سرمایه‌گذاری بر روی یک چیز جدید و مبهم به نام اینترنت

جف بزوس مدیرعامل و موسس سایت آمازون
دارایی: (۳۲میلیارد دلار)

بی شک آمازون از جمله نام هایی است که تاریخ فروش اینترنتی را بدون آن نمی توان تصور کرد. سایت اینترنتی «Amazon.com» نامی آشنا برای کاربران اینترنتی در تمام دنیاست؛ جایی که تنها با چند کلیک می شود به گنجینه ای از کتاب ها دست پیدا کرد و آن ها را به صورت آنلاین خریداری کرد. در این سایت قبل از خرید کتابی خاص، می توانید تحلیل و نقدهایی که در مورد کتاب وجود دارد را بخوانید و با اطمینان کتاب مورد نظر را سفارش دهید. تمامی این تکنولوژی پیشرفته مدیون مردی است به نام «جف بزوس»، مردی که برای رسیدن به این جایگاه داستان جالبی برای تان دارد.

۱۹۶۴- کودکی
جفری بزوس در سال ۱۹۶۴ به دنیا آمد. زندگی پدر و مادر او بیش از یک سال دوام نداشت و زمانی که جف نوزاد بود، آنها از هم طلاق گرفتند. مادر جف در حالی که جف ۵ سال بیشتر نداشت برای رهایی از بی خانمانی با یک مهاجر کوبایی که برای تحصیل به آمریکا مهاجرت کرده بود ازدواج کرد. پدرخوانده جف بعد از پایان تحصیل در شرکتی به نام اکسون به عنوان مهندس شروع به کار کرد. جف هم اکثر تابستان ها، در مزرعه در کنار پدر بزرگش بود. جف از همان ابتدا نبوغ خود را به نمایش گذاشت. زمانی که هنوز ده سال بیشتر نداشت گاراژ خانه را تبدیل به آزمایشگاه کرده بود. از همین دوران بودکه او رویای تبدیل شدن به یک مرد بزرگ را در سر می‌پروراند. در سنین نوجوانی با خانواده به میامی در فلوریدا رفت. در همان سال ها بود که در خود میل شدیدی به کامپیوتر دید. پس از فارغ التحصیل شدن به پرینستون رفت تا فیزیک بخواند اما خیلی زود به عشق قدیمی خود یعنی کامپیوتر بازگشت و در علوم کامپیوتر و مهندسی الکترونیک از دانشگاه فارغ التحصیل شد.
پس از فارغ التحصیلی، جف بزوس شغلی در وال استریت پیدا کرد. در آن زمان وال استریت به شدت به کامپیوتر و نرم افزارهایی احتیاج داشت که رویکرد بازار را پیدا و بررسی کند. او در فیتل کار کرد. شرکتی پیش رو که در حال ساختن شبکه ای برای ایجاد تجارتی بین المللی بود.
سپس به شرکت بانکرز تراست رفت و تا رده معاون ریاست هم بالا رفت اما این شغل با روحیات او سازگار نبود و به شرکت شاو رفت. تخصص این شرکت در زمینه تولید نرم افزار برای بازار سهام بود. در این شرکت بود که نبوغ بزوس شکفته شد و نرم افزارهایش در زمینه سهام، او را تا مقام معاون ریاست بالا برد اما بزوس باز راضی نبود.
۱۹۹۰- ظهور اینترنت و استعفای بزوس
در ابتدای دهه نود اینترنت هنوز به معنای امروزی تجاری نبود. اینترنت در ابتدا برای وزارت دفاع ابداع شده بود که در زمان های ضروری شبکه های نظامی را به یکدیگر متصل نگاه دارد. شرایطی مانند حمله نظامی یا حوادث طبیعی. پس از چندین سال این امکان برای دولت و محققان دانشگاهی نیز فراهم شد اما در ابتدای دهه نود، دولت این امکان را برای عموم هم فراهم کرد.
با این وجود در سال ۱۹۹۴ هنوز هیچ تجارتی در اینترنت وجود نداشت. یک روز بهاری جف بزوس در خانه نشسته بود و مقاله ای خواند که در آن ذکر شده بود استفاده اینترنت، هر ساله ۲۳ درصد افزایش پیدا می کند. او همانجا فهمیدکه این مکان بازار آینده است و شروع به بررسی قابلیت های این محیط مجازی کرد.
