و در فاصله‌ای نزدیک به شهر ماکو است. این کلیسا در دشت چالدران واقع شده. همچنین ماکو به دلیل برخوردار بودن از جاذبه‌های متعدد تاریخی، تمدنی بسیار کهن، زیبایی‌های بکر و طبیعی و پوشش گیاهی خاص و منحصر به فرد، چشمه‌ها، رودها، آبشارها، غارها و خصوصاً آب‌وهوای متفاوتش در کنار هنر صنایع‌دستی و محصولات دستبافت عشایر، یک قطب مهم گردشگری در شمال غرب ایران به حساب می‌آید. ماکو دقیقاً در طول شرقی ۴۴ درجه و ۲۰ دقیقه و عرض شمالی ۳۹ درجه و ۱۸ دقیقه قرار دارد. ارتفاع آن نیز از سطح آب ۱۶۳۴ متر است.
این شما و این شمالی ترین نقطه ایران
شمالی ترین شهر ایران همان نقطه‌ای است که در بالاترین قسمت نقشه قرار دارد و جزء شهرهای خطه شمال کشور است. این نقطه فاصله زیادی با خط استوا دارد و دقیقاً در شمال غرب واقع شده است. در عرض ۳۹ درجه و ۴۶ دقیقه و ۵۵ ثانیه شمال و درست در جایی روی مرز ایران و کشور ترکیه. در شهرستان ماکو و در یک روستای به‌شدت خوش آب‌وهوا که بقیه نقاط کشور بدون شک به آن حسادت می‌کنند.
نزدیک‌ترین آبادی که در اطراف آن وجود دارد “چشمه ثریا” بوده و بعد از آن نیز “پاسگاه گروهان بورالان” قرار دارد. این مکان جمعیتی دائمی ندارد. نزدیک‌ترین روستا و آبادی به شمالی ترین نقطه کشور ایران نیز روستای “قوش” است که شمالی ترین نقطه با کاربری مسکونی کشور ما به حساب می‌آید. فاصله روستای “قوش” تا نقطه شمالی کشور و همین‌طور “چشمه ثریا” تنها ۳ کیلومتر است. با کمی پیاده‌روی در آب‌وهوای لذت‌بخش ماکو و دیدن طبیعت بکر و به‌خاطر سپردن مناظر، خیلی سریع می‌توانید به دیدن این شمالی ترین نقطه در ایران بروید.
روستای قوش در جوار شمالی ترین نقطه ایران
همان‌طور که گفتیم شمالی ترین نقطه ایران در فاصله اندکی با روستای قوش قرار دارد و این روستا درست در دهستان چای پاسار شمالی و البته در بخش بازرگان شهر ماکو قرار گرفته است. بر اساس آخرین سرشماری که در سال ۱۳۹۵ انجام شد این روستا تنها ۴۱۶ نفر سکنه دارد. روستای قوش، شمالی ترین روستا در شمالی ترین شهر ایران است. البته ماکو روستاهای متعدد و زیبایی دارد که روستای قوش یکی از آنها محسوب می‌شود.
بد نیست بدانید که آب‌وهوا در این منطقه متغیر و البته کمی سخت است. ماکو و روستای قوش معمولاً زمستان‌هایی بسیار سخت، خشک و سرد دارند. تابستان‌ها نیز هوا خشک و گرم است. به همین دلیل اگر تصمیم گرفتید برای بازدید از شمالی ترین شهر ایران خود را به ماکو و روستای قوش برسانید، توصیه می‌کنیم که در اسفند ماه تا فروردین سفر خود را برنامه‌ریزی کنید. البته اگر تحمل گرمای شدید یا سرمای شدید را دارید هم می‌توانید در فصل‌های دیگر مانند پاییز، تابستان یا زمستان به این منطقه سفر کنید.
مطالب مرتبط
چند نکته برای سفر به شمالی ترین شهر ایران
برای سفر به این شهر و روستای زیبا، چند توصیه مهم را باید به شما گوشزد کنیم.
