نقوش صخره ای ۵ هزار ساله در اصفهان
اخیرا حوالی شاهین شهر و میمه در استان اصفهان بر روی صخره ها، نقوش باستانی کشف شده که قدمت ۵ هزار ساله دارند. این نقوش صخره ای به خوبی قدمت هزاران ساله این منطقه را نشان می دهد و می توان با بررسی آن ها تاریخ و فرهنگ مردمان این ناحیه را بیشتر شناخت. باستان شناسان امروز در حال بررسی بر روی این نقوش صخره ای هستند تا آن ها را بهتر بشناسند و در مرحله بعد ثبت ملی کنند. در ادامه این خبر الی گشت را همراهی کنید.
مطالب مرتبط: موزه های شهر اصفهان نصف جهان اولین حمام سنتی اصفهان ویژه گردشگران خارجی
به گفته مدیرکل میراث فرهنگی، یک سری شواهدی وجود داشت که خبر از نقوش باستانی صخره ای در منطقه مرکزی اصفهان می داد با توجه به اهمیت این موضوع و نقشی که نگارکندها در علم باستان شناسی دارند نمی شد به راحتی از این شواهد گذشت چون در صورت صحت این شواهد، نگارکندها تاریخ غنی این منطقه را بیش از پیش آشکار می کردند. برای بررسی این شواهد، در پاییز امسال یک گروه از باستان شناسان به این محل رفتند تا ببینند آیا واقعا یک همچین نقوشی وجود دارد یا نه. آن ها همین که به این محل رسیدند این نقوش صخره ای که در شاخه باستان شناسی به آن ها «نگارکند» می گویند را کشف کردند. بیشتر این نقوش صخره ای در محدوده روستای گردشگری «حسن رباط» از توابع شهر میمه قرار دارد و به غیر از این ها، باستان شناسان در بازدید از این منطقه یک تپه باستانی متعلق به دوره باستانی و همینطور یک محدوده معدن کاری که آن هم به دوره ساسانی برمی گشت را پیدا کردند.
به گفته مدیر کل میراث فرهنگی، اینها تنها کشفیات این منطقه نبوده و باستان شناسان بعد از اینکه متوجه شدند که در این ناحیه می توان به کشفیات باستانی رسید با کند و کاو بیشتر چند تا قبر قدیمی ما قبل اسلام را هم پیدا کردند. با بررسی های اولیه ای که باستان شناسان بر روی این نگارکندها انجام دادند مشخص شده که قدمت آن ها برای حدود ۳ هزار سال قبل از میلاد یعنی در کل برای ۵ هزار سال قبل است، این طور که از شواهد برمی آید در این محدوده کشیدن این نقوش تا دوران اسلامی ادامه پیدا کرده است. به گفته مدیرکل میراث فرهنگی، کسانی که این نقاشی ها را بر روی دیواره های صخره ای طراحی کرده اند متعلق به عصر تمدن بوده اند و هدفشان از حکاکی این نشانه ها و نقش ها بر روی سنگ ها ارتباط تجاری با مرکز پیرامون خود بوده است. این که این نگارکندها در جاهای مختلفی از این نواحی پراکنده شده اند و متمرکز نیستند به خوبی گویای این مطلب است که در هزاران سال قبل در نواحی مرکزی فلات ایران مسیرهایی برای تجارت وجود داشته که تاجران در این مسیرها از اصفهان به میمه و از آنجا به کاشان، قمصر و گلپایگان می رفتند.
امروز با این کشفیات می توانیم بگوییم که تمامی این مسیرها از ۵ هزار سال قبل و حتی قبل از اینکه آریایی ها به نواحی مرکزی فلات ایران بیایند بین مردم ارتباطات تجاری و اقتصادی به وجود می آورده است. به گفته مسئول باستان‌شناسی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری اصفهان، از اولین شاخصه های ارتباط غیر کلامی و بصری، نقوش صخره ای بوده که انسان ها از دوران ما قبل تاریخ و حتی دوران تاریخی از آن ها استفاده می کرده اند. این که امروز باستان شناسان می توانند با بررسی این نگارکند ها به اطلاعات مهمی از زمان های گذشته دست پیدا کنند دانشی است که از شکل گرفتن آن در ایران حدود ۵۰ سال می گذرد. دانش شناخت این هنر ارزشمند از این نظر اهمیت دارد که می تواند ما را به شناخت بیشتری درباره فرهنگ و تاریخ تمدن های ایران در دوره های مختلف برساند.
محققان جوان با اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری اصفهان در حال همکاری هستند تا این نگارکندها را بیشتر بشناسند و بتوانند آن ها را در لیست آثار ملی ایران قرار دهند چون به گفته مسئول باستان شناسی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری اصفهان، دانشجویان زیادی که در حال تحصیل در دوره دکتری هستند وارد همکاری با این پروژه شده اند و قرار است بعد از گرفتن مجوزهای لازم از پژوهشکده سازمان میراث فرهنگی کشور بر روی این نگارکندها عملیات تخصصی و کارشناسی باستان شناسی انجام شود تا در مرحله بعد به ثبت ملی برسند.
در علم باستان شناسی نقوش صخره ای از داده ها مهم و بااهمیتی هستند که می توانند بخش مهمی از تاریخ، هنر، سنت و فرهنگ انسان های هزاران سال قبل را نشان دهند. این که انسان ها روی صخره ها نقش و نگارهایی را طراحی کنند در دوره اشکانی رایج شد و به همین دلیل در زمان این سلسله نگارکندهای زیادی خلق شده که بسیاری از آن ها در کوه های بختیاری و قسمت های مرکزی رشته کوه های زاگرس هستند. از برجسته ترین آثار هنری این دروه تاریخی همین نگارکندها هستند که خصوصیاتی مثل تمام رخ نمایی، خطی بودن و …دارند. یکی از مکان های ایران که نگارکندهای ارزشمندی دارد غار تاریشا در ایذه است در اینجا نگارکندها قدمتی به بلندای ۲۸۰۰ سال دارند. با دیدن نقاشی های تماشایی ای که در این غار وجود دارد به خوبی می توان به نقش پررنگ زنان در مسائل اجتماعی و مذهبی در دوره عیلامیان پی برد. در شهر ایذه آنقدر سنگ نگاره، کتیبه و نگارکند هست که می توانیم بگوییم این شهر، شهر نگارکندها و موزه های باستانی است.