۱۹۹۴- شکل گیری آمازون
بزوس می گوید: «با خود فکر کردم که چه تجارتی را می شود با اینترنت و به روش پستی انجام داد. اسم بیست تجارت را روی کاغذ نوشتم و با خود فکر کردم که اینترنت به کدام یک از این تجارت ها ابزار بهتری نسبت به تجارت به شیوه سنتی می دهد. دیدم کتاب بهترین است، چون کتاب کمترین جزییات را دارد و برای هیچ کتابی برای مثال کاتالوگی چاپ نمی شود. پست کردن آن راحت است و می توان به شکل مجازی مشتریان بسیاری برای آن پیدا کرد.»
اتفاقا روز بعد قرار بود که نشست فروشندگان کتاب آمریکا برگزار شود. بزوس معطل نکرد و روز بعد به لس آنجلس رفت و در نشست فروشندگان کتاب آمریکا شرکت کرد و هر چیزی که راجع به تجارت کتاب بود آموخت. او دید که تقریبا تمامی فروشندگان عمده کتاب، لیستی کامپیوتری از کتاب های خود دارند.
تنها چیزی که او نیاز داشت، مکانی در اینترنت بود. جایی که مردم بتوانند لیست کتاب ها را بررسی کنند و در همان جا سفارش کتاب خود را بدهند. کارمندان بزوس برای این ریسک هیچ کدام تمایلی نشان ندادند اما بزوس تصمیم گرفت که خود به تنهایی وارد این تجارت شود و از موقعیت شغلی عالی خود در نیویورک استعفا داد.
جف و همسرش مکنزی، به تگزاس پرواز کردند. ناپدری اش به آنها یک شورلفت بلیزر مدل ۱۹۸۸ داد و با همان به سوی سیاتل رفتند. سیاتل جایی بود که آنها به تولیدکنندگان عمده کتاب دسترسی داشتند.
جف ایده خود را با شبکه جهانی وب توام ساخته و به فکر ساخت یک وب سایت برای معرفی عناوین کتاب‌ها افتاد. مزایای این وب سایت نیز کاملاً وی را توجیه کرده بود:
۱. عدم نیاز به تهیه کاتالوگ فیزیکی
۲. کاهش شدید هزینه ها
۳. افزایش سرعت در عملیات خرید
۴. امکان تغییر روزانه کاتالوگ و…
اما در کنار تمام این مزایا یک خطر بزرگ جف را تهدید می‌کرد و آن سرمایه‌گذاری بر روی یک چیز جدید، مبهم و غیر قابل اعتماد به نام اینترنت بود که تا آن زمان همه مردم آن را یک وسیله تفریحی و ارتباط جمعی می‌دانستند!
اما تنها جف بود که می‌توانست برای رسیدن به رویای کودکی خود تمام این خطرها را بپذیرد و تلاش بی وقفه خود را برای رسیدن به آرزویش آغاز کند. او شروع به مطالعه و تحقیق در زمینه تجارت کتاب کرد و حتی در همایش سالانه کتاب فروشان شرکت کرد!
هنگامی که جف طرحش را با رییس خود در میان گذاشت و گفت که تصمیم دارد برای ایجاد یک کتاب فروشی انلاین کارش را ترک کند، رییسش او را به تجدید نظر تشویق کرد و به او گفت که روزی از این کارت پشیمان خواهی شد. جف در جواب به او گفت:
«حتی اگر روزی شکست بخورم، اظهار پشیمانی نخواهم کرد، ولی اگر این کار را امتحان نکنم، تمام عمر پشیمان خواهم بود»
بعدها وی در گفتگو با مجله تایم گفت:«به خود می‌بالیدم از این که ریسک بزرگی می‌کردم که هیچ کس حاضر به انجام آن نبود، تمام پایه کار را روی چیزجدیدی به نام اینترنت می‌گذاشتم که معامله خطرناکی بود.» بزرگترین ریسک جف بزوس از زمانی اتفاق افتاد که مادر و پدرخوانده وی از ایده او پشتیبانی کرده و تمام درآمد و
پس انداز خود را که برای دوران بازنشستگی ذخیره کرده بودند به دست جف سپردند تا شاهد عمل جسورانه وی باشند.
جف نام Abracadabra به معنی ورد و طلسم را برای سایت برگزید، اما دوستانش او را متقاعد ساختند که این نام مناسبی نیست و سرانجام نام amazon.com را برگزیدند. رود آمازون نام بزرگترین رود جهان است و جف نیز اعتقاد داشت که سایت کوچکش روزی به بزرگترین کتابخانه جهان بدل خواهد شد. همچنین آمازون با حرف A شروع می شد و جف می خواست که در جست و جوگرهای کامپیوتری به شیوه آن زمان که به ترتیب حروف الفبا بود، نامش در ابتدای لیست باشد.