- اول اینکه در زمان سفر به مناطق طبیعی حتماً با طبیعت مهربان باشید و اثری از خود در آن به جا نگذارید.
- به رسوم و سنت‌های مردم محلی احترام گذاشته و برای اینکه سفر شیرینی داشته باشید حتماً به رعایت فرهنگ و سنت‌ها مقید باشید.
- از ریختن زباله، ته‌سیگار، شکستن و آتش‌زدن شاخه‌ها و درختان نیز جدا خودداری کنید. طبیعت در مناطق به‌شدت بکر و دست‌نخورده هستند پس به نحوی رفتار کنید که انگار هیچگاه در این مکان حضور نداشتید.
این سفر را هیچگاه فراموش نخواهید کرد
ما در این مطلب تلاش کردیم تا اطلاعات کامل و جامعی در مورد شمالی ترین شهر ایران و البته شمالی ترین نقطه در شمالی ترین شهر ایران به شما ارائه کنیم. درهرحال همان‌طور که ابتدای مطلب نیز به این موضوع اشاره کردیم ایران زیبایی‌های خود را دارد. نمی‌توان هیچ نقطه‌ای را به‌واسطه آب‌وهوا، طبیعت و پوشش گیاهی و جانوری، از بقیه نقاط جدا دانست. کویر همان قدر زیباست که سواحل نقره‌ای خلیج‌فارس و دریای خزر. مهم‌ترین نکته نیز در بازدید از نقاط مختلف کشور این است که بتوانیم بدون آسیب به بناهای تاریخی و طبیعت، سفر خود را به‌سلامت پایان دهیم.
شمالی ترین شهر ایران، پارس آباد
شمالی ترین شهر ایران‌پارس آباد مغان نام دارد که دومین شهر اردبیل در قسمت شمال غربی کشور ما ایران است. جالب است بدانید که نام این شهر را از کلمه پارسا که دقیقاً نام خانوادگی مدیرعامل شرکت شیار آذربایجان است، گرفته‌اند. ایشان در سال ۱۳۳۰ شمسی، شهر پارس آباد مغان را بنیان‌گذاری کردند. اما بعدها به دلیل اشکال در تلفظ دو حرف ” آ ” که به‌صورت پشت‌سرهم قرار گرفته بودند، یکی از الف‌ها را حذف کردند و شکل نوشتاری به پارس‌آباد و به‌صورت امروزی تغییر پیدا کرد.
این شهر دقیقاً در سواحل جنوبی رود ارس واقع شده و با جمهوری آذربایجان هم مرز مشترک داد.
شاید ندانید که این شهر دقیقاً که در یک جلگه هموار با شرایط آب‌وهوایی گرم و معتدل قرار گرفته است. فاصله آن تا اردبیل دقیقاً ۲۲۰ کیلومتر است و مستعد ترین و مناسب ترین خاک و بستر و مطلوب ترین شرایط جوی و آب و هوایی را برای دامپروری، زراعت و باغداری دارد. نکته جالب اینجاست که باید بدانید شرکت بزرگ کشت، صنعت و دامپروری مغان که بزرگ ترین شرکت و بی نظیر ترین در نوع خود، در کشور و در خاورمیانه است با حجم عملیات عظیم دامی، زراعی و صنعتی در این شهرستان قرار دارد.
صنایع فعال در پارس آباد مغان
کارخانجات کمپوت‌سازی، قند، مر بازسازی، کارگاه تولید لبنیات و پنبه‌پاک‌کنی هم در این منطقه از رونق و توسعه بی‌نظیری برخوردار هستند. تمام این صنایع در کنار هم باعث شده اند که این شهرستان به‌شدت پیشرفت کند.