۱۹۹۵- آغاز به کار آمازون
دفتر فروشگاه آنها در خانه دو
اتاق خوابه شان بود. جف با استفاده از وسایل قدیمی منزل و سه کامپیوتر در همین مکان سرور آمازون را راه انداخت. وقتی نسخه آزمایشی سایت راه افتاد، از۳۰۰ نفر از دوستانش خواست که سایت را چک کنند و ببینند مشکلی ندارد.
دوستانش اعلام کردند که تحت سیستم عامل های گوناگون و سیستم های مختلف مشکلی نیست. بنابراین در ۱۶ جولای ۱۹۹۵ بزوس سایتش را برای عموم جهان عرضه کرد و غول متولد شد. او به دوستانش گفت که کلمه آمازون را در فروم های مجازی تبلیغ کنند. فروم های آن زمان تحت سیستم عامل داس بود و تنها می شد از متن بهره گرفت.
۲۰۰ دوست دنیای مجازی او دست به کار شدند و در عرض ۳۰ روز، آمازون بدون آن که در مطبوعات و رسانه ها تبلیغی کرده باشد، در ۵۰ ایالت آمریکا و ۴۵ کشور خارجی موفق شد کتاب بفروشد. در ماه سپتامبر، فروش آمازون به هفته ای ۲۰ هزار دلار رسیده بود.
بزوس دیگر نمی توانست تنها ادامه دهد و تیمی استخدام کرد که قابلیت های سایت را بهبود ببخشند. آنها قابلیت هایی مانند خرید با یک کلیک و همچنین نظر خوانندگان در هر کتاب را به سایت اضافه کردند. نظر خوانندگان در سایت باعث شد که هزاران مشتری آمازون پس از خواندن هر کتاب به آمازون بیایند و نظر و نقد خود را درباره هر کتاب بنویسند.
امروز این کار شاید زیاد هیجان انگیز نیاید، اما نباید فراموش کرد که از سال ۱۹۹۵ صحبت می کنیم، یعنی سال ۱۳۷۴ شمسی خودمان. زمانی که فضای گفت و گوی مجازی هنوز در ابتدای راه خود بود. این نوآوری، فروش آمازون را هشت برابر کرد.
جف می‌گوید:«از همان ابتدای کار مشخص بود که رشد خواهیم کرد». با شروع کار آمازون، جف و همکارانش پیوسته در تلاش بودند تا این سایت را با مشتریان وفق داده و همه نیازهای آنان را برآورده کنند. آن‌ها ابتدا ایده خرید با یک کلیک را پیاده‌سازی کردند و سپس پخش نظرات خریداران را
راه اندازی نمودند.
تاکید جف همواره بر روی برآورده ساختن همه نیازها و سلایق مشتریان بود و بدین ترتیب فروش کتاب هرروز با استقبال بیشتری روبرو می‌شد. مشتریان کم‌کم شروع به ارسال ایمیل‌هایی کردند که در آن درخواست اقلام بیشتری از جمله سی دی و لوازم خانگی از آمازون داشتند.
۱۹۹۷- شهرت بزوس
حتی خود بزوس هم باور نمیکرد که تجارتشان به این سرعت رشد کند. وقتی که سهام کمپانی در سال ۱۹۹۷ در بازار سهام عرضه شد، منتقدان شک داشتند که آمازون بتواند موقعیت خود را حفظ کند. غول های چاپ آمریکا مانند بارنز اند نوبلز و برادرز هم به تبعیت از آمازون سایت فروش اینترنتی خود را راه انداخته بودند اما دوسال بعد، قیمت سهام آمازون به تنهایی، از مجموع دو سهام این دو کتابفروش عمده آمریکایی سبقت گرفته بود. در انتهای دهه ۹۰، جفت بزوس قدم به باشگاه بیلیونرها گذاشته بود و مجله تایم عکس او را روی جلد برد و مجله فورچون هم نام او را در میان
جوان ترین میلیاردرهای جهان ذکر کرد.
۲۰۰۰- ایجاد گستره های جدید تجاری
در همان ابتدا بزوس به دنبال این بود که سهم بازار بیشتری به خود اختصاص دهد، اگرچه این کار به بهای از دست رفتن سود باشد. او تصمیم گرفت که شعار خود را تغییر دهد و شعار «بزرگترین کتابفروشی زمین» را به «بزرگترین فروشگاه زمین» تغییر داد. کارشناسان این کار او را اشتباه بازاریابی خواندند اما برخی دیگر این استراتژی را بسیار هوشمندانه تلقی کردند.
او در هر گسترشی که در تجارت خود می داد، شش محور را مطرح می کرد: «نیاز مشتری، مالکیت، وقت شناسی، صرفه جویی، بلندپروازی و نوآوری». او می گوید که «ما بزرگترین شرکت مشتری محور هستیم. جایی که مردم می توانند بیایند و هر چیز آنلاینی را بخرند.» آمازون در این هنگام، سی دی های موسیقی، ویدئو، اسباب بازی، لوازم الکترونیکی و … به بازار خود افزود. وقتی حباب اینترنت ترکید، آمازون در حال ساختاردهی دوباره خود بود و زمانی که بسیاری از «دات کام»ها محو شدند، آمازون به شدت سود می داد.
۲۰۰۲- گسترش آمازون
در اکتبر ۲۰۰۲، آمازون فروش لباس را هم به فروشگاه خود اضافه کرد. او این فروش را با همکاری برندهای مطرح لباس مانند گپ، نورداستورم، و لنز اند انجام داد. در سال ۲۰۰۶ آمازون فروش سالانه ای بالغ بر ۷/۱۰ میلیارد دلار داشت و امروز هم بزرگترین فروشگاه اینترنتی جهان است.
در سال ۲۰۰۷ جف بزوس فکر کرد که باید انقلابی در صنعت خواندن به وجود آید. از زمان اختراع خط، این کتاب های کاغذی بودند که یار مهربان خوانندگان لقب داشتند. اما بزوس با خود اندیشید که در قرن ۲۱ این یار مهربان می تواند یک «گجت» باشد. البته پیش از او بسیاری این کار را آزموده بودند اما مشکل دستگاه های آنان این بود که شباهتی به صفحه کتاب نداشتند و از خود نورهایی ساطع می کردند که پس از مدتی خواندن، ذهن را خسته می کرد.
جف بزوس، دریافت که این خلأ را باید با یک نوآوری پر کند. آنها سه سال کار کردند و تکنولوژی E-ink را عرضه کردند. این تکنولوژی بیشترین شباهت را به کتاب داشت و نوشته های آن طوری به نمایش درمی آمد که گویی آن را با خودنویس نوشته اند. او علاوه بر آن تکنولوژی وایرلس را هم به دستگاه های خود عرضه کرد که خوانندگان را قادر می کرد با کیندل خود به خرید، دانلود و خواندن کتاب بپردازند. با معرفی کیندل، آمازون به سرعت ۹۵ درصد بازار کتاب الکترونیکی آمریکا را در اختیار گرفت اما اولین چالش بازار برای آمازون زمانی بود که اپل، آی پد را در سال ۲۰۱۰ معرفی کرد. این وسیله را می شد به شکل کتاب الکترونیکی هم استفاده کرد و به علاوه امکانات بسیار بیشتری از کیندل داشت. بزوس سریع به فکر افتاد و امکاناتی مانند ۳G هم به دستگاه خود اضافه کرد و قیمت را آنقدر پایین آورد که دیگر نتوان با آن رقابت کرد. در واقع در رقابت با اپل، آمازون بر برتری های خود تکیه
می کرد: اندازه کوچکتر، قابلیت خواندن در نور آفتاب که اپل فاقد آن بود و عمر باتری طولانی تر.
۲۰۱۰- آمازون امروزی
در اواسط دهه ۲۰۱۰ فروش کیندل به رقم اعجاب انگیز ۲۸/۲ میلیارد دلار رسید و میزان فروش الکترونیک کتاب در کیندل هر سال ۲۰۰ درصد رشد داشته است. پیش بینی بزوس این است که عمر کتاب های کاغذی به پایان رسیده است. بسیاری اختراع صنعت چاپ را توسط گوتنبرگ آ غاز عصر جدیدی در صنعت و علم می دانند. او همچنین روزنامه واشنگتن پست را خریداری کرد. بر اساس توافق اولیه، وی شرکت واشنگتن پست را با قیمت ۲۵۰ میلیون دلار خریداری کرده و این مبلغ شامل روزنامه واشنگتن پست نیز می‌شود. گفته شده است که این خرید هیچ ارتباطی با شرکت آمازون ندارد و خرید شخصی جف بزوس به شمار می‌رود. کودک یتیمی که به رویای آمازون دست پیدا کرد در سال ۲۰۱۰ نیز به ثروتی بیش از ۳/۱۲ میلیارد دلار رسیده ‌است. آیا بزوس می تواند گوتنبرگ زمان ما باشد و عصر جدید دیگری آغاز کند؟ آمارها که به این سوال جواب مثبت می دهند.