همچنین پوشش گیاهی در این منطقه بیشتر به شکل علف‌های مرتع و بسیار مرغوب است و عشایر شاهسوند که بقایای به‌جامانده از ۳۲ طایفه اصلی هستند با حفظ سنت‌ها، فرهنگ و نژاد خویش در دشت مغان حیات خود را ادامه می‌دهند. از محصولات دامی و کشاورزی مغان می‌توان به چغندرقند، پنبه، گندم، ذرت، برنج هاشمی، جو، حبوبات، کنجد، دانه‌های روغنی، بادام‌زمینی، سیر و میوه‌جات اشاره کرد.
گذری بر تاریخچه شمالی ترین شهر ایران
شمالی ترین شهر ایران یعنی پارس آباد مغان هم مانند تمام نقاط کشورمان تاریخچه‌ای جذاب دارد. در همین راستا در کتاب نوشته شده به دست ابواسحاق ابراهیم اصطخری با نام “مسالک و ممالک” در بخشی که متعلق به ذکر احوالات دریای خزر است چنین درج شده که:
سمت شرق دریای خزر از دیلمان، گرگان، طبرستان و حدود آن و همین‌طور بهری از بیابان خوارزم وجود دارد و در جانب بخش غربی آذربایجان حدود سریر، مغان، دریای خزر از بیابان غزیه و غیره واقع شده است. اما از جانب چپ، این دریا از مقابل آبسکون تا زمین دریای خزر است که شما همه آبادانی پیوسته می‌بینید. از قسمت آبسکون بر حدود منطقه گرگان و طبرستان و دیلمان این آبادانی ادامه پیدا کرده است. در حدود منطقه آذربایجان، بیله‌سوار یعنی در فاصله ۵۵ کیلومتری جنوبی چون از مغان بگذرید تا دربند، دو روز راه تا ولایت شروان شاهان است و از آنجا هم تا به منطقه سمندر، ۴ روز راه بوده و تمام.
همین‌طور جناب آقای حسین شکوری در مورد مغان این‌گونه می‌گویند که:
مغان شهری است میان دو نهر یا بین دو نهر قرار گرفته است. پیرامون شهر باغ‌های زیبایی وجود دارد که گویی دشتی از بهشت را بنا کرده‌اند و برای کشور اسلامی مورد افتخار هستند. البته حومه منطقه خشک و دلگشاست و در اطراف آن ۲ نهر روان است و مردمانش با رویی همچون لولو و مرجان، بخشایش گر و کریمند.
جمعیت و زبان مردم در پارس‌آباد مغان
بیشتر ساکنان منطقه پارس‌آباد مغان عشایر دلیر و غیور کشورمان هستند که بزرگ‌ترین و قدیمی‌ترین طوایف مغان را تشکیل داده‌اند. این طوایف به ترتیب پیرای واتلو و گیکلو هستند. همچنین مردم این شهرستان شیعه و مسلمان بوده و به زبان شیرین ترکی آذربایجانی سخن می‌گویند. ضمن اینکه بر پایه آخرین سرشماری انجام شده در سال ۱۳۹۵ جمعیت این شهر ۹۳۳۸۷ نفر بود که البته قبل از شروع‌شدن فعالیت‌هایی مانند کشت و صنعت و دامپروری در منطقه مغان در سال ۱۳۵۲ جمعیت این شهر فقط ۱۰۰۰ نفر بوده است.
صنایع‌دستی در شمالی ترین شهر ایران
صنایع‌دستی این منطقه شامل فرش‌بافی است که در دسته مهم‌ترین صنایع‌دستی پارس‌آباد مغان قرار دارد. روستاییان عشایر در استان اردبیل در کنار فرش‌بافی، ورنی‌های بسیار نفیسی را هم تولید می‌کنند که نقش‌ونگارهای متعدد و جذابی دارند. این نقش‌ونگارهای هک شده بر روی ورونی های نفیس، همگی از طبیعت منطقه و شیوه زندگی عشیره‌ای مردم مغان الهام گرفته شده‌اند.
فرودگاه منطقه پارس‌آباد مغان
نکته جالبی که در مورد شمالی‌ترین شهر ایران یعنی پارس آباد مغان باید بدانید این است که این شهر به دلیل حاصلخیز بودن خاک و آمدوشد فراوان توریست‌ها و کارشناسان، فرودگاه هم دارد. پروازهای هفتگی آن به تهران و بالعکس همیشه شلوغ است.
این فرودگاه دومین فرودگاه بسیار قدیمی استان اردبیل به حساب می‌آید. پارس آباد بعد از فرودگاه “پادگان اردبیل” در سال ۱۳۵۲ تاسیس شد و در سال ۱۳۸۱ هم از شرکت بزرگ کشت و صنعت و دامپروری منطقه مغان جدا و به شرکت مادر تخصصی فرودگاه های کشور تحویل داده شد. جالب است بدانید که سند این فرودگاه بعد از ۱۲ سال در سال ۱۳۹۲ به نام این شرکت به ثبت رسید. در سال ۱۳۹۶ و در دی ماه هم این فرودگاه بعد از چندین سال وقفه در انجام پرواز های خود، با تلاش های مجدد مسئولان دوباره فعال و راه‌اندازی شد.
چند نکته برای سفر به شمالی ترین شهر ایران
برای سفر به این شهر و منطقه زیبا، چند توصیه مهم را باید به شما گوشزد کنیم.
- اول اینکه در زمان سفر به مناطق طبیعی حتما با طبیعت مهربان باشید و اثری از خود در آن به جا نگذارید.
- به رسوم و سنت های مردم محلی احترام گذاشته و برای اینکه سفر شیرینی داشته باشید حتما به رعایت فرهنگ و سنت ها مقید باشید.
- از ریختن زباله، ته سیگار، شکستن و آتش زدن شاخه ها و درختان نیز جدا خود داری کنید. طبیعت در این مناطق به شدت بکر و دست نخورده است. پس به نحوی رفتار کنید که انگار هیچ گاه در این مکان حضور نداشتید.
این سفر را هیچگاه فراموش نخواهید کرد
ما در این مطلب تلاش کردیم تا اطلاعات کامل و جامعی در مورد شمالی ترین شهر ایران و البته شمالی ترین نقطه در شمالی ترین شهر ایران به شما ارائه کنیم. در هر حال همان طور که در ابتدای مطلب نیز به این موضوع اشاره کردیم ایران زیبایی های خود را دارد. نمی توان هیچ نقطه ای را به واسطه آب و هوا، طبیعت و پوشش گیاهی و جانوری، از بقیه نقاط جدا دانست. کویر همان قدر زیباست که سواحل نقره ای خلیج فارس و دریای خزر. مهم ترین نکته نیز در بازدید از نقاط مختلف کشور این است که بتوانیم بدون آسیب به بنا های تاریخی و طبیعت، سفر خود را به سلامت به پایان برسانیم.
جمع بندی
پارس آباد و روستای قوش، دو نقطه‌ی شمالی ایران هستند که با طبیعتی زیبا و بکر، از جاذبه‌های گردشگری بسیاری برخوردارند. این دو نقطه، با وجود فاصله‌ی چند صد کیلومتری، هر دو جزء شمالی ترین نقاط ایران هستند و از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند.
گردشگرانی که به دنبال تجربه‌ای متفاوت از طبیعت و تاریخ ایران هستند، می‌توانند از این دو نقطه‌ی زیبا دیدن کنند.
۳ نظرات
خیلی خیلی ممنون از ابنکه به شهرستان ماکو پرداختید این مکان دارای طبیعت بکر است کوهستان وییلاقات رودخانه پر اب چشمه های فراوان غار های طویل ورود خانه زیر زمینی ، کویر وتاریخی غنی که کمتر توجه شده انسانهای فرهیخته از پرفوسور تا شاعران کم سواد مخترع ومبتکر و مردم نجیب به علت دوری از مرکز ونداشتن راه مناسب کمتر شناخته شده است
آذربایجان مهد زیبای و شکوه و عظمت و تمدن و بزرگی
منطقه زیبای